Endülüs Emevî Devleti
Córdoba خلافة قرطبة Khilāfat Qurṭuba Endülüs Emevi Devleti | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 756-1031 | |||||||||||
 1000 yılında Endülüs Emevî Halifeliği | |||||||||||
| Başkent | Córdoba | ||||||||||
| Yaygın diller | Arapça | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
• Kuruluşu | 756 | ||||||||||
• III. Abdurrahman'ın Cordoba Halifesi olmasının ilanı | 929 | ||||||||||
• Dağılışı | 1031 | ||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 600000 km2 | ||||||||||
| |||||||||||
| Arap devletleri ve hanedanları |
|---|
 |
Endülüs Emevîleri, Abbasilerin, Emevî hanedanına son vermesi ile 10. Emevi halifesi Hişam bin Abdülmelik'in torunu ve Muaviye bin Hişâm'in oğlu Abdurrahman, İspanya'ya giderek burada 756 yılında Endülüs Emevî Devleti'ni kurdu.[1] Abdurrahman, Abbâsîler ile mücadele etti, Franklara karşı başarılar kazandı.
Emevîler İspanya'da tam bir İslam egemenliği kurmuşlardı. Ancak zamanla, başa geçen hükümdarlar cihadı bıraktı ve saraylarda sefa sürmeye başladılar.[kaynak belirtilmeli] Taht kavgaları ve sevdaları, kardeş kanının dökülmesi sebebiyle yıkım dönemi başladı. Ülke çevresinde gelişen Hristiyan birlikler zamanla daha fazla güçlendi. Aragon kralı Ferdinand ile Kastilya kraliçesi I. İsabel'in evlenmesi ve ordularını birleştirmesi ile Hıristıyanlar daha da güçlenmiş ve Yahudilerle Müslümanları Endülüs'ten çıkarmışlardır. Kemal Reis komutasında bir donanma ile kurtulan Yahudilerle Müslümanlar gemilerle doğuya getirilmişlerdir.
Endülüs Emevîleri'nin en parlak dönemi III. Abdurrahman (912-961) ve II. Hakem (961-976) zamanlarıdır. III. Abdurrahman, halife unvanını da kullanınca İslam tarihinde aynı anda Abbâsîler, Endülüs Emevîleri ve Fâtımîlerde olmak üzere ilk kez üç halife çıktı.
Kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]
Toplumsal yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Analiz[değiştir | kaynağı değiştir]
Sanat[değiştir | kaynağı değiştir]
Halifenin Madinat al-Zahra'dakiler gibi resmi atölyeleri, sarayda kullanılmak veya misafirlere, müttefiklere ve diplomatlara hediye olarak kullanılmak üzere sanatsal üretimi teşvik eden lüks ürünler üretti. Halifenin atölyelerinde üretilen birçok obje daha sonra Avrupa'daki müzelerin ve Hıristiyan katedrallerinin koleksiyonlarına girdi.[2] Bu dönemin en ünlü objeleri arasında bitkisel, figüratif ve epigrafik motiflerle oyulmuş fildişi kutular vardır. Hayatta kalan kayda değer örnekler arasında al-Mughira'nın Pyxis'i, Zamora'nın Pyxis'i ve Leyre Sandığı yer alır.[3] Metal işi objeler de üretildi, bunlardan günümüze ulaşan en ünlü parçası, Madinat al'da yapılmış bir geyik şeklinde oyulmuş bronz bir çeşme musluğu olan "Cordoba Geyik". -Zahra ve Cordoba Arkeoloji Müzesi tarafından korunmaktadır. Benzer işçiliğin geyik şeklindeki diğer iki bronz örneği, Madrid'deki Ulusal Arkeoloji Müzesi'nde ve Doha'daki İslam Sanatları Müzesi'nde muhafaza edilmektedir.[4][5][6][7] Hilafet'in yıkılmasından sonra fildişi ve ipek eşyaların üretimi büyük ölçüde dururken, daha sonraki dönemlerde deri ve seramik gibi diğer ortamlarda üretim devam etti.
Hükümdarlar listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kurtuba Emevî Emirleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- I. Abdurrahman, 756-788
- I. Hişam, 788–796
- I. Hakem, 796–822
- II. Abdurrahman, 822–852
- I. Muhammad, 852–886
- Mündhir, 886–888
- Abdullah bin Muhammed, 888–912
- III. Abdurrahman, 912–929
Kurtuba Emevî Halifeleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- III. Abdurrahman, halife olarak, 929–961
- II. Hakem, 961–976
- II. Hişam, 976–1008
- II. Muhammed, 1008–1009
- II. Süleyman, 1009–1010
- II. Hişam, (ikinci kez), 1010–1012
- II. Süleyman, (ikinci kez) 1012–1016
- IV. Abdürrahman, 1017
Emevî hanedanı yerine Hammûdiler'in gelmesi:
- Ali bin Hammud-el-Nasır, 1016–1018
- Kasım bin Hammud-el-Ma'mu, 1018–1021
- Yahya bin Ali bin Hammud-el-Mu'tali, 1021–1023
- Kasım bin Hammud-el-Ma'mu, 1023 (ikinci defa)
Emevîler'in tekrar hükümdarlığa geçmesi:
- V. Abdürrahman, 1023–1024
- III. Muhammed, 1024–1025
- Ara hükümdar Yahya bin Ali bin Hammud el-Mu'tali, 1025-1026
- III. Hişam, 1026–1031
Emevî hâlifelerinin soyağacı[değiştir | kaynağı değiştir]
Soyağacı renk anahtarı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ Catlos, Brian A. (2018). Kingdoms of Faith: A New History of Islamic Spain (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-1-78738-003-5. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". www.metmuseum.org. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
- ^ "Cervatillo de Madinat al-Zahra - Obras Singulares - Museo arqueológico y etnológico de Córdoba". www.museosdeandalucia.es. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
- ^ "Fountain spout - Discover Islamic Art - Virtual Museum". islamicart.museumwnf.org. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
- ^ "Qantara - Spout of a fountain in the form of a stag". web.archive.org. 19 Nisan 2021. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
- ^ Fabrique. "The Collection". Museum of Islamic Art (İngilizce). 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
