Su Perileri
Sanatçı | Metin Yurdanur (restoratör) |
---|---|
Yıl | 1924 |
Tür | Heykel |
Konum | Hacı Bayram, Altındağ, Ankara |
Su Perileri; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir heykeldir.
Dönemin Ankara Belediye Başkanı Asaf İlbay'ın siparişi üzerine 1924 yılında İtalya'dan getirildi. Kentin simgesel eserlerinden biri olan heykel, tarih boyunca sık sık yer değiştirmiş, 2010'da CSO Ada Ankara ile CerModern arasındaki ağaçlık alana yerleştirilmiştir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1924 yılında, dönemin Ankara Belediye Başkanı Asaf Bey; yeni kurulmuş ve halihazırda rekreasyon çalışmalarının devam ettiği başkentte meydanların süslenmesi amacıyla Avrupa ülkelerinden bir dizi fıskiyeli heykel siparişi verdi. İtalya'dan getirilen Su Perileri heykeli başlangıçta, bugünkü Demirtepe semti sınırları içerisinde kalan bir alana yerleştirildi. Fakat Demirtepe'nin o yıllarda nispeten merkezi yerleşim yerlerine uzak kalmasından dolayı, heykelin bulunduğu bölge Havuzbaşı veya Asaf Bey Havuzu gibi isimlerle anılmaya başlandı.[1]
Ankara'nın imarına yönelik farklı planların hayata geçirilmesi, Su Perileri heykelinin zaman içerisinde çok sık yer değiştirmesine sebep oldu. 1920'lerin sonlarına doğru öncelikle Kızılay Meydanı'nın yakınlarına taşınan heykel, 1933 yılında Güvenlik Anıtı'nın yapımına başlanmasıyla birlikte II. Evkaf Apartmanı'nın önündeki parka götürüldü. Riyaset-i Cumhur Senfoni Orkestrası'nın ilk konserlerini bu heykelin çevresinde verdiğine ve ilk cumhurbaşkanı Atatürk'ün bu anıtın çevresinde konser dinlediğine ilişkin bilgiler vardır.[2]
1940'ların başında, aynı bölgede Gençlik Parkı'nın yapımına başlanınca heykel Hamamönü semtindeki Hacettepe Parkı'na sevk edildi. Bu taşıma esnasında heykelin tepesindeki büyük su fıskiyesi de kırıldı. 1960'ların ortalarına kadar son konumunu muhafaza etmeyi başaran heykel, Sıhhiye çevresinde gerçekleştirilen yıkım çalışmaları gerekçe gösterilerek belediye deposuna gönderilmek üzere buradan da kaldırıldı. Su Perileri ve beraberindeki havuz için yıllardır kalıcı bir yer bulunamamış olması, heykelin halk arasında Seyyar Havuz olarak nitelendirilmesine yol açtı.[1][3]
Depoya kaldırıldıktan sonra Su Perileri'nin akıbetinden şüphelenen gazeteci Halil Soyuer, dönemin belediye başkanı Ekrem Barlas'a ulaşarak bir süredir kayıp olan heykelin bulunarak uygun bir alana yerleştirilmesini talep etti. Bunun üzerine depodan çıkartılan heykel, Tandoğan Meydanı'na götürülerek tekrar monte edildi.
1992 senesinde Tandoğan Meydanı'na inşa edilecek olan Ankaray istasyonunda yürütülen çalışmalar nedeniyle heykel yeniden belediye deposuna gönderildi. Söz konusu çalışmalar tamamlandıktan sonra Melih Gökçek yönetimindeki belediyenin Su Perileri'nin yerine Kütahya Porselen'e ait bir sürahi heykelini meydana yerleştirilmesi ise kamuoyunda büyük tepki gördü.[1] 2001 yılında, Millî Komite[not 1] tarafından oy birliğiyle alınan bir karar doğrultusunda heykelin Atatürk Kültür Merkezi arazisine yerleştirilmesi öngörüldüyse de bu karar uygulamaya konmadı.
2008'de, Hürriyet gazetesinde yayımlanan bir haberde Su Perileri heykeline ait bir fotoğrafın kullanılması; uzun süredir unutulmuş olan eserin yeniden hatırlanmasına yol açtı. Bazı kesimler heykelin tekrar Tandoğan Meydanı'na yerleştirilmesini isterken bazılarıysa heykel için yeni bir mekan bulunması gerektiğine yönelik beyanlarda bulundu. CerModern yetkilisi Zihni Tümer'in dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'la temasa geçerek Millî Komite kararını hatırlatması üzerine heykelin depodan çıkartılarak restore edilmesine karar verildi.
2010 senesinde, heykeltıraş Metin Yurdanur'un öncülüğünde yaklaşık 4 aylık bir restorasyon süreci geçiren Su Perileri; gerekli çevre düzenlemelerinin de yapılmasının ardından CerModern önündeki ağaçlık alana yerleştirildi.[4][5]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Millî Komite, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılının Kutlanması ve Atatürk Kültür Merkezi Kurulması Hakkındaki Kanun”un 4. maddesindeki, Cumhurbaşkanının nezdinde kurulmuş bir komitedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Duyan, Uğur (Eylül 2011). İmga, Orçun (Ed.). "Su Perileri: "Başkentin Kayıp Heykelleri"". İdealKent. 2 (4). Ankara. ss. 130-146. ISSN 1307-9905. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023.
- ^ "CerModern". www.cermodern.org. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.
- ^ Abdülkerim Erdoğan; Gökçe Günel; Mehmet Narince (2007). Cumhuriyet ve Başkent Ankara (PDF). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi. s. 165. ISBN 9944-473-04-9. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2023.
- ^ Aktimur, Fatih (20 Aralık 2010). "İnat değil kent kazandı". Hürriyet. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023.
- ^ "'Su Perileri' yeniden hayat buldu". HaberTürk. Anadolu Ajansı. 21 Aralık 2010. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023.