Mesut Yılmaz

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde siyasetçi hakkındadır. Futbolcu için Mesut Yılmaz (futbolcu) sayfasına bakınız.
Mesut Yılmaz
21. Türkiye başbakanı
Görev süresi
23 Haziran 1991 - 20 Kasım 1991
Cumhurbaşkanı Turgut Özal
Yerine geldiği Yıldırım Akbulut
Yerine gelen Süleyman Demirel
Görev süresi
6 Mart 1996 - 28 Haziran 1996
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel
Yerine geldiği Tansu Çiller
Yerine gelen Necmettin Erbakan
Görev süresi
30 Haziran 1997 - 11 Ocak 1999
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel
Yerine geldiği Necmettin Erbakan
Yerine gelen Bülent Ecevit
3. Anavatan Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
15 Haziran 1991 - 3 Kasım 2002
Yerine geldiği Yıldırım Akbulut
Yerine gelen Ali Talip Özdemir
Türkiye Başbakan Yardımcısı
Görev süresi
13 Temmuz 2000 - 19 Kasım 2002
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer
Başbakan Bülent Ecevit
Yerine geldiği Hüsamettin Özkan
Hikmet Uluğbay
Yerine gelen Mehmet Ali Şahin
Ertuğrul Yalçınbayır
Abdüllatif Şener
Türkiye Dışişleri Bakanı
Görev süresi
22 Aralık 1987 - 20 Şubat 1990
Cumhurbaşkanı Kenan Evren (1987-1989)
Turgut Özal (1989-1990)
Başbakan Turgut Özal (1987-1989)
Yıldırım Akbulut (1989-1990)
Yerine geldiği Vahit Melih Halefoğlu
Yerine gelen Ali Bozer
Türkiye Kültür ve Turizm Bakanı
Görev süresi
17 Ekim 1986 - 22 Aralık 1987
Cumhurbaşkanı Kenan Evren
Başbakan Turgut Özal
Yerine geldiği Mükerrem Taşçıoğlu
Yerine gelen Tınaz Titiz
Türkiye Büyük Millet Meclisi
17., 18., 19., 20., 21. ve 23. dönem milletvekili
Görev süresi
24 Kasım 1983 - 14 Kasım 2002
Seçim bölgesi 1983 - Rize
1987 - Rize
1991 - Rize
1995 - Rize
1999 - Rize
Görev süresi
23 Temmuz 2007 - 28 Haziran 2011
Seçim bölgesi 2007 - Rize
Kişisel bilgiler
Doğum Ahmet Mesut Yılmaz
6 Kasım 1947(1947-11-06)
Dolapdere, İstanbul
Ölüm 30 Ekim 2020 (72 yaşında)
Şişli, Florence Nightingale Hastanesi, İstanbul
Defin yeri Kanlıca Mezarlığı, İstanbul
Partisi ANAP (1983-2007)
DP (2009-2011)
Evlilik(ler) Berna Yılmaz (1976-2020)
Akraba(lar) Turgut Yılmaz (kardeşi)
Nilüfer Yılmaz (kız kardeşi)
Hükûmeti 48, 53, 55
İmzası

Ahmet Mesut Yılmaz (6 Kasım 1947 Dolapdere, İstanbul - 30 Ekim 2020 Florence Nightingale Hastanesi, Sişli, İstanbul),[1] Türk siyasetçi, eski Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı ve eski ANAP Genel Başkanı. 1991-1999 yılları arasında toplam 2 yıl 3 ay boyunca 3 kez başbakanlık ve çeşitli bakanlıklar yapmıştır. 1991-2002 yılları arasında ise ANAP genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

1983 yılında kurulan ANAP'ın kurucu üyeleri arasında yer almıştır ve Genel Başkan yardımcılığı yapmıştır. İlk defa 1983 Türkiye genel seçimlerinde ANAP Rize milletvekili olarak meclise girmiştir. 1986 ve 1990 yılları arasında Turgut Özal tarafından kurulan hükûmetlerde Dışişleri Bakanı ve Kültür ve Turizm Bakanı olarak görevlendirilmiştir. ANAP Genel Başkanı Yıldırım Akbulut'un istifasının ardından 1991 yılında yapılan kongrede yeni genel başkan seçilerek başbakan olmuştur. 1995 Türkiye genel seçimlerinin ardından kurulan koalisyon hükûmetinde tekrar başbakan olarak görevlendirilmiştir. 1997-1999 yılları arasında da başbakan olarak görev yapmıştır. 2000-2002 yılları arasında DSP-MHP-ANAP koalisyonunda devlet bakanı ve başbakan yardımcısı olarak yer almıştır. Partisi 2002 Türkiye genel seçimlerinde meclise giremeyince istifa etmiştir. 2007 Türkiye genel seçimlerinde Rize'den bağımsız milletvekili olarak meclise girmiştir. 15 Ocak 2009-2011 yılları arasında ANAP ve Doğru Yol Partisi'nin birleşmesi sonucu kurulan Demokrat Parti'de siyasi yaşamına devam etmiştir. 2004 yılında Yüce Divan’da yargılanmıştır. Cumhuriyet tarihinde Yüce Divan’da yargılanan ilk başbakan olmuştur.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslen Çataldere köyünden olan Hemşin asıllı bir ailede 6 Kasım 1947 tarihinde Beyoğlu'nda doğdu. Ortaöğretimine Avusturya Lisesinde başladı ve İstanbul Erkek Lisesinde bitirdi. 1971 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümünden mezun oldu. 1972-1974 yılları arasında Almanya'da Köln Üniversitesi İktisadi ve Sosyal Bilimler Fakültesinde yüksek lisans çalışması yaptı. 1975-1983 yılları arasında kimya, tekstil ve ulaştırma sektörlerinde, çeşitli özel şirketlerde yönetici olarak görev aldı.

Bakanlık dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1983 yılının Mayıs ayında kurulan Anavatan Partisi'nde kurucu üye ve genel başkan yardımcısı oldu. Aynı yıl Kasım ayında yapılan genel seçimde Rize milletvekili seçildi. Birinci Turgut Özal hükûmetinde Bilgilendirmeden Sorumlu Devlet Bakanlığı'na atandı ve hükûmet sözcülüğü yaptı. 1986 yılında Kültür ve Turizm Bakanı oldu. Bu dönemde Türkiye-Batı Almanya ve Türkiye-Yugoslavya ekonomi karma komisyonlarının başkanlıklarını yürüttü. 1986 yılında ANAP içerisinde yaşanan Turgut Özal ile Bedrettin Dalan arasındaki ayrışmada Dalan tarafında olsa da Özal'ı karşısına almamıştır.[2]

29 Kasım 1987 seçimlerinde yeniden Rize milletvekili seçildi. İkinci Özal hükûmetinde Dışişleri Bakanlığı'na atandı. 1988 yılından sonra Avrupa Demokrasi Birliği genel başkan yardımcılığı yaptı. Yılmaz, Akbulut Hükûmeti'nde de üstlendiği bu görevden 20 Şubat 1990'da istifa etti.

ANAP Genel Başkanlığı ve başbakanlıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Haziran 1991 tarihinde yapılan Anavatan Partisi Büyük Kongresi'nde genel başkanlığa seçildi. Kurduğu hükûmet 5 Temmuz 1991 günü TBMM Genel Kurulu'nda güvenoyu aldı. 20 Ekim 1991 günü yapılan genel seçimlerden sonra ana muhalefet partisi lideri olarak çalışmalarını sürdürdü.

24 Aralık 1995'te yapılan genel seçimler sonrası Anavatan Partisi ile Doğru Yol Partisi tarafından oluşturulan 53. Hükûmet'in başbakanı olarak görev yaptı.

28 Şubat sürecinde mecliste muhalefet milletvekilleri azınlıkta olmasına rağmen, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından hükûmeti kurmakla görevlendirildi ve Demirel'in eski partisi DYP'den kendine yakın milletvekillerini istifa ettirerek onları Demokrat Türkiye Partisi adı altında toplayıp ANAP-DSP-DTP koalisyonuna (ANASOL-D hükûmeti, 55. Hükûmet) sokmasıyla 20 Haziran 1997'de üçüncü kez başbakan oldu. 25 Kasım 1998'de, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) kendisi ve devlet bakanı Güneş Taner için verdiği gensoru önergelerinin TBMM'de kabul edilmesinden sonra istifa etti.

18 Nisan 1999 tarihinde yapılan genel seçimlerde partisinin büyük oy kaybına rağmen DSP-MHP-ANAP koalisyonunda yer alarak Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı oldu.

3 Kasım 2002 seçimlerinde partisinin %5 oy oranı ile barajın altında kalmasından sonra görevinden istifa etti. Rize'den milletvekili seçilecek oy oranına ulaşmasına rağmen lideri olduğu ANAP %10'luk barajın altında kaldığından milletvekili seçilememiştir.

ANAP sonrası siyasi yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Mayıs 2007'de Rize'den bağımsız milletvekilliği adaylığını açıkladı. 22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan genel seçimlerde Rize'den bağımsız milletvekili olarak meclise girmeye hak kazandı. 2009 yılında Anavatan Partisi ile Doğru Yol Partisi'nin birleşmeleri sonucu kurulan Demokrat Parti'ye 31 Ekim 2009'da geçti. 15 Ocak 2011 tarihinde Namık Kemal Zeybek'in genel başkan seçilmesinin ardından Demokrat Parti'den 18 Ocak'ta istifa etti.[3]

Yüce Divan davası[değiştir | kaynağı değiştir]

13 Temmuz 2004 tarihinde TBMM tarafından, Güneş Taner ile birlikte "Türkbank ihalesi sürecinde malın satımında ve değerinde fesat oluşturacak ilişki ve görüşmelere girdikleri ve bu eylemlerinin Türk Ceza Kanunu'nun 205. maddesine uyduğu" iddiasıyla hakkında Yüce Divan'a sevk kararı alındı. Yüce Divan sıfatıyla görev yapan Anayasa Mahkemesi, her iki kişinin suçlama kararlarının ayrı ayrı ele alınması gereği nedeniyle kararı iade etti. Karar 27 Ekim 2004'te tekrarlandı ve onaylandı. Böylece Yılmaz, Cumhuriyet tarihinde Yüce Divan'da yargılanan ilk başbakan olmuş oldu. Yüce Divan, 23 Haziran 2006 tarihinde davanın kesin hükme bağlanmasını 4616 sayılı Şartla Salıverilme Yasası uyarınca erteledi. Üç üyenin sanıkların beraatini istemesine karşın oy çokluğuyla verilen karar sonucunda, dava normal zaman aşımı süresine kadar muhafaza edildikten sonra düşecek.

Özel yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanca ve İngilizce bilen Mesut Yılmaz, aslen Hemşinli olup Rize ilinin Çayeli ilçesinin Çataldere köyündendir.[4][5][6] 1975 yılında Berna Hanım (d. 1953) ile tanışan ve 1976 yılında evlenen Mesut Yılmaz'ın bu evlilikten Yavuz (1979-2017) ve Hasan (d. 1987) adlarında iki çocuğu oldu.

Yılmaz, 7022 sicil numaralı Galatasaray Spor Kulübü Divan Kurulu üyesiydi.[7]

Vefatı ve cenaze töreni[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Ekim 2020'de tedavi gördüğü Şişli'deki Florence Nightingale Hastanesi'nde 73 yaşında vefat etti. Ocak 2019'da yaptırdığı rutin sağlık kontrolünde akciğerinde tümöre rastlanmıştı. Ölümünden önce akciğerindeki kanserli bölge ameliyatla alınmıştı. Mayıs 2020'de bu kez beyin sapında tümör saptanmış ve ameliyat edilmişti.[8][9] Yılmaz'ın cenazesi, 1 Kasım günü devlet töreni'yle öğle namazına müteakip Marmara İlahiyat Camii'sinden uğurlanarak Kanlıca Mezarlığı'na, 3 yıl önce Kanlıca, Beykoz'daki evinde kendisine ait Smith & Wesson marka tabancasıyla intihar eden 38 yaşındaki oğlu Mehmet Yavuz Yılmaz'ın yanına defnedildi.[10]

Hakkında yazılmış seçim şarkıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Abone albümündeki Aboneyim Abone şarkısının seçime uyarlanmış versiyonu.

Hakkında yazılmış kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Faruk Bildirici, Hanedanın Son Prensi (2007)
  • Hakan Şanlıtürk, Maratoncunun Molası: Mesut Yıllardan Notlar (2004)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Mesut Yılmaz hayatını kaybetti". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  2. ^ Betül Uncular, İşte Böyle Bir Meclis 1983-1991, Bilgi Yayınevi, Temmuz 1991,s.99
  3. ^ "DP'den istifa etti". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2011. 
  4. ^ Ermeni Müslüman olabilir mi?/http://www.milliyet.com.tr/ermeni-musluman-olabilir-mi-/yasam/haberdetayarsiv/04.01.2011/1334400/default.htm 22 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012. 
  7. ^ Galatasaray Spor Kulübü [@GalatasaraySK] (2020-10-30). "Kulübümüzün 7022 Sicil Numaralı Divan Kurulu Üyesi, eski Başbakanlardan Sayın Ahmet Mesut Yılmaz'ın vefat haberini derin bir üzüntü ile öğrenmiş bulunmaktayız. Merhuma Allah'tan rahmet, Yılmaz ailesine, yakınlarına ve camiamıza başsağlığı dileriz. t.co/CqXqtk726K" (Tweet). Erişim tarihi: 2021-05-29 – Twitter vasıtasıyla. 
  8. ^ "Mesut Yılmaz hayatını kaybetti". odatv. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  9. ^ "Mesut Yılmaz yaşamını yitirdi!". Habertürk. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  10. ^ "Mesut Yılmaz son yolculuğuna uğurlandı". hurriyet.com.tr. 1 Kasım 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Hüsamettin Özkan
Hikmet Uluğbay 		Türkiye Başbakan Yardımcısı
13 Temmuz 2000 - 19 Kasım 2002 		Sonra gelen:
Mehmet Ali Şahin
Ertuğrul Yalçınbayır
Abdüllatif Şener
Önce gelen:
Necmettin Erbakan 		21. Türkiye başbakanı
30 Haziran 1997 - 11 Ocak 1999 		Sonra gelen:
Bülent Ecevit
Önce gelen:
Necmettin Erbakan 		TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri
28 Haziran 1996 - 30 Haziran 1997 		Sonra gelen:
Necmettin Erbakan
Önce gelen:
Tansu Çiller 		21. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
6 Mart 1996 - 28 Haziran 1996 		Sonra gelen:
Necmettin Erbakan
Önce gelen:
Erdal İnönü 		TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri
20 Ekim 1991 - 6 Mart 1996 		Sonra gelen:
Necmettin Erbakan
Önce gelen:
Yıldırım Akbulut 		21. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
23 Haziran 1991 - 20 Kasım 1991 		Sonra gelen:
Süleyman Demirel
Önce gelen:
Vahit Melih Halefoğlu 		Türkiye Dışişleri Bakanı
22 Aralık 1987 - 20 Şubat 1990 		Sonra gelen:
Ali Bozer
Önce gelen:
Mükerrem Taşçıoğlu 		Türkiye Kültür ve Turizm Bakanı
17 Ekim 1986 - 22 Aralık 1987 		Sonra gelen:
Tınaz Titiz
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Yıldırım Akbulut 		Anavatan Partisi Genel Başkanı
15 Haziran 1991 - 3 Kasım 2002 		Sonra gelen:
Ali Talip Özdemir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mesut_Yılmaz&oldid=27944739" sayfasından alınmıştır