Âmir (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

Tam adı
	El-Âmir bi'Ahkâmillâh

Amir
El-Âmir bi'Ahkâmillâh
Amir; El-Âmir bi'Ahkâmillâh
	Halife Amir döneminde darp edilmiş altın dinar sikke
Fatımi Halifesi
Hüküm süresi	8 Aralık 1101 - 7 Ekim 1130
Önce gelen	Mustali
Sonra gelen	Hâfız
Doğum	31 Aralık 1096; Kahire
Ölüm	7 Ekim 1130; Kahire
Tam adı
Tam adı
	El-Âmir bi'Ahkâmillâh
Hanedan	Fatımi Hanedanı
Babası	Mûstensir
Dini	Şii İslam

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 19.48, 7 Haziran 2015 tarihindeki hâli

Amir veya El-Âmir bi'Ahkâmillâh (d: 31 Aralık 1096 , Kahire – ö: Hicrî 3 Zilkade 524 / Milâdî 7 Ekim 1130 Salı, Kahire) Tam Adı: Ebû Ali Mansur ibni el-Mustâ‘lî el-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh (Şablon:Lang-ar , ) Onuncu Fâtımî Hâlifesi ve İsmâilîyye-Mustâlîlik Mezhebi'nin "Yirminci İmâmı".

Yaşamı

Halife Âmir babası Mustâlî gibi Bedr el-Cemâli'nin oğlu vezir El-Efdâl Şehinşâh'ın gölgesi altında hilâfet makâmına yükseltilmişti. Vezir El-Efdâl aynen babası Bedr el-Cemâli'nin Hâlife Mûstensir devrinde yaptığı gibi, tek olarak devleti kendisi yönetti. Halife Amir'in siyâsî sorunları hakkında çok az yetkisi bulunmaktaydı.

1121 (H.515)'de Ramazan ayının son günü olan Bayram Arife/Pazar gecesi El-Efdâl Şehinşâh katledildi ve cesedi ırmağa atıldi. ^[1] Bazi tarihciler bunun Halife Amir tarafından planlatılıp uygulmaya koyulduğunu belirtmişlerdir. Bu hükümet darbesi neticesinde El-Efdâl Şehinşâh katlinden sonra El-Memun İbni Bataihi Vezir oldu. Halife Amir böylece tedricen devletin yönetimini ele geçirmeğe başladı. 1128'de Vezir El-Memun İbni Bataihi de görevinden atıldı ve sonradan idam edildi. Bundan sonra Halife Amir hiç kimseyi Vezir olarak tayin etmemeye karar verdi ve bunu uyguladı. Fakat Halifenin gayet yakın baş danışmanı olan ve dini Hristiyan olan Ebu Naca vel Kanna Halife'ye yakınlığı dolayısiyla devlet politikalarına gayet büyük şahsi etki yapmıştır. Fakat 1129/30'da o da tutuklanmış ve idam edilmiştir.

Bu yıllarda Fatımiler tarafından Filistin'de kurulu Haçlılar Kudüs Krallığı'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında Aşkelon şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da Trablusşam; 1111'de Sayda ve 1126'da Sur olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı I. Baudouin ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden Kudüs'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de El Ariş (günümüzde Mısır)'te ölmüştür.

Döneminde İsmâ‘îl’îyye'nin Nizâr’îyye ve Mustâ‘lîyye kolları arasındaki ayrılığın daha da büyümesi iktidârına büyük darbe indirmişti. 1122'de Kahire'de Nizariler aleyhinden büyük halk toplantısı ve gösterileri yapılmıştir. Bunun üzerine Nizârîler'in bazı ibadethaneler üzerine olan hakları ortadan kaldırılmıştır.

Tâyyîbîlik ve Hâfızîlik mezheplerinin oluşumu

Nizâr’îyye taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, Hasan Sabbah'ın Haşhaşin cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi.

Ölümünden sonra iktidâr mücadeleleri daha da şiddetlendi ve akabinde yeğeni Hafız'ın iktidâra gelmesiyle neticelendi. Taraftarları ise Hafız'ın hükümetini tanımayarak Âmir'in henüz dört yaşında olan oğlu Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım'ın imâmlığını ilân ederek Tâyyîb’îyye fırkasını oluşturdular.

Kaynakça

^ İbn-i Hallikân, Cilt 1, sayfa 613-614.

Dış bağlantılar

El-Efdâl'in öldürülmesi

Resmî unvanlar
Âmir (Fâtımî halifesi) Doğumu: 1096 Ölümü: 1130
Önce gelen Mustali	Fatımi Halifesi 1102 - 1130	Sonra gelen Hafız
Şii İslam unvanları
Önce gelen Ahmed el-Mustâ‘lî	İmâm Âmir bi'Ahkâmillâh Yirminci İsmâ‘îl’îyye-Mustâ‘lîyye Şîʿa İsmâ‘îlî İmâmı 1102 - 1130	Sonra gelen Tâyyîb Ebû’l-Kâsım (Tâyyîb’îyye) Ebû’l-Meymûn ʿAbd el-Mecîd (Hâfızîlik)

[1] İbn-i Hallikân, Cilt 1, sayfa 613-614.

[1]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-{{Hükümdar bilgi kutusu
+{{Kraliyet bilgi kutusu
-| adı            = '''Amir'''<br/>El-Âmir bi'Ahkâmillâh
+| isim          = Amir<br/>El-Âmir bi'Ahkâmillâh
-| başlık         = '''[[Fatımiler|Fatımi Halifesi]]'''
+| başlık        =
-| resim          = [[Dosya:Calif_al_Amir_Tyre_1118_CE.jpg|185px|Halife Amir döneminde darp edilmiş altın dinar sikke]]
+| resim         = Calif_al_Amir_Tyre_1118_CE.jpg
+| resim_boyutu  =
+| altyazı       = Halife Amir döneminde darp edilmiş altın dinar sikke
+| veraset       = [[Halifeler listesi|Fatımi Halifesi]]
-| resim_boyutu   = 185px
+| hüküm_süresi  = 8 Aralık 1101 - 7 Ekim 1130
-| başlıkresim    =
+| önce_gelen    = [[Mustali (Fatımi)| Mustali]]
-| hüküm süresi   = 8 Aralık [[1101]] - 7 Ekim [[1130]]
+| sonra_gelen   = [[Hâfız (Fatımi)|Hâfız]]
-| tam adı        = El-Âmir bi'Ahkâmillâh
+| veliaht       =
-| önce gelen     = [[Mustali (Fatımi)| Mustali]]
+| eşi           =
-| sonra gelen    = [[Hâfız (Fatımi)|Hâfız]]
-| hanedan        = [[Fatımiler|Fatımi]]
+| çocukları     =
-| babası         = [[Mûstensir (Fatımi)|Mûstensir]]
+| tam ismi      = El-Âmir bi'Ahkâmillâh
-| annesi         =
+| hanedan       = [[Fatımi Devleti|Fatımi Hanedanı]]
+| babası        = [[Mûstensir (Fatımi)|Mûstensir]]
-| doğum tarihi   = 31 Aralik [[1096]], [[Kahire]]
-| ölüm tarihi    = 7 Ekim 1130, Kahire
+| annesi        =
+| doğum_tarihi  = 31 Aralık 1096
+| doğum_yeri    = [[Kahire]]
+| ölüm_tarihi   = 7 Ekim 1130
+| ölüm_yeri     = Kahire
+| defin_tarihi  =
+| defin_yeri    =
+| dini          = [[Şii İslam]]
+| meslek        =
+| imza          =
 }}
 {{Şiilik|collapsed=1}}
 {{Batıniyye|collapsed=1}}
@@ 50. satır: / 59. satır: @@
 {{s-hou|||1096||1130}}
 {{s-reg|}}
-{{s-bef|before=[[Mustali (Fatımi)|Mustali]]<br/><small>Dokuzuncu [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımîler Hâlifesi]]</small>}}
+{{s-bef|before=[[Mustali (Fatımi)|Mustali]]}}
-{{s-ttl|title= Onuncu [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımîler Hâlifesi]] <br/>Amir <br/>Âmir bi'Ahkâmillâh |years=1102 - 1130}}
+{{s-ttl|title= [[Halifeler listesi|Fatımi Halifesi]] |years=1102 - 1130}}
-{{s-aft|after=[[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]<br/><small>On Birinci [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımîler Hâlifesi]]</small>}}
+{{s-aft|after=[[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]}}
 {{s-rel|sh}}
-{{s-bef|rows=3|before = [[Mustali (Fatımi)|Ahmed el-Mustâ‘lî]]<br><small>On Dokuzuncu [[İsmâ‘îlî]]-[[Mustâ‘lîyye]] [[İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)|İmâmı]]</small>}}
+{{s-bef|rows=3|before = [[Mustali (Fatımi)|Ahmed el-Mustâ‘lî]]}}
 {{s-ttl|rows=3|title = [[İmâmlar|İmâm]] Âmir bi'Ahkâmillâh<br/>Yirminci [[İsmâ‘îl’îyye]]-[[Mustâ‘lîyye]] <br/>[[Şîʿa]] [[İsmâ‘îlî]] [[İmâmlar|İmâmı]] |years = 1102 - 1130}}
-{{s-aft|after = [[Tâyyîb Ebû’l-Kâsım]] ''([[Tâyyîb’îyye]])'' <br/> [[Hâfız (Fatımi)|Ebû’l-Meymûn ʿAbd el-Mecîd]] ''([[Hâfızîlik]])'' <br/> <small>Yirmi Birinci [[İsmâ‘îlî]]-[[Mustâ‘lîyye]] [[İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)|İmâmı]]</small>}}
+{{s-aft|after = [[Tâyyîb Ebû’l-Kâsım]] ''([[Tâyyîb’îyye]])'' <br/> [[Hâfız (Fatımi)|Ebû’l-Meymûn ʿAbd el-Mecîd]] ''([[Hâfızîlik]])''}}
 {{end}}