Karmatîlik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
şablon eklendi |
By erdo can (mesaj | katkılar) k →Bibliografya: Düzenleme AWB ile |
||
| 43. satır: | 43. satır: | ||
=== Bibliografya === |
=== Bibliografya === |
||
* [http://ismaili.net/histoire/history05/history509.html Ismaili Net "Karmatiler'in kökeni"] {{ |
* [http://ismaili.net/histoire/history05/history509.html Ismaili Net "Karmatiler'in kökeni"] {{En icon}} |
||
* [http://ismaili.net/histoire/history05/history510.html Ismaili Net "Bahreyn Karmatileri"] {{ |
* [http://ismaili.net/histoire/history05/history510.html Ismaili Net "Bahreyn Karmatileri"] {{En icon}} |
||
* Kathryn Babayan 2002: ''Mystics, Monarchs, and Messiahs: Cultural Landscapes of Early Modern Iran'', ISBN 0-932885-28-4 |
* Kathryn Babayan 2002: ''Mystics, Monarchs, and Messiahs: Cultural Landscapes of Early Modern Iran'', ISBN 0-932885-28-4 |
||
* Slavoj Zizek 2009: ''First as Tragedy, Then as Farce,'' p. 121 references this Wikipedia page on the Qarmatians. |
* Slavoj Zizek 2009: ''First as Tragedy, Then as Farce,'' p. 121 references this Wikipedia page on the Qarmatians. |
||
Sayfanın 14.55, 10 Eylül 2018 tarihindeki hâli
| Makale serilerinden |
 |
| Arap devletleri ve hanedanları |
|---|
.jpg) |
Karmatîlik, (Arapça: قرماطة Qarāmita) Şiîliğin İsmâilîyye mezhebinin Fâtımîler'in imâmlığını kabul etmeyen ve "Yediciler" olarak da bilinen koluna ait olan köktendinci (ghulat) bir mezhep.[1]
Karmatîler hareketi
Karmatilik, İsmailliyye mezhebi içerisinde ortaya çıkmış ve her ne kadar Fatımilerin ortaya çıkısından sonra onlara bağlanmayı reddetmişse de, eski İsmaili öğretiye sadık kalmaya devam etmiş bir harekettir. Adını Kufe’li Hamdan Karmat'tan alan, Bahreyn'nin başkenti Hajr ile Doğu Arabistan'ın Lahsa kentlerinin 899 yılında fethini gerçekleştiren ve aslen İran Buşehr Eyaleti Ganaveh şehristanından olan Ebû-Saʿid Hasan bin Behrâm Cennâbî [2][3] tarafından İsmailî öğretileriyle birlikte Zerdüştlük ve İran milliyetçiliğinini harmanlayarak önceleri Ubeydullah Mehdi Billah’ın Fatımiler Devleti’ne karşı bir tepki olarak kurulan, daha sonra ise 930'da Cennâbî'nin oğlu Ebû Tâhir Süleyman el-Cennâbî’in devlet başkanlığı döneminde Mekke'yi yağmaladıktan sonra Hacerü'l-Esved’i çalan[4][5] ve ardından da bir yıl geçtikten sonra 931'de Ebû’l-Fadl el-İsfahanî[6][7][8][9][9][10] adlı genç bir mahkûmu Mehdi ilân ederek[11] kurdukları Ütopya Cumhuriyetin başına seksen gün süresince geçirerek yüzyıl boyunca devam edecek olan bir terörizm döneminin kıvılcımını ateşleyenlerin ortaya çıkarmış oldukları hareket.[12]
Tarihçe
890'de Kûfe'de İsmailîliğin El-Savad (bugünkü Güney Irak) bölgesi temsilcisi "Hamdan Karmat" daha sonra adı "Karmatîlik" olacak olan ilk örgütlenmeyi oluşturmuştur.[13]
899'da Ubeydullah'ın kendisini imâm - halife ilan ederek Fâtımîler hanedanlığını kurduğunda İsmailîliler'in çoğunluğu tarafından kabul edilmiştir. Fakat, "Hamdan Karmat" ve taraftarları bunu kabul etmeyerek isyan etmiştir.
Karmatîlik, 10. yüzyılın başlarına kadar el-Savad ve Suriye'ye yayılmış ve 903'de Şam'ı kuşatmıştır. Ancak 907'de Abbasiler tarafından bastırılmıştır.
Bahreyn'de ise "Müminî’yye" kentini inşa etmişler, haccın batıl bir itikât olduğunu ileri sürerek 930 yılında Mekke'ye saldırmışlar, 20,000 hacıyı katlederek cesetlerini zemzem kuyusuna doldurmuşlar, Kâbe'den Hacerü'l-Esved'i çalarak geri dönmüşler ve 11. yüzyıla kadar bağımsızlıklarını kormuşlardır.
Karmatîler'in imâm silsileleri[14]
İmâmların numaralandırılması (İsnâaşerîyye) ile aynıdır, fakat İmâmet son peygamber, Mehdi ve İmâm olarak kabul edilen Muhammed bin İsmâil el-Mektûm (Yedinci Ali) ile nihâyete erdirilmektedir.
Kaynakça
- ^ Encyclopedia Iranica, CARMATIANS
- ^ Encyclopedia Islamica (Farsça)
- ^ ABŪ SAʿĪD JANNĀBĪ, Encyclopedia Iranica
- ^ The Qarmatians in Bahrain (Bahreyn’deki Karmatîler), Ismaili Net
- ^ Mecca's History (Encyclopædia Britannica’dan)
- ^ Magnus Thorkell, Imagining the End: Visions of Apocalypse By Abbas Amanat, Sayfa 123
- ^ Delia Cortese ve Simonetta Calderini, Women and the Fatimids in the World of Islam, Sayfa 26.
- ^ Paul Ernest Walke, Early Philosophical Shiism: The Ismaili Neoplatonism of Abū Yaʻqūb Al-Sijistānī, Sayfa 161.
- ^ a b Yuri Stoyanov, The Other God: Dualist Religions from Antiquity to the Cathar Heresy.
- ^ Gustave Edmund Von Grunebaum, Classical Islam: A History, Sayfa 600-1258 ve Sayfa 113.
- ^ Heinz Halm, 1996, The Empire of the Mahdi: The Rise of the Fatimids, Brill, sayfa 257.
- ^ Al-Jubūrī, I M N, "History of Islamic Philosophy", Authors Online Ltd, sayfa 172, 2004.
- ^ Encyclopedia Iranica, ḤAMDĀN QARMAṬ
- ^ a b c Defterî, Ferhad (2007). Cambridge Üniversitesi (Ed.). The Isma'ilis: Their History and Doctrines (İngilizce). Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları. s. 97.
Bibliografya
- Ismaili Net "Karmatiler'in kökeni" (İngilizce)
- Ismaili Net "Bahreyn Karmatileri" (İngilizce)
- Kathryn Babayan 2002: Mystics, Monarchs, and Messiahs: Cultural Landscapes of Early Modern Iran, ISBN 0-932885-28-4
- Slavoj Zizek 2009: First as Tragedy, Then as Farce, p. 121 references this Wikipedia page on the Qarmatians.
- Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "madde adı gerekli". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
