Vefa Stadyumu
| Vefa Stadyumu | |
|---|---|
Çukurbostan, Karagümrük | |
 | |
 | |
| Yer | Fatih, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°01′40″K 28°56′20″D / 41.02778°K 28.93889°D |
| Açılış | 1926 (Çukurbostan) 26 Ağustos 1945 (Vefa Stadyumu) |
| Sahibi | T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı |
| Zemin | Doğal çim |
| Işıklandırma | Var |
| Eski isim(leri) | Çukurbostan Karagümrük Stadyumu |
| Kapasite | 4.280[1] |
| Boyutlar | 105×68 m |
| Kullanıcılar | |
| İnternet sitesi | |
Vefa Stadyumu, İstanbul'un Fatih ilçesinin Karagümrük semtinde, Fevzipaşa Caddesi üstünde yer alan 4.280[1] seyirci kapasiteli stadyumdur. Kadınlar Süper Ligi'nde mücadele edecek olan Fatih Karagümrük ve Bölgesel Amatör Lig'de mücadele eden Vefa takımlarının maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. Vefa kulübü ise 2016'dan bu yana vefa stadyumunu kullanmamaktadır. Liglerde sezon sonlarında yapılan play-off maçları için tarafsız saha olarak da kullanılmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Çukurbostan Sahası
[değiştir | kaynağı değiştir]Vefa Stadyumu'nun bulunduğu alandaki ilk futbol sahası, Osmanlı döneminde ‘Çukurbostan’ olarak adlandırılan ve Bizans döneminden kalma açık sarnıçların birinin üzerinde 1926 yılında kurulmuştur. Stadyumun üzerine kurulduğu açık sarnıç, Edirne Kapısı'na (Adrionople) giden Fevzi Paşa Caddesi üzerindeki "Aetius" olarak adlandırılan sarnıçtır.
Bizans kaynakları arasında adı sıkça geçen Aetius Sarnıcı, sayısı üçü bulan açık hava sarnıçlarındandır. Aetius, İmparator II. Theodosius (408-450) döneminde vali olmuş, 421 yılına doğru da bu sarnıcı yaptırmıştır. Anıtsal bir yapısı olan Aetius Sarnıcı, 244x84 metre ölçüsünde dikdörtgen planlıdır. Derinliği yaklaşık 13-15 metre, duvar kalınlığı 5-20 metredir. Kulüp binası ile tribünlerin yapıldığı yerler bozulmuşsa da günümüze ulaşan tek uzun kenarına ait duvar kalıntılarından yapı malzemelerinin üst üste sıralanan dört dizi tuğla ile on dizi moloz taştan olduğu anlaşılmaktadır. Osmanlı dönemine suları boşalıp bütünüyle kurumuş halde ulaşan sarnıç, toprakla doldurulup bostan haline getirilmiştir.[2]
Osmanlı döneminde kullanılmayan bu açık Aetius Sarnıcı, çevresindeki duvarların çöküp göçmesiyle metruk bir alan haline gelmiş, sonraları da bostan olarak kullanılmıştır. Çukurda bulunmasından ötürü "Çukurbostan" adıyla da anılmıştır. 1926'da Fatih Karagümrük'nün kurulmasından sonra kulüp mensupları burayı kendi elleriyle düzenleyip "Çukurbostan Sahası" haline getirmişlerdi. Burada meydana gelen "Çukurbostan Sahası"nda Karagümrük futbol takımı uzun yıllar maçlar oynamıştı. Bu arada 1932'de bu sahada karşılaştıkları Selanik Karması'nı 2-1 yenmişlerdi.[3]
Vefa Spor Kulübü'ne devri
[değiştir | kaynağı değiştir]| “ | Karagümrük Stadı'nın Vefa Stadı olduğunda Vefa'da mıydınız?
Tabii ilk açılışta Vefa'daydım. Hasan Ali Yücel açtı. Problem oldu mu peki o dönem? Ama öyle bakın; o dönem Fenerbahçe'nin sahası var, Galatasaray'ın sahası var, Beşiktaş'ın sahası var. E, Vefa, Beşiktaş'ın sahasında antrenman yapıyor. Beşiktaş'ın maçı olduğu zaman kapı duvar, içeri giremezsiniz. Hakkımız olarak, İstanbul'un dördüncü takımı olan Vefa'ya verdiler sahayı. O saha Beden Terbiyesi'nindi, hakkımız olarak bize verdiler. Hatta o sene dördüncü kim olursa ona vereceğiz dediler. Biz de dördüncü olduk ve aldık. Vefa Stadı açıldıktan sonra nasıl Beşiktaş Şeref Stadı'nı antrenman için kullanıyorsa siz de orayı antrenmanlarda kullanıyor muydunuz? Yoksa sadece maç için mi izin veriliyordu? Antrenmanları, her şeyi orada yapıyorduk. İstediğimiz gibi kullanıyorduk. Bizimle birlikte kullanan başka takımlar da vardı. |
” |
—Vefa'da uzun yıllar top koşturmuş ve aynı zamanda millî formayı da giymiş olan dönemin futbolcularından Galip Haktanır'ın, kendisiyle yapılan bir röportajda Vefa Stadyumu'nun açılışı ve Vefa'ya devredildiği dönemle ilgili anlattıkları.[4] | ||
Vefa Lisesi'nden yetişen Hasan Âli Yücel, millî eğitim bakanı iken bu sahayı Vefa Spor Kulübü'ne kiralatmış ve bu yüzden Karagümrüklüler, semtleriyle ilgisi bulunmayan bir kulübe, ellerindeki sahanın verilmesine hayli gücenmişlerdi. Burada Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılan stadyum ile içinde bir de spor salonu bulunan kulüp binası 26 Ağustos 1945'te Hasan Âli Yücel tarafından törenle açılmıştır.
Çukurbostan Sahası'nın kaleleri duvar ve anacadde tarafında iken Vefa Stadyumu'na çevrilişi sırasında kaleler anacaddeye paralel hale getirilmiştir. Vefa futbol takımı ilk yıllarda maçlarını bu stadyumda oynamış, daha sonra stat amatör lig maçlarına ayrılmış, ancak Vefa takımı bu sahada çalışmalarını sürdürmüştür.[3]
1980'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihi bir önemi bulunan Vefa Stadyumu 1980'li yıllarda maç günleri dışında halka açık bir stadyum olarak Karagümrük halkının hizmetine sunulmuştur. Bu dönemlerde özellikle çevrede yeteri kadar park olmaması nedeniyle stadyum daha çok çocukların uğrak yerlerinden biri haline gelmiştir. Kısmen küçük bir kapıdan girildikten sonra ilk olarak konukları uzunca bir yol karşılardı. Bizans kaynaklarına göre bu yol Aetius Sarnıcı'na giden ilk büyük deredir. Yolun devamında stadyuma gelmeden hemen sağda kulüp binası ve antrenman sahası yer alırdı ve bu alanlara uzunca merdivenlerle inilirdi.
Stadyumun üç tarafı bu dönemde de tribündü. Kapalı tribün şimdiki olduğu gibi cadde tarafına bakan alanda kalırdı. Kapalı tribünün üzeri demir sac ile örtülüydü ve uzunca dönem bakımsız kaldığı için çirkin görüntü oluşturmaktaydı. Kale arkası tribünlerin her ikisi de açıktı. Yine bu dönemlerde stadyumun; ana giriş, Edirnekapı tarafı girişi ve araç girişi olmak üzere toplam üç kapısı bulunmaktaydı. Sahanın kapalı tribünün arkasında ve karşı cephesinde yer alan duvarlar Bizans döneminden kalması nedeniyle korunmuş ve günümüzde de hala korunmaktadır.
Yenileme çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Resmi açılışın yapıldığı 1945 yılından sonra stadda değişik dönemlerde tribün ve zeminle ilgili yenileme çalışmaları yapılmıştır. Stadın bir kenarında tarihi Aetius Sarnıcı'nın arkeolojik kalıntıları bulunduğundan bu kısma tribün inşa edilmemiştir.[5] 1974 yılında İstanbul Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüğü tarafından stad zemini ve Vefa kulüp binası yenilenmiştir.[6]
1986 yılında stad ışıklandırılması yapılmış ve Vefa Stadyumu'ndaki ilk gece maçı 5 Eylül 1986 tarihinde Fatih Karagümrük ile Netaş kulüpleri arasında oynanmıştır.[7] İlk olarak 1987 yılında stadyum zemininde ileride çim saha olarak kullanma ihtimaline karşı kanal döşenmesi çalışması yapılmıştır. Yine bu dönemde bazı tribünler ve kulüp binası restore edilmiştir. Vefa Stadyumu, 1989 yılında yapılan çalışmalarla ilk kez çimlendirilmiştir.[8] 1996 yılında stadın çim zemini İstanbul İl Müdürlüğü tarafından yenilenmiştir.[9]
2007 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından tamamen yenilenip modern bir spor kompleksi haline getirme projesi ortaya atılmış ancak bu proje hayata geçirilmemiştir.[10]
Etkinlikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir dönem İstanbul Ligi ve Millî Lig maçlarına ev sahipliği yapan stadyum günümüzde Kadınlar Süper Ligi, 2. Lig, 3. Lig, Bölgesel Amatör Lig ve İstanbul Süper Amatör Ligi maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. Stadyumda futbol dışında birçok kez ulusal bayram kutlamaları yapılmış ve yapılmaktadır.
Popüler kültürde Vefa Stadyumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihi bir geçmişi olan Vefa Stadyumu ilk kez 1964 yılında Türk sinemaseverlerin karşısına çıkmıştır. Başrollerini Ayhan Işık ve Fatma Girik'in paylaştığı Halk Çocuğu filminde kulüp başkanının kulüp binası, stadyum ve futbolcuları ziyaret edip futbolcularla maç yaptığı sahne Vefa Stadyumu'nda çekilmiştir.[11][12]
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihi Yarımada'da yer alan Vefa Stadyumu, merkezi konumunun getirdiği avantajla oldukça fazla ulaşım imkânına sahiptir. Fevzipaşa Caddesi üzerinde yer alan stad Edirnekapı'daki surların iç kısmında, O-1 Otoyolu'na 1 km uzaklıktadır.
Stada otobüs, tramvay ve metrobüs gibi toplu taşıma seçenekleri kullanılarak da ulaşmak mümkündür. İETT'nin Taksim, Beşiktaş, Eminönü, Vezneciler, Beyazıt, Aksaray, Topkapı gibi merkezlerden kalkan çeşitli otobüs hatları stadın üzerinde bulunduğu Fevzipaşa Caddesi'ndeki "Acıçeşme" durağından geçmektedir.
Vefa Stadyumu, T4 Topkapı-Habipler tramvay hattının Edirnekapı durağına 700 metre, Metrobüs hattının Edirnekapı durağına ise 900 metre yürüme mesafesi uzaklıktadır.
İETT [13] |
28, 31E, 32, 336E, 35D, 36A, 36E, 36KE, 36V, 37E, 37Y, 38B, 38E, 39B, 39Y, 39Ç, 86V, 87, 91O, MR12 |
Tramvay [14] |
T4 (Topkapı - Mescid-i Selam) |
Metrobüs [15] |
34, 34A, 34AS, 34BZ, 34G |
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- TFF.org'da Vefa Stadyumu profil sayfası19 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Vefa SK Resmî sitesi15 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fatih Karagümrük SK Resmî sitesi9 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Stat Arama Detay TFF". www.tff.org. 18 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024.
- ^ Özyalçıner, Adnan; Sezer, Sennur (Ekim 2010). Özmen, Gonca (Ed.). Öyküleriyle İstanbul Anıtları-1. İstanbul: Evrensel Basım Yayın. ISBN 9786054156436. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ a b Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 7Sin-Zül. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. 2013.
- ^ "Biz sorduk, Vefa İdman Yurdu efsanesi Galip Haktanır cevapladı". topraksaha.net. Toprak Saha Aylık e-Dergi. Mart 2015. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Vefa Stadı Çalışmalara Açıldı". Milliyet (gazete). 9 Ağustos 1964. s. 12. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ "Zemini yaptırılan Vefa Stadı cumartesi günü açılıyor". Milliyet (gazete). 11 Eylül 1974. s. 11. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ "Vefa Stadı'ndaki ilk gece maçında Karagümrük-Netaş ile 1-1 berabere kaldı". Milliyet (gazete). 6 Eylül 1986. s. 15. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ "Vefa Stadı çimlendiriliyor". Milliyet (gazete). 9 Temmuz 1989. s. 19. 1 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ "Vefa Stadı'na yeni çehre". Milliyet (gazete). 28 Ağustos 1996. s. 29. 25 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ "Büyükşehir tarihi Karagümrük Stadı'nı spor kompleksine dönüştürüyor…". ibb.gov.tr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
- ^ "Halk çocugu (1964)". IMDB (İngilizce). IMDB. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
- ^ "Halk Çocuğu - Türk Filmi" (Video). Youtube. YouTube. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
- ^ "Acıçeşme durağından geçen otobüsler". iett.gov.tr. İETT. 9 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
- ^ "T4 Topkapı-Habibler Tramvay Hattı". www.istanbul-ulasim.com.tr/. İstanbul Ulaşım. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
- ^ "Metrobüs Hatları". iett.gov.tr. İETT. 31 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.