Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/Temmuz 2017
- 27. Hafta
Evrim, biyolojide canlı türlerinin nesilden nesile genetik değişime uğrayarak ilk hâlinden farklı özellikler kazanması sürecidir. Bazen dünyanın evrimi, evrenin evrimi ya da kimyasal evrim gibi kavramlardan ayırmak amacıyla "organik evrim" ya da "biyolojik evrim" olarak da adlandırılır. Evrim, modern biyolojinin temel taşıdır. Bu teoriye göre hayvanlar, bitkiler ve Dünya'daki diğer tüm canlıların kökeni kendilerinden önce yaşamış türlere dayanır ve ayırt edilebilir farklılıklar, başarılı nesillerde meydana gelmiş genetik değişikliklerin bir sonucudur. Evrim, bir canlı popülasyonunun genetik kompozisyonunun rastgele mutasyonlar yoluyla zamanla değişmesi anlamına gelir. Genlerdeki mutasyonlar, göçler veya çeşitli türler arasında yatay gen aktarımları sonucu türün bireylerinde yeni veya değişmiş özelliklerin (varyasyonların) ortaya çıkması, evrim sürecini yürüten temel etmendir. Evrim, bu yollarla oluşan değişimlerin popülasyon genelinde daha sık veya daha nadir hâle gelmesiyle işler. Dünya'daki canlı türlerinden henüz sadece 2 milyondan biraz fazlası tanımlanabilmiş ve sınıflanabilmiştir. Bazı tahminlere göre henüz tanımlanmamış 10 ila 30 milyon canlı türü vardır. Bir milimetrenin binde birinden kısa bakterilerden, yerden yüksekliği 100 metreyi, ağırlığı binlerce tonu bulan sequoia servi ağaçlarına kadar dünyadaki canlı türleri, cüsse, biçim ve yaşayış biçimi açısından çok büyük farklılıklar gösterirler. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 28. Hafta
Ağaç serçesi, serçegiller familyasından Avrasya ve Güneydoğu Asya'nın ılıman çoğu bölgesinde üreyen bir serçe türü. "Orman serçesi" ya da "dağ serçesi" de denir. Doğal olarak bulunduğu bölgenin dışında bulunan bazı bölgelere de sokulmuş bir kuş türüdür. Birbirine benzeyen erkek ve dişinin tepesi ve ensesi kızıl kahverengi, göğsündeki siyah leke küçüktür. Ayrıca beyaz yanaklarında da birer siyah benek bulunur. Alt türleri arasında farklılık çok azdır. Ağaç serçesi düzensiz yuvasını doğal bir ağaç kovuğuna, binalardaki deliklere ya da Avrupa saksağanı ile leyleklerin büyük yuvalarına yapar. Tek seferde beş ila altı yumurta yumurtlar ve yavru kuşlar iki haftada yumurtadan çıkar. Bu serçe türü asıl olarak tohumlarla beslenir ancak özellikle üreme dönemlerinde omurgasızlarla da beslendiği görülür. Diğer küçük kuş türlerinde olduğu gibi parazit kaynaklı enfeksiyonlar, hastalıklar ile gündüz ve gece yırtıcı kuşları tarafından avlanma nedenleriyle ölmekte olan ağaç serçelerinin yaşam süresi üç yıl civarındadır. Asya'nın doğusunda kasaba ve şehirlerde yaygın olarak görülen bu serçe Avrupa'da daha çok hafif ağaçlıklı açık arazilerde görülür. Avrupa'da kasaba ve şehirlerde bayağı serçe daha yaygındır. Ağaç serçesinin geniş dağılımı ve büyük popülasyonu global olarak tehdit altında değildir ancak özellikle Avrupa'da tarım yöntemlerinin değişmesi popülasyonun azalmasına neden olmuştur. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 29. Hafta
SMS Blücher, Alman İmparatorluk Donanmasının son imal edilen zırhlı kruvazörü. Alman istihbaratınca, hatalı olarak İngiliz Invincible sınıfı kruvazörlerine ait olduğu zannedilen özelliklere göre tasarlanan Blücher, önceki zırhlı kruvazörlere göre daha büyük olup daha fazla ağır silah taşısa da büyüklük ve silah bakımından Birleşik Krallık ile Alman donanmalarında zırhlı kruvazörler yerine getirilen muharebe kruvazörleriyle rekabet edebilecek konumda değildi. Gemi, ismini 1815 yılındaki Waterloo Muharebesi'nde Prusya kuvvetlerine komuta eden Generalfeldmarschall Gebhard Leberecht von Blücher'den almıştı. Blücher, 1907 ile 1909 yılları arasında Kiel'deki Kaiserliche Werft Kiel tersanesinde inşa edildi ve ilk görevine 1 Ekim 1909 tarihinde başladı. I. Dünya Savaşı'nın ilk zamanları da dâhil olmak üzere görev süresinin çoğunu I. Keşif Grubu'na bağlı olarak geçiren Blücher, 1914 yılında Scarborough, Hartlepool ve Whitby ile Yarmouth Baskını'nda yer aldı. 24 Ocak 1915 tarihinde yapılan Dogger Bank Muharebesi sırasında, Koramiral David Beatty komutasındaki İngiliz muharebe kruvazörü filosunun top atışlarında isabet alan Blücher, yavaşladı. Tuğamiral Franz von Hipper, Alman muharebe kruvazörlerini takip eden İngiliz donanmasını oyalamak için Blücher'i arkada bıraktı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 30. Hafta
İki Dil Bir Bavul, 2008 yapımı Türk belgesel filmi. Orhan Eskiköy ve Özgür Doğan'ın yönetmenliğini ve yapımcılığını üstlendiği film, bir Türk öğretmenin, Şanlıurfa'nın Siverek ilçesine bağlı Demirci köyündeki ilkokula atanmasını ve orada Türkçe bilmeyen Kürt öğrencileriyle geçirdiği bir yılını anlatır. 23 Ekim 2009 tarihinde vizyona girmiştir. Orijinal adı Okul Yolunda olan filmin adı daha sonradan İki Dil Bir Bavul olarak değiştirildi ve filmin adında geçen "bavul" metaforu, "bizzat sınıfın kendisi, köyün kendisi, bölgenin kendisi, ülkenin kendisi"dir. İki Dil Bir Bavul'un dili Kürtçe ve Türkçedir. Filmin dünya prömiyeri 25 Kasım 2008 tarihinde 21. Amsterdam Uluslararası Belgesel Film Festivali'nde yapılırken Türkiye'de ilk kez İstanbul Film Festivali'nde gösterildi ve galası ise 21 Ekim 2009 tarihinde Atlas Sineması'nda yapıldı. Adana Altın Koza Film Festivali'nde "En İyi Film" ve "Büyük Jüri Özel Ödülü", Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi İlk Film Ödülü" ve Abu Dabi Uluslararası Ortadoğu Film Festivali'nde "En İyi Ortadoğu Belgeseli" ödülü dâhil olmak üzere birçok festivalde çeşitli dallarda ödül kazandı. Gösterime girdikten sonra ilk üç gün içinde 88.642,50 TL'lik bir hasılat elde eden İki Dil Bir Bavul, eleştirmenler tarafından olumlu tepkiler aldı ve filmin biçimi hakkında çeşitli görüşler ortaya sunuldu. Filmin, DVD ve VCD'si Kanal D Home Video tarafından piyasaya sürüldü. Aynı ekibin de içinde yer aldığı 2012 yapımı Babamın Sesi filmi, İki Dil Bir Bavul ile kıyaslandı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş