Muhammed eleştirisi
| Makale serilerinden |
 |
Muhammed'e yönelik eleştiriler 7. yüzyıldan beri yapılagelmiştir. Modern zamanlarda eleştiriler genellikle onun peygamberliği, politik tutumu ve evlilikleri üzerine yapılmaktadır.
Genel değerlendirme
Muhammed'in hayatıyla ilgili mistik-destansı unsurlarla süslenen ayrıntılı hikâyeler Ahmediyye, Muhammediyye gibi siyer ve meğazi kitaplarında yer alır. Bilimsel araştırma sınıfında olanlar bir kenara bırakılacak olursa, her eğilimin kendi Muhammed figürünü yarattığı bu hikâyelere toplumun ve din mesleğinde çalışanların ilgisinin gerçeklik ve nesnellik yerine, "hikayelerin gücü" üzerinden devam ettiği, bu ve benzeri anlatıların tarih boyunca dinlenmeye devam ettiği söylenebilir.[1]
Tarihçe
Muhammed'e yönelik eleştiriler İslam'ın ilk dönemlerine kadar uzanır. Enes bin Malik bunlardan birisini şöyle anlatır: "Bir adam vardı. Neccaroğullarından, Hristiyan'dı, Müslüman olmuştu. Bakara ve Ali İmran surelerini okumuştu. Peygambere de vahiy yazıyordu. Sonra, yeniden Hristiyan oldu ve kaçıp Hristiyanlara katıldı. 'Ben ne öğretip kendisi için yazdımsa, Muhammed yalnızca onu bilir, başka bir şey bilmez,' demeye başladı."[2]
Tek tanrılı dinlere mensup Müslüman olmayan çağdaş Arapların Muhammed'e karşı eleştirileri 7. yüzyıla dayanmaktadır. Orta Çağ'da bazı Yahudi yazarların Muhammed’i Tevrat’ta kendisinin peygamber olduğuna inanan kişiler için kullanılan "ha-meshuggah" (kötü adam) şeklinde tanımladıkları görülür.[kaynak belirtilmeli] Martin Luther Muhammed’i şeytan veya şeytanın ilk doğan çocuğu olarak tanımladı.[3] Günümüzdeki eleştiriler ise onun peygamber olduğu iddiasına yönelik samimiyeti, sahip olduğu köleleri ve evliliklerine yöneliktir.
Yahudi eleştirisi
Orta Çağ döneminde, Yahudi yazarlar Muhammed'i ha-meshuggah ("Çılgın Adam") olarak ifade ediyorlardı.[kaynak belirtilmeli] Bu terim genellikle Tevrat'ta kendilerini peygamber olarak adlandıran insanlar için kullanılırdı.[4]
Hristiyan eleştirisi
Martin Luther Muhammed’i şeytan veya şeytanın ilk doğan çocuğu olarak tanımladı.[3]
20. yüzyıl
20. yüzyılın ilk yıllarında Batı öğretisinde Muhammed görüşü değişti. Bu görüş eleştirel ağırlıklıydı. 1911'de yazılan Katolik Ansiklopedisi'nde Gabriel Oussani'ye göre Muhammed'e Yahudilik ve Hristiyanlığın "kusurlu anlayışı" vahyedilmişti.[kaynak belirtilmeli]
Eski Müslümanlar
Arif Tekin: Muhammed'in Tanrı tanımında kullandığı isim, sıfat ve zamirlerle, kadınlara ait tutum ve ifadelerinde, içinde yetiştiği "erkek egemen" toplum yapısının yansımalarının bulunması ve Muhammed'in Kur'an'da Mekke döneminde fikir ve inanç özgürlüğünü çağrıştıran mütevazi ifadelere yer verirken, güçlü ve savaşmak için imkanlara sahip olduğu Medine döneminde muhaliflerine karşı savaş ve tehdit içeren ifadelere yer vermesidir. Kendisinin keskin ifadeler içeren bir diğer eleştirisi ise Muhammed'in gerçekten Tanrı'ya inanıp-inanmadığı sorunudur. Tekin bu çıkarımı Ahzap Suresi örneğinde olduğu gibi Muhammed'in özel hayatını kollayan Kur'an ayetlerini referans vererek yapar.[5]
Eleştiri başlıkları
Bir Hristiyan web sitesinde Muhammed’in hayatıyla ilgili eleştiriler: Kutsal kitaplarda Muhammed’in haber verilmesi konusu, Muhammed’in yanlış öngörüleri, kişisel yeterlilik, Muhammed’in tanrılaştırılması, insan olarak davranışları, acımasızlığı, İslamda kadın-erkek eşitsizliği, evlilikleri, Muhammed ile İsa’nın karşılaştırılması gibi başlıklar altında yapılmıştır.[6]
Diğer bir eleştiri başlığı daha çok Müslüman kökenli yazarlar tarafından öne çıkarılan Kur'an, şeriat ve İslami kavramların kaynaklarına yapılan eleştirilerdir.[5]
Politik tutumu
Şiddet: Muhammed'in Müslümanlar hakkında alaycı şiirler yazan bazı Yahudi şair (Ebu Afâk, Asma bint Mervan, Ka’b İbni El-Eşref) ve tüccarlarının (İbni Sunayna ve Ebu Rafi) öldürülmesi emrini vermesi [7][8][9][10] eleştiri konusudur. Muhammed'in bazı Yahudi kabilelerine savaş açıp onları Medine'den sürdüğü, Kurayza kabilesine 700-1000 civarında erkeği öldürttüğü, mallarına el koyduğu, kadın ve çocukların köle olarak satıldığı bilgileri bulunmakla birlikte bu uygulamaların tarihsel gerçekliği tartışmalı bir konudur. (Muhammed ve Yahudiler)
Kölelik kurumu: Muhammed'e yönelik diğer eleştiri başlıklarından birisi de O'nun köle ve cariyelere sahip olması ve kölelik karşısındaki tutumudur. (bkn. İslam'da kölelik)
Evlilik ve ilişkileri
Bazı kaynaklara göre Muhammed kendi zamanında olasılıkla olağan karşılanan ancak günümüz değer yargılarıyla şiddetle eleştirilere uğrayan, kesin sayısı bilinmeyen, çok sayıda evlilik, cariye edinme, sözlenme, ayrılma gibi ilişkiler yaşadı.[11] En çok eleştirilen evlilikleri Zeyneb binti Cahş,[12] Aişe binti Ebubekir, Cüveyriye bint Haris ve Safiyye Binti Huyey ile yaptığı evliliklerdir.[11] Bu evlilikler çocuk evliliği, evlatlığının karısı ile evlilik ve savaş esiri kadınlardan cinsel olarak faydalanma[kaynak belirtilmeli] sebebiyle eleştirilir.
Çocuk evlilikleri: Turan Dursun çocuk yaştaki kızların yaşlanmış olan Muhammed ve diğer ilk Müslüman erkekler ile evlendirilmelerini eleştiri konusu yapar. Osman bin Affan örneğinde, bir diğer eleştiri konusu nikahın Osman'ın Müslüman olması karşılığında yapılmasıdır.[13]
Okur-yazarlığı ve kaynakları
Muhammed’le ilgili tartışılan konulardan birisi de okur-yazar olup olmadığı konusudur. Geleneksel görüş Muhammed’in okur-yazar olmadığı şeklinde ise de [14] uzun yıllar zengin bir kadın olan Hatice’nin ticari faaliyetlerini yürütmesi vb. sebeplerle okur-yazar olduğunu düşünenler de vardır.[15][16]
Vahiy öncesi dönemde Araplarda eski dini birikimlerin şairler, kıssa anlatıcıları, hanifler ve Yahudi-Hristiyan din bilginlerinden oluşan ve muhtemelen zengin bir mitolojik kültür birikiminin geniş toplum kesimlerince bilindiği, Muhammed’in de içinde yaşadığı bu toplumun yazılı veya sözlü anlatımlarından oluşan birikime sahip olduğu düşünülmektedir.[17][daha iyi kaynak gerekli] Örneğin vahiy öncesi dönemde Muhammed’in eşi Hatice’nin amcasının oğlu olması dolayısıyla görüşme ihtimali olan kişilerden biri olan Rahip Varaka, Tevrat, Zebur ve İncil’i kapsayan Kitab-ı Mukaddes’e hâkimdi. Varaka’nın dinler tarihi konusundaki birikimlerini Muhammed’e aktardığı ve bu bilgilerin Kuran’daki Yahudi, Hristiyan kültürüyle ilgili dini anlatımlara kaynak teşkil ettiği ileri sürülmektedir.[18]
Ayrıca bakınız
- Kur'an'a eleştiriler
- Hadis (eleştiriler bölümü)
- Siyer
- Şeriat (eleştiriler bölümü)
- İslam (eleştiriler bölümü)
Kaynakça
- ^ http://www.sonmezkutlu.com/?pnum=43&pt=Tarihsel%20Muhammed%20ile%20Menkabevi%20Muhammed'i%20Ay%C4%B1rman%C4%B1n%20%C3%96nemi
- ^ Buhari, e's-Sahih, Kitabu'l Menakıb/25,c.4,s.181-182;Tecrid, hadis no:1477
- ^ a b Mohammed and Mohammedanism
- ^ Norman A. Stillman (1979). The Jews of Arab lands: a history and source book. Jewish Publication Society. s. 236. ISBN 978-0-8276-0198-7. Erişim tarihi: 26 Aralık 2011.
- ^ a b [1] Arif tekin, Sümerlerden İslam’a Kutsal Kitaplar ve Dinler
- ^ http://www.answering-islam.org/Muhammad/index.html
- ^ http://www.belgeler.com/blg/1a4c/huyey-bin-ahtab-huyey-bin-ahtab
- ^ http://www.hakikat.com/dergi/223/muhammedas223.html
- ^ Süleyman Ateş, Kuran’a göre Hz. Muhammed’in Hayatı, s. 565
- ^ Muhammed'in diğer dinlere ve mensuplarına karşı tutumu, eleştirel
- ^ a b http://www.muslimhope.com/WhyDidMohammedGetSoManyWives.htm#Safiya
- ^ http://www.answering-islam.org/turkce/muhammed/peygamberlik-testi-kutsal-kitap-i-nda-muhammedin-paygamberli-i/mesih-san-n-da-daki-vaaz-ve-muhammedin-peygamberli-i.html
- ^ NZcJ4J:http://www.turandursun.com/index.php%3Foption%3Dcom_content%26view%3Darticle%26id%3D881:sah-hz-muhammedn-kac-kizi-vardi-net-br-skandal%26catid%3D49:arif-tekin%26Itemid%3D106%2Bh.z+muhammed%27in+kar%C4%B1lar%C4%B1+-forum+-s%C3%B6zl%C3%BCk&hl=tr&gbv=2&ct=clnk
- ^ http://www.muhammedmustafa.net/tr/altsayfavecdiakyuz.php?sayfa=yazilar/vecdiakyuz/ummi
- ^ http://www.aliaksoy.net/2007/03/01/ummi-peygamberin-okur-yazarligi/
- ^ http://answering-islam.org/Hoaxes/illiterate.html
- ^ Din bilimleri dergisi İslam öncesi Arap toplumunda hikaye kültürünün bilinebilirlik durumu
- ^ [2]