İçeriğe atla

Fatih

Vikipedi, özgür ansiklopedi
09.22, 5 Şubat 2021 tarihinde 212.253.200.241 (mesaj) tarafından oluşturulmuş 24790190 numaralı sürüm (→Yerel Seçimler)
Sayfanın 10 Şubat 2021 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.
Başlığın diğer anlamları için Fatih (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Fatih
İlçe
Fatih'in İstanbul'daki konumu
Fatih'in İstanbul'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeMarmara
İlİstanbul
İdare
 • Belediye BaşkanıMehmet Ergün Turan (AK Parti)
 • KaymakamKaan Peker
Yüzölçümü
 • Toplam15.62 km²
Nüfus
 (2019[1])
 • Toplam443.090
Zaman dilimiUTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu
340-1 xx

Fatih, tarihî yarımada (Suriçi) denen ve İstanbul şehrinin kurulup geliştiği bölgenin tamamını kaplayan ve valilik, büyükşehir belediye başkanlığı, emniyet müdürlüğü ve şehrin vergi dairesi gibi kurumların yer alıyor olmasıyla İstanbul'un merkezi sayılan ilçedir. Güneybatıdan Zeytinburnu, kuzeybatıdan Eyüpsultan ilçeleri ile kuzeyden Haliç, doğudan İstanbul Boğazı ve güneyden Marmara Denizi ile çevrilidir.

Fatih İlçesi, 1928'den 2008'e kadar Eminönü'yle beraber tarihî yarımadadaki iki ilçeden biri olmuştur. 2008'de Eminönü ilçesinin varlığının bir kere daha ortadan kaldırılıp tarihinde olduğu gibi yeniden Fatih ilçesine katılmasından beri tekrar tüm tarihî yarımada üzerindeki tek ilçe hâline gelmiştir. Kırsal yerleşimi olmayan ve 15.62 km²'lik (1562 hektar) bir alanı kaplayan Fatih İlçesi 57 mahalleden oluşmaktadır.

Fatih ilçesinin havadan kısmen görünümü, ortada Süleymaniye Camii ve Beyazıt Kulesi (Ekim 2014)

Adı

Konstantinopolis 1453'te Osmanlılar tarafından fethedildiğinde Ortodoks Patrikhanesi, Ayasofya'nın hemen yanında yer almaktaydı. Patrikhane fethi izleyen günlerde önce Havariyun Kilisesi'ne daha sonra da Fener'e taşındı.

Fatih Sultan Mehmet fethin onuncu yılında yıktırdığı Havariyun Kilisesi'nin yerine kendi adıyla anılan büyük bir külliye yaptırdı. Fatih Külliyesi'nin çevresinde zamanla bir Müslüman mahallesi ortaya çıktı. Külliyenin adıyla anılmaya başlayan bu mahalle hızla klasik bir Osmanlı-Türk şehri halini almış, Fatih semtine ve ilçesine adını vermiştir.[2]

Tarihçe

Ana madde: İstanbul'un tarihi

Coğrafi durumu

Fatih İlçesi, kuzeybatıda Eyüpsultan ilçesi, kuzeyde Haliç, güneyde Marmara Denizi, batıda Zeytinburnu ilçesiyle komşudur. İlçenin yüz ölçümü 15.62 km²'dir (1562 hektar). İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 60 m’dir. Tarım arazisi yoktur. Tarihî yarımada 7 tepe üzerine kurulmuştur, şiirlere konu olan İstanbul’un yedi tepesi, Fatih sınırları içinde kalır.

Fatih’in sınırlarını tarihi surlar ile Haliç ve Marmara Denizi belirler. Haliç Ayvansaray’dan Yedikule’ye kadar uzanan surların bir bölümü tamir görmüştür ve Fatih’i Eyüp ve Zeytinburnu ilçelerinden ayırır. Haliç ve Marmara kıyılarındaki deniz surları büyük ölçüde tahrip olduğu için günümüze kadar ulaşamamıştır. Kıyılarının toplam uzunluğu 14 km'dir.

Nüfus

Yıl Fatih Eminönü[a] Toplam
1927[3] İl merkezi: 245.982
1935[4] 172.902 100.933 273.835
1940[5][b] 160.589 105.683 266.272
1945[6] 181.025 111.064 292.089
1950[7] 226.853 123.056 349.909
1955[8] 286.733 146.896 433.629
1960[9] 300.594 134.852 435.446
1965[10] 344.602 137.849 482.451
1970[11] 417.662 136.997 554.659
1975[12] 504.127 122.885 627.012
1980[13] 474.578 93.324 567.902
1985[14] 497.459 93.383 590.842
1990[15] 462.464 83.444 545.908
2000[16] 403.508 55.635 459.143
2007[17] 422.941 32.557 455.498
2008[18] 443.955 veri yok 443.955
2009[19] 433.796 veri yok 433.796
2010[20] 431.147 veri yok 431.147
2011[21] 429.351 veri yok 429.351
2012[22] 428.857 veri yok 428.857
2013[23] 425.875 veri yok 425.875
2014[24] 419.266 veri yok 419.266
2015[25] 419.345 veri yok 419.345
2016[25] 417.285 veri yok 417.285
2017[25] 433.873 veri yok 433.873
2018[25] 436.539 veri yok 436.539
2019[25] 443.090 veri yok 443.090
2020[25] 396.594 veri yok 396.594
2021[25] 382.990 veri yok 382.990
2022[25] 368.227 veri yok 368.227
2023[25] 356.025 veri yok 356.025

Fatih ilçesinin nüfus gelişimi İstanbul'un diğer ilçelerinden farklı olmuştur. Eski Eminönü İlçesinde 1960'larda başlayan nüfustaki gerileme 1990'lı yıllarda da eski Fatih İlçesinde başlamıştır. Bugün de ilçe nüfusu gerilemektedir. Bunun başlıca nedenleri gelişim alanlarının daralması, ekonomik olanakları gelişenlerin başka ilçelere taşınması ve önemli bölgelerin konut alanı olmaktan çıkıp iş alanı niteliği kazanmasıdır.

İdari yapı

İlçenin tümü İstanbul kentinin tarihsel çekirdeği olan Suriçi'nde yer alır. 1928'de İstanbul İli Merkez İlçesi Eminönü ve Fatih ilçeleri kurularak ikiye bölündü. Fatih ve Eminönü ilçeleri 1984'e değin İstanbul Belediyesi'ne bağlı bir şubeyken, yapılan bir düzenlemeyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı ilçe belediyeleri durumuna getirildiler. 29 Mart 2009 tarihinde yürürlüğe giren 5757 sayılı kanunla, tarihî yarımadanın iki ilçesi (Fatih ve Eminönü), "Fatih" adı altında tek bir ilçeye dönüştürülmüştür.

Mahalleler

Fatih İlçesi bugün 57 mahalleden oluşmaktadır:

Yapılar

Marmaray kazıları neticesinde 8500 yıllık bir tarihe sahip olduğu anlaşılan[26] İstanbul şehrinin en eski yerleşim alanlarından biri olan Fatih İlçesi, tarihsel yapılar açısından oldukça zengindir. Tarihî yarımada Fatih, Roma İmparatorluğu’nun en önemli merkezlerinden biri olma özelliğine sahip bir yer olmasının yanında 1058 yıl Bizans'a, 469 yıl Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmıştır. Bu özelliği dolayısıyla tarihî yarımadada bu üç önemli medeniyete ait çok önemli eserleri bir arada görmek mümkündür. Tarihî yarımada, üzerinde yer alan Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinden kalma eserlerle adeta bir açık hava müzesi görünümündedir.

İstanbul Surları

Ana madde: İstanbul Surları

İstanbul'un çevresinde bulunan, Bizans zamanında yapılmış şehir duvarlarıdır. İstanbul'un etrafını çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan, ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu.

Fatih ilçesi bugün yalnızca kuzey ve batıdan tarihi surlarla çevrilidir. Haliç kıyısındaki Ayvansaray’dan Marmara kıyısındaki Yedikule’ye kadar uzanan bir bölümü tamir gören bu surlar Fatih İlçesini Eyüp ve Zeytinburnu ilçelerinden ayırır. Haliç ve Marmara kıyılarındaki deniz surları büyük ölçüde tahrip olduğu, zarar gördüğü için günümüze kadar ulaşmamıştır.

Ayasofya

Ana madde: Ayasofya

Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından M.S. 532 - 537 yılları arasında İstanbul'un tarihî yarımadasındaki eski şehir merkezine inşa ettirilmiş bazilika planlı bir patrik katedrali olup, 1453 yılında İstanbul'un Türkler tarafından alınmasıyla Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürülmüş, 1934 yılından 2020 yılına kadar müze olarak hizmet vermiş,[27][28] 2020 yılında ise tekrardan camiye çevrilmiştir.[29] Ayasofya, mimari bakımdan, bazilika planı ile merkezî planı birleştiren, kubbeli bazilika tipinde bir yapı olup kubbe geçişi ve taşıyıcı sistem özellikleriyle mimarlık tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak ele alınır.

Topkapı Sarayı

Topkapı Sarayı
Ana madde: Topkapı Sarayı

Topkapı Sarayı Fatih Sultan Mehmed tarafından 1478’de yaptırılmış,Abdülmecit’in Dolmabahçe Sarayı’nı yaptırmasına kadar yaklaşık 380 sene boyunca devletin idare merkezi ve Osmanlı padişahlarının resmî ikametgâhı olmuştur. Kuruluş yıllarında yaklaşık 700.000 m²'lik bir alanda yer alan sarayın bugünkü alanı 80.000 m²'dir.[30]

Sultan Ahmet Camii

Sultan Ahmet Camii
Ana madde: Sultan Ahmet Camii

1609-1616 yılları arasında sultan I. Ahmet tarafından İstanbul'daki tarihî yarımadada, Mimar Sedefkâr Mehmet Ağa'ya yaptırılmıştır. Cami Mavi, yeşil ve beyaz renkli İznik çinileriyle bezendiği için ve yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de gene mavi ağırlıklı kalem işleri ile süslendiği için Avrupalılarca "Mavi Cami (Blue Mosque)" olarak adlandırılır. Ayasofya'nın 1934 yılında camiden müzeye dönüştürülmesiyle, İstanbul'un ana camii konumuna ulaşmıştır.

Aslında Sultan Ahmet Camii külliyesiyle birlikte, İstanbul’daki en büyük yapı komplekslerinden biridir. Bu külliye bir cami, medreseler, hünkar kasrı, arasta, dükkânlar, hamam, çeşme, sebiller, türbe, darüşşifa, sıbyan mektebi, imarethane ve kiralık odalardan oluşmaktadır. Bu yapıların bir kısmı günümüze ulaşamamıştır.

Mısır Çarşısı

Ana madde: Mısır Çarşısı

Eminönü'nde Yeni Camii'nin arkasında ve Çiçek Pazarı'nın yanındadır. İstanbul'un en eski kapalı çarşılarından olan Mısır Çarşısı, 1660 yılında Turhan Sultan tarafından yaptırılmıştır. Mimarı Kazım Ağa'dır. Çarşı son olarak 1940-1943 yılları arasında İstanbul Belediyesi tarafından restore edilmiştir.

Camiiler

Fatih İlçesindeki en önemli dini anıtsal yapılardan biri olan Fatih Camii yine Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Fatih camii bu bölgedeki en fazla ziyaret edilen cami durumundadır. Fatih Camii'nin Osmanlı Tarihi açısından bir diğer önemi de açılan ilk medreselerin bu camiinin bünyesinde olmasıdır. Şu anda hala bu medreseler üniversite öğrencileri tarafından kullanılmaktadır. Tarihi değere sahip Zeyrek Camii kiliseden camiye çevrilmiştir. İskender Paşa Camii, Hırka-i Şerif Camii, Vefa Camii, yine bölgedeki en önemli anıtsal yapılardır. Fatih İlçesi sınırları içindeki tarihsel nitelikli camilerden bazıları;

Kiliseler

Diğer tarihsel yapılar ve mekanlar

İstanbul Arkeoloji Müzesi

Fatih'i Beyazıt'a bağlayan ana cadde olan Fevzi Paşa Caddesi Roma döneminden beri aynı işlevini sürdürmektedir. Yine çok önemli bir yapı olan tarihi Bozdoğan (Valens) Kemeri aynı bölgede bulunmaktadır.

Fatih semti oldukça yüksek bir yerde kurulmuştur. Çeşitli manzara noktalarından Haliç ve İstanbul Boğazı rahatlıkla izlenebilir. Şehrin en eski yerleşim alanlarından bazılarının bulunduğu Fatih ilçesi, tarih­sel yapılar açısından oldukça zengindir.Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde cazibesinden hiçbir şey kaybetmemiştir ve sınırları içinde çok önemli tarihi ve turistik eserler barındırır. Sadece Türkiye'de değil dünyada da eşine az rastlanan bu eserlerden bazıları şunlardır:

Müzeler

Fatih ilçesindeki başlıca müzeler şunlardır:

Eğitim

İstanbul Üniversitesi'nin Beyazıt Meydanı'nda bulunan tarihî ana kapısı ve arka kısımda görülen Beyazıt Kulesi

Fatih ilçesi eğitim kurumları açısından oldukça zengindir. 2020 yılı itibarıyla ilçe sınırları içinde 45 adet ilköğretim ve dengi eğitim kurumu bulunur. Ayrıca aralarında İstanbul Lisesi, Davutpaşa Lisesi, Pertevniyal Anadolu Lisesi, Vefa Lisesi, Cağaloğlu Anadolu Lisesi, Çapa Fen Lisesi ve Fener Rum Erkek Lisesi gibi pek çok köklü ortaöğrenim kurumunun bulunduğu 76 lise barındırır.[31]

Yükseköğretim kurumları arasında İstanbul Üniversitesi önemli bir yer tutar. İstanbul Üniversitesi'nin merkez binası ve Tıp (Çapa), Diş Hekimliği, Cerrahpaşa Tıp, Hukuk, Edebiyat, Fen, İktisat, Eczacılık, Hasan Ali Yücel Eğitim, İlahiyat, Su Ürünleri, İletişim ve Siyasal Bilgiler fakülteleri gib birçok fakültesi bu ilçede yer almaktadır.

İstanbul Üniversitesi'nin dışında, Biruni Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi Merkez Kampüsü, İstanbul Ticaret Üniversitesi Eminönü Kampüsü ve Marmara Üniversitesi Rektörlüğü, tarihî yarımada içindeki diğer yükseköğretim kurumlarıdır.

Ulaşım

Fatih İlçesi, hem kara, hem deniz hem de raylı sistemleriyle İstanbul'un ulaşımı en kolay ilçelerden birisidir.

Atatürk (Unkapanı) Köprüsü'nden itibaren başlayan Atatürk Bulvarı ve daha güneydeki Gazi Mustafa Kemal Paşa Caddesi, 2008'e kadar Eminönü ve Fatih ilçeleri arasında sınır oluşturuyordu. İstanbul kent içi ulaşım bağlantılarından bazıları Fatih ilçesinden geçer. Bunlardan başlıcaları Saraçhanebaşı'ndan Edirnekapı'ya uzanan Macar Kardeşler ve Fevzi Paşa caddeleri, Aksaray'ı Topkapı-Edirnekapı Caddesi'ne bağlayan Vatan Caddesi ile yine Aksaray'ı Topkapı'ya bağlayan Millet Caddesi'dir. Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray, Mürsel Paşa, Abdülezel Paşa, Kadir Has ve Ragıp Gümüşpala caddeleri yer alır. Bu caddelerle Haliç arasında yeşil alanlar yer alır. İlçenin Marmara kıyısından Sirkeci'yi Bakırköy'e bağlayan "sahil yolu" da denen Kennedy Caddesi geçer. Atatürk (Unkapanı) ve Galata köprüleri tarihî yarımadayı Beyoğlu yakasına bağlar.

Sirkeci Garı

Sirkeci Garı'ndan başlayıp İstanbul'u Avrupa'ya bağlayan ve kentin Avrupa Yakasındaki banliyö ulaşımını sağlayan çift hatlı demiryolu da yer yer sahil yoluna paralel olarak uzanır. 1992'de hizmete giren Zeytinburnu-Kabataş tramvay hattı Millet Caddesi, Ordu Caddesi, Divan Yolu ile Sirkeci'ye ulaştıktan sonra Galata Köprüsü üzerinden Karaköy'e ulaşır. Aksaray'dan başlayan M1 metro hattı Atatürk Havalimanı'nda noktalanır.

Fatih İlçesi bir yarımada olarak suyolu ulaşımında oldukça avantajlı bir konumdadır; Sirkeci-Harem arasında feribot, Eminönü iskelesinden ise Kadıköy, Üsküdar ve İstanbul Boğazı'na şehir hatları seferleri düzenlenir. İDO Yenikapı İskelesi'nden ise Bakırköy, Bostancı ve Kadıköy'e deniz otobüsü seferleri düzenlenir. Haliç kıyısındaki Ayvansaray, Balat ve Fener iskelelerinden ulaşımdan çok gezinti amaçlı Haliç seferleri düzenlenir.

Sağlık

Fatih ilçesi ülkenin dört bir yanından gelen hasta ve hasta yakınlarını ağırlamaktadır. Bunun nedeni ise ilçede birçok hastane bulunmasıdır. Genellikle Çapa Tıp Fakültesi'nin adı geçse de ilçe de ayrıca Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Vakıf Gureba Hastanesi, Haseki Hastanesi, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi gibi birçok büyük hastanenin yanı sıra özel hastaneler ve poliklinikler de bulunmakta.

Ekonomi

İlçenin ekonomik, özellikle de ticari fonksiyonu dışında diğer önemli fonksiyonları turizm, idari ve eğitimsel fonksiyonlardır. Tarihî yarımada üzerinde yer alan Roma, Bizans ve Osmanlı eserleri ilçede turizm fonksiyonuna giderek önem kazandırmaktadır; özellikle yarımadanın eski Eminönü İlçesi içinde kalan kısmındaki işyerleri giderek turizme dönük işletmelere dönüşmektedir. İstanbul Valiliği'nin burada bulunması, İstanbul ilinin birçok önemli resmî dairesinin de burada yer almasına yol açmıştır.

Çapa semtinde eczaneler ve sağlık ekipmanları satan işletmeler yoğunlaşmıştır. Laleli semtinde, ağırlıklı olarak Bağımsız Devletler Topluluğu ve Orta Doğu ülkelerine dönük satış yapan konfeksiyon mağazaları yoğunlaşmıştır.

Spor

İlçenin profesyonel futbol liglerindeki en büyük temsilcisi İstanbulspor olmuştur. 1926'da İstanbul Lisesi öğrencileri tarafından kurulan İstanbulspor uzun aralıklarla da olsa 2000'li yılların ortalarına kadar Süper Lig'de mücadele etmiş, ancak daha sonra içine düştü mali ve idari kriz nedeniyle 2. Lig'e gerilemiştir. Fatih Karagümrük, İstanbulspor kadar başarılı olamamışsa da taraftar olarak ilçenin en güçlü kulübü olmuştur. Kırmızı-Siyahlı renklere sahip olan takım, 1958-1963 ve 1983-84 yılları arasında 1. Lig'de (Süper Lig) mücadele etmiştir. Türk Futbolu'na birçok yıldız kazandıran takım 2010-2011 sezonunda Bölgesel Amatör Lig'de 3. Profesyonel Lig'e çıkma mücadelesi verecektir. Kulüp yakın zamanda tesisleşme konusunda bir hayli mesafe kaydetmiştir. Bir diğer ünlü spor kulübü ise Vefa Spor Kulübü'dür. Süper Lig'in kuruluşundan 1970'lerin ortalarına kadar aralıklı da olsa bu ligde mücadele eden Vefa, daha sonra düşüşe geçerek amatör lige kadar geriledi. Yeşildirek 1960'ların başında Süper Lig'de oynayıp hâlen amatör ligde mücadele eden bir başka Fatih İlçesi kulübüdür. İstanbul Güreş İhtisas Kulübü güreş branşında Türkiye'nin önde gelen kulüplerindendir. Başlıca spor tesisleri Vefa Stadı ile Vefa Spor Salonu'dur.

Politika

Yerel Seçimler

Fatih Belediye Başkanları ve Partileri[32]
Yıl Belediye Başkanı Parti Oy Oranı
1984 Yetkin Gündüz ANAP %53,53
1989 Yusuf Günaydın SHP %31,97
1994 Sadettin Tantan ANAP %42,36
1999 Eşref Albayrak FP %32,16
2004 Mustafa Demir AK Parti %44,18
2009 Mustafa Demir AK Parti %42,83
2014* Mustafa Demir AK Parti %48,69
2019 Mehmet Ergün Turan AK Parti %53,03

Genel seçimler

Yıl Parti Oy Oranı
1983 ANAP %53
1987 ANAP %44
1991 ANAP %31
1995 RP %27
1999 DSP %29
2002 AK Parti %37
2007 AK Parti %47
2011 AK Parti %51
Haziran 2015 AK Parti %44
Kasım 2015 AK Parti %52
2018 AK Parti %48

Kültürel yapı

İlçede yaşayan nüfusun büyük kısmının anadili Türkçedir. Bazı bölgelerde Kürtçe, Rumca, Gürcüce, Ermenice, İbranice konuşan nüfus yaşar. Zira Rumlar, Gürcüler ile Ermeni ve Museviler kendi ana lisanlarına, örf ve adetlerine bağlıdırlar. İstanbul'un fethinden sonra Kumkapı bölgesine yerleştirilen Ermeniler hala burada yoğun biçimde yaşarlar. İlçenin güneybatısında yer alan ve İstanbul'un en büyük Çingene mahallesinden biri olan Sulukule, 2005 yılında başlatılan "Sulukule Kentsel Yenileme Projesi" ile büyük ölçüde eski kültürel dokusunu kaybetmiştir. Muhafazakâr yaşam tarzının sınırlarda yaşandığı Çarşamba, kabadayılar semti olarak adlandırılan Karagümrük ve meyhaneleriyle ünlü Kumkapı semtleri Fatih'in kozmopolit yapısını gösterir.

Tiyatrolar

Çevre Tiyatrosu, Fatih Reşat Nuri Sahnesi, Fatih Belediyesi Zübeyde Hanım Kültür Merkezi, gibi modern dönemde yapılmış gösteri mekanlarının yanı sıra Aya İrini gibi tarihsel mekanlar da performanalara ev sahipliği yapar. Ayrıca birçok kütüphanesi bulunmaktadır.

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2015. 
  2. ^ Fatih İlçesi İsmini Nereden Alıyor?
  3. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  4. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  5. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  6. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  7. ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  8. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  9. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  10. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  23. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  24. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  25. ^ a b c d e f g h i
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Fatih Nüfusu - İstanbul". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "İstanbul Fatih Nüfusu". nufusune.com. 
  26. ^ http://www.istanbul2010.org/HABER/GP_648665 23 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İstanbul’un tarihini 8500 yıl önceye taşıyan Marmaray-Metro Kurtarma Kazıları kitaplaştı.
  27. ^ "Britannica/Hagia Sophia". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011. 
  28. ^ "Archnet/Hagia Sophia". 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011. 
  29. ^ "Ayasofya'nın ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete'de". Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. 10 Temmuz 2020. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020. 
  30. ^ "Topkapı Sarayı'nın Kısa Tarihçesi". 10 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2006. 
  31. ^ "MEB İstanbul". Fatih İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü. 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2020. 
  32. ^ "yerelnet.org.tr, Fatih Belediyesi". 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2014. 
Dipnotlar


Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Fatih ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Şablon:Portal


Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fatih&oldid=24790190" sayfasından alınmıştır