Whig Partisi (Birleşik Krallık)

Whig Partisi
Genel başkan	Robert Walpole William Pitt the Elder George Grenville Charles James Fox Lord Grey Lord Melbourne Lord Russell Lord Palmerston
Kurucu	Anthony Ashley Cooper
Kuruluş tarihi	1678 (344 yıl önce)
İdeoloji	Klasik liberalizm
Siyasi pozisyon	Merkez
Birleşik Krallık

Whig Partisi İngiltere, İskoçya, İrlanda, Büyük Britanya ve Birleşik Krallık parlamentolarında bir siyasi partiydi. 1680'ler ve 1850'ler arasında, Whig Partisi rakipleri Tory Partisi ile iktidar mücadelesine girdiler. Whig Partisi 1850'lerde Liberal Parti ile birleşti ve rakipleri 1886'da Liberal Parti'den ayrıldı ve 1912'de Liberallerin rakibi olan günümüz Muhafazakâr Partisi ile birleşen Liberal Birlik Partisi'ni kurdu.

Whig'ler, mutlak monarşiye karşı çıkan ve anayasal monarşizmi ve parlamenter sistemi destekleyen siyasî bir hizip olarak başladı. 1688'deki Muhteşem Devrim'de merkezi bir rol oynadılar. Whig'ler 1715'te iktidarın tam kontrolünü ele geçirdiler ve muhafazakârları hükûmetteki, ordudaki, İngiltere Kilisesi'ndeki, hukuk mesleğindeki ve yerel siyasî ofislerdeki tüm önemli görevlerden tamamen temizlediler.

1784'e gelindiğinde, hem Whig hem Tory, resmî siyasi partiler hâline geldiler ve Charles James Fox, William Pitt the Younger tarafından yönetilen yeniden yapılandırılmış bir Whig partisinin lideri oldu. Her iki partinin de temeli, halk oylarından çok zengin politikacıların desteğine bağlıydı. Avam Kamarası seçimleri olmasına rağmen, seçmenlerin çoğunu yalnızca birkaç erkek kontrol ediyordu.

Her iki taraf da 18. yüzyılda yavaş yavaş gelişti. Başlangıçta, Whig Partisi genellikle aristokrat aileleri, Katoliklerin haklarından mahrum bırakılmayı ve konformist olmayan Protestanlara hoşgörüyü destekleme eğilimindeyken, Tories genellikle küçük soyluları ve küçük toprak sahipleri olan insanları tercih etti, ayrıca güçlü bir şekilde kurulmuş bir İngiltere Kilisesi'nin meşruiyetini de desteklediler. Daha sonra, Whig'ler yükselen endüstriyel reformistlerden ve tüccar sınıfından destek almaya çalışırken; Muhafazakârlar çiftçilerden, toprak sahiplerinden ve monarşistlerden destek almaya çalıştı.

19. yüzyılın ilk yarısına gelindiğinde, Whig programı parlamentonun üstünlüğünü, serbest ticareti, köleliğin kaldırılmasını, oy hakkının genişletilmesini (oy hakkı) ve Katolikler için tam eşit haklara doğru hareketin hızlandırılmasını kapsamaya başlamıştı. Programda partinin 17. yüzyılın sonlarında Katolik karşıtı olan konumunun tersine çevrilmesi de vardı.