500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi
| 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi | |
|---|---|
 | |
| Açılış | 25 Kasım 2001 |
| Konum |  Beyoglu, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°01′36″K 28°58′22″D / 41.02667°K 28.97278°D |
| Tür | Özel |
| Müdür | Nisya İşman Allovi |
| Toplu ulaşım | Tünel |
| Resmî site | [1] |
500. Yıl Vakfı Müzesi (resmi adıyla 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi), 500. Yıl Vakfı tarafından topluma Türk Yahudilerinin gelenekleri ve tarihi açısından bilgi sunmak amaçlı kurulmuş bir kültür merkezidir. 25 Kasım 2001'de açılmıştır. 500. Yıl Vakfı 1989'da 113 Yahudi ve Müslümandan oluşan Türk vatandaşları tarafından Sefaradların 500 yıl önce Osmanlı İmparatorluğu'na gelişini kutlamak için kuruldu.[1] Müze fikri, şu anda müzenin müdürü olan Naim Güleryüz tarafından ortaya atıldı ve Kamhi ailesinin maddi destekleriyle açıldı.
Galata'da, tarihi Zülfaris Sinagogu binasında faaliyet gösteren 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, 20 Eylül 2015 tarihinde tahliye edilerek kapatıldı. Müzede sergilenen tüm obje ve belgeler, Neve Şalom Sinagogu içindeki özel bir bölüme taşındı.
Zaman çizelgesi
- 1882 - Tora'nın bulunduğu dolabı (Ehal) çevreleyen mermer çerçeve Samuel Malki tarafından bağışlandı.
- 1890 - Tadilatlar Kamondo Ailesinin maddi destekleriyle yürütüldü.
- 1904 - Restorasyon işi Galata Yahudi Cemaati'ne bağlı Jak Bey de Leon tarafından yürütüldü.
- 1968 - Önemli tadilattan geçti.
- 1979 - Trakya kökenli Yahudilerin ibadetine adandı.
- 1983 - Zülfaris'te son düğün icra edildi.
- 1985 - Cemaat eksikliği nedeniyle Neve Şalom Sinagogu Vakfı tarafından 500. Yıl Vakfı'na devredildi.
- 2001 - Jak Kamhi ve ailesinin maddi desteğiyle müzeye çevrildi.[2]
Müze
Üç ayrı bölümden oluşan müzede ziyaretçiler tarih, gelenekler ve sosyal yaşam ile ilgili birçok konuda bilgiye ulaşabilmektedir.
Günümüz müzecilik anlayışına uygun bir şekilde donatılmış olan müzede interaktif panolar tasarlanmış, dokunmatik ekranlarla teknoloji de mekân içerisindeki yerini almıştır.
Müze alanı panolarla sınırlı değildir, dokunmatik bilgisayar sistemi ile statik yerine interaktif bir sistem kullanarak daha fazla verinin istenildiği zaman girişi yapılabilmektedir.
İlk bölümde milattan önce dördüncü yüzyıldan günümüze kadar Anadolu topraklarındaki Yahudi tarihi anlatılmaktadır. Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişi de içine alan bu bölümde tarihi olaylar kronolojik olarak hazırlanmıştır. Yakın tarihin anlatıldığı dokunmatik panoda konular resim ve videolarla desteklenerek verilmiştir. Basın için ayrılan bölümde Cumhuriyet öncesi ve sonrası yayımlanan Türk Yahudi basınına ait gazete örnekleri, matbaa objeleri ve tarihçe yer almaktadır.
Neve Şalom Sinagogu ve 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi arasında fiziki bağlantıyı kuran midraş holü sinagog içinde yapılan dini törenlerin canlı olarak izlenebilmesine olanak sağlamaktadır. Sünnet, düğün, Bar Mitsva gibi ritüellere tanıklık etmek müze ziyaretçisini fiili olarak törenin bir parçası haline getirmektedir.
Dini ritüellerde kullanılan objelerden oluşan bölüm, 1982 yılında kapanan Appollon Sinagogundan gelen midraş[2] ile temsili olarak yeniden canlandırılmıştır. Litürjik objelerin bir araya gelmesi ile mistik bir atmosferin yaratıldığı bu alanda farklı sinagoglardan gelen dini objeler sergilenmektedir.
Etnografya bölümünde ise doğumdan ölüme yaşam döngüsü; objeler, belgeler, resimler ve videolarla ziyaretçiye aktarılmaktadır. Ziyaretçilere barkovizyon ile çeşitli şehirlerde olan Yahudi gelenek ve törenlerine ait görüntüleri seyretme imkanı sunulmuştur.
Son bölümde Yahudi gelenekleri, bayramlar, yemek ve dil kültürü, müzik ve Yahudilerin çoğunlukla yaşadıkları bölgelerde yer alan sinagog, mezarlık gibi yapılar panolar ve dokunmatik ekranlarda anlatılmaktadır. Bu ekranlarda yer alan bilgiler içinde görsel ve işitsel ögeler sıklıkla kullanılmıştır. Bu alanda Judeo-Espanyol dilinde yapılmış sözlü tarih çalışması bir dönemi canlı tanıklardan dinlememizi sağlamakta ve toplumsal belleğe katkıda bulunmaktadır.
Müze alanı içerisinde gelen ziyaretçilerin Türkiye’deki Yahudi yaşamına ait kökler ile ilgili bilgilere ulaşabilecekleri bir araştırma bilgisayarı da mevcuttur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça ve notlar
- ^ "Türkiye Hahambaşılığı". 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2007.
- ^ a b Güleryüz, Naim (Haziran 2006). "500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi". Beyoğlu (3). ss. 50–56.
500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi