Ankara'daki anıtlar ve heykeller listesi
Cumhuriyet dönemi Ankara'sında açılan ilk anıt namazgah tepedeki Etnografya Müzesi önüne yerleştirilen Atlı Atatürk Anıtıdır, anıt 29 Ekim 1927 yılında açılmış, bu anıtı Zafer Meydanındaki Mareşal Atatürk Anıtı ve Ulus Zafer Anıtı izlemiştir.[1]
1980'li yıllarda dönemin belediye başkanı Ali Dinçer, kentte oluşturulan yaya bölgelerine heykel koymak üzere girişimde bulunur. Ankara, Gazi Eğitim Enstitüsü Heykel hocalarından Burhan Alkar, Remzi Savaş ve Metin Yurdanur üçer adet heykel yaparlar. Burhan Alkar’ın soyut anlayışta galvandizli su borusundan yaptığı Atılım isimli heykeli konulduğu Sakarya yaya bölgesinden kaldırılır. Yine aynı bölgeye konulan Barış kompozisyonu yerinde durmaktadır. Remzi Savaş Abdi İpekçi parkındaki havuza bronz fıskiye kompozisyonuyla, Sakarya yaya bölgesine konulmak üzere iki adet soyutlanmış bronz kompozisyon gerçekleştirir. Ancak bu iki heykel yerlerine konulamadan 12 Eylül 1980 yönetimi tarafından malzemelerinden yararlanmak amacıyla eritilir. Metin Yurdanur’un Ankara Garı önündeki Miras isimli heykeli ve Sıhhıye Abdi İpekçi parkındaki Eller heykeli de bu dönemde yapılmış çalışmalardır.
17-25 Aralık 2007 tarihinde Ankara Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezinde Umut Erhan ve Haldun Cezayirlioğlu katkıları ile Ankara Şehir Anıt ve Heykelleri Fotoğraf Sergisi[2] düzenlenmiş ve proje devamında Ankara’nın Heykelleri : bir web projesi[3] adı altında web sitesi yayına başlamıştır.
Liste[değiştir | kaynağı değiştir]
| Fotoğraf | Adı | Konumu | Sanatçısı | Yapım yılı | Malzeme |
|---|---|---|---|---|---|
 |
Atlı Atatürk Anıtı | Altındağ - Ankara Etnografya Müzesi'nin bahçesi | Pietro Canonica | 1927 | Bronz |
 |
Mareşal Atatürk Anıtı | Çankaya - Zafer Meydanı | Pietro Canonica | 1927 | Bronz |
 |
Zafer Anıtı | Altındağ - Ulus Meydanı | Heinrich Krippel | 1927 | Bronz |
 |
Güvenpark Anıtı | Çankaya - Güvenpark | Anton Hanak ve Joseph Thorak | 1935 | |
 |
İsmet İnönü Heykeli | Altındağ - Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin bahçesi | Rudolf Belling | 1945 | |
|
Atatürk Heykeli | Çankaya - Çankaya Köşkü'nün bahçesi | Sabiha Ziya Bengütaş | 1946 | |
|
Kadın Heykel Grubu[4] | Çankaya - Anıtkabir | Hüseyin Anka Özkan | 1953 | Mermer |
|
Erkek Heykel Grubu[5] | Çankaya - Anıtkabir | Hüseyin Anka Özkan | 1953 | Mermer |
|
Aslan Heykel Grubu[6] | Çankaya - Anıtkabir | Hüseyin Anka Özkan | 1953 | Mermer |
|
Fen Fakültesi Atatürk Anıtı | Yenimahalle - Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'nin bahçesi | Nusret Suman | 1964 | |
|
Mimar Sinan Anıtı | Altındağ - Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin bahçesi | Hüseyin Anka Özkan | 1966 | |
 |
Mithat Paşa | Altındağ - Ziraat Bankası Müzesi'nin bahçesi | Hüseyin Anka Özkan | 1966 | Mermer |
 |
ODTÜ Bilim Ağacı | Çankaya - Orta Doğu Teknik Üniversitesi | Tamer Başoğlu | 1966 | Taş |
 |
ODTÜ Atatürk Anıt | Çankaya - Orta Doğu Teknik Üniversitesi | Şadi Çalık | 1968 | Bronz |
|
Uzay ve Gençlik | Çankaya - Orta Doğu Teknik Üniversitesi | Burhan Alkar | 1968 | |
|
Atatürk ve Gençlik | Mamak - Cebeci Atatürk Öğrenci Yurdu'nun bahçesi | Hüseyin Anka Özkan | 1970 | |
|
Atatürk ve Madencilik Anıtı | Çankaya - Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün bahçesi | Gürdal Duyar | 1971 | |
 |
Korede Savaşan Türkler Anıtı | Altındağ | ? | 1973 | |
|
Atatürk Heykeli | Altındağ - Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin bahçesi | Ratip Aşir Acudoğlu | 1975 | |
 |
Hitit Güneş Kursu | Çankaya - Sıhhiye Meydanı | Nusret Suman | 1978 | Bronz |
 |
Barış | Çankaya - Sakarya Caddesi | Burhan Alkar | 1979 | Bronz |
 |
Havuz Fıskiyesi | Çankaya - Abdi İpekçi Parkı | Remzi Savaş | 1980 | |
 |
Miras | Altındağ - Ankara Garı'nın önü | Metin Yurdanur | 1980 | Taş |
 |
Eller | Çankaya - Abdi İpekçi Parkı | Metin Yurdanur | 1980 | Taş |
 |
Tarımcı Atatürk (arka yüz) | Atatürk Orman Çiftliği | Burhan Alkar[7] | 1981 | Bronz |
 |
Tarımcı Atatürk (ön yüz) | Atatürk Orman Çiftliği | Burhan Alkar[7] | 1981 | Bronz |
 |
TBMM Ata Kompozisyonu | TBMM Millî Egemenlik parkı içi | Rahmi Aksungur | 1981 | Bronz |
|
TBMM Özgürlük Anıtı | Türkiye Büyük Millet Meclisi yerleşkesi bahçesi | Hüseyin Gezer | 1983 | |
 |
Seğmenler Anıtı | Seğmenler Parkı | Burhan Alkar | 1983 | Bronz |
|
Dayanışma Heykeli | Batıkent | Metin Yurdanur | 1983 | |
 |
Başöğretmen Atatürk | Bakanlıklar semti, MEB bahçesi | Tankut Öktem | 1983 | Bronz |
 |
II. Bayezid Heykeli | Türk Standartları Enstitüsü önü | Yavuz Görey | 1986 | Bronz |
 |
Atatürk’ün Samsun’a çıkışının ifadesi | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Kongreler | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Kongreler | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Savaşlar | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Lozan | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Cumhuriyet | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Kurtuluş Savaşı ve Atatürk Devrimleri | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Kurtuluş Savaşı ve Atatürk Devrimleri | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Kurtuluş Savaşı ve Atatürk Devrimleri | Devlet mezarlığı | Rahmi Aksungur | 1988 | Mermer |
 |
Hasat Sonu | Kumrular Sokak ile Toprak Mahsulleri Ofisi binasının kesiştiği noktada | Burhan Alkar | 1989 | Bronz |
|
İrene Heykeli | Bahçelievler, Adnan Ötüken Parkı girişi | Erdal Aksel | 1990 | |
 |
İnsan Hakları Anıtı | Yüksel Caddesi yaya bölgesi | Metin Yurdanur | 1990 | Bronz |
 |
Adsız | Seğmenler Parkı | İlhan Koman[8] | 1991 | |
|
Dans | Cemre Parkı, Demetevler | Metin Yurdanur | 1992 | |
 |
Su Perilerinin Dansı | Kavaklıdere, Kuğulu Park karşısı | Metin Yurdanur | 1992 | Bronz |
 |
Taşankara | Çankaya ilçesi Sakarya Caddesi yaya bölgesi | Jørgen Haugen Sørensen | 1992 | Taş |
 |
Sarı Kız Heykeli | Kurtuluş Parkı | Selim Turan | 1993 | |
 |
Muzaffer Sarısözen | Ankara Radyosu karşısında Cumhuriyet Parkı içinde. | Metin Yurdanur | 1993 | Bronz |
|
Sincan Atatürk Anıtı | Sincan, Lale Meydanı | Burhan Alkar | 1993 | |
 |
Cahit Külebi | Millî Kütüphane önü | Sait Rüstem | 1994 | Bronz |
|
Maliye Bakanlığı Anıtı | ? | Metin Yurdanur | 1994 | |
| Atatürk ve Hukuk | Ankara Adliye Sarayı bahçesi, Sıhhiye | Metin Yurdanur[9] | 1995 | Bronz | |
|
Anayasa Mahkemesi Anıtı | ? | Metin Yurdanur | 1995 | |
|
Gençlik Anıtı | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | Burhan Alkar | 1995 | |
|
Atatürk Anıtı | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | Burhan Alkar | 1998 | |
|
27 Aralık Anıtı | ? | Metin Yurdanur | 2000 | |
 |
TESK anıtı | İnönü Meydanı üzerinde Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu binası önü | Metin Yurdanur | 2001 | Bronz |
 |
General Francisco De Miranda heykeli | Birlik Mahallesi,General Francisco De Miranda parkı | Filinta Önal | 2006 | Bronz |
 |
Su Perilerinin Dansı | Ankara Güzel sanatlar genel müdürlüğü bahçesi, Hipodrom | Metin Yurdanur | ? | Bronz |
 |
İsmet - Mevhibe İnönü Heykeli | Pembe Köşk Bahçesi | Metin Yurdanur | ? | Bronz |
 |
Madenci | Olgunlar Sokak girişi | Metin Yurdanur | ? | Bronz |
 |
Cüneyt Gökçer Heykeli | Opera Sahnesi önü | ? | ? | Bronz |
 |
İbrahim Çallı Heykeli | Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi bahçesi | ? | ? | Bronz |
 |
Leyla Gencer Heykeli | Opera Sahnesi önü | ? | ? | Bronz |
 |
Kardeş şehirler | İzmir Caddesi’nin Gazi Mustafa Kemal Bulvarı’ndan girişi | ? | ? | |
|
Çocuk Heykeli | Hacettepe Üniversitesi Hastanesi önü | Nusret Suman | ? | |
 |
Devlet mezarlığı girişinde | ? | ? | ||
|
Çocuk ve Ana Heykeli | Hacettepe Üniversitesi Ana ve Çocuk Sağlığı Merkezi bahçesi | Hüseyin Gezer | ? | |
 |
Öpüşenler | Kuğulu Park | Muzaffer Ertoran | ? | Çelik |
 |
İsmet İnönü heykeli | Pembe Köşk önündeki parkta | Mine Sunar | ? | Bronz |
 |
Bernardo O'Higgins anıtı | Şili Meydanı | ? | ? | |
 |
Atatürk heykeli | Bakanlıklar Yargıtay binası önü | ? | ? | |
 |
Adalet heykeli | Bakanlıklar Yargıtay binası önü | ? | ? | |
 |
Uçak fırlatan el | Ankara Türk Hava Kurumu Müzesi bahçesi | ? | ? | Bronz |
 |
Anne Ve Bebeği | Zekai Tahir Burak Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi Bahçesi | Murat Taşkın | ? | Bronz |
 |
İbn-i Sina Heykeli | İbni Sina Hastanesi bahçesi | ? | ? | Bronz |
 |
İhsan Doğramacı heykeli | Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi bahçesi | ? | ? | Bronz |
 |
Tarık Buğra heykeli | Millî Kütüphane önü | Tankut Öktem | ? | Bronz |
 |
Tunalı Hilmi Bey heykeli | Kuğulu Park | ? | ? | Bronz |
 |
Lagari Hasan Çelebi | Ankara Türk Hava Kurumu Müzesi içinde | ? | ? | |
 |
Bahriye Üçok | Bahçelievler | ? | ? | Bronz |
 |
Ahmet Adnan Saygun | Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası önü | ? | ? | Bronz |
Yerinden kaldırılanlar[değiştir | kaynağı değiştir]
| Anıt / Heykel | Bulunduğu yer | Yapan | Açılış | Resim |
|---|---|---|---|---|
| ||||
|
| ||||
|
|
Kabartmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bulunduğu yer | Açıklama | Resim |
|---|---|---|
| Anıtkabir Mehmetçik Kulesi üzerinde | Cepheye gitmekte olan Mehmetçik ile elini asker oğlunun omzuna atmış, onu vatan için savaşa gönderen anne tasvir edilmiştir. Kabartma Zühtü Müridoğlu'nun eseridir..[12] |
|
| Anıtkabir İstiklal Kulesi içinde | Kabartmada ayakta duran ve iki eliyle kılıç tutan bir gencin yanında kaya üzerine konmuş kartal figürü görülmektedir. Kartal, gücü, istiklâl ve bağımsızlığı, genç ise istiklâli savunan Türk Milleti'ni temsil etmektedir. Kabartma, Zühtü Müridoğlu'nun eseridir.[13] | 
|
| Anıtkabir Hürriyet Kulesi içinde | Kabartmada elinde "Hürriyet Beyannamesi" tutan melek figürü ile yanında şaha kalkmış bir at tasvir edilmiştir. Melek bağımsızlığın kutsallığını, at ise bağımsızlığı sembolize etmektedir. Kabartma Zühtü Müridoğlu'nun eseridir.[14] | 
|
| Anıtkabir Müdafaa-i Hukuk Kulesi üzerinde | Türk Kurtuluş Savaşımızda ulusal birliğimizin temeli olan Müdafaa-i Hukuk dile getirilmiştir. Kabartmada bir elinde kılıç tutarken, diğer elini ileri uzatmış sınırlarımızı geçen düşmana "Dur..." diyen bir erkek figürü tasvir edilmiştir. İleri uzatılan elin altında bulunan ağaç yurdumuzu simgelemektedir. Kabartma, Nusret Suman'ın eseridir.[15] | 
|
| Anıtkabir Barış Kulesi içerisinde | Kabartmada çiftçilik yapan köylüler ve yanlarında kılıcını uzatarak onları koruyan bir Mehmetçik figürü tasvir edilmiştir. Mehmetçik barışın sağlam ve güvenli kaynağı olan Türk Ordusu'nu sembolize etmektedir. Kabartma Nusret Suman'ın eseridir.[16] | 
|
| Anıtkabir Mîsâk-ı Millî Kulesi içerisinde | Kabartma, Türk Vatanının kurtarılması için içilen millet andını ifade etmektedir. Nusret Suman'ın eseridir.[17] | 
|
| Anıtkabir | Başkomutanlık Meydan Muharebesi Kabartması [18] |
|
| Anıtkabir | Sakarya Meydan Muharebesi Kabartması [19] | 
|
| Anıtkabir | Kurtuluş Savaşı ve devrimler | 
|
| Anıtkabir | Kuvâ-yi Milliye | 
|
| Anıtkabir | 
| |
| Anıtkabir | TBMM'nin Açılışı, İç İsyanlar | 
|
| Anıtkabir | Çukurova, Antep, Maraş, Urfa, Trakya'da Millî Mücadele | 
|
| Anıtkabir | Siyasal Devrimler | 
|
| Anıtkabir | Hukuk, Kadın Hakları ve Soyadı Devrimleri | 
|
| Anıtkabir | Tarım, Ormancılık, Sanayi, Ticaret | 
|
| Anıtkabir | İç ve Dış Siyasi Olaylar (1923-1938) | 
|
| Anıtkabir | 
| |
| Anıtkabir | Bayrak direği altı | 
|
| Güvenlik Anıtı | 
| |
| Güvenlik Anıtı | 
| |
| Güvenlik Anıtı | 
| |
| Güvenlik Anıtı | 
| |
| Güvenlik Anıtı | 
| |
| Güvenlik Anıtı | 
| |
| Ankara Etnografya Müzesi önü | Atlı Atatürk Anıtı üzerindeki kabartma | |
| Birlik Mahallesi,General Francisco De Miranda parkı | General Francisco De Miranda heykeli üzerindeki kabartma | 
|
| Ankara Türk Hava Kurumu Müzesi girişinde | 
| |
| Devlet mezarlığı | Cumhuriyet Tarih Yolu üzerindeki Savaşlar bölümündeki rölyef | 
|
| Devlet mezarlığı | Cumhuriyet Tarih Yolu üzerindeki Savaşlar bölümündeki rölyef | 
|
| Devlet mezarlığı | Cumhuriyet Tarih Yolu üzerindeki Savaşlar bölümündeki rölyef | 
|
| AOÇ Atatürk Evi Müzesi yanı | Tarımcı Atatürk anıtı'nın etrafındaki rölyef | 
|
| AOÇ Atatürk Evi Müzesi yanı | Tarımcı Atatürk anıtı'nın etrafındaki rölyef | 
|
| TBMM | İstiklal Marşı Anıtı | 
|
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Ankara, Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi - Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları - ISBN 975-95848-3-2
- ^ "Başkent'in kültür mirası görücüye çıktı". İHA. 18 Aralık 2007. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2015.
- ^ "ankaraheykelleri.wordpress.com". 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Kadın Heykel Grubu". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Erkek Heykel Grubu". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Aslan Heykel Grubu". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
- ^ a b "Burhan Alkar kendi web sitesi". 8 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
- ^ "İlhan Koman web sitesi". 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2008.
- ^ "Metin Yurdanur kendi web sitesi". 4 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
- ^ "Fotoğraf ve Kartpostal Arşivi - Fıskiyeli havuzun başka bir fotoğrafı". Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Burhan Alkar Atılım heykeli". 8 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Mehmetçik Kulesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir İstiklal Kulesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Hürriyet Kulesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Müdafaa-i Hukuk Kulesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Barış Kulesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Misak-ı Millî Kulesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Başkomutan Meydan Muharebesi Kabartması". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ "TSK - Anıtkabir Sakarya Meydan Muharebesi Kabartması". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.