Filipinler: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Koordinatlar: 14°35′K 121°0′D / 14.583°K 121.000°D / 14.583; 121.000
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Çalıştay (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.916 değişiklik
Çalıştay (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.916 değişiklik
331. satır: 331. satır:


== Coğrafya ==
== Coğrafya ==

==Geography==
{{Main|Geography of the Philippines}}

The Philippines is an [[archipelago]] of 7,107 islands<ref name=About/> with a total land area, including inland bodies of water, of approximately {{convert|300000|km2|sqmi|sp=us|0}}.<ref>{{cite web|url=http://archives.pia.gov.ph/?m=6&subject=philinfo&item=geography|title=General Profile of the Philippines : Geography|publisher=[http://www.pia.gov.ph/ Philippine Information Agency]}}</ref> Its {{convert|36289|km|mi|sp=us}} of coastline makes it the country with the 5th [[List of countries by length of coastline|longest coastline]] in the world.<ref name=About /><!--says the coastline is 17,500 km--><ref name=CIAfields><!--says the coastline is 36,289 km and that only Canada, Russia, Indonesia, and Greenland have longer coastlines-->Central Intelligence Agency. (2009). [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html "Field Listing :: Coastline"]. Washington, D.C.: Author. Retrieved 2009-11-07.</ref> It is located between 116°&nbsp;40', and 126°&nbsp;34' E longitude and 4°&nbsp;40' and 21°&nbsp;10' N latitude and is bordered by the [[Philippine Sea]] to the east, the [[South China Sea]] to the west, and the [[Celebes Sea]] to the south. The island of [[Borneo]] is located a few hundred kilometers southwest and Taiwan is located directly to the north. The [[Maluku Islands|Moluccas]] and [[Sulawesi]] are located to the south-southwest and [[Palau]] is located to the east of the islands.<ref name="About">{{cite web|date=March 9, 2009 |url=https://web.archive.org/web/20090309081519/http://www.gov.ph/aboutphil/general.asp |title=General Information |date=September 21, 2014}}. (older version – as it existed in 2009 – during the presidency of [[Gloria Macapagal Arroyo]]), ''[http://www.gov.ph/ The Official Government Portal of the Republic of the Philippines]''.</ref>

Most of the mountainous islands are covered in [[tropical rainforest]] and volcanic in origin. The highest mountain is [[Mount Apo]]. It measures up to {{convert|2954|m|ft|sp=us}} above sea level and is located on the island of Mindanao.<ref>{{cite web|url=http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/philippines.html|title=Philippines Mountain Ultra-Prominence|publisher=peaklist.org|accessdate=June 19, 2009}}</ref><ref>(2011-04-06). [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html "The World Factbook – Philippines"]. Central Intelligence Agency. Retrieved on March 14, 2011.</ref> The Galathea Depth in the [[Philippine Trench]] is the deepest point in the country and the [[List of submarine topographical features#List of oceanic trenches|third deepest in the world]]. The trench is located in the Philippine Sea.<ref>{{cite book |url=http://www.biodiversitylibrary.org/item/31710 |title=The Galathea Deep Sea Expedition, 1950–1952, described by members of the expedition |last=Bruun |first=Anton Frederick |publisher=Macmillian, New York |year=1956}}</ref>

The longest river is the [[Cagayan River]] in northern Luzon. [[Manila Bay]], upon the shore of which the capital city of Manila lies, is connected to [[Laguna de Bay]], the largest lake in the Philippines, by the [[Pasig River]]. [[Subic Bay]], the [[Davao Gulf]], and the [[Moro Gulf]] are other important bays. The [[San Juanico Strait]] separates the islands of Samar and Leyte but it is traversed by the [[San Juanico Bridge]].<ref>Republic of the Philippines. Department of Tourism. [c. 2008]. {{Wayback |date=20120427094345 |url=http://www.travelmart.net/philippines/leyte-hotels-resorts.html |title=Leyte is Famous For... }} (archived from [http://www.travelmart.net/philippines/leyte-hotels-resorts.html the original] on April 27, 2012). Retrieved March 21, 2010 from www.travelmart.net.</ref>

{{wide image|Pana Banaue Rice Terraces.jpg|900px|<center>[[Igorot|Ifugao/Igorot]] utilized [[Banaue Rice Terraces|terrace farming]] to grow crops in the steep mountainous regions of northern Philippines.</center>}}
Situated on the western fringes of the Pacific [[Ring of Fire]], the Philippines experiences frequent seismic and volcanic activity. The [[Benham Plateau]] to the east in the Philippine Sea is an undersea region active in [[Plate tectonics|tectonic]] [[subduction]].<ref name="CLCS submissions">{{cite web |url=http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/commission_submissions.htm |title=Submissions, through the Secretary-General of the United Nations, to the Commission on the Limits of the Continental Shelf, pursuant to article 76, paragraph 8, of the United Nations Convention on the Law of the Sea of 10 December 1982 |publisher=United Nations Commission on the Limits of the Continental Shelf |date=May 28, 2009 |accessdate=May 29, 2009}}</ref> Around 20 [[earthquake]]s are registered daily, though most are too weak to be felt. The last major earthquake was the [[1990 Luzon earthquake]].<ref>La Putt, Juny P. [c. 2003]. [http://www.cityofpines.com/baguioquake/quake.html ''The 1990 Baguio City Earthquake'']. Retrieved December 20, 2009 from [http://www.cityofpines.com/ The City of Baguio] Website.</ref>

There are [[List of active volcanoes in the Philippines|many active volcanoes]] such as the [[Mayon Volcano]], [[Mount Pinatubo]], and [[Taal Volcano]]. The eruption of Mount Pinatubo in June 1991 produced the second largest terrestrial eruption of the 20th&nbsp;century.<ref name = Pinatubo1991>
{{cite web
| author = Newhall, Chris, James W. Hendley II, and Peter H. Stauffer.
| title = The Cataclysmic 1991 Eruption of Mount Pinatubo, Philippines (U.S. Geological Survey Fact Sheet 113-97)
| url = http://pubs.usgs.gov/fs/1997/fs113-97/
|archiveurl=http://web.archive.org/web/20130825233934/http://pubs.usgs.gov/fs/1997/fs113-97/
|archivedate=August 25, 2013
| publisher = U.S. Department of the Interior. U.S. Geological Survey
| date = February 28, 2005
| accessdate = April 9, 2007 }}</ref> Not all notable geographic features are so violent or destructive. A more serene legacy of the geological disturbances is the [[Puerto Princesa Subterranean River]], the area represents a habitat for [[Conservation biology|biodiversity conservation]], the site also contains a full mountain-to-the-sea ecosystem and has some of the most important forests in Asia.<ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/652 |title=Puerto-Princesa Subterranean River National Park |publisher=UNESCO World Heritage Centre|accessdate=May 4, 2013}}</ref>

Due to the [[volcanic]] nature of the islands, mineral deposits are abundant. The country is estimated to have the second-largest gold deposits after South Africa and one of the largest copper deposits in the world.<ref name="NYTimesMiners">
{{cite news
|author=Greenlees, Donald.
|title= Miners shun mineral wealth of the Philippines
|url=http://www.nytimes.com/2008/05/14/business/worldbusiness/14iht-mine.1.12876764.html
|newspaper=[[The New York Times]]
|date=May 14, 2008
|accessdate=December 11, 2009}}</ref> It is also rich in nickel, chromite, and zinc. Despite this, poor management, high population density, and environmental consciousness have resulted in these mineral resources remaining largely untapped.<ref name="NYTimesMiners" /> [[Geothermal energy]] is a product of volcanic activity that the Philippines has harnessed more successfully. The Philippines is the world's second-biggest geothermal producer behind the United States, with 18% of the country's electricity needs being met by geothermal power.<ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/06/29/business/worldbusiness/29iht-energy.1.14068397.html |author=Davies, Ed and Karen Lema. |title=Pricey oil makes geothermal projects more attractive for Indonesia and the Philippines |newspaper= [[The New York Times]] |date = June 29, 2008 |accessdate=December 18, 2009 }}</ref>

===Wildlife===
{{Main|Wildlife of the Philippines}}
{{See also|List of threatened species of the Philippines}}

[[Image:Matinloc Island Beach.jpg|thumb|left|Matinloc Island in [[El Nido, Palawan|El Nido]], [[Palawan]]]]
[[File:Bohol Tarsier.jpg|thumb|left|[[Philippine tarsier]] (''Tarsius syrichta''), one of the smallest primates.]]

The Philippines' rainforests and its extensive coastlines make it home to a diverse range of birds, plants, animals, and sea creatures.<ref name="etravel">[http://www.etravelpilipinas.com/about_philippines/philippine_natural_resources.htm "Natural Resources and Environment in the Philippines"]. (n.d.). ''eTravel Pilipinas''. Retrieved January 22, 2009.</ref> It is one of the ten most biologically [[megadiverse countries]] and is at or near the top in terms of biodiversity per unit area.<ref name=Chanco>{{cite news| url=http://gbgm-umc.org/asia-pacific/philippines/ecophil.html |author=Chanco, Boo. |title=The Philippines Environment: A Warning | newspaper=The Philippine Star | date=December 7, 1998}} Retrieved February 15, 2010 from gbgm-umc.org.</ref><ref name="AUSGOP">{{Cite journal|url=http://www.environment.gov.au/soe/2001/publications/theme-reports/biodiversity/biodiversity01-3.html|title=Biodiversity Theme Report: The Meaning, Significance and Implications of Biodiversity (continued)|author = Williams, Jann, Cassia Read, Tony Norton, Steve Dovers, Mark Burgman, Wendy Proctor, and Heather Anderson.|publisher=CSIRO on behalf of the Australian Government Department of the Environment and Heritage|year=2001|isbn=0-643-06749-3|accessdate=November 6, 2009}}</ref><ref name="Carpenter">{{cite journal|author=Carpenter, Kent E. and Victor G. Springer.|title=The center of the center of marine shore fish biodiversity: the Philippine Islands|journal=Environmental Biology of Fishes|publisher=Springer Netherlands|date=April 2005|volume=74|issue=2|pages=467–480|doi=10.1007/s10641-004-3154-4}}</ref> Around 1,100 land vertebrate species can be found in the Philippines including over 100 mammal species and 170 bird species not thought to exist elsewhere.<ref name="lonelyplanet">{{Cite book|url=http://books.google.com/?id=aaUR07G0yAcC|title=Philippines|author=Rowthorn, Chris and Greg Bloom.|edition=9th|publisher=[[Lonely Planet]]|year=2006|page=[http://books.google.com/books?id=aaUR07G0yAcC&pg=PA52 52]|isbn=1-74104-289-5}}</ref> The Philippines has among the highest rates of discovery in the world with sixteen new species of [[mammals]] discovered in the last ten years. Because of this, the rate of endemism for the Philippines has risen and likely will continue to rise.<ref>{{cite web|url=http://www.eoearth.org/article/Biological_diversity_in_the_Philippines |title=Biological diversity in the Philippines |publisher=Eoearth.org |accessdate=May 4, 2013}}</ref>

The Philippines lacks large predators, with the exception of [[snakes]], such as [[Pythonidae|python]]s and [[cobra]]s, [[saltwater crocodiles]] and [[birds of prey]], such as the [[national bird]], known as the [[Philippine eagle]], which scientists suggest as the largest eagle in the world.<ref>{{cite web|url=http://www.haribon.org.ph/index.php?view=article&id=223%3Athe-largest-eagle-in-the-world&option=com_content&Itemid=119|title=The largest eagle in the world|author= Tabaranza, Blas R., Jr.|date=January 17, 2005|publisher=Haribon Foundation|accessdate=September 23, 2012}}</ref><ref>{{IUCN2006|assessors=BirdLife International.|year=2004|id=144490|title=Pithecophaga jefferyi|downloaded=January 7, 2009}}</ref> The largest crocodile in captivity, known locally as [[Lolong]], was captured in the southern island of Mindanao.<ref>{{cite web|title="Lolong" holds world record as largest croc in the world|url=http://www.pawb.gov.ph/index.php?option=com_content&view=article&id=480:lolong-holds-world-record-as-largest-croc-in-the-world&catid=22:news&Itemid=131|work=Protected Areas and Wildlife Bureau|accessdate=June 23, 2012|date=November 17, 2011}}</ref><ref>{{cite web|last=Britton|first=Adam|title=Accurate length measurement for Lolong|url=http://crocodilian.blogspot.com.au/2011/11/accurate-length-measurement-for-lolong.html|work=Croc Blog|accessdate=June 23, 2012|date=November 12, 2011}}</ref>

Other native animals include the [[Asian palm civet|palm civet cat]], the [[dugong]], and the [[Philippine tarsier]] associated with [[Bohol]]. With an estimated 13,500 plant species in the country, 3,200 of which are unique to the islands,<ref name="lonelyplanet" /> Philippine [[rainforests]] boast an array of flora, including many rare types of [[List of the orchids of the Philippines|orchids]] and [[rafflesia]].<ref name="biodiverse">{{cite web|url=http://fpe.ph/biodiversity.html/view/hub-of-life-species-diversity-in-the-philippines|title=Hub of Life: Species Diversity in the Philippines|publisher=Foundation for the Philippine Environment|date=February 18, 2014 |accessdate=September 21, 2014}}</ref><ref>Taguinod, Fioro. (November 20, 2008). [http://www.gmanews.tv/story/134682/Rare-flower-species-found-only-in-northern-Philippines "Rare flower species found only in northern Philippines"]. ''GMA News''. Retrieved December 14, 2009.</ref>

Philippine [[territorial waters|maritime waters]] encompass as much as {{convert|2200000|km2|sp=us|0}} producing unique and diverse marine life, an important part of the [[Coral Triangle]].<ref name=baselines/> The total number of corals and marine fish species was estimated at 500 and 2,400 respectively.<ref name="etravel"/><ref name="lonelyplanet"/> However, new records<ref>{{cite journal |url=https://www.researchgate.net/publication/236001316_First_Record_of_the_dottyback_Manonichthys_alleni_(Teleostei_Perciformes_Pseudochromidae)_from_the_Philippines?ev=prf_pub |author= Bos, A.R. and Smits, H.M. |title= First Record of the dottyback Manonichthys alleni (Teleostei: Perciformes: Pseudochromidae) from the Philippines |journal= Marine Biodiversity Records |year=2013 |volume=6 |issue=e61 |pages= |doi=10.1017/s1755267213000365}}</ref><ref>{{cite journal |url=https://www.researchgate.net/publication/237335102_Seven_new_records_of_fishes_(Teleostei_Perciformes)_from_coral_reefs_and_pelagic_habitats_in_Southern_Mindanao_the_Philippines?ev=prf_pub |author= Bos, Arthur R. and Gumanao, Girley S. |title= Seven new records of fishes (Teleostei: Perciformes) from coral reefs and pelagic habitats in Southern Mindanao, the Philippines|journal= Marine Biodiversity Records |publisher= |year=2013 |volume=6 |issue=e95 |pages=1–6 |doi=10.1017/s1755267213000614}}</ref> and species discoveries<ref>{{cite journal |author=Bos A.R.|author2=Gumanao, G.S.|author3=Salac, F.N. |year=2008 |title=A newly discovered predator of the crown-of-thorns starfish |journal=Coral Reefs |volume=27 |issue= |page=581 |publisher= |doi= 10.1007/s00338-008-0364-9|url=https://www.researchgate.net/publication/225650880_A_newly_discovered_predator_of_the_crown-of-thorns_starfish }}</ref><ref>{{cite journal |author=Ocaña O., J.C. |author2=den Hartog, A. Brito |author3=Bos, A.R. |year=2010 |title=On Pseudocorynactis species and another related genus from the Indo-Pacific (Anthozoa: Corallimorphidae) |journal=Revista de la Academia Canaria de Ciencias |volume=XXI |issue=3–4 |pages=9–34 |publisher= |url=https://www.researchgate.net/publication/230851883_On_Pseudocorynactis_species_and_another_related_genus_from_the_Indo-Pacific_(Anthozoa_Corallimorphidae)?ev=prf_pub }}</ref><ref>{{cite journal |author=Bos A.R. |year=2014 |title=Upeneus nigromarginatus, a new species of goatfish (Perciformes: Mullidae) from the Philippines |journal=Raffles Bulletin of Zoology |volume=62 |issue= |pages=745–753 |url=https://www.researchgate.net/publication/266563180_Upeneus_nigromarginatus_a_new_species_of_goatfish_%28Perciformes_Mullidae%29_from_the_Philippines }}</ref> continuously increase these numbers underlining the uniqueness of the marine resources in the Philippines. The [[Tubbataha Reef]] in the Sulu Sea was declared a [[World Heritage Site]] in 1993. Philippine waters also sustain the cultivation of pearls, crabs, and seaweeds.<ref name="etravel"/><ref name="resources">[http://www.philippine-history.org/about-philippines.htm "About the Philippines"]. (October 17, 2009). Retrieved December 20, 2009 from the Philippine History Website.</ref>

[[Deforestation]], often the result of [[illegal logging]], is an acute problem in the Philippines. Forest cover declined from 70% of the country's total land area in 1900 to about 18.3% in 1999.<ref>Peralta, Eleno O. (2005). "[http://www.fao.org/docrep/008/af349e/af349e0n.htm#bm23 21. Forests for poverty alleviation: the response of academic institutions in the Philippines]". In Sim, Appanah, and Hooda (Eds.). ''Proceedings of the workshop on forests for poverty reduction: changing role for research, development and training institutions'' (RAP Publication). [[Food and Agriculture Organization]] (FAO). Retrieved December 20, 2009.</ref> Many species are endangered and scientists say that [[Southeast Asia]], which the Philippines is part of, faces a catastrophic extinction rate of 20% by the end of the 21st century.<ref>Kirby, Alex. (July 23, 2003). [http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3090071.stm SE Asia faces 'catastrophic' extinction rate]. ''BBC News''. Retrieved December 20, 2009.</ref> According to [[Conservation International]], "the country is one of the few nations that is, in its entirety, both a hotspot and a megadiversity country, placing it among the top priority hotspots for global conservation."<ref name="biodiverse"/>

===Climate===
{{Main|Climate of the Philippines}}
[[File:Haiyan Nov 7 2013 1345Z.png|thumb|upright|[[Typhoon Haiyan]] (locally known as ''Yolanda'') at peak intensity.]]
The Philippines has a tropical maritime [[climate]] that is usually hot and humid. There are three seasons: ''tag-init'' or ''tag-araw'', the hot dry season or summer from March to May; ''tag-ulan'', the rainy season from June to November; and ''tag-lamig'', the cool dry season from December to February. The southwest [[monsoon]] (from May to October) is known as the Habagat, and the dry winds of the northeast monsoon (from November to April), the Amihan.<ref name=climate/> Temperatures usually range from {{convert|21|C|F}} to {{convert|32|C|F}} although it can get cooler or hotter depending on the season. The coolest month is January; the warmest is May.<ref name="About"/><ref>[[Lonely Planet]]. (n.d.). [http://www.lonelyplanet.com/philippines/weather Philippines: When to go & weather]. Retrieved January 23, 2009.</ref>

The average yearly temperature is around {{convert|26.6|C|F}}.<ref name=climate>{{cite web
|author=Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration.
|authorlink=Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration
|url=http://kidlat.pagasa.dost.gov.ph/cab/cab.htm
|title=Climate of the Philippines
|date=n.d.
|accessdate=April 24, 2010}}</ref> In considering temperature, location in terms of latitude and longitude is not a significant factor. Whether in the extreme north, south, east, or west of the country, temperatures at sea level tend to be in the same range. Altitude usually has more of an impact. The average annual temperature of [[Baguio]] at an elevation of {{convert|1500|m|sp=us}} above sea level is {{convert|18.3|C|F}}, making it a popular destination during hot summers.<ref name=climate/>

Sitting astride the [[Typhoons in the Philippines|typhoon belt]], most of the islands experience annual torrential rains and thunderstorms from July to October,<ref name=cp>[[Library of Congress]] – [[Federal Research Division]]. (March 2006). [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Philippines.pdf ''Country Profile: Philippines'']. Retrieved December 17, 2009.</ref> with around nineteen typhoons entering the Philippine area of responsibility in a typical year and eight or nine making landfall.<ref>{{Cite book
|url=http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80346e/80346E00.htm
|archiveurl=http://web.archive.org/web/20110719181709/http://archive.unu.edu/unupress/unupbooks/80346e/80346E00.htm
|archivedate=July 19, 2011
|title=Economics of the Philippine Milkfish Resource System
|chapter-url=http://wayback.archive.org/web/*/http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80346e/80346E06.htmhtm
|chapter=III. The transformation sub-system: cultivation to market size in fishponds
|author1=Chong, Kee-Chai, Ian R. Smith, and Maura S. Lizarondo.
|publisher=The United Nations University
|year=1982
|isbn=92-808-0346-8
|accessdate=May 14, 2009}}</ref><ref name=PagasaWMO>{{cite journal
|url=http://www.typhooncommittee.org/41st/docs/TC2_MemberReport2008_PHILIPPINES1.pdf
|author=Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA).
|title=Member Report to the ESCAP/WMO Typhoon Committee, 41st Session
|date=January 2009
|accessdate=December 17, 2009}}</ref><ref name=digitaltyphoon>[http://agora.ex.nii.ac.jp/digital-typhoon/reference/monthly/ ''Monthly Typhoon Tracking Charts'']. (2010). Retrieved April 24, 2010 from the [[National Institute of Informatics]], Kitamoto Laboratory, Digital Typhoon Website.</ref> Annual rainfall measures as much as {{convert|5000|mm|sp=us}} in the mountainous east coast section but less than {{convert|1000|mm|sp=us}} in some of the sheltered valleys.<ref name=cp/> The wettest known tropical cyclone to impact the [[archipelago]] was the July 1911 [[cyclone]], which dropped over {{convert|1168|mm|sp=us}} of rainfall within a 24-hour period in Baguio.<ref name="bag"/> ''Bagyo'' is the local term for a [[tropical cyclone]] in the Philippines.<ref name="bag">Glossary of Meteorology. [http://amsglossary.allenpress.com/glossary/browse?s=b&p=4 Baguio.] Retrieved on June 11, 2008.</ref>

{{Weather box
|location = Philippines
|metric first = Yes
|single line = Yes

| Jan mean C = 25.3
| Feb mean C = 25.3
| Mar mean C = 26.1
| Apr mean C = 27.0
| May mean C = 27.3
| Jun mean C = 26.8
| Jul mean C = 26.5
| Aug mean C = 26.3
| Sep mean C = 26.3
| Oct mean C = 27.3
| Nov mean C = 26.0
| Dec mean C = 25.5

| Jan precipitation mm = 147.8
| Feb precipitation mm = 99.4
| Mar precipitation mm = 97.2
| Apr precipitation mm = 93.3
| May precipitation mm = 188.4
| Jun precipitation mm = 235.9
| Jul precipitation mm = 286.6
| Aug precipitation mm = 273.1
| Sep precipitation mm = 269.4
| Oct precipitation mm = 273.7
| Nov precipitation mm = 257.7
| Dec precipitation mm = 226.7

|source 1 = World Bank Climate Change Knowledge Portal (1990–2009)<ref>
{{cite web
| url = http://sdwebx.worldbank.org/climateportal/index.cfm?page=country_historical_climate&ThisRegion=Asia&ThisCCode=PHL
| title = Average Monthly Temperature and Rainfall for Philippines from 1990–2009
| publisher = World Bank
| accessdate = October 7, 2014}}</ref>
}}

[[Dosya:Ph physical map.png|150px|thumb|right|Filipinler Coğrafyası]]
[[Dosya:Ph physical map.png|150px|thumb|right|Filipinler Coğrafyası]]
Filipinler 7 bin 107 [[takım ada]]dan oluşmuştur. Toplam yüzölçümü yaklaşık olarak 300 bin km²dir. 116° 40' ve 126° 34' Doğu boylamları ile 4° 40' ve 21° 10' Kuzey enlemleri arasında uzanır. Doğusunda [[Filipinler Denizi]], batısında [[Güney Çin Denizi]] ve güneyinde [[Celebes Denizi]] ile çevrilmiştir. [[Borneo]] adası birkaç yüz kilometre günetbatıda ve [[Tayvan]] tam kuzeyde uzanır. [[Moluccas]] ile [[Sulawesi]] kuzeyde ve [[Palau]] [[Filipinler Denizi]]'nin uzakdoğusundadır.
Filipinler 7 bin 107 [[takım ada]]dan oluşmuştur. Toplam yüzölçümü yaklaşık olarak 300 bin km²dir. 116° 40' ve 126° 34' Doğu boylamları ile 4° 40' ve 21° 10' Kuzey enlemleri arasında uzanır. Doğusunda [[Filipinler Denizi]], batısında [[Güney Çin Denizi]] ve güneyinde [[Celebes Denizi]] ile çevrilmiştir. [[Borneo]] adası birkaç yüz kilometre günetbatıda ve [[Tayvan]] tam kuzeyde uzanır. [[Moluccas]] ile [[Sulawesi]] kuzeyde ve [[Palau]] [[Filipinler Denizi]]'nin uzakdoğusundadır.

Sayfanın 05.53, 3 Şubat 2015 tarihindeki hâli


Filipinler
Republika ng Pilipinas
Filipinler Cumhuriyeti
Slogan
Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan, at Makabansa
("Tanrı, İnsanlık, Doğa ve Ülke İçin")
Millî marş
Lupang Hinirang
("Seçilmiş Ülke")
Filipinler haritadaki konumu
BaşkentManila
En büyükQuezon City
Resmî dil(ler)Filipince, İngilizce
Tanınan bölgesel dil(ler)Bikol, Sabuanca, Hiligaynon, Ilokano, Kapampangan, Kinaray-a, Maguindanao, Maranao, Pangasinan, Tagalog,Tausug, Varayca, İspanyolca ve Arapça
Ulusal dilFilipince
HükûmetCumhuriyet
• Cumhurbaşkanı
Noynoy Benigno Aquino
• Başkan Yardımcısı
-
• Başkanlık Senatosu Başkanı
Juan Ponce Enrile
• Temsilciler Meclisi Başkanı
Prospero C. Nograles
• Anayasa Mahkemesi Başkanı
Reynato Puno
Tarihçe 
• İspanya Hâkimiyeti
27 Nisan 1565
• Bağımsızlık
12 Haziran 1898
• Tydings-McDuffie Anlaşması
24 Mart 1934
• Manila Antlaşması
4 Temmuz 1946
• İlan Edilişi
2 Şubat 1987
• Su (%)
%0,61
Nüfus
• 2007 sayımı
88.574.614
GSYİH (SAGP)2008 tahminî
• Toplam
317,964 milyon $ (36..)
• Kişi başına
3.515 $ (123..)
GSYİH (nominal)2008 tahminî
• Toplam
166,909 milyon $ (47..)
• Kişi başına
1.845 $ (121..)
Gini (2006)45.8
orta
İGEartış 0.751
Hata: Geçersiz İGE değeri · 2007.
Para birimiFilipinler Pezosu (Filipince: Filipince: piso ) (PHP)
Zaman dilimiUTC+8 (PST)
• Yaz (YSU)
UTC+0
Trafik akışısağ
Telefon kodu+63
İnternet alan adı.ph

Filipinler (Filipince: Repúbliká ng̃ Pilipinas), resmî olarak bilinen adıyla Filipinler Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güneydoğu Asya devletidir. Ülke irili ufaklı 7,107 adet adacıktan oluşur. Ancak ülkeyi oluşturan üç ana coğrafi kara parçası vardır. Bunlar Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülkenin başkenti Manila iken, en kalabalık şehri Quezon City'tir. Bu iki kent de Büyükşehir Manila yönetimsel birimine bağlıdır.

Filipinler'in deniz aşırı komşuları kuzeyde Tayvan ve Çin, batıda ise Vietnam'dır. Filipinler'i kuzeyde Luzon Boğazı, batıda ise Güney Çin Denizi çevrelemektedir. Ülkenin güneydoğusunda bulunan Sulu Denizi'nin karşı kıyılarında Borneo adası uzanır. Güneyde ise, Celebes Denizi ülkenin diğer adaları ile Endonezya'yı birbirinden ayırır. Filipinler'in batısında Filipin Denizi ve Palau ada ülkesi bulunur. Filipinler Pasifik Deprem Kuşağı'nda yer alır. Bunun için ülkede deprem sıklığı ve yıkıcılığı fazladır. Ayrıca ekvatora yakın yerleşim konumu, Filipinler'i tayfun felaketine eğilimli hâle getirmektedir. Bununla birlikte, ülke doğal kaynaklar açısından zengindir. Filipinler, dünyadaki biyolojik çeşitliliğin en fazla olduğu ülkelerden biri olup devlet sınırları dünya yüzeyindeki 342.353 km²'lik alanı kaplar, Filipinler dünyanın en büyük yüz ölçümüne sahip 64. ülkesidir.

Ülke yaklaşık 100 milyonluk nüfusuyla,[1] Asya kıtasının en kalabalık 8. ülkesidir.[2][3] Dünyanın ise en çok nüfus barındıran 12. ülkesidir. Ek olarak 12 milyon Filipinlinin yabancı devleterde yaşadığı tahmin edilmektedir.[4] Bu yönüyle Filipinliler dünyanın en büyük kopuntularından (diaspora) birini oluşturmaktadır. Filipinler çok kökenli ve mozaik kültürlü bir demografik yapıya sahiptir. Tarih öncesi devirlerde, ülkedeki ilk yerleşimleri Ön Avustralya ırklarından olan Negritoların başlattığı düşünülmektedir. Bu boyun başlattığı göç hareketini, diğer Avustronezyan ırktan olan boylar takip etmiş ve Filipinler Avustronezyan ırk için yeni bir yerleşim alanı olmuştur. Ülke topraklarında tarih boyunca, Çinliler ile Malay, Hint ve İslami kökenli hanedanlıkların egemenlik savaşı hüküm sürmüştür. MS 900-1521 yılları arasında ise Filipinlerde Datu, Rajah, Sultan ve Lakan boylarının kurduğu devletler hüküm sürmüştür.

1521'de Filipinler'e Ferdinand Magellan'nın gelmesi, ülkedeki İspanyol sömürgeciliğinin başlangıcı olmuştur. 1543'te İspanyol kâşif Ruy López de Villalobos bu takımadalara İspanyol kralı II. Felipe'nın onuruna Las Islas Filipinas adını vermiştir. Seyahatine Meksika'dan başlayarak 1565'te takımadalara ulaşan Miguel López de Legazpi, buradaki ilk İspanyol yerleşimini kurmuştur. Filipinler 300 yıldan daha fazla bir süre, İspanyol İmparatorluğu'nun bir parçası olarak kalmıştır. Bu durum, ülkede Roman Katolikliğin baskın hâle gelmesiyle sonuçlanmıştır. Bu dönemde, Manila During this time, Manila Asya ve Amerika kıtaları arasındaki ticaretin yönetildiği bir stratejik merkez hâline gelmiştir.

19. yüzyılın bitimiyle son dönemlerinde; Filipin Halk Uyanış Hareketi hızlı bir şekilde genişlemiştir. Bu hareket sonucunda ilk Filipin Cumhuriyeti kurulmuştur. Ancak bu devlet uzun ömürlü olmamış; Filipinlilerin bağımsızlık isteğine karşı Amerika Birleşik Devletleri bu ülkeye savaş ilan etmiştir. Filipin-Amerikan Savaşı, ABD'nin kesin galibiyeti ile sonuçlanmış, savaşta yaklaşık 1,5 milyon Filipinli hayatını kaybetmiştir. Bunu takip eden yıllarda, ülke Japon işgaline uğramıştır. Ancak Birleşik Devletler, takımadalardaki egemenliği yeniden sağlamıştır. Ülkedeki Amerikan egemenliği 1945'e kadar sürmüştür. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Filipinler'in bağımsızlığı dünya devletleri tarafından tanınmıştır. Bu zamandan beri, ülkede kargaşalı bir demokrasi deneyimi sürecine girilmiştir. 20. yüzyılın ikinci yarısında ülkedeki demokratik düzen bozulmuş ve Ferdinand Marcos ülkedeki tüm gücü ele geçirmiştir. Bunun üzerine 1986'daki "İnsanların Gücü Hareketi" olarak bilinen olaylardan sonra Marcos yönetimi devrilmiştir. Bugün Filipinler, kalabalık nüfusu ve ekonomik potansiyeli ile orta güç devletlerinden biri olarak değerlendirilmektedir. Ülke; Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, ASEAN ve Doğu Asya Zirvesi örgütlerine üyedir.

Filipinler adının kökeni

Ülkeye Filipinler adı, İspanyol kralı II. Felipe'nin onuruna verilmiştir. İspanyol kâşif Ruy López de Villalobos 1542'deki seferi sırasında, Leyte ve Samar adalarını Filipinler olarak adlandırdı. Sonuç olarak, Las Islas Filipinas adlandırması takımadanın tüm adalarını kapsar biçimde kullanılmaya başlandı. Bu ad yaygınlaşmadan önce, Islas del Poniente (Batıdaki Adalar) ve Magellan'ın ada için kullandığı tabir olan San Lázaro da İspanyollar tarafından ada için kullanılmıştır.[5][6][7][8][9]

Filipinlerin resmî adı, ülke tarihi boyunca birçok kez değişmiştir. Filipin Halk Hareketi sürecinde yapılan Malolos Kongresi'nde ülkenin adı República Filipina ya da Philippine Republic olarak adlandırılması kararlaştırılmıştır. İspanyol-Amerikan Savaşı (1898) ve Filipin-Amerikan Savaşı (1899–1902)'ndan İngiliz Milletler Topluluğu'na dâhil olunan 1935-1946 dönemine kadar ülke resmî olarak, Philippine Islands (Filipin Adaları) olarak adlandırılmıştır. Bu adlandırma, ülkenin İspanyolcada kullanılan isminin çevirisi niteliği taşır. 1898 Paris Antlaşması'nda ülke için Filipinler adı kullanılmış ve bu ad günümüze kadar ülke için yaygın olarak kullanılan isim olmuştur. Ülkenin resmî adı, II. Dünya Savaşı'ndan beri "Filipinler Cumhuriyeti"dir.[10]

Tarih

Tarih öncesi

Ülkede yapılan araştırmalarda Callao (Kalo) adı verilen ön insan modelinin metatarsal kemiklerine rastlanmıştır. Bu kemikler üzerinde Uranyum-toryum tarihlendirme tekniği ile yapılan değerlendirmede; ülkedeki ilk yerleşimlerin 67,000 yıl önceye kadar gittiği saptanmıştır.[11] Bu keşiften önce ülkedeki ilk yerleşim gösteren insanların, Palawan'da bulunarak karbon testiyle 24,000 yıl önceye tarihlendirilen Tabonlar olduğu düşünülüyordu.[12][13]. Negritolar da yarımadaya gelen ilk yerleşimcilerdendir. Ancak onların Filipinlere ne zaman geldiğine dair güvenilir bir kaynak yoktur.[14]

Antik Filipinlilerin kökeni hakkında birçok karşıtlık içeren görüş vardır. Dil bilimsel ve arkeolojik kanıtlara dayanarak en yaygın olarak kabul edilen görüş "Tayvan'dan çıkış modeli" olarak bilinir. Bu varsayıma göre, Avustronezyanlar kitle olarak MÖ 4000'den başlayarak Filipinlere göç etmeye başlamıştır. Ancak bundan daha önce takımadaya gelenler de vardır.[15][16] MÖ 1000'e kadar takım adaya yerleşenler, dört ayrı kol toplumsal grup olarak gelişim göstermiştir. Avlayıcı-toplayıcı boylar, savaşçı topluluklar, plütokratlar ve sahil şeridi beylikleridir.[17]

İlk devletler

Toplumsal sınıfları tasvir eden Maginoolu bir Tagalog çifti (16. yy).

Ülkedeki bazı topluluklar dağınık bir yapı teşkil ederek kendi adalarında izole bir yaşam sürdürmüştür. Buna karşın, ülkede devlet teşkilatlanması kurarak Doğu, Kuzey ve Kuzeydoğu Asya ile önemli ticari ve kültürel ilişkiler oluşturan yapılanmalar oluştu. Bu dönemde, özellikle Brunei, Çin, Hindistan, Endonezya, Malezya ve Japonya ülkenin dış ilişkilerinde önemli devletlerdir. Bunun yanında bölgedeki küçük ada devletleriyle de ticari ilişkiler gelişmiştir.[18] Birinci binyılda ülkeyi oluşturan deniz beylikleri bu ticari ilişkilerin de yardımıyla önemli bir sosyoekonomik gelişim göstermiştir. Datular tarafından Malay Talassokrasi ile birlikte oluşturulan ittifak ve denizci beyliklerin katılımıyla İspanyolların önderliğinde kurulan bağımsız koloniler olan barangaylar bu gelişimin saç ayaklarını oluşturmuştur. Huanglar tarafından Çin himayesinde kurulan devletçikler.[19] ve Rajahlar tarafından Hindistan hinterlandında oluşturulan krallık da ülkedeki ticari etkinliklerin gelişmesinde etkili olmuştur.[20][21]

Filipinler'in millî devlet yapısındaki boy devleti hikâyesi çok eski değildir. Örneğin, Datu Puti, Atilerin yaşadığı bölgeyi satın alarak (Madja-as) Maca Emirliği'ni yönetmiştir.[22] Maca Emirliği, kurulduğu Panay adasının adını alarak Panay Emirliği ismiyle tarih sahnesine çıkmıştır. Hint kökenli Rajah Sri Bata Shaja önderliğindeki Butuan Emirliği ülkede ticari ayrıcalıklar kazanmıştır.[18] Lakandula hanedanlığının yönettiği Tondo Emirliği ve Cebu Emirliği de Filipinler'deki, Hint kökenli yönetimlere örnektir. [23]

Filipinle'deki İslam bölgelerinin kurularak; ülkenin İslam'dan haberdar olması 14. yüzyılın başlarına rastlamaktadır. 1380'de, Kerîmü'l-Mahdûm ve Şerîfü'l-Hâşim-Ebu-Bekir adlı Johore doğumlu bir Arap, Malakka yoluyla Sulu'ya geldi ve burada Sulu racasının kızıyla evllenerek Sulu Sultanlığı'nı kurdu.[24][25] 15. yüzyılın sonlarında Mindanao adası, Johoreli Şerîf Muhammed Kabungsuvan'ın çalışmalarıyla İslam'ı tanıdı. Şerîf Muhammed, bir İranun prensesi olan Paramisuli ile evlenerek Maguindanao Sultanlığı'nı kurdu. Bu sultanlık yönetimi, Lanao'yu da içerisine alan bir konfederasyon yapısına büründü.[26]

İslam, Mindanao'nun dışına çıkarak, kuzeyde Luzon'un güneyine kadar yayıldı. Manila, 1485-1521^deki Sultan Bolkiah yönetiminde İslamlaşmaya başladı. Tondo Emirliği, Raca Salalila'nın animistik yerli dinden vazgeçerek İslam'ı seçmesiyle Müslümanlığın yayılım alanları içerisine girdi.[27][28][29][30] Ancak buna rağmen, Animist İgorotlar, Malay Madja-aslar, Ma-iler ve Butuanlar gibi topluluklar kendi kültürlerini muhafaza etti. Bunun yanında bazı emirliklerde, İslam'a karşı bir tutum oluştu. Sonuç olarak, datular, racalar, huanglar, sultanlar ve kalanlar arasındaki mücadele, İspanya sömürge yönetimi ülkeye hâkim olana dek sürdü. İspanyol egemenliği yıllarında bu devletler İspanyol İmparatorluğu'na dâhil oldu. Böylece ülkenin İspanyollaşma ve Hristiyanlaşma süreci başlamış oldu.[31]

İspanyol sömürgeciliği

1521'de Portekizli kâşif Ferdinand Magellan, Filipinler'e ulaşmıştır.[32] Sömürge kolonileri ise, İspanyol kâşif Miguel López de Legazpi'nin Meksika yoluyla adaya ayak basmasıyla 1565'de kurulmaya başlanmıştır. Ülkedeki en eski İspanyol sömürge yerleşimi Cebu'da kurulmuştur. Buradaki koloni daha sonra Panay adasına taşınmış ve yerli Visayanlar ile İspanyol askerileri arasında kurulan ittifak ülkedeki İspanyol nüfuzunu daha da artırmıştır. Böylece, bazı yerli toplulukların da desteğini alan İspanyollar İslam etkisindeki Manila yerleşimleri kendi etkileri altına almıştır. İslami yapılanmaların Manila'daki gücünü kıran İspanyollar, Manila'yı doğu Hint adalarındaki kolonilerinin yönetim merkezi olarak kullanmaya başlamıştır. Filipinli yerlilerin çıkardığı bir isyan olan Tondo Komplosu'nu bastırmayı başaran sömürge yönetimi, ülke üzerindeki çıkarlarından vazgeçmek istemeyen Çinli diktatör Limahong'u yenilgiye uğratmıştır.[33][34]

İspanyol egemenliği, ülkedeki dağınık yönetim erklerinin İspanyol temelli bir otoritede birleşmesi sonucunu doğurmuştur. Böylece, İspanyol sömürgeciliği, takımadaların siyasi birliklerini kurabilmeleri açısından önemli sonuçlar doğurmuştur. 1565'ten 1821'e kadar, Filipinler Nueva España Genel Valiliği'ne bağlı bir bölge olarak yönetilmiştir. Meksika Bağımsızlık Savaşı'ndan sonra ise ülke doğrudan Madrid'e bağlanmıştır. 16. ve 19. yüzyıllar arasında, Manila kalyonları ve Manila ile bağlantılı diğer donanma gücü, yılda bir ya da iki kez Acapulco'ya seferler düzenlemiştir. Bu sayede Amerika kaynaklı, mısır, domates, patates, biber ve ananas gibi gıdalar; Filipin topraklarında tanınmaya başlanmıştır. Tüm bunlar olurken, Roman Katolik misyonerler; ülkedeki geniş ovalarda yaşayan halkın büyük bölümünü Hristiyanlığa yöneltmiştir. Ülkeye gelen Hristiyan vakıfları, birçok okul, üniversite ve hastane inşa etmiş; böylece halkın Hristiyanlığa girişi hızlanmıştır. İspanyol sömürge yönetimi, 1863'te aldığı bir kararla ülkedeki devlet okullarını parasız hâle getirmiştir. Filipinler'deki büyük eğitim seferberliği ise meyvelerini, Amerikan yönetimi yıllarında vermiştir.[35]

Propaganda Hareketi'nin önderleri: José Rizal, Marcelo H. del Pilar ve Mariano Ponce

Takımadadaki İspanyol egemenliği süresince; İspanya birçok dış ve iç sorunla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Ülkedeki yerli boyların çıkardığı çokça isyan bastırılmış; özellikle ticaret gemilerine saldıran Çinli korsanlarla mücadele edilmiştir. Bunun yanında İspanyollar için adadaki en büyük dış tehditler Hollanda ve Portekiz yayılmacılığı olmuştur. Yedi Yıl Savaşı'nın bir parçası olarak İngiltere, Manila'yı 1762'den 1764'de kadar işgal altında tutmuştur. Ülkedeki İspanyol hakimiyeti Paris Antlaşması (1763) ile yeniden tesis edilmiştir.[31][36][37]

19. yüzyılda, Filipin limanları dünya ticaretine açıldı ve ülkede antropolojik sınıflar oluşmaya başladı. Birçok İspanyol ticaret için geldikleri Filipinler'de, aile kurdu. İber Yarımadası devlet geleneğine göre; yeni açılan Latin Amerika yerleşimlerindeki devlet pozisyonlarına sadece İspanyol kökenliler atanabiliyordu. Bu nedenle, özellikle Filipinler'deki Mestizo adı verilen karışık kökenli İspanyollar, yapılan ticaret çalışmalarıyla büyük finansal girdiler elde etti. Ülke ekonomisindeki kalkınma ve yerli halkın özgürlük isteği; Filipinler'deki yenilik hareketlerini güçlendirmeye başladı. 1872'de başarısızlıkla sonuçlanan Cavite İsyanı, Filipin Devrim'inin öncüsü oldu.[31][38][39][40]

Ülkedeki sömürge yönetimini yıkma düşüncesi, 1872'de Mariano Gómez, José Burgos ve Jacinto Zamora adındaki üç rahibin insanları isyana azmettirmek suçuyla idam edilmesi sonrasında iyice alevlenmiştir.[38][39] Marcelo H. del Pilar, José Rizal ve Mariano Ponce; bu olaydan etkilenerek İspanya'da; Filipinler'de yapılacak yeni bir reform için lobi faaliyetlerine başlamıştır. Bunun sonucunda Rizal, 30 Aralık 1896'da isyan çıkarmaya teşvik suçundan idam edilmiştir. [41] Ancak reform yanlıları Andrés Bonifacio önderliğinde bir araya gelerek gizli bir örgüt olan ve Katipunan olarak adlandırılan yapılanmayı kurmuştur. Örgüt, silahlı isyan yoluyla İspanyol hükûmetinden bağımsızlık taleplerinde bulunmuştur.[40]

Bonifacio yönetimindeki Katipunan, 1896'da, Filipin Devrimi'ni başlatmıştır. Cavite'de Katipunan'dan ayrılan yeni bir grup Bonifacio'yu devirerek yerine Emilio Aguinaldo'yu getirdi. 1898'de Küba'da başlayan İspanya-Amerika Savaşı, Filipinler'e taşındı. Aguinaldo, 12 Haziran 1898'de Filipinler'in İspanya'dan bağımsızlığını Cavite'de ilan etti. Bir sonraki yıl, Birinci Filipin Cumhuriyeti, Barasoain Kilisesi'nde kuruldu.[31]

ABD Dönemi

Başkan Manuel L. Quezon (Kasım 1942)

İspanya-Amerika Savaşı'nın son Amerikan zaferi olarak; Filipinler İspanya tarafından Amerika Birleşik Devletleri'ne devredilmiştir. Buna karşın ABD, 1898 Paris Antlaşması uyarınca İspanya'ya 20 milyon dolar tazminat ödemiştir.[42] ABD'nin yeni bir kurulum aşamasında olan Birinci Filipin Cumhuriyeti'ni tanımayacağı gittikçe netlik kazanmıştır. Bunun üzerine patlak veren Filipin-Amerikan Savaşı Birinci Cumhuriyet'in yenilgisiyle sonuçlanmıştır. Böylece ABD tarafından kurulan yeni bir hükûmete adayı yönetme yetkisi verilmiştir.[43]

Amerikan yönetimi ülkedeki, Birinci Cumhuriyeti oluşturan alt devletçikleri baskı altına almış ve güçlerini kırmıştır. Başta Sulu Sultanlığı olmak üzere, başkaldıran Tagalog Cumhuriyeti, Negros Cumhuriyeti ve Zamboanga Cumhuriyeti bu politika ile hakimiyet sahalarını kaybetmiştir.[44][45] Ancak bu dönem Filipinler için kültürel bir aydınlanma sürecini başlatmıştır. Filipin cineması ve edebiyatında büyük bir gelişim gözlemlenmiştir.[46][47][48] Daniel Burnham Manila'nın modern bir kente dönüşümü için yeni bir mimari plan hazırlamıştır[49]

1935'te, Filipinler'e dönemin Filipin Devlet Başkanı Manuel L. Quezon'un çabalarıyla İngiliz Milletler Topluluğu statüsü verilmiştir. Quezon, ulusal bir dilin tasarlanması ve kadınlara oy hakkının verilmesi konusunda çalışmalar yapmıştır.[50][51] Ülkenin bağımsızlığına kavuşması için çeşitli planlar yapsa da, ilereyen yıllarda patlak veren II. Dünya Savaşı bu süreci sekteye uğratmıştır. II. Dünya Savaşı yıllarında ülke Japon İmparatorluğu tarafından işgal edilmiştir. Bunun ardında Japon destekli İkinci Filipin Devleti, José P. Laurel tarafından kurulmuştur. Bu devletin kurulmasının ardından, Manila Savaşı Dönemi'nde birçok katliam yapıldığı ve savaş suçunun işlendiği iddia edilmektedir. Bataan Ölüm Yürüyüşü ve Manila katliamı bilinen tarihî vakalar bu iddiaların en önemlileridir.[52] 1944'te Quezon sürgünde olduğu ABD'de ölmüştür ve onun yerine Sergio Osmeña geçmiştir. 1945'te ise Müttefik Devletler Japonları yenilgiye uğratmıştır. II. Dünya Savaşı sonlanana kadar bir milyondan fazla Filipinlinin öldüğü tahmin edilmektedir.[53][54][55]

Soğuk Savaş Dönemi

Ferdinand ve Imelda Marcos, 1979

24 Ekim 1945'te,[56] Filipinler Birleşmiş Milletler'in kurucu üyelerinden biri olmuştur. Bir yıl sonra (4 Temmuz 1946'da) ise Amerika Birleşik Devletleri Manuel Roxas yönetimindeki Filipinler'in bağımsızlığını tanımıştır.[57] Soğuk Savaş Dönemi'nde Komünist bir gerilla hareketi olan Hukbalahap[58] özellikle ülkenin kırsal kesiminde etkili olmuştur. Başkan Elpidio Quirino'nun halefi Ramon Magsaysay; ülkedeki Hukbalahap propagandasını bastırmıştır.[59][60] Magsaysay'ın halefi Carlos P. Garcia ise ülkenin ilk millî politikalarının geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır; Garcia, Emilio Aguinaldo'nun bağımsızlık ilanınını bayram ilan etmiştir. Böylece 4 Temmuz ile 12 Temmuz arası, Bağımsızlık Günü olarak kutlanmaya başlanmıştır.[61] [62][63] Bunun yanında Filipinler, ülkenin doğusunda kalan Kuzey Borneo üzerinde hak iddia etmeye başlamıştır. [64][65]

1965'te, Macapagal; Ferdinand Marcos ile girdiği başkanlık yarışını kaybetmiştir. Marcos başkanlığının ilk dönemlerinde birçok kamusal projenin mimarı olmuştur. Ancak, halka açık fonlarda yapıldığı iddia edilen banka vurgunu gibi büyük yolsuzluk iddiaları ortaya çıkmıştır.[66] Bu iddiaların ardından, Marcos rejiminin son dönemlerinde, toplum geneline büyük bir kargaşa hâkim olmuştur. Bunun üzerine 21 Eylül 1972'de Marcos ülkede sıkıyönetim ilan etmiştir. Bu dönem ülkede büyük bir politik geri çekilme ortaya çıkmıştır. İnsan hakkı ihlalleri yaşanmış ve basına sansür uygulanmıştır. Marcos'un eşi olan Imelda'nın savurganlıklarının yanında ülkedeki yoksul sayısında büyük bir artış yaşanmıştır.[67]

21 Ağustos 1983'te, muhalif liderlerden Benigno Aquino, Jr.'ye Manila Uluslararası Havaalanı'nda bir suikast düzenlenmiş ve Aquino öldürülmüştür. Aquino'nun eşi ise eşinin ölümünden sonra muhalefet cephesinin başına geçmiş ve başkanlık adayı olmuştur. Sonuç olarak, Aquino'nun eşi Maria Corazon Aquino; marcos'a karşı 1986 devlet başkanlığı seçimlerinde aday olmuştur.[68] Marcos kazandığını açıklasa da muhalefet seçim sonuçlarının şaibeli olduğunu iddia etmiştir. Bunun üzerine halk sokaklara çıkmış ve Halkın Gücü Devrimi olarak bilinen olaylar sonucunda; Marcos rejimi devrilmiştir. Marcos ve onun müttefikleri, Hawaii'ye kaçmıştır. Ülkenin yeni devlet başkanı Corazón Aquino olmuştur.[68][69]

Günümüz

President Fidel V. Ramos troops the honor guards at the Pentagon with Secretary of Defense William Cohen during a State visit in 1998.
Başkan Fidel V. Ramos 1998'de Pentagon ziyaretinde

1986'da ortaya çıkan reform hareketlerinden sonra; demokrasinin geri getirilmesi, ulusal borçların azaltılması ve yolsuzlukların önlenmesi için mücadele verilmiştir. Bunun yanında yeni rejimi devirmek için düzenlenen darbe girişimi engellenmiş, Moro'daki ayrılıkçı milislerle mücadele edilmiş, 4362 kişinin ölümüyle sonuçlanan MV Doña Paz feribot kazasının yaraları sarılmaya çalışılmış ve yeniden canlanan Komünist hareketlerin etkinliği azaltılmıştır.[70] [71] Corazon Aquino'nun yönetimi Haziran 1991'deki Pinatubo Yanardağı patlamasıyla son bulmuştur.[72][73] 1991'de ABD Üslerinin Süresinin Uzatılması Antlaşması[74][75] parlamentoda kabul edilmemiştir. Bu karar uyarınca, Kasım 1991'de Clark Hava Üssü; Aralık 1992'de ise Subic Bay'daki üs tahiliye edilmiştir. Böylece ülkedeki Amerikan askerî üstleri son bulmuştur.[76][77]

Filipinler ekonomisi "Asya Ekonomisinin Kaplanı" olarak adlandırılmaktadır. Mayıs 1992'deki Filipinler başkanlık seçimleriyle başa geçen Fidel V. Ramos'un yönetiminde yıllık ortalama %6'lık bir GSYİH artışı sağlanmıştır.[78] Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi ile sağlanan uzlaşı; ülkedeki ekonomik gelişim ve siyasi istikrara rağmen; 1997 Doğu Asya Mali Krizi ülkenin gelişimini sekteye uğratmıştır.[79][80]

Ramos'tan sonra başkanlık seçimlerini kazanan Joseph Estrada Haziran 1998'de göreve başlamıştır. Estrada döneminde Filipinler, 1997 Doğu Asya Mali Krizi'nin ortasında %-0,6 büyüme oranından % 3.4'lük (1999) bir büyüme oranına kadar ulaşmıştır.[81][82] Hükûmet, Mart 2000'de Moro İslami Kurtuluş Cephesi 'ne karşı başlatılan operasyonlarda, direnişçilerin karargâhı da dâhil olmak üzere örgüt kampları etkisiz hâle getirilmiştir.[83][84] Ebu Sayyaf ile yapılan savaşın ortasında, hükûmet için yolsuzluk iddiaları gündeme gelmiştir.[85] Bunun üzerine, Estrada rejimi 2001 EDSA Devrimi ile yıkılmıştır. Estrada'nın yerine, Başkan Yardımcısı Gloria Macapagal-Arroyo 20 Ocak 2001, devlet başkanlığı koltuğuna oturmuştur.[86]

Arroyo'nun 9 yıllık yönetiminde, %4'lük GSYİH büyümesi 2002'den 2007'ye kadar %7'ye yükselmiştir ve 2004'te tamamlanan Manila Hafif Raylı Sistemi gibi önemli altyapı projeleri gerçekleştirilmiştir.[87] Küresel Ekonomik Kriz'den en çok etkilenmesi beklenen ülkelerden olan Filipinler; Arroyo yönetiminde krizin etkilerini azaltmayı başarmıştır. [88] Buna rağmen, ülke tarihinde birçok kez olduğu gibi ortaya çıkan rüşvet ve yolsuzluk iddiaları, Arroyo yönetiminin sonunu getirmiştir. 2004 başkanlık seçimlerinde kullanılan oyların yönlendirime uğratılmasıyla ortaya çıkan Hello Garci skandalı; ortaya atılan yolsuzluk iddialarının en çok öne çıkan maddesi olmuştur.[89][90][91][92] 23 Kasım 2009'da 34 gazetecinin öldürülmesine sonuçlanan Ampatuan Katliamı, Arroyo yönetiminin iyice sarsılmasına yol açtı.[93][94]

2010 seçimlerini kazanan Benigno Aquino III, ülkenin 15. devlet başkanı olmuştur. Aquino, ülkenin ilk bekâr devlet başkanı olmuştur.[95] 15 Ekim 2012'de Müslüman azınlığın yaşadığı ayrılıkçı Mindanao bölgesi ile Bangsamoro Çerçeve Antlaşması imzalanmıştır. , Bangsamoro adıyla kurulacak özerk yapının temelleri atılmıştır.[96] Buna rağmen, ülkenin doğusundaki Sabah (Malezya) bölgesindeki sınır tartışmaları ve Güney Çin Denizi sorunu daha da kızışmıştır.[97][98][99] Filipinler, mali politikalar açısından başarılı bir dönem yaşamıştır. Özellikle 2013'te gayrisafi yurt içi hasılada sağlanan %7.2'lik büyüme ile Asya'nın en hızlı büyüyen ikinci devleti olmuştur.[100] Aquino 2013 Geliştirilmiş Temel Eğitim Yasası'nı onaylayarak yaygın olarak K-12 programının uygulanmasına başlanmıştır.[101] 8 Kasım 2013'te, Haiyan Tayfun'u ülkeyi vurmuş ve özellikle Visayan bölgesinde büyük yıkıma neden olmuştur.[102][103]

Siyaset

Dosya:Malacanang palace view.jpg
Devlet başkanlığı konutu olarak kullanılan Manila'daki Malacañan Sarayı


Filipinler, başkanlık sistemi ile yönetilen demokratik bir anayasal cumhuriyettir.[104] Özerk bir yapıda olan ve ulusal hükûmettin büyük ölçüde özgürler verdiği Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi haricinde ülke üniter sistem ile yönetilmektedir. Ülkedeki yönetim sistemi Ramos yönetiminden beri tartışılmaktadır. Federal, tek meclisli ve parlamento sistemi ülkede uygulanması düşünülen yönetim biçimlerinden olmuştur.[105][106]

Filipinler'de başkan; hem devlet başkanı hem de hükûmet başkanıdır. Aynı zamanda başkomutandır. Başkan, halkın oylarıyla altı yıllık bir süre için seçilir. Seçilen başkan bakanlar kurulunu oluşturur ve bakanlar kuruluna başkanlık eder.[107] Ülkede çift meclisli sistem vardır. Meclisin üst kanadı olan senato, halk tarafından altı yıllık süre için seçilen vekillerden oluşur. Ülkedeki alt meclis ise Temsilciler Meclisidir. Temsilciler Meclisi için seçimler dört yılda bir yapılır. Vekiller, geniş bir temsili sağlama amacıyla hem belirli seçim bölgerinden hem de sektörel alanlardan oysal parametrelerle seçilir. [107] Ülkedeki yargı yetkisi Yargıtay'a aittir. Filipinler Yargıtay'ı bir mahkeme başkanı ve raportör ile on dört kurum yargıcından oluşur. Bu üyelerin tamamı, Yargı ve İletişim Kurulu'nun aday göstermesi ile Başkan tarafından atanır.[107]

Uluslararası ilişkiler

Washington'daki Filipinler Büyükelçiliği

Filipinler'in uluslararası ilişkileri ticaret ve diğer ülkelerde yaşayan yaklaşık 11 milyon Filipin kökenli yurttaşın korunması üzerine kurulmuştur.[108] Ülke Birleşmiş Milletler'in etkin ve kurucu üyesidir. Filipinler birçok kez Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne seçilmiştir. Carlos P. Romulo, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun eski başkanlarındandır. Filipinler, BM İnsan Hakları Konseyi'nin de etkin üyelerindendir. Bunun yanı sıra ülke, Doğu Timor'daki barış misyonu kuvvetleri içerisinde yer alır.[109][110][111]

Filipinler, ASEAN'ın kurucu ve etkin üyelerindendir. Bu örgüt, Güneydoğu Asya bölgesinde bulunan devletler arasındaki ekonomik, kültürel ve sosyopolitik alandaki ilişkileri kuvvetlendirmek amacıyla kurulmuştur.[112] Ülke, blok ülkelerinin birçok zirvesine ev sahipliği yapmıştır.

Filipinler'in Amerika Birleşik Devletleri ile güçlü ilişkileri vardır.[108] ABD'nin NATO dışı müttefiklerinden olan ülke; Soğuk Savaş ve uluslararası terörizmle mücadele yıllarında Birleşik Devletler'in yanında yer almıştır. Buna rağmen zaman zaman ABD'nin ülkedeki varlığına dair tartışmalar alevlenmektedir. ABD'nin Subic Bay ve Clark 'ta bulunan eski askerî üsleri ve güncel olarak bu ülke ile yapılan Askerî Güçlerin Geçişi Anlaşması ülke içinde tartışmalara neden olmaktadır.[108]

Japonya, ülkenin resmî gelişim programlarına yardımcı olan bir ülke olarak bilinmektedir. Ancak iki ülke arasında seks işçisi kadınların durumu gibi bazı tarihî sorunlar vardır. II. Dünya Savaşı'nda karşıt iki cephede yer alan bu iki ülke arasında bu açıdan kayda değer bir husumet yoktur. [113]

Ülkenin yabancı ülkelerle olan ilişkileri genellikle artı yönlüdür. Ortak demokratik değerler Avrupa ülkeleri ve Batı ile Filipinler'in ilişkilerini kolaylaştırmaktadır. Diğer gelişmekte olan ülkelerle benzer bir ekonomik durum çizelgesi gösteren ülke ekonomisi, bu yönden gelişmekte olan ülkelerle kuvvetli bir ekonomik ağ geliştirme misyonunu uygulamaktadır. Tarihî bağlar ve kültürel benzerlikler ülkenin İspanya ile ilişkilerinde köprü görevi üstlenmektedir.[114][115][116] Aile içi şiddet ve yurt dışına çalışmak için giden işçilerin savaşlardan etkilenmeleri gibi sorunlara rağmen,[117][118] Filipinler'in Ortadoğu ülkeleri ile kuvvetli ve iyi bağları vardır. Bu ülkelerde iki milyondan fazla Filipinli işçi çalışmaktadır.[119]

Komünizmin bir tehdit olmaktan çıkmasının ardından, 1950'lerdeki Filipinler ve Çin arasında oluşan düşmanca ilişkiler büyük ölçüde düzelmiştir. Ülke ile Çin arasındaki temel sorunlar Tayvan, Spratly Adası ve Çin'in yayılmacı dış politikasıdır. Bunun için Filipinler hâlâ Çin ile ilişkilerini dikkatli bir seyirde geliştirmeye çalışmaktadır.[113] Ülkenin son yıllarda geliştirdiği uluslararası siyaset şekli, özellikle Kuzeydoğu Asya ve Asya-Pasifik ülkeleri ile ticari ilişkiler kurmak üzerinedir.

Filipinler, Doğu Asya Zirvesi, Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği, Latin Birliği, G-24 ve Bağlantısızlar Hareketi'nin etkin bir üyesidir.[107] Ülke ayrıca İslam ülkeleri ile iş birliğini geliştirebilmek amacıyla İslam İşbirliği Teşkilatı'na gözlemci olarak katılmaktadır.

Ordu

Filipinler Silahlı Kuvvetleri, anayasal olarak Filipinler'in korunmasından sorumlu olan ulusal güvenlik kurumudur. Ordu, üç ana koldan oluşur. Bunlar hava kuvvetleri, donanma (sahil güvenlik dâhil) ve kara kuvvetleridir.[120][121][122] Güncel olarak, Filipinler Ordusu istihdam yoluyla askere alınan gönüllülerden oluşmaktadır. Buna rağmen, Filipinler Anayasa'sına göre, belirli durumlarda askerlik zorunlu olabilmektedir.[123] Ülkedeki asayişin sağlanması Filipin Ulusal Polis Dairesinin sorumluluğundadır. Bu daire, İçişleri ve Yerel Yönetimler bakanlığına bağlıdır.[124][125]

Mindanao Müslüman özerk bölgesinde faaliyet gösteren Moro Ulusal Özgürlük Cephesi ülkenin en büyük ayrılıkçı gücüdür. Filipinler 'in güvenlik siyasetini daha çok bu örgüte karşı mücadele oluşturmaktadır. Ülkedeki komünist Yeni Halk Ordusu ve Ebu Sayyaf gibi örgütler de merkezî yönetim tarafından önlem alınan diğer yapılanmalardır. Bunların yanında özellikle Mindanao'nun güneyindeki adalarda yabancıların fidye için kaçırılması gibi suç teşkil eden şebekeler etkindir.[126][127][128][129][130] Ancak son zamanlarda Filipinler hükûmetinin aldığı tedbirlerle bu şebekeler tarafından işlenen suçlar büyük oranda azaltılmıştır. [131][132]

Filipinler, II. Dünya Savaşı'ndan beri ABD'nin güvenlik ortağıdır. 1951'de bu ülke ile birlikte ikili savunma antlaşması imzalanmıştır. Filipinler Soğuk Savaş boyunca Amerikan politikalarını desteklemiştir. Bunun bir sonucu olarak, Filipinler Kore ve Vietnam savaşlarına katılmıştır. Komünizmin özellikle Güney Asya'ya yayılmasını engellemek amacıyla ABD, Birleşik Krallık, Tayland, Pakistan, Yeni Zelanda ve Avustralya'nın oluşturduğu SEATO'nun üyelerinden biri olmuştur.[133] ABD'nin uluslararası terörizm ile mücadele adı altında yürüttüğü faaliyetlerde ve Irak Savaşı'nda Filipinler koalisyon güçlerinin yanında yer almıştır.[134]

Yönetim birimleri

Filipinler üç ada grubuna ayrılır, bunlar: Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülke 17 bölge, 81 il, 144 kent ve 1,491 belediyeden meydana gelir.[135] Ek olarak, 5446 sayılı Filipin Takımadaları Karasularının Tanımlanmasına Dair Kanun'un ikinci bendine göre, Filipinler Malezya'ya ait Sabah'ın doğusu hakkında hak iddia etmemektedir.[136][137]

Filipinlerin yönetimsel birimleri.
Bölge Tahsis Edilen Hükümet Merkezi
Ilocos Bölgesi Bölge I San Fernando Şehri, La Union
Cagalay Vadisi Bölge II Tuguegarao Şehri, Cagayan
Merkez Luzon Bölge III San Farnando Şehri, Pampango
Calabarzon Bölge IV-A Calamba Şehri, Laguna
Mimaro Bölge IV-B Calapan Şehri, Oriental Mindora
Bicol Bölge V Lepazpi Şehri, Albay
Batı Visayas Bölge VI Iloilo Şehri
Merkez Visayas Bölge VII Cebu Şehri
Doğu Visayas Bölge VIII Tacloban Şehri
Zamboang Yarımadası Bölge IX Dagadian Şehri
Kuzey Mindanao Bölge X Cagaya del Oro Şehri
Davao Bölgesi Bölge XI Davao Şehri
Soccsksargen Bölge XII Kronodal Şehri, South Cotabato
Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi ARMM Cotabato Şehri
Condiller Yönetim Bölgesi CAR Baguio Şehri
Ulusal Başşehir NCR Manila

Coğrafya

Geography

Ana madde: Geography of the Philippines

The Philippines is an archipelago of 7,107 islands[107] with a total land area, including inland bodies of water, of approximately 300.000 kilometrekare (115.831 sq mi).[138] Its 36.289 kilometre (22.549 mi) of coastline makes it the country with the 5th longest coastline in the world.[107][139] It is located between 116° 40', and 126° 34' E longitude and 4° 40' and 21° 10' N latitude and is bordered by the Philippine Sea to the east, the South China Sea to the west, and the Celebes Sea to the south. The island of Borneo is located a few hundred kilometers southwest and Taiwan is located directly to the north. The Moluccas and Sulawesi are located to the south-southwest and Palau is located to the east of the islands.[107]

Most of the mountainous islands are covered in tropical rainforest and volcanic in origin. The highest mountain is Mount Apo. It measures up to 2.954 metre (9.692 ft) above sea level and is located on the island of Mindanao.[140][141] The Galathea Depth in the Philippine Trench is the deepest point in the country and the third deepest in the world. The trench is located in the Philippine Sea.[142]

The longest river is the Cagayan River in northern Luzon. Manila Bay, upon the shore of which the capital city of Manila lies, is connected to Laguna de Bay, the largest lake in the Philippines, by the Pasig River. Subic Bay, the Davao Gulf, and the Moro Gulf are other important bays. The San Juanico Strait separates the islands of Samar and Leyte but it is traversed by the San Juanico Bridge.[143]

Ifugao/Igorot utilized terrace farming to grow crops in the steep mountainous regions of northern Philippines.

Situated on the western fringes of the Pacific Ring of Fire, the Philippines experiences frequent seismic and volcanic activity. The Benham Plateau to the east in the Philippine Sea is an undersea region active in tectonic subduction.[144] Around 20 earthquakes are registered daily, though most are too weak to be felt. The last major earthquake was the 1990 Luzon earthquake.[145]

There are many active volcanoes such as the Mayon Volcano, Mount Pinatubo, and Taal Volcano. The eruption of Mount Pinatubo in June 1991 produced the second largest terrestrial eruption of the 20th century.[146] Not all notable geographic features are so violent or destructive. A more serene legacy of the geological disturbances is the Puerto Princesa Subterranean River, the area represents a habitat for biodiversity conservation, the site also contains a full mountain-to-the-sea ecosystem and has some of the most important forests in Asia.[147]

Due to the volcanic nature of the islands, mineral deposits are abundant. The country is estimated to have the second-largest gold deposits after South Africa and one of the largest copper deposits in the world.[148] It is also rich in nickel, chromite, and zinc. Despite this, poor management, high population density, and environmental consciousness have resulted in these mineral resources remaining largely untapped.[148] Geothermal energy is a product of volcanic activity that the Philippines has harnessed more successfully. The Philippines is the world's second-biggest geothermal producer behind the United States, with 18% of the country's electricity needs being met by geothermal power.[149]

Wildlife

Ana madde: Wildlife of the Philippines
Ayrıca bakınız: List of threatened species of the Philippines
Matinloc Island in El Nido, Palawan
Philippine tarsier (Tarsius syrichta), one of the smallest primates.

The Philippines' rainforests and its extensive coastlines make it home to a diverse range of birds, plants, animals, and sea creatures.[150] It is one of the ten most biologically megadiverse countries and is at or near the top in terms of biodiversity per unit area.[151][152][153] Around 1,100 land vertebrate species can be found in the Philippines including over 100 mammal species and 170 bird species not thought to exist elsewhere.[154] The Philippines has among the highest rates of discovery in the world with sixteen new species of mammals discovered in the last ten years. Because of this, the rate of endemism for the Philippines has risen and likely will continue to rise.[155]

The Philippines lacks large predators, with the exception of snakes, such as pythons and cobras, saltwater crocodiles and birds of prey, such as the national bird, known as the Philippine eagle, which scientists suggest as the largest eagle in the world.[156][157] The largest crocodile in captivity, known locally as Lolong, was captured in the southern island of Mindanao.[158][159]

Other native animals include the palm civet cat, the dugong, and the Philippine tarsier associated with Bohol. With an estimated 13,500 plant species in the country, 3,200 of which are unique to the islands,[154] Philippine rainforests boast an array of flora, including many rare types of orchids and rafflesia.[160][161]

Philippine maritime waters encompass as much as 2.200.000 kilometrekare (849.425 sq mi) producing unique and diverse marine life, an important part of the Coral Triangle.[136] The total number of corals and marine fish species was estimated at 500 and 2,400 respectively.[150][154] However, new records[162][163] and species discoveries[164][165][166] continuously increase these numbers underlining the uniqueness of the marine resources in the Philippines. The Tubbataha Reef in the Sulu Sea was declared a World Heritage Site in 1993. Philippine waters also sustain the cultivation of pearls, crabs, and seaweeds.[150][167]

Deforestation, often the result of illegal logging, is an acute problem in the Philippines. Forest cover declined from 70% of the country's total land area in 1900 to about 18.3% in 1999.[168] Many species are endangered and scientists say that Southeast Asia, which the Philippines is part of, faces a catastrophic extinction rate of 20% by the end of the 21st century.[169] According to Conservation International, "the country is one of the few nations that is, in its entirety, both a hotspot and a megadiversity country, placing it among the top priority hotspots for global conservation."[160]

Climate

Ana madde: Climate of the Philippines
Typhoon Haiyan (locally known as Yolanda) at peak intensity.

The Philippines has a tropical maritime climate that is usually hot and humid. There are three seasons: tag-init or tag-araw, the hot dry season or summer from March to May; tag-ulan, the rainy season from June to November; and tag-lamig, the cool dry season from December to February. The southwest monsoon (from May to October) is known as the Habagat, and the dry winds of the northeast monsoon (from November to April), the Amihan.[170] Temperatures usually range from 21 °C (70 °F) to 32 °C (90 °F) although it can get cooler or hotter depending on the season. The coolest month is January; the warmest is May.[107][171]

The average yearly temperature is around 266 °C (511 °F).[170] In considering temperature, location in terms of latitude and longitude is not a significant factor. Whether in the extreme north, south, east, or west of the country, temperatures at sea level tend to be in the same range. Altitude usually has more of an impact. The average annual temperature of Baguio at an elevation of 1.500 metre (4.900 ft) above sea level is 183 °C (361 °F), making it a popular destination during hot summers.[170]

Sitting astride the typhoon belt, most of the islands experience annual torrential rains and thunderstorms from July to October,[172] with around nineteen typhoons entering the Philippine area of responsibility in a typical year and eight or nine making landfall.[173][174][175] Annual rainfall measures as much as 5.000 milimetre (200 in) in the mountainous east coast section but less than 1.000 milimetre (39 in) in some of the sheltered valleys.[172] The wettest known tropical cyclone to impact the archipelago was the July 1911 cyclone, which dropped over 1.168 milimetre (46,0 in) of rainfall within a 24-hour period in Baguio.[176] Bagyo is the local term for a tropical cyclone in the Philippines.[176]

Şablon:Weather box

Filipinler Coğrafyası

Filipinler 7 bin 107 takım adadan oluşmuştur. Toplam yüzölçümü yaklaşık olarak 300 bin km²dir. 116° 40' ve 126° 34' Doğu boylamları ile 4° 40' ve 21° 10' Kuzey enlemleri arasında uzanır. Doğusunda Filipinler Denizi, batısında Güney Çin Denizi ve güneyinde Celebes Denizi ile çevrilmiştir. Borneo adası birkaç yüz kilometre günetbatıda ve Tayvan tam kuzeyde uzanır. Moluccas ile Sulawesi kuzeyde ve Palau Filipinler Denizi'nin uzakdoğusundadır.

Adalar genellikle üç ada grubuna bölünmüştür: Luzon (Bölge I ile V arası, NCR ve CAR), Visayas (VI ile VIII arası), ve Mindanao (IX ile XIII arası ve ARMM). Luzon'daki Manila'nın yoğun kapısı ulusal başkenttir ve Quezon şehrinden sonra dışa açılan ikinci en büyük şehridir.

Yerel iklim sıcak, nemli ve tropicaldır. Yıllık ortalama sıcaklık 26,5 °C civarındadır. Bilinen üç mevsim vardır: Tag-init veya Tag-araw (sıcak mevsim veya Mart'tan Mayıs'a kadar olan yaz mevsimi), Tag-ulan (Haziran'tan Kasım'a kadar olam yağmurlu mevsim), ve Taglamig (Aralık'tan Şubat'a kadar olan soğuk mevsim. Güneybatı musonu (Mayıs-Ekim) "habagat" olarak ve kuzeydoğu musonunun (Kasım-Nisan) kuru rüzgarlârı da "amihan" olarak bilinir. Sorsogon, Baguio, Davao ve Sierra Madre dağı gibi yerlerde çölleşme vardır.

Dağlık adaların birçoğu tropikal yağmur ormanlarıyla ve volkanla kaplıdır. En yüksek noktası 2 bin 954 m. yüksekliğiyle Mindanao'daki Apo Dağı'dır. Mayon Volkanı, Pinatubo Dağı ve Taal Volkanı gibi birçok etkin volkan vardır. Ülke Batı Pasifik tayfun kuşağı içinde bulunur ve yılda yaklaşık 19 tayfun geçirir.

En uzun nehri kuzey Luzon'daki Cagayan Nehri'dir. Hemen hemen dairesel olan Manila Bay ve Laguna de Bay'a bağlı olan Pasaig Nehri, Subic Körfezi, Davao Körfezi ve More Körfezi gibi yerler bazı önemli körfezlerdir. Samar ve Leyte adalarını birbirine bağlayan San Juanico Köprüsü San Juanico Boğazı'nı birleştirir.

Ekonomi

Filipinler tarımsal alanda, elektronik endüstrisinde ve ekonomi hizmet sektöründe yeni endüstrileşen ülkedir. "Sonraki Onbir" ekonomilerinde listelenmistir. Filipinler'in ekonomisinde önemli bir canlılık görülür.

Asya Finansal Krizi sonucunda Filipin pesosunu bir doları 40 pesodan 26 pesoya düşürerek Filipin ekonomisini son derecede etkiledi. Düşük yabancı sermaye ülkeye girmesiyle temelini tarımın oluşturduğu ekonomide 1999'da %3 ve 2000'de %4 küçülme oldu. 2000'deki politik belirsizlikler peseyu zayıflatmış hatta daha ötesi bir doları 55 pesoya çıkararak pesonun en düşük seviyeye inmesine neden olmuştur.

1990'lardaki Doğu Asya finansal krizi, Filipinler'in ekonomisinde deneyim sağlamasına ve 2004'de %6'lık bir büyüme elde etmesini sağladı. Başbakan Gloria Macapagal Arroyo, 2020'lerde ülkesinin gelişmiş ülkeler arasında yer alacağını taahhüt etti. 2005'de Filipin pesosu Asya'nın en işlevsel parası oldu. 2006'da Filipin ekonomisi geçen yıla oranla %5,4'lik bir büyüme sağladı. Hükümet Gayri safi milli hasılayı artırmak için 2007'de %7'lik, 2008'de %8'lik ve 2009'da %9'luk bir büyüme hedefliyor.

Muz ticaretinin ülke ekonomisine katkısı büyüktür. Bunun yanı sıra Filipinler tam bir tatil cennetidir.

Nüfus

Filipinler 105 milyonu aşan nüfusuyla (2012) dünyanın en çok nüfusuna sahip 12. ülkesidir. [1] dünyanın en kalabalık 11. başkentidir. Okur-yazarlık oranı %92.5'dir (2003) ve bunda erkeklerin oranı kadınlarınkine hemen hemen eşittir. Yaşam süresi kadınlarda 69.91 ile 72.28 arasında, erkeklerde 66.44 yıldır. Nüfus yılda yaklaşık olarak %1.92 artmaktadır. 1903'den beri 100 yılda nüfus 11 kat arttı. Bu da gösteriyor ki, büyüme oranı bölgedeki diğer ülkelere göre daha hızlıdır. (Endonezya aynı sürede sadece 5 kat büyüdü).

Etnik gruplar

Filipinliler çeşitli Avustralyanca kelimelerinin birbirini takip eden bin yıldan daha uzun bir süre boyunca etkisi altında kalmıştır.

Filipinliler şu anda, çeşitli etnik guruplar içeren, fakat sınırlanmayan şu guruplara bölünmüştür: Visayanlar, Tagaloglar, Ilocanolar, Morolar, Kapampangan, Bicolano, Pangasinense, Igorot, Lumad, Mangyan, Ibanag, Chabacano, Bajau, Ivatan ve Palawantribes.

Diller

1987 Yasasında Filipince ve İngilizce'nin her ikiside resmî dil ilan edilmiştir. Birçok Filipinli İngilizce'yi, Filipince'yi ve yerel dillerini anlayabilir, yazabilir ve konuşabilir.

On iki büyük bölgesel dil, yerel bölgelerinin yardımcı resmi dillerinin her birine konuşan bir milyondan daha fazla kişiden olumuştur. Bu diller: Tagalog, Cebuano, Ilocano, Hiligaynon, Waray-Waray, Kapampangan, Bikol, Pangasinan. Kinaray-a, Maranao, Maguindanao ve Tausug.

Din

Filipinler'deki Dinî Yapı (2014)
Dinler/İnançlar
Roman Katolikler
  
 %81
İslam
  
 %6
Evangelist Hristiyanlar
  
 %2.7
İglezyan Hristiyanlar
  
 %2.4
Protestanlar
  
 %1.2
Aglipaylar
  
 %1
Diğer dinler
  
 %2.2
Tanrıtanımazlar ve agnostikler
  
 %0.1
Bilinmeyen
  
 %4.3
Ulusal İstatistik Kurumu'nun 2014 raporu esas alınmıştır.[177]

Filipinler din ve devlet işlerinin birbirinden ayrıldığı laik bir ülkedir. Ülke, uzun süre İspanyol kültürünün etkisinde kaldığı için Roman Katolik yapı baskındır. Bu yönüyle, eski Portekiz sömürgesi olan Doğu Timor ile birlikte Roman Katoliklerin baskın olduğu iki ülkeden biri Filipinler'dir. Ülkedeki insanların %90'nından fazlası Hristiyan'dır. Bu Hristiyan nüfusun %51'i Katolik iken, %9.5'i İglezyan Hristiyanlığı, Filipin Bağımsız Kilisesi ve Birleşik Protestan Kilisesi gibi Protestan temelli dinî zümrelere dâhildir. Ayrıca ülkede Hristiyanlığın Yehova'nın Şahitleri koluna mensup insanlar da vardır. [178]

Ulusal Filipinli Müslümanlar Kurulu (NCMF)'nun verilerine göre, 2012'de ülke nüfusunun % 11'i Müslüman'dır. Mindanao, Palawan, ve Bangsamoro olarak bilinen Sulu Takımadaları Müslüman toplulukların yoğunlaştığı yerlerdir.[179][180] Ancak, bazı Müslüman Filipinliler; bu bölgelerden ülkenin farklı kırsal ve kentsel yerleşimlerine göç etmiştir. Ülkedeki Müslümanlar arasında, Sünni İslam'ın Şafii kolu yaygındır.[28] Ancak ülkede Ahmediyye tarikatına mensup insanlar da vardır.[181]

Filipinler'de ülke nüfusunun yaklaşık %2'sini geleneksel Filipin dinleri oluşturmaktadır. [182] Bu dinler bazı yerli kabilelerde yaygındır. Bu dinler kültürel etkilenme ile Hristiyanlık ve İslam ile uyumlu hâle gelmiştir. Animizm, halk kültü ve şamanizm inançları; geçmişten günümüze ulaşan inanış biçemleridir. Dinî kanaat liderleri olan albularyo, babaylan ve manghihilotlar, geleneksel dinlerin bugüne ulaşmasında önemli etki sahibidir. Filipinler'de halkın yaklaşık %1'i Budizm ve Taoizm inancına sahiptir.[183][182] Bu dinler ve Çin halk kültlerinin oluşturduğu inançlar; özellikle Çin kökenli toplulukların bulunduğu bölgelerde yaygındır.[180] Ayrıca ülkede, az sayıda Hinduizm, Sihizm, Yahudilik ve Bahailik dinlerinin inanırları vardır.[184] Ülkede, hiçbir dine inanmayanların sayısı yaklaşık 1% ile 11% arasındadır.[185][186][183][182]

Kültür

Filipin kültüründe, Filipinlerin İspanyol ve Amerikan kültürleriyle karışık yerli Avustralya uygarlıklarının etkileri görülür. Filipin kültürü İspanyolların üçyüz yıldan fazla süreyle Meksika Şehri kanunları kullanarak Filipinleri sömürmesiyle oluştu. Bu İspanyol tesirleri çok belirgin bir şekilde edebiyat, halk müziği, halk dansı, dil, yiyecek, sanat ve din'de, (Roma Katolik Kilisesi dinsel festivalleri gibi) kendini gösterir.

Sayısız cadde, kasaba, ilçe adları İspanyolca isimlerden oluşmuştur. İspanyol mimarisi de ülkede genişçe yer alır. Bu etki özellikle ülkenin kiliseleri, hükümet binaları ve üniversitelerde görülebilir. Vigan şehrindeki İspanyol sömürge kasabasında olduğu gibi birçok İspanyol stili ev ve bina koruma altına alınmıştır.

Filipin mutfağında Çin etkisi çok belirgindir. Yerel dilde mami olarak bilinen şehriyenin varlığı, Çin mutfağını andırır.

Filipinler'de kullanılan İngilizce dili çağdaşdır ve Amerikan mirası olarak görülür.

Filipinler'deki en temel oyun sporları basketbol ve bilardodur. Fast-food ve film aşkı gibi Amerikan Pop Kültür Trentleri'nin geniş bir etkisi vardır. Birçok cadde köşesinde fest-food büfeler bulunur.

Filipinli'lerin şanlı ulusal kahramanları çalışarak ve halkına yol göstererek Filipin'in ulusal şeklini kazanmasında katkıda bulunmuştur.José Rizal halkının ulusal kimliğini kazanmasına yazdığı yazılar ve yaptığı konuşmalarla katkıda bulunmuş, yenilikçi, ileriyi gören bir kahramandır. Orijinali İspanyolca olan Noli Me Tangere ve El Filibusterismo adındaki romanları İspanyol yönetimi altındaki sömürge yaşamını anlatır ve Filipin okullarında okutulur.

Müzik (geleneksel müziği içerir) ve serbest etkinlikler Filipin toplumunun önemli bir özelliğidir.

Boks, basketbol, badminton, bilardo, futbol, ve bovling gibi çeşitli sporlar da beğenilen sporlardır.

Geleneksel Filipin dövüş sanatı (Eskrima gibi) üçyüz yıllık İspanyol sömürgesi zamanında ortadan kaldırıldı, ancak sonradan yeniden ilgi görmeye başladı. Böylece Filipin Dövüş Sanatı 20. yüzyılda Filipin askeriyesinde, polisiyede ve mevcut birçok külüpte bütün üyelere zorunlu kılındı.

Spor

PBA tarafından Asya Arena'da düzenlenen basketbol organizasyonu.
FBK tarafından Asya Arena'da düzenlenen basketbol organizasyonu.

Filipinler'de birçok spor dalı ve eğlence şekli geniş izleyici topluluğuna sahiptir. Ülkedeki en yaygın spor dalları basketbol, boks, voleybol, futbol, badminton, karate, taekwondo, bilardo, bowling, satranç ve Filipinlerin geleneksel oyunu olan sipadır. Ayrıca ülkede horoz dövüşü, motor sporları, bisiklet ve dağcılık da yaygındır. Amatör ve profesyonel bağlamda basketbolun oynandığı Filipinler'de, basketbol en popüler spor dalıdır.[187][188] 2010'da, Manny Pacquiao; Amerikan Boks Yazarları Kurumu, Dünya Boks Örgütü ve Dünya Boks Konseyi tarafından verilen "Son On Yılın En iyi Dövüşçüsü" ödülünü almıştır.[189]

Filipinler Yaz Olimpiyat Oyunlarına 1924'te katılmıştır. Böylece olimpiyatlara katılıp madalya kazanan ilk Güneydoğu Asya ülkesi olmuştur.[190] Bu tarihten sonra ülke, Amerika Birleşik Devletleri'nin boykot çağrısı yaptığı 1980 olimpiyatları haricindeki tüm Yaz Olimpiyat Oyunları'na katılmıştır.[191] Filipinler ayrıca Kış Olimpiyat Oyunları'na katılan ilk tropik kuşak ülkesidir.[192]

Luksung baka, patintero, piko ve tumbang preso gibi geleneksel Filipin oyunları hâlâ gençler arasında çocuk oyunları olarak oynanılmaktadır.[193][194] Sungka geleneksel bir Filipin masa oyunudur. Özellikle şenlik ve festivallerde bazı geleneksel kart oyunları oynanılmaktadır. Pusoy ve tong-its gibi kart oyunları, yasa dışı bahis ve kumar aracı olarak kullanılmaktadır. Mahjong adlı geleneksel oyun ise sadece belirli Filipin topluluklarında yaşamaya devam etmektedir.

Yo-yo, Filipinler'de yaygın bir oyundur. Oyunun çağdaş biçimi Pedro Flores tarafından geliştirilmiştir. Aslen bir Filipin oyunu olan yo-yo ismini, yerel bir dil olan Ilokano dilinden almıştır.[195] Arnis (Bazı bölgelerde Eskrima veya Kali), Filipinlilere ait bir savaş sanatı ve sporudur.[196]

Dış bağlantılar

Vikipedi'nin kardeş projelerinden
'
hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisözlük'te ara Vikisözlük'te tanımlar
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikihaber'de ara Vikihaber'de haberler
  • Filipinler'deki başkanlık sistemi için bkz. H. Emre Bağce, “The Role of Political Institutions in Tackling Political Fragmentation and Polarization: Presidentialism versus Parliamentarism”, http://www.cumhuriyet.edu.tr/edergi/makale/140.pdf (İngilizce)

Filipinler fotoğrafları

  • Intramuros'a giriş kapısı
    Intramuros'a giriş kapısı
  • Filipinlerin kahramanı José Rizal'ın heykeli
    Filipinlerin kahramanı José Rizal'ın heykeli
  • Osmanlı'nın Filipinler'de inşa ettiği yapı:Osmanlı Camii
    Osmanlı'nın Filipinler'de inşa ettiği yapı:Osmanlı Camii
  • Flipinler Bayrağı
    Flipinler Bayrağı
  1. ^ "Philippines joyous as baby Chonalyn's arrival means population hits 100m". the Guardian. 
  2. ^ "Projections". 
  3. ^ "List of Asian countries by population". 
  4. ^ "Commission on Filipinos Overseas" (PDF). Erişim tarihi: 8-1-2015.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  5. ^ Scott, William Henry. (1994). Barangay: Sixteenth-century Philippine Culture and Society. Ateneo de Manila University Press. s. 6. ISBN 971-550-135-4. 
  6. ^ Spate, Oskar H. K. (1979). http://epress.anu.edu.au/spanish_lake/mobile_devices/ch04s05.html |chapterurl= eksik başlık (yardım). The Spanish Lake – The Pacific since Magellan, Volume I. Chapter 4. Magellan's Successors: Loaysa to Urdaneta. Two failures: Grijalva and Villalobos. Taylor & Francis. s. 97. ISBN 0-7099-0049-X. Erişim tarihi: 7 Ocak 2010. 
  7. ^ Friis, Herman Ralph. (Ed.). (1967). The Pacific Basin: A History of Its Geographical Exploration. American Geographical Society. s. 369. 
  8. ^ Galang, Zoilo M. (Ed.). (1957). Encyclopedia of the Philippines, Volume 15 (3. bas.). E. Floro. s. 46. 
  9. ^ Tarling, Nicholas. (1999). The Cambridge History of Southeast Asia – Volume One, Part Two – From c. 1500 to c. 1800. Cambridge, UK: Cambridge University Press. s. 12. ISBN 0-521-66370-9. 
  10. ^ Quezon, Manuel, III. (28 Mart 2005). "The Philippines are or is?". Manuel L. Quezon III: The Daily Dose. 20 Aralık 2009.
  11. ^ Henderson, Barney (4 Ağustos 2010). "Archaeologists unearth 67000-year-old human bone in Philippines". Londra: The Daily Telegraph. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2010. 
  12. ^ Fox, Robert B. (1970). "The Tabon Caves: Archaeological Explorations and Excavations on Palawan". National Museum. s. 44. ASIN B001O7GGNI. Erişim tarihi: December 16, 2009. 
  13. ^ Scott, William Henry. (1984). "Prehispanic Source Materials for the Study of Philippine History". Quezon City: New Day Publishers. s. 15. ISBN 971-10-0227-2.  Bilinmeyen parametre |yazarbağlantı= görmezden gelindi (yardım)
  14. ^ Scott, William Henry. (1984). "Prehispanic Source Materials for the Study of Philippine History". Quezon City: New Day Publishers. s. 138. ISBN 971-10-0227-2. 
  15. ^ Solheim, Wilhelm G., II. (Ocak 2006). "Origins of the Filipinos and Their Languages" (PDF). August 3, 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2009. 
  16. ^ Mijares, Armand Salvador B. (2006). The Early Austronesian Migration To Luzon: Perspectives From The Peñablanca Cave Sites. Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association 26: 72–78.
  17. ^ Legarda, Benito, Jr. (2001). "Cultural Landmarks and their Interactions with Economic Factors in the Second Millennium in the Philippines". 23. Kinaadman (Wisdom) A Journal of the Southern Philippines: 40. 
  18. ^ a b "Timeline of history". Erişim tarihi: October 9, 2009. 
  19. ^ * Ibrahim, Ahmad; Sharon Siddique; Yasmin Hussain (1985). Readings on Islam in Southeast Asia. Institute of Southeast Asian Studies. s. 51. ISBN 978-9971-988-08-1. 
  20. ^ Legarda, Benito, Jr. (2001). "Cultural Landmarks and their Interactions with Economic Factors in the Second Millennium in the Philippines". Kinaadman (Wisdom) A Journal of the Southern Philippines. 23: 40. 
  21. ^ "Filipino epic comes to life". 
  22. ^ Prehispanic Source Materials sayfa 74 by William Henry Scott (NEW DAY PUBLISHERS INC.)
  23. ^ Zhang Xie. (1618) (in Chinese). Dong Xi Yang Kao [A Study of the Eastern and Western Oceans] Volume 5 (Şablon:Lang-zh). ISBN 7532515931. MID 00024687. Retrieved December 18, 2009.
  24. ^ 100 Events That Shaped The Philippines (Adarna Book Services Inc. 1999 Published by National Centennial Commission) sayfa 72 "The Founding of the Sulu Sultanate"
  25. ^ Bascar, C.M. (n.d.). Sultanate of Sulu, "The Unconquered Kingdom". Retrieved December 19, 2009 from The Royal Hashemite Sultanate of Sulu & Sabah Official Website. Şablon:Verify credibility
  26. ^ "The Maguindanao Sultanate", Moro National Liberation Front web site. "The Political and Religious History of the Bangsamoro People, condensed from the book Muslims in the Philippines by Dr. C. A. Majul." Retrieved January 9, 2008.
  27. ^ Pusat Sejarah Brunei. Retrieved February 7, 2009.
  28. ^ a b McAmis, Robert Day (2002). Malay Muslims: The History and Challenge of Resurgent Islam in Southeast Asia. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 0-8028-4945-8. Erişim tarihi: January 7, 2010.  Bilinmeyen parametre |sayfas= görmezden gelindi (yardım)
  29. ^ Munoz, Paul Michel (2006). Early Kingdoms of the Indonesian Archipelago and the Malay Peninsula. Singapore: Editions Didier Millet. s. 171. ISBN 981-4155-67-5. 
  30. ^ U.S. Department of State. Bureau of East Asian and Pacific Affairs. (June 2009). Background Note: Brunei. Retrieved December 18, 2009.
  31. ^ a b c d Agoncillo, Teodoro A. (1990). History of the Filipino People (8th bas.). Garotech Publishing. s. 22. ISBN 971-8711-06-6. 
  32. ^ Zaide, Gregorio F. and Sonia M. Zaide (2004). Philippine History and Government (6th bas.). All-Nations Publishing Company. 
  33. ^ Kurlansky, Mark. (1999). The Basque History of the World. New York: Walker & Company. p. 64. ISBN 0-8027-1349-1.
  34. ^ Joaquin, Nick. (1988). Culture and History: Occasional Notes on the Process of Philippine Becoming. Manila: Solar Publishing.
  35. ^ Dolan, Ronald E. (Ed.). (1991). "Education". Philippines: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress. Retrieved December 20, 2009 from Country Studies US Website.
  36. ^ Halili, Maria Christine N. (2004). Philippine History. Rex Bookstore. ss. 119–120. ISBN 971-23-3934-3. Erişim tarihi: January 8, 2010. 
  37. ^ De Borja, Marciano R. (2005). Basques in the Philippines. University of Nevada Press. ss. 81–83. ISBN 0-87417-590-9. Erişim tarihi: January 8, 2010. 
  38. ^ a b Nuguid, Nati. (1972). "The Cavite Mutiny". in Mary R. Tagle. 12 Events that Have Influenced Philippine History. [Manila]: National Media Production Center. Retrieved December 20, 2009 from StuartXchange Website.
  39. ^ a b Joaquin, Nick. A Question of Heroes.
  40. ^ a b Richardson, Jim. (January 2006). "Andrés Bonifacio Letter to Julio Nakpil, April 24, 1897". Documents of the Katipunan. January 15, 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: December 19, 2009.  |work= dış bağlantı (yardım)
  41. ^ Ocampo, Ambeth. (1999). Rizal Without the Overcoat (Expanded bas.). Pasig City: Anvil Publishing, Inc. ISBN 971-27-0920-5. 
  42. ^ Price, Michael G. (2002). Foreword. In A. B. Feuer, America at War: the Philippines, 1898–1913 (pp. xiii–xvi). Westport, Connecticut: Greenwood. ISBN 0-275-96821-9.
  43. ^ Gates, John M. (November 2002). "The Pacification of the Philippines". The U.S. Army and Irregular Warfare. Erişim tarihi: February 20, 2010. 
  44. ^ Kho, Madge. "The Bates Treaty". PhilippineUpdate.com. Erişim tarihi: December 2, 2007. 
  45. ^ "History of The Republic of Zamboanga (May 1899 – March 1903)". Zamboanga City, Philippines: Zamboanga (zamboanga.com). July 18, 2009. August 2, 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: August 13, 2010.  |publisher= dış bağlantı (yardım)
  46. ^ 2014 Philippines Yearly Box Office Results
  47. ^ Armes, Roy. "Third World Film Making and the West", p.152. University of California Press, 1987. Retrieved on January 9, 2011.
  48. ^ "The Role of José Nepomuceno in the Philippine Society: What language did his silent film speaks?". Stockholm University Publications. Retrieved on January 28, 2014.
  49. ^ Moore, Charles (1921). "Daniel H. Burnham: Planner of Cities". Houghton Mifflin and Co., Boston and New York.
  50. ^ Molina, Antonio. The Philippines: Through the centuries. Manila: University of Sto. Tomas Cooperative, 1961. Print.
  51. ^ Manapat, Carlos, et al. Economics, Taxation, and Agrarian Reform. Quezon City: C&E Pub., 2010.Print.
  52. ^ White, Matthew. "Death Tolls for the Man-made Megadeaths of the 20th Century". Retrieved August 1, 2007.
  53. ^ Rottman, Gordon L. (2002). World War 2 Pacific Island Guide – A Geo-Military Study. Westport, Connecticut: Greenwood Press. p. 318. ISBN 0-313-31395-4.
  54. ^ "Cebu". encyclopedia.com, citing The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. Erişim tarihi: July 4, 2010. 
  55. ^ Zaide, Sonia M. (1994). The Philippines: A Unique Nation. All-Nations Publishing Co. s. 354. ISBN 971-642-071-4. 
  56. ^ "Founding Member States". United Nations. 
  57. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; CIAfactbook isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  58. ^ Jeff Goodwin, No Other Way Out, Cambridge University Press, 2001, p.119, ISBN 0-521-62948-9, ISBN 978-0-521-62948-5
  59. ^ Molina, Antonio. The Philippines: Through the Centuries. Manila: University of Sto. Tomas Cooperative, 1961. Print.
  60. ^ Carlos P. Romulo and Marvin M. Gray, The Magsaysay Story (1956), is a full-length biography
  61. ^ "Our Vision and Mission". prescarlosgarcia.org. 
  62. ^ Diosdado Macapagal. "Proclamation No. 28 Declaring June 12 as Philippine Independence Day". Philippine History Group of Los Angeles. Erişim tarihi: November 11, 2009. 
  63. ^ Manuel S. Satorre, Jr. "President Diosdado Macapagal set RP Independence Day on June 12". positivenewsmedia.net. Erişim tarihi: December 10, 2008. 
  64. ^ http://www.sabrizain.org/malaya/library/connections.pdf
  65. ^ Weatherbee, Donald E.; Ralf Emmers; Mari Pangestu; Leonard C. Sebastian (2005). International relations in Southeast Asia. Rowman & Littlefield. ss. 68–69. ISBN 0-7425-2842-1. Erişim tarihi: May 29, 2009. 
  66. ^ What happened to the Marcos fortune?. BBC News. January 24, 2013.
  67. ^ Tarling, Nicholas (2000). The Cambridge History of Southeast Asia: From World War II to the Present, Volume 4. Cambridge University Press. s. 293. ISBN 0-521-66372-5. Erişim tarihi: January 7, 2010. 
  68. ^ a b Chandler, David P. and David Joel Steinberg (1987). In Search of Southeast Asia: A Modern History (Revised 2nd bas.). University of Hawaii Press. ss. 431–442. ISBN 0-8248-1110-0. Erişim tarihi: January 7, 2010. 
  69. ^ Osborne, Milton E. (2004). Southeast Asia: An Introductory History (9th bas.). Allen & Unwin. ss. 235–241. ISBN 1-74114-448-5. Erişim tarihi: January 7, 2010. 
  70. ^ "Gov't drafts new framework to guide peace talks with leftist rebels". The Philippine Star. May 6, 2013. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  71. ^ Julie Alipala (October 2, 2010). "RP terror campaign cost lives of 11 US, 572 RP soldiers—military". Philippine Daily Inquirer. Erişim tarihi: May 1, 2012. 
  72. ^ "Tarlac map". University of Texas in Austin Library. Retrieved on August 2, 2011.
  73. ^ "Report of the Philippine Commission to the President, 1901 Vol. III", pg. 141. Government Printing Office, Washington, 1901.
  74. ^ Shenon, Phillip (September 16, 1991). "Philippine Senate votes to Reject U.S. Base Renewal". The New York Times. Erişim tarihi: October 25, 2014. 
  75. ^ De Santos, Jonathan (September 16, 2011). "Philippine Senators remember day when they rejected US bases treaty". Sun Star Manila. Erişim tarihi: October 25, 2014. 
  76. ^ Whaley, Floyd (April 26, 2013). "Shadows of an Old Military Base". The New York Times. Erişim tarihi: February 17, 2014. 
  77. ^ Drogin, Bob (November 27, 1991). "After 89 Years, U.S. Lowers Flag at Clark Air Base". Los Angeles Times. Erişim tarihi: March 12, 2011. 
  78. ^ Pempel, T. J. The Politics of the Asian Economic Crisis. Cornell University Press, 1999. s. 163. ISBN 978-0-801-48634-0. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  79. ^ "Financial Crisis and Global Governance: A Network Analysis". July 2009. Erişim tarihi: June 11, 2012.  by Andrew Sheng, Adj. Prof., Tsinghua University and University of Malaya
  80. ^ "Analyzing Systemic Risk with Financial Networks During a Financial Crash" (PDF). Erişim tarihi: March 8, 2014.  by Taylan Yenilmez, Tinbergen Institute and Burak Saltoglu, Bogazici University
  81. ^ "THE PHILIPPINES: CONSOLIDATING ECONOMIC GROWTH". Bangko Sentral ng Pilipinas. March 13, 2000. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  82. ^ "Records prove Estrada's achievements". Philippine Daily Inquirer. October 7, 2008. Erişim tarihi: October 25, 2014. 
  83. ^ "Speech of Former President Estrada on the GRP-MORO Conflict". Philippine Human Development Network. September 18, 2008. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  84. ^ "Philippine Military Takes Moro Headquarters". People's Daily. July 10, 2000. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  85. ^ "2 US Navy men, 1 Marine killed in Sulu land mine blast". GMA News. September 29, 2009. October 2, 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: September 29, 2009. Two US Navy personnel and one Philippine Marine soldier were killed when a land mine exploded along a road in Indanan, Sulu Tuesday morning, an official said. The American fatalities were members of the US Navy construction brigade, Armed Forces of the Philippines (AFP) spokesman Lt. Col. Romeo Brawner Jr. told GMANews.TV in a telephone interview. He did not disclose the identities of all three casualties.  and
    Al Pessin (September 29, 2009). "Pentagon Says Troops Killed in Philippines Hit by Roadside Bomb". Voice of America. Erişim tarihi: January 12, 2011.  and
    "Troops killed in Philippines blast". Al Jazeera. September 29, 2009. October 3, 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: September 29, 2009.  and
    Jim Gomez (September 29, 2009). "2 US troops killed in Philippines blast". CBS News. February 2, 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 12, 2011. 
  86. ^ Dirk J. Barreveld (2001). Philippine President Estada Impeached!: How the President of the World's 13th Most Populous Country Stumbles Over His Mistresses, a Chinese Conspiracy and the Garbage of His Capital. iUniverse. ss. 476. ISBN 978-0-595-18437-8. 
  87. ^ "Timeline: LRT, MRT construction". The Philippine Star. July 19, 2013. Erişim tarihi: September 21, 2014. 
  88. ^ Dante B. Canlas, Muhammad Ehsan Khan, Juzhong Zhuang (2011). Diagnosing the Philippine Economy: Toward Inclusive Growth. Anthem Press. s. 107. ISBN 0-85728-939-X. 
  89. ^ "Bolante Faces Off with Senators Over Fertilizer Fund Scam". ANC. November 13, 2008. March 2, 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: December 4, 2008. 
  90. ^ "Arroyo claims hollow victory" by Leslie Davis, Asia Times Online, September 27, 2005.
  91. ^ Dizon, David. "Corruption was Gloria's biggest mistake: survey". ABS-CBN News and Current Affairs. Erişim tarihi: April 15, 2012. 
  92. ^ Press, Associated (November 18, 2011). "Philippines charges Gloria Arroyo with corruption". The Guardian. Erişim tarihi: April 15, 2012. Former president is formally accused of electoral fraud after government rushed to court as she tried to leave country 
  93. ^ Jimenez-Gutierrez, Jason (November 23, 2010). "Philippines mourns massacre victims". Philippine Daily Inquirer. Erişim tarihi: November 23, 2010. 
  94. ^ Analyn Perez (November 25, 2009). "The Ampatuan Massacre: a map and timeline". GMA News. gmanews.tv.  |publisher= dış bağlantı (yardım)
  95. ^ Manuel L. Quezon III (June 19, 2010). "Trivia on Aquino and Binay". ABS-CBN News and Current Affairs. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  96. ^ gov.ph (October 15, 2012). "Speech of President Benigno Aquino III during the signing of the Framework Agreement on the Bangsamoro". Gov.ph. Erişim tarihi: March 3, 2014. 
  97. ^ "The Republic of the Philippines v. The People's Republic of China". Pca-cpa.org. Erişim tarihi: October 24, 2013. 
  98. ^ Del Cappar, Michaela (April 25, 2013). "ITLOS completes five-man tribunal that will hear PHL case vs. China". GMA News One. Erişim tarihi: October 24, 2013. 
  99. ^ Frialde, Mike (February 23, 2013). "Sultanate of Sulu wants Sabah returned to Phl". The Philippine Star. Erişim tarihi: February 24, 2013. 
  100. ^ "Philippine economy expands 7.2% in 2013". The Philippine Star. January 30, 2014. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  101. ^ "Aquino signs K-12 bill into law". Rappler. May 15, 2013. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  102. ^ Typhoon Haiyan death toll rises over 5,000. BBC. November 22, 2013. Erişim tarihi: November 22, 2013. 
  103. ^ "Tacloban: City at the centre of the storm". BBC. November 12, 2013. Erişim tarihi: September 20, 2014. 
  104. ^ "Country description". US State Department Website. US State Department Website. Ocak 2012. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012. The Philippines is an emerging economy with a democratic system of government. 
  105. ^ Robles, Alan C. (2008). "Civil service reform: Whose service?". D+C. ss. 285–289. Erişim tarihi: 30 Kasım 2008.  Bilinmeyen parametre |yayımcır= görmezden gelindi (yardım)
  106. ^ Bigornia, Amante. (17 Eylül 1997). "The 'consultations' on Charter change". The Manila Standard. Erişim tarihi: 13 Aralık 2009. 
  107. ^ a b c d e f g h "General Information". September 21, 2014. . (older version – as it existed in 2009 – during the presidency of Gloria Macapagal Arroyo), The Official Government Portal of the Republic of the Philippines.
  108. ^ a b c U.S. Department of State. Bureau of East Asian and Pacific Affairs. (Ekim 2009). "Background Note: Philippines". Erişim tarihi: 18 Aralık 2009. 
  109. ^ Permanent Mission of the Republic of the Philippines to the United Nations. [c. 2008]. About Us. 13 Ağustos 2010.
  110. ^ Permanent Mission of the Republic of the Philippines to the United Nations. [c. 2008]. Filipinler ve BM Güvenlik Konseyi. 12 Ocak 2008.
  111. ^ United Nations Security Council. (O25 Ekim 1999). Resolution 1272 [S-RES-1272(1999)]. 21 Mart 2010.
  112. ^ Bangkok Declaration. (August 8, 1967). Retrieved December 20, 2009 from Wikisource.
  113. ^ a b Dolan, Ronald E. (Ed.). (1991). "Relations with Asian Neighbors". Philippines: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress. Retrieved January 5, 2010 from Country Studies US Website.
  114. ^ Matikas Santos (September 15, 2014). "PH-Spain bilateral relations in a nutshell". Philippine Daily Inquirer. Erişim tarihi: September 23, 2014. 
  115. ^ "Stock Estimate of Overseas Filipinos As of December 2009" (PDF). Philippine Overseas Employment Administration. Erişim tarihi: May 28, 2011. 
  116. ^ "Filipino Among Royal Guards of King of Spain". ABS CBN News. 8 August 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 July 2009. 
  117. ^ Leonard, John (July 3, 2008). "OFW rights violation worsens under the Arroyo administration". Filipino OFWs Qatar. January 7, 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 25, 2009. 
  118. ^ Olea, Ronalyn (October 25, 2008). "Middle East is 'Most Distressing OFW Destination' - Migrant Group". Bulatlat News. Erişim tarihi: January 25, 2009. 
  119. ^ Torres, Estrella (January 22, 2009). "Saudi Arabia will still need RP medical professionals". Business Mirror. Erişim tarihi: January 24, 2009. 
  120. ^ "Shoulder Ranks (Officers)". The Philippine Army. Erişim tarihi: September 23, 2014. 
  121. ^ "Philippine Military Rank Insignia". Globalsecurity.org. Erişim tarihi: September 23, 2014. 
  122. ^ "AFP Organization". April 19, 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: February 3, 2008. 
  123. ^ "The Philippine Constitution". 
  124. ^ "Department of the Interior and Local Government Act of 1990". Lawphil.net. Retrieved January 30, 2014.
  125. ^ "Republic Act No. 6975". The LAWPHiL Project. Erişim tarihi: December 31, 2012. 
  126. ^ Hayden Cooper, May 1, 2012, Australian Broadcasting Corporation, Government urged to help kidnapped Australian, Retrieved September 3, 2014, "...Warren Richard Rodwell from Australia being held captive by this group since December 5, 2011...please do whatever to raise the 2 million US dollars they are asking for my release ..."
  127. ^ RICHARD SHEARS and DANIEL MILLER, January 31, 2013, Daily Mail, 'He will suffer unusual way of death': Islamic terrorists' chilling threat to murder Australian captive unless ransom is paid, Retrieved September 3, 2014, "...Former soldier, 54, seized from his home in the Philippines 13 months ago..."
  128. ^ Florante S. Solmerin, December 7, 2013, Manila Standard, Abu Sayyaf keeping 17 foreigners hostage, Retrieved September 3, 2014, "...17 foreigners, mostly birdwatchers, were being held hostage by the Abu Sayyaf Group..."
  129. ^ Roel Pareño, The Philippine Star, March 24, 2013, Sayyaf releases Aussie hostage, Retrieved September 3, 2014, "...Australian Warren Rodwell emerged early yesterday withered after being held for 15 months by Abu Sayyaf bandits in southern Mindanao...."
  130. ^ Sun Star, April 25, 2014, Abducted tourist, hotel staff now in Sulu, Retrieved September 3, 2014, "...Abu Sayyaf bandits have brought a Chinese tourist and a Filipino hotel receptionist to their jungle stronghold in southern Philippines after kidnapping the women from a dive resort in eastern Malaysia ..."
  131. ^ "Guide to the Philippines conflict". (August 10, 2007). BBC News. Retrieved December 16, 2009.
  132. ^ World Bank. Conflict Prevention & Reconstruction Unit. (February 2005). The Mindanao Conflict in the Philippines: Roots, Costs, and Potential Peace Dividend by Salvatore Schiavo-Campo and Mary Judd. Washington, D.C.: World Bank. (Social Development Paper No. 24). Retrieved December 16, 2009.
  133. ^ Liefer, Michael. (2005). Michael Liefer – Selected Works on Southeast Asia (Chin, Kin-Wah & Leo Suryadinata, Eds.). Singapore: Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 981-230-270-0.
  134. ^ The White House. (March 27, 2003). "Coalition Members". Erişim tarihi: December 18, 2009. 
  135. ^ Republic of the Philippines. National Statistical Coordination Board. "List of Regions". (March 2010). Retrieved May 21, 2010.
  136. ^ a b RONALD ECHALAS DIAZ, Office Manager (September 18, 1968). "Republic Act No. 5446 – An Act to Amend Section One of Republic Act Numbered Thirty Hundred and Forty-Six, Entitled "An Act to Define the Baselines of the Territorial Sea of the Philippines". Republic of the Philippines". Chan Robles Virtual Law Library. Erişim tarihi: May 4, 2013. 
  137. ^ Mohamad, Kadir (2009). "Malaysia's territorial disputes – two cases at the ICJ : Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), Ligitan and Sipadan [and the Sabah claim] (Malaysia/Indonesia/Philippines)" (PDF). Institute of Diplomacy and Foreign Relations (IDFR) Ministry of Foreign Affairs, Malaysia: 46. Erişim tarihi: May 16, 2014. Map of British North Borneo, highlighting in yellow colour the area covered by the Philippine claim, presented to the Court by the Philippines during the Oral Hearings at the ICJ on 25 June 2001 
  138. ^ "General Profile of the Philippines : Geography". Philippine Information Agency.  |publisher= dış bağlantı (yardım)
  139. ^ Central Intelligence Agency. (2009). "Field Listing :: Coastline". Washington, D.C.: Author. Retrieved 2009-11-07.
  140. ^ "Philippines Mountain Ultra-Prominence". peaklist.org. Erişim tarihi: June 19, 2009. 
  141. ^ (2011-04-06). "The World Factbook – Philippines". Central Intelligence Agency. Retrieved on March 14, 2011.
  142. ^ Bruun, Anton Frederick (1956). The Galathea Deep Sea Expedition, 1950–1952, described by members of the expedition. Macmillian, New York. 
  143. ^ Republic of the Philippines. Department of Tourism. [c. 2008]. Leyte is Famous For...; Wayback Machine (archived Nisan 27, 2012) (archived from the original on April 27, 2012). Retrieved March 21, 2010 from www.travelmart.net.
  144. ^ "Submissions, through the Secretary-General of the United Nations, to the Commission on the Limits of the Continental Shelf, pursuant to article 76, paragraph 8, of the United Nations Convention on the Law of the Sea of 10 December 1982". United Nations Commission on the Limits of the Continental Shelf. May 28, 2009. Erişim tarihi: May 29, 2009. 
  145. ^ La Putt, Juny P. [c. 2003]. The 1990 Baguio City Earthquake. Retrieved December 20, 2009 from The City of Baguio Website.
  146. ^ Newhall, Chris, James W. Hendley II, and Peter H. Stauffer. (February 28, 2005). "The Cataclysmic 1991 Eruption of Mount Pinatubo, Philippines (U.S. Geological Survey Fact Sheet 113-97)". U.S. Department of the Interior. U.S. Geological Survey. August 25, 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: April 9, 2007. 
  147. ^ "Puerto-Princesa Subterranean River National Park". UNESCO World Heritage Centre. Erişim tarihi: May 4, 2013. 
  148. ^ a b Greenlees, Donald. (May 14, 2008). "Miners shun mineral wealth of the Philippines". The New York Times. Erişim tarihi: December 11, 2009. 
  149. ^ Davies, Ed and Karen Lema. (June 29, 2008). "Pricey oil makes geothermal projects more attractive for Indonesia and the Philippines". The New York Times. Erişim tarihi: December 18, 2009. 
  150. ^ a b c "Natural Resources and Environment in the Philippines". (n.d.). eTravel Pilipinas. Retrieved January 22, 2009.
  151. ^ Chanco, Boo. (December 7, 1998). "The Philippines Environment: A Warning". The Philippine Star.  Retrieved February 15, 2010 from gbgm-umc.org.
  152. ^ Williams, Jann, Cassia Read, Tony Norton, Steve Dovers, Mark Burgman, Wendy Proctor, and Heather Anderson. (2001). "Biodiversity Theme Report: The Meaning, Significance and Implications of Biodiversity (continued)". CSIRO on behalf of the Australian Government Department of the Environment and Heritage. ISBN 0-643-06749-3. Erişim tarihi: November 6, 2009. 
  153. ^ Carpenter, Kent E. and Victor G. Springer. (April 2005). "The center of the center of marine shore fish biodiversity: the Philippine Islands". Environmental Biology of Fishes. Springer Netherlands. 74 (2): 467–480. doi:10.1007/s10641-004-3154-4. 
  154. ^ a b c Rowthorn, Chris and Greg Bloom. (2006). Philippines (9th bas.). Lonely Planet. s. 52. ISBN 1-74104-289-5. 
  155. ^ "Biological diversity in the Philippines". Eoearth.org. Erişim tarihi: May 4, 2013. 
  156. ^ Tabaranza, Blas R., Jr. (January 17, 2005). "The largest eagle in the world". Haribon Foundation. Erişim tarihi: September 23, 2012. 
  157. ^ {{{değer biçenler}}} ({{{yıl}}}). {{{başlık}}}. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. {{{alınma}}} tarihinde alınmıştır.
  158. ^ ""Lolong" holds world record as largest croc in the world". Protected Areas and Wildlife Bureau. November 17, 2011. Erişim tarihi: June 23, 2012. 
  159. ^ Britton, Adam (November 12, 2011). "Accurate length measurement for Lolong". Croc Blog. Erişim tarihi: June 23, 2012. 
  160. ^ a b "Hub of Life: Species Diversity in the Philippines". Foundation for the Philippine Environment. February 18, 2014. Erişim tarihi: September 21, 2014. 
  161. ^ Taguinod, Fioro. (November 20, 2008). "Rare flower species found only in northern Philippines". GMA News. Retrieved December 14, 2009.
  162. ^ Bos, A.R. and Smits, H.M. (2013). "First Record of the dottyback Manonichthys alleni (Teleostei: Perciformes: Pseudochromidae) from the Philippines". Marine Biodiversity Records. 6 (e61). doi:10.1017/s1755267213000365. 
  163. ^ Bos, Arthur R. and Gumanao, Girley S. (2013). "Seven new records of fishes (Teleostei: Perciformes) from coral reefs and pelagic habitats in Southern Mindanao, the Philippines". Marine Biodiversity Records. 6 (e95): 1–6. doi:10.1017/s1755267213000614. 
  164. ^ Bos A.R.; Gumanao, G.S.; Salac, F.N. (2008). "A newly discovered predator of the crown-of-thorns starfish". Coral Reefs. 27: 581. doi:10.1007/s00338-008-0364-9. 
  165. ^ Ocaña O., J.C.; den Hartog, A. Brito; Bos, A.R. (2010). "On Pseudocorynactis species and another related genus from the Indo-Pacific (Anthozoa: Corallimorphidae)". Revista de la Academia Canaria de Ciencias. XXI (3–4): 9–34. 
  166. ^ Bos A.R. (2014). "Upeneus nigromarginatus, a new species of goatfish (Perciformes: Mullidae) from the Philippines". Raffles Bulletin of Zoology. 62: 745–753. 
  167. ^ "About the Philippines". (October 17, 2009). Retrieved December 20, 2009 from the Philippine History Website.
  168. ^ Peralta, Eleno O. (2005). "21. Forests for poverty alleviation: the response of academic institutions in the Philippines". In Sim, Appanah, and Hooda (Eds.). Proceedings of the workshop on forests for poverty reduction: changing role for research, development and training institutions (RAP Publication). Food and Agriculture Organization (FAO). Retrieved December 20, 2009.
  169. ^ Kirby, Alex. (July 23, 2003). SE Asia faces 'catastrophic' extinction rate. BBC News. Retrieved December 20, 2009.
  170. ^ a b c Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration. (n.d.). "Climate of the Philippines". Erişim tarihi: April 24, 2010. 
  171. ^ Lonely Planet. (n.d.). Philippines: When to go & weather. Retrieved January 23, 2009.
  172. ^ a b Library of Congress – Federal Research Division. (March 2006). Country Profile: Philippines. Retrieved December 17, 2009.
  173. ^ Chong, Kee-Chai, Ian R. Smith, and Maura S. Lizarondo. (1982). "III. The transformation sub-system: cultivation to market size in fishponds". Economics of the Philippine Milkfish Resource System. The United Nations University. ISBN 92-808-0346-8. July 19, 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: May 14, 2009. 
  174. ^ Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). (January 2009). "Member Report to the ESCAP/WMO Typhoon Committee, 41st Session" (PDF). Erişim tarihi: December 17, 2009. 
  175. ^ Monthly Typhoon Tracking Charts. (2010). Retrieved April 24, 2010 from the National Institute of Informatics, Kitamoto Laboratory, Digital Typhoon Website.
  176. ^ a b Glossary of Meteorology. Baguio. Retrieved on June 11, 2008.
  177. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NSO isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  178. ^ Republic of the Philippines. National Statistics Office. (February 18, 2003). "2000 Census: Additional Three Persons Per Minute". June 10, 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 9, 2008. 
  179. ^ RP closer to becoming observer-state in Organization of Islamic Conference. (May 29, 2009). The Philippine Star. Retrieved 2009-07-10, "Eight million Muslim Filipinos, representing 10 percent of the total Philippine population, ...".
  180. ^ a b U.S. Department of State. (2008). Philippines: International Religious Freedom Report 2010. Retrieved 2011-05-20, "Islam is the largest minority religion, and Muslims constitute between 5 and 9 percent of the total population."
  181. ^ R Michael Feener, Terenjit Sevea. Islamic Connections: Muslim Societies in South and Southeast Asia. s. 144. Erişim tarihi: June 7, 2014. 
  182. ^ a b c Pew Research Center's Religion & Public Life Project: Philippines. Pew Research Center. 2010.
  183. ^ a b Philippines, CIA Factbook
  184. ^ The Largest Baha'i Communities. (September 30, 2005). Retrieved April 26, 2010 from www.adherents.com.
  185. ^ https://worldview.gallup.com/default.aspx
  186. ^ http://www2.ttcn.ne.jp/~honkawa/9460.html
  187. ^ "Billiard Congress of America: Hall of Fame Inductees". (2009). 20 Aralık 2009, Billiard Congress of America Website adlı İnternet ağından.
  188. ^ Mga Kilalang Pilipino [Known Filipinos]. (n.d.) (Filipinler'de). Tagalog at NIU. 25 Nisan 2010, Northern Illinois University, Center for Southeast Asian Studies, SEAsite Project.
  189. ^ Himmer, Alastair (5 Haziran 2010). "Pacquiao named fighter of the decade". Reuters. 
  190. ^ "The Games of the VIII Olympiad: Official Report (part 1, page 91)" (PDF) (French). French Olympic Committee. July 28, 2012. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2012.  Birden fazla |yayımcı= ve |publisher= kullanıldı (yardım)
  191. ^ Smothers, Ronald (July 19, 1996). "OLYMPICS;Bitterness Lingering Over Carter's Boycott". The New York Times. 
  192. ^ The Official Report of XIth Winter Olympic Games, Sapporo 1972 (PDF). The Organizing Committee for the Sapporo Olympic Winter Games. 1973. ss. 32, 145, 447. Erişim tarihi: 31 Ocak 2008. 
  193. ^ Arşiv kopyası; Wayback Machine [Games One Grows Up With]. Hagonoy.com. (adresinden arşivlendi Kasım 2007'de)
  194. ^ Mga Larong Pilipino [Philippine Games]. (2009). Tagalog at NIU. Retrieved December 19, 2009 from the Northern Illinois University, Center for Southeast Asian Studies, SEAsite Project. (adresinden arşivlendi Haziran 2014'te)
  195. ^ Yo-yo. (2010). Merriam-Webster Çevrim İçi Sözlük. 10 Ocak 2010.
  196. ^ Republic of the Philippines. (11 Aralık 2009). An Act Declaring Arnis as the National Martial Art and Sport of the Philippines. 2010, Filipin Senatosu Genel Ağ Sayfası.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Filipinler&oldid=15068763" sayfasından alınmıştır