Sadi Irmak

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sadi Irmak
17. Türkiye başbakanı
Görev süresi
17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975
Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk
Yerine geldiği Bülent Ecevit
Yerine gelen Süleyman Demirel
Danışma Meclisi Başkanı
Görev süresi
27 Ekim 1981 - 4 Aralık 1983
Türkiye Çalışma Bakanı
Görev süresi
7 Haziran 1945[1] - 9 Eylül 1947[1]
Başbakan Şükrü Saracoğlu
Recep Peker
Yerine gelen Tahsin Bekir Balta
Türkiye Büyük Millet Meclisi
7. ve 8. dönem milletvekili
Seçim bölgesi 1943 - Konya
1946 - Konya
Cumhuriyet Senatosu
Kontenjan senatörü
Görev süresi
8 Haziran 1974 - 8 Haziran 1980
Kişisel bilgiler
Doğum Mahmut Sadi
15 Mayıs 1904(1904-05-15)
Seydişehir, Konya, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 10 Kasım 1990 (86 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeri Aşiyan Mezarlığı, İstanbul
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi (1943-1950)
Bitirdiği okul Darülfünun Tıp Fakültesi, İstanbul
Mesleği Hekim
Hükûmeti 38. Türkiye Hükûmeti

Mahmut Sadi Irmak (15 Mayıs 1904, Konya - 10 Kasım 1990, İstanbul), Türk tıp doktoru ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin 17. Başbakanı.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1904 yılında Konya Seydişehir'de doğdu.[2] Avukat Sabri Bey ve Saliha Hanım'ın oğludur.[3] İlk öğrenimini, Rüşdiyeyi ve Konya Sultanisi'ni birincilikle bitirip biyoloji öğretmeni oldu. Aynı yıl Darülfünun Tıp Fakültesine girdi. 1923 yılında İstanbul Üniversitesinde öğrenci olduğu yıllarda üniversitenin Devlet Bursu ile Avrupa'ya öğrenci gönderileceğine dair üniversite duvarlarında gördüğü ilana başvuran 150 kişi arasından seçilen 11 kişiden birisi olarak Berlin Üniversitesinde tıp ve biyoloji öğrenimi görüp 1929 yılında pekiyi derece ile tıp doktoru oldu. Hagen ve Düsseldorf hastanelerinde asistan olarak çalıştı, yurda dönünce Ankara Hükûmet Tabipliği ve Gazi Terbiye Enstitüsü biyoloji öğretmenliği görevlerinde bulundu. 1933 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi doçentliğini kazandı. 1940 yılında fizyoloji profesörü oldu.

Almanca, Fransızca ve Arapça bilmekteydi.

Ayşe Seniha H. (1912) ile evli olup XVII. Dönem Konya Milletvekili Sabri Irmak (1936-1991) ve Saliha Yakut'un (1940) babası idi.[3]

Milletvekilliği dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1943 yılında Konya milletvekili seçilip, aynı yıl Halkevleri Yüksek Danışma Kurulu Başkanlığına, sonra da Diyarbakır Bölge Müfettişliğine getirildi. 7 Haziran 1945 tarihinde Türkiye'nin ilk Çalışma Bakanı oldu. 1947'de Uluslararası Çalışma Konferansı ikinci başkanlığına seçildi. Eylül 1947'de bakanlıktan ayrıldı. CHP'nin 1950'de seçimleri kaybetmesi üzerine bir süre siyasetten uzaklaştı. Aynı yıl yeniden ilim ve meslek hayatına döndü. Münih, daha sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde akademik hayatını sürdürdü.

Başbakanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

1974 yılında Kontenjan Senatörü seçildi. Cumhuriyet Halk Partisinin Milli Selamet Partisi ile kurduğu koalisyon hükûmetinin istifasından sonra 17 Kasım 1974 tarihinde partiler üstü hükûmeti kurmakla görevlendirildi. Oluşturduğu hükûmet için TBMM'de yapılan güven oylamasında, 450 milletvekilinden yalnızca 18'inin lehinde oy kullanması dolayısıyla güvenoyu alamamasına karşın 31 Mart 1975 tarihine kadar başbakanlık yaptı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 15 Ekim 1981 tarihinde oluşturulan Danışma Meclisine Konya üyesi olarak atandı ve 27 Ekim'de bu meclisin başkanlığına seçildi. Irmak bu görevi TBMM Başkanlığına Necmettin Karaduman'ın 4 Aralık 1983'te seçilmesine değin sürdürdü.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Sadi Irmak'ın mezarı

10 Kasım 1990 tarihinde 86 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti. Naaşı Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi.[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Kolektif (16 Ocak 1985). Sağlık Hizmetinde 25 Yıl. Sosyal Sigortalar Kurumu İstanbul Hastanesi. s. 27. 
  2. ^ "TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ". www5.tbmm.gov.tr. 6 Temmuz 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022. 
  3. ^ a b "Türk Parlamento Tarihi II. Cilt" (PDF). 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  4. ^ Sadi Irmak öldü 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (11 Kasım 1990) Milliyet gazetesinde ilgili haberler
Siyasi görevi
Önce gelen:
Cahit Karakaş
(TBMM Başkanı)
Danışma Meclisi Başkanı
27 Ekim 1981 - 4 Aralık 1983
Sonra gelen:
Necmettin Karaduman
(TBMM Başkanı)
Önce gelen:
Bülent Ecevit
17. Türkiye başbakanı
17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975
Sonra gelen:
Süleyman Demirel
Önce gelen:
Önce gelen yoktur.
Türkiye Çalışma Bakanı
7 Haziran 1945 - 9 Eylül 1947
Sonra gelen:
Tahsin Bekir Balta