Aleksandreia Troas
Alexandria Troas | |
 Alexandria Troas ören yeri | |
| Konum |  Çanakkale, Ezine, Bozcaada |
|---|---|
| Bölge | İç Misya, Troas |
| Tür | Yerleşim |
| Tarihçe | |
| Kurucu | M.Ö.306 I. Antigonos Monophtalmos (Strabon'a göre) |
| Kuruluş | Antik Yunan |
| Terk ediliş | 18.yüzyıl |
| Devir(ler) | Helenistik Dönem |
| Kültür(ler) | Antik Yunan, Roma, Bizans, Osmanlı |
| İlgili kişi(ler) | Büyük İskender, I. Antigonos Monophtalmos |
| Olay(lar) | Colonia Alexandria Augusta Troas |
| Sit ayrıntıları | |
| Buluntu(lar) | Roma hamamı - Antik tiyatro - |
| Durum | Restore |
| Kamusal erişim | Açık |
Alexandria Troas ("Alexandria of the Troad"; Yunanca: Αλεξάνδρεια Τρωάς ; Türkçe: Eski Stambul); Türkiye'nin batı kıyısının kuzey ucuna yakın, Bozcaada'nın güneyinde bulunan Antik Yunan kentidir. Çanakkale ilinin Ezine ilçesindeki Dalyan köyünün güneydoğusunda yerleşimlidir. Antik kent yaklaşık 400 hektarlık(4km2) alana yayılmıştır. Günümüze kalan birkaç yapı arasında bir Roma hamamı, odeion, Antik Yunan tiyatrosu, gymnasium kompleksi[1] ve yeni ortaya çıkarılmış bir stadion bulunur. Şehrin eski duvarları hala izlenebilir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Hellenistik[değiştir | kaynağı değiştir]
Strabon'a göre, bu bölge başlangıçta Sigeia olarak adlandırılıyordu;[1] MÖ 306'da Büyük İskender'in komutanlarından I. Antigonos Monophtalmos, eskiden nüfuzlu bir şehir olan Neandreia da dahil[2] 5 yerleşim yerinin halkını Sigeria'ya yerleştirerek şehri çok daha genişletilmiş olarak yeniden kurdu.[3] Kentin ismi MÖ 301'de Lysimakhos tarafından, Büyük İskender anısına 'Alexandria Troas' olarak değiştirildi.(Gaius Plinius Secundus, ismin Antigonia'dan Alexandria'ya değiştirildiğini belirtir.[4]) Kuzeybatı Anadolu'nun ana limanı olan şehir, Roma döneminde büyük oranda gelişti ve MÖ 188 gibi erken bir tarihte 'özgür ve özerk şehir' niteliği kazandı;[3] günümüzde bulunan kalıntılar bölgenin tarihteki önemini kanıtlamaktadır. Altın çağında şehrin 100,000'e yakın nüfusa ulaştığı düşünülüyor.[2] Strabon'un bahsettiği üzere, Augustus'un hükümdarlığı sırasında bölgede 'Colonia Alexandria Augusta Troas' adında bir Roma kolonisi kurulmuştur. (O dönemde kısaca Troas olarak anılırdı) Augustus, Hadrianus ve Herodes Atticus şehrin süslenmesine hatırı sayılır düzeyde katkıda bulunmuşlardır. I. Konstantin, Troas'ı Roma İmparatorluğu'nun başkenti yapmayı düşünmüştür.
Roma[değiştir | kaynağı değiştir]
Roma döneminde şehir, Anadolu ve Avrupa'yı birbirine bağlayan önemli bir liman konumundaydı. Pavlus, Avrupa'ya gitmek için Alexandria Troas'dan denize açılmıştır ve Avrupa'dan yine buraya dönmüştür.[5] Yuhanna'nın öğrencisi Antakyalı piskopos Ignatius da Roma'da gerçekleşecek şehitliğine yol alırken bu şehirde bir süre kalmıştır.[6]
Osmanlı[değiştir | kaynağı değiştir]
14.yüzyılda Troad bölgesine(Biga yarımadası) Karasioğulları yerleşmiştir. Beylikleri 1336 yılında Osmanlılar tarafından fethedilmiştir. Alexandria Troas harabeleri Türkler tarafından "Eski Stambul" olarak da bilinir.[1] Bölgedeki tarihi yapılara ait taşların çoğu zamanla inşaat malzemesi olarak kullanılmıştır. (Örneğin IV. Mehmed, Yeni Valide Camii'sinin yapımı için buradan sütunlar almıştır) 18.yüzyıl ortalarında bölge 'soyguncu çeteleri için gizlenme yeri' haline geldi.[7]
Modern[değiştir | kaynağı değiştir]
1911 yılında bölge meşe ağaçlarıyla kaplanmış ve fazlaca yağmalanmıştı; ancak eski duvarlar hala izlenebilmekteydi, hatta bazı bölgelerde oldukça iyi korunmuştu. Şehir duvarlarının çevresi yaklaşık on kilometreydi ve duvarlar düzenli aralıklarla yerleşmiş kulelerle takviye edilmişti. Antik hamam ve gymnasium'un kalıntıları bölgede hala görülebilir; bu yapı 'Bal Saray' olarak bilinir ve aslında MS 135'te Herodes Atticus tarafından yaptırılmıştır.[1] Trajan'ın inşa ettirdiği sukemeri hala izlenebilmektedir. Alman arkeologların 21.yüzyıl başlarındaki kazı çalışmaları sonucu, tarihi yaklaşık MÖ 100'e dayanan büyük bir stadyumun kalıntıları bulunmuştur.[8]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- [1] 11 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- [2] 7 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d John Freely (2003). The Aegean Coast of Turkey. Redhouse Press, Istanbul, pp.3-8.
- ^ a b Robert Jewett (2005). The Troas Project: Investigating Maritime and Land Routes to Clarify the Role of Alexandria Troas in Commerce and Religion. 29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 2010-4-15.
- ^ a b Jona Lendering (2006). Alexandria in Troas 30 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (from Livius.org). Retrieved 2010-4-15.
- ^ Pliny, Naturalis Historia 5:124.
- ^ Paul of Tarsus. Acts 16:8-11.
- ^ Ignatius of Antioch. Ad Philad. 11:2; Ad Smyrn. 12:1.
- ^ Richard Chandler. Travels in Asia Minor, 1764-65. Quoted in Freely, op. cit.
- ^ Gina Jacobs (2010). Remnants of Glory: A "found" stadium conjures Olympic history. 11 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 2010-4-15.
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Feuser, Stefan, Der Hafen von Alexandria Troas (Bonn: Dr. Rudolf Habelt, 2009) (Asia Minor Studien, 63).
