Eleftherios Venizelos

Elefterios Venizélos
Ελευθέριος Βενιζέλος
Elefterios Venizélos ; Ελευθέριος Βενιζέλος
Yunanistan Başbakanı
	Görev süresi; 6 Ekim 1910 - 25 Şubat 1915
Hükümdar	I. George; I. Konstantin
Yerine geldiği	Stefanos Dragumis
Yerine gelen	Dimitrios Gunaris
	Görev süresi; 10 Ağustos 1915 - 24 Eylül 1915
Hükümdar	I. Konstantin
Yerine geldiği	Dimitrios Gunaris
Yerine gelen	Aleksandros Zaimis
	Görev süresi; 14 Haziran 1917 - 4 Kasım 1920
Hükümdar	Aleksandros
Yerine geldiği	Aleksandros Zaimis
Yerine gelen	Dimitrios Rallis
	Görev süresi; 24 Ocak 1924 - 19 Şubat 1924
Hükümdar	II. George
Yerine geldiği	Stilianos Gonatas
Yerine gelen	Yorgos Kafantaris
	Görev süresi; 4 Temmuz 1928 - 26 Mayıs 1932
Cumhurbaşkanı	Pavlos Kunturiotis; Aleksandros Zaimis
Yerine geldiği	Aleksandros Zaimis
Yerine gelen	Aleksandros Papanastasiou
	Görev süresi; 5 Haziran 1932 - 4 Kasım 1932
Cumhurbaşkanı	Aleksandros Zaimis
Yerine geldiği	Aleksandros Papanastasiu
Yerine gelen	Panayis Çaldaris
	Görev süresi; 16 Ocak 1933 - 6 Mart 1933
Cumhurbaşkanı	Aleksandros Zaimis
Yerine geldiği	Panayis Çaldaris
Yerine gelen	Aleksandros Otoneos
Kişisel bilgiler
Doğum	23 Ağustos 1864; Murnies, Girit, Osmanlı İmparatorluğu; (şimdi Elefterios Venizelos, Girit, Yunanistan)
Ölüm	18 Mart 1936 (71 yaşında); Paris, Fransa
Partisi	Liberal Parti
Evlilik(ler)	Maria Katelouzou (1891-1894); Elena Skylitsi (1921-1936)
İlişkiler	Konstantin Mitsotakis (yeğeni)
Çocuk(lar)	Kyriakos Venizelos; Sofoklis Venizelos
Dini	Yunan Ortodoks

Eleftherios Kyriakou Venizelos (Yunanca: Ελευθέριος Κυριάκου Βενιζέλος, Yunanca telaffuz: [elefˈθeri.os cirˈʝaku veniˈzelos]; 23 Ağustos [E.U. 11 Ağustos] 1864, Girit - 18 Mart 1936, Paris), 1910 ile 1933 yılları arasında, sekiz dönem boyunca toplamda 12 yıldan fazla Yunanistan başbakanı olarak görev yapan Yunan siyasetçi ve devlet görevlisi. Liberal Parti'nin kurucusu ve ilk lideri olan Venizelos, Yunan ulusal kurtuluş hareketinin önde gelen liderlerinden biridir ve Megali İdea'nın mimarıdır. İktidarı sırasında liberal-demokratik politikaları teşvik ederek Yunanistan'ı modernleştirdi. Aynı zamanda, Büyük Güçlerle yürüttüğü askeri ve diplomatik işbirliği sayesinde ülkenin topraklarını genişletti ve Yunanistan'ı doğu etkisinden batıya yönlendiren önemli bir figür oldu.^[1] Bu nedenle “Modern Yunanistan'ın Mimarı” olarak anıldı^[2] ve halk arasında hâlâ “Ethnarch” (Ulusal Lider) unvanıyla bilinir.^[3]

Uluslararası sahneye ilk çıkışı, Girit Devleti'nin özerkliğinde ve daha sonra Girit'in Yunanistan'la birleşmesinde oynadığı önemli rolle oldu. 1909 yılında siyasi çıkmazı çözmek üzere Atina'ya davet edildi ve Başbakan oldu. Yunan toplumunun modernleşmesi için temel oluşturan anayasal ve ekonomik reformları başlattı ve gelecekteki çatışmalara hazırlık olarak hem Yunan Ordusunu hem de Yunan Donanmasını yeniden düzenledi. 1912-1913 Balkan Savaşları öncesinde, Venizelos'un kritik rolü, Yunanistan'ın Osmanlı İmparatorluğu'na karşı kurulan Balkan Birliği'ne katılmasını sağladı. Büyük Güçler ve diğer Balkan ülkeleriyle olan diplomatik zekası sayesinde Yunanistan, Makedonya, Epir ve Ege Adaları'nın çoğunun kurtarılmasıyla yüzölçümünü ve nüfusunu iki katına çıkardı.

Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) sırasında, Yunanistan'ı İtilaf Devletleri'nin safına çekerek Yunan sınırlarını daha da genişletti. Ancak, bu İtilaf yanlısı dış politikası, Yunanistan Kralı I. Konstantin’in tarafsızlık yanlısı tutumuyla çatışmaya girmesine neden oldu ve 1910’larda "Ulusal Bölünme" olarak bilinen siyasi kriz ortaya çıktı. Bölünme, gayriresmî bir iç savaşa dönüştü ve iki grup arasındaki iktidar mücadelesi on yıllar boyunca halkı, kralcılar ve Venizelosçular arasında kutuplaştırdı.^[4] İtilaf Devletleri'nin zaferinin ardından Venizelos, Ege Denizi boyunca Yunanca konuşan tüm halkları Yunanistan bayrağı altında birleştirecek olan Megali İdea'yı gerçekleştirmek amacıyla Batı Anadolu ve Trakya'da yeni toprak imtiyazları elde etti. Ancak 1920 genel seçimlerinde yenilgiye uğraması, Yunanistan'ın Türk-Yunan Savaşı'nda (1919-1922) yenilgiye uğramasına katkıda bulundu. Kendi isteğiyle sürgüne giden Venizelos, Lozan Antlaşması'nın imzalanmasına ve Yunanistan ile Türkiye arasında karşılıklı nüfus mübadelesi anlaşmasına yol açan müzakerelerde Yunanistan'ı temsil etti.

Hayatı

1864 yılında o zamanlar bir Osmanlı toprağı olan Girit adasındaki Hanya şehrinde doğdu. Osmanlı karşıtı isyanlarda yer alan bir aileden geliyordu. Dedesi Venizelos Krevattis 1770 Orlof Ayaklanmasında, babası Kiriakos Venizelos ise hem 1821 Yunan İsyanında hem de 1866 yılında Girit'te meydana gelen Osmanlı karşıtı ayaklanmalarda yer almıştır. Bu yüzden Elefterios Venizelos henüz iki yaşındayken sürgün ile tanışmış ve 1880 yılına kadar o dönem modern Yunanistan Devletinin en önemli limanlarından biri olan Siroz adasında eğitim görmüştür.^[5] Hukuk öğrenimi gördü. 1887 yılının Mart ayında Girit'e avukat olarak döndü ve adanın 6'sı Müslüman 11'i Rum olan 17 avukatından biri oldu. Daha sonra siyasetle ilgilenmeye devam eden Venizelos Lefka Ori (Beyaz Dağlar) isimli gazeteyi satın alarak burada Lefkoritis (Akdağlı) mahlasıyla Girit hakkında çeşitli yazılar kaleme aldı. Elefterios Venizelos Girit'in Yunanistan'a katılmasını amaçlayan 1897 Akrotiri ve 1905 Terisso isyanlarında ise lider kadroda yer aldı.^[5] 1898 yılında Girit komiserliğine atanan Prens Georgios'u düşürdükten sonra, yüksek komiser yardımcılığını elde etti.

1910 yılında Yunanistan'daki askeri yönetimin başkanlığına getirildi. Sırbistan, Bulgaristan ve Karadağ ile kurduğu Balkan Birliği'nin desteğiyle, Osmanlı İmparatorluğu'na açtığı savaşta, Girit'in 1913 yılında Yunanistan'a bağlanmasını sağladı.^[6] Osmanlılardan aldığı toprakları kaybetme korkusuyla, I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kalmayı tercih etti. Ancak, İtilaf Devletleri'nin verdiği teminatla Çanakkale'ye kuvvet göndermeye kalkışınca, 1915 yılında Kral Konstantin tarafından istifaya zorlandı.^[7]

Aynı yıl yapılan seçimlerle tekrar iktidara geldi. Fakat Sırbistan'ın yanında savaşa girme kararı, ikinci kez görevinden uzaklaştırılmasına sebep oldu. 1916 yılında Selanik'te muhalif bir hükûmet kurdu ve ancak 1917 yılında Konstantin'in tahtı bırakmasından sonra Yunanistan'a dönebildi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra yapılan Nöyyi ve Sevr Antlaşmaları'yla sağladığı topraklarla, 1918 muhtırasında belirttiği Megali Idea gerçekleştiremeyince, İngilizlerin desteğiyle 1920 yılında Türkiye ile savaşa girdi.

1928 yılında millî birlik hükûmetiyle iktidara geldi. Bu yıllarda Türkiye'ye karşı barışçı bir siyaset uygulamaya çalıştıysa da ülke içindeki ekonomik dengesizlik nedeniyle 1933 yılında iki kez hükûmetten çekildi. 29 Ekim 1930'da Türkiye'deki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına katıldı.

1935 yılında Yunanistan askerî darbe girişimi durumunu güçleştirdi. Seçimleri kaybedince Paris'e gitti ve orada gıyaben ölüme mahkûm edildi. 1936 yılında Paris'te öldü.

Galeri

Kaynakça

^ Kitromilides 2006.
^ [[#CITEREFThe_New_York_Times1921|The New York Times 1921]].
^ Yılmaz 2012.
^ Argus 2012.
^ ^a ^b Eser, Murat, Eleftherios Venizelos Yunan Arşiv Kaynaklarına Göre Türk-Yunan İlişkileri. Yeditepe Yayınları. Ocak 2019. s. 232. ISBN 978-605-2070-76-5. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Archontaki, Stefania (2008). "1906–1910, The Preparation and Emergence of Venizelos on the Greek Political Stage – Venizelos as Prime Minister". National Foundation Research. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
^ Theodorakis, Emanouil; Manousakis George (2008). "First World War 1914–1918". National Foundation Research. 18 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.

Vikipedi'nin kardeş projelerinden hakkında daha fazla bilgi edinin
	Vikikaynak'ta belgeler

Siyasi görevi
Önce gelen: Stefanos Dragumis	Yunanistan Başbakanı 1910-1915	Sonra gelen: Dimitrios Gunaris
Önce gelen: Dimitrios Gunaris	Yunanistan Başbakanı 1915	Sonra gelen: Aleksandros Zaimis
Önce gelen: Dimitrios Gunaris	Yunanistan Dışişleri Bakanı 1915	Sonra gelen: Aleksandros Zaimis
Önce gelen: Aleksandros Zaimis	Yunanistan Başbakanı 1917-1920	Sonra gelen: Dimitrios Rallis
Önce gelen: Anastasios Haralambis	Yunanistan Askeri İşler Bakanı 1917-1920	Sonra gelen: Dimitrios Gunaris
Önce gelen: Stilianos Gonatas	Yunanistan Başbakanı 1924	Sonra gelen: Yorgos Kafantaris
Önce gelen: Aleksandros Zaimis	Yunanistan Başbakanı 1928-1932	Sonra gelen: Aleksandros Papanastasiu
Önce gelen: Aleksandros Papanastasiu	Yunanistan Başbakanı 1932	Sonra gelen: Panayis Çaldaris
Önce gelen: Panayis Çaldaris	Yunanistan Başbakanı 1933	Sonra gelen: Aleksandros Othonaios
Parti siyasi görevi
Önce gelen: Yeni makam	Komma Filelefteron (Liberal Parti) Başkanı 1910-1936	Sonra gelen: Temistoklis Sofulis

[FOOTNOTEKitromilides2006-1] Kitromilides 2006.

[FOOTNOTE''[[The_New_York_Times]]''1921-2] [[#CITEREFThe_New_York_Times1921|The New York Times 1921]].

[FOOTNOTEYılmaz2012-3] Yılmaz 2012.

[FOOTNOTEArgus2012-4] Argus 2012.

[:0-5] Eser, Murat, Eleftherios Venizelos Yunan Arşiv Kaynaklarına Göre Türk-Yunan İlişkileri. Yeditepe Yayınları. Ocak 2019. s. 232. ISBN 978-605-2070-76-5. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[6] Archontaki, Stefania (2008). "1906–1910, The Preparation and Emergence of Venizelos on the Greek Political Stage – Venizelos as Prime Minister". National Foundation Research. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.

[NF3-7] Theodorakis, Emanouil; Manousakis George (2008). "First World War 1914–1918". National Foundation Research. 18 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Yunanistan başbakanları
Birinci Yunan Cumhuriyeti (1822-1832)	Mavrokordatos Kanakaris P. Mavromihalis Kunduriotis A. Zaimis Y. Kapodistrias A. Kapodistrias
Yunan Krallığı (1832-1924)	S. Trikupis Mavrokordatos Kolettis von Armansperg von Rundhart Otto Mavrokordatos Otto A. Metaksas Kanaris Mavrokordatos Kolettis Cavelas Kunduriotis Kanaris Kriezis Kanaris Mavrokordatos D. Vulgaris Miaulis Kolokotronis D. Vulgaris Moraitinis Z. Valvis Kiryakos Rufos D. Vulgaris Kanaris Z. Valvis Kanaris Rufos Kumunduros Deliyorgis Rufos D. Vulgaris Kumunduros Moraitinis D. Vulgaris T. Zaimis Deliyorgis Kumunduros T. Zaimis D. Vulgaris Deliyorgis D. Vulgaris Trikupis Kumunduros Deliyorgis Kumunduros Deliyorgis Kumunduros Kanaris Kumunduros Trikupis Kumunduros Trikupis Kumunduros Trikupis T. Deliyannis D. Valvis Trikupis T. Deliyannis Konstantopulos Trikupis Sotiropulos Trikupis N. Delicanis T. Deliyannis D. Rallis A. Zaimis Y. Teotokis A. Zaimis T. Deliyannis Y. Teotokis D. Rallis Y. Teotokis T. Deliyannis D. Rallis Y. Teotokis D. Rallis K. Mavromihalis Dragumis E. Venizelos Gunaris E. Venizelos A. Zaimis Skuludis A. Zaimis Kaloyeropulos E. Venizelos² Lambros A. Zaimis E. Venizelos D. Rallis Kaloyeropulos Gunaris Stratos Protopapadakis Triantafillakos Haralambis Krokidas Gonatas E. Venizelos Kafandaris
İkinci Yunan Cumhuriyeti (1924-1935)	Papanastasiu Sofulis Mihalakopulos Pangalos¹ Eftaksias¹ Kondilis³ A. Zaimis E. Venizelos Papanastasiu E. Venizelos P. Çaldaris E. Venizelos Otoneos³ P. Çaldaris Kondilis¹
Yunan Krallığı (1935-1967/74)	Demircis İ. Metaksas¹ Korizis Çuderos² Çolakoğlu⁴ Logotetopulos⁴ Y. Rallis⁴ Bakırcis² S. Venizelos² Svolos² Y. Papandreu² Plastiras P. Vulgaris Damaskinos Kanellopulos Sofulis Puliças³ K. Çaldaris Maksimos K. Çaldaris Sofulis Vafiadis² Zahariadis² Parçalidis² Diomidis Y. Teotokis³ S. Venizelos Plastiras S. Venizelos Plastiras Kiusopulos³ Papagos K. Karamanlis Yorgakopulos³ K. Karamanlis Dovas³ K. Karamanlis Pipinelis S. Mavromihalis³ Y. Papandreu Paraskevopulos³ Y. Papandreu Novas Çirimokos Stefanopulos Paraskevopulos³ Kanellopulos³
Yunan Askeri Cuntası (1967-1974)	Kollias¹ Papadopulos¹ Markezinis¹ Andruçopulos¹
Üçüncü Yunanistan Cumhuriyeti (1974- )	K. Karamanlis Y. Rallis A. Papandreu Canetakis Grivas³ Zolotas Ko. Miçotakis A. Papandreu Simitis K. Karamanlis Y. Papandreu L. Papadimos³ Pikrammenos³ Samaras Çipras Tanu³ Çipras Ki. Miçotakis Sarmas Ki. Miçotakis
¹Askeri cunta hükûmeti başkanı. ²Atina tarafından kontrol edilmeyen Rakip hükûmet başkanı. ³Acil hükûmet ya da geçici hükûmet başkanı. ⁴II. Dünya Savaşı dönemi işbirlikçi hükûmet başı (1941-1944).