Kökmüş

Kökmüş - Yenisey yazıtlarında adı geçen ve Eski Türkler çağında tarihi bir soy veya boy adı.

Adı

Latin transkripsiyonu kökmüš şeklindedir. "Kökmüş" sözü iki kesimdir. "kök" ile "-müş". Birinci söz renk veya gök anlamını verir, ikinci söz ise -imiş sözü anlamındadır. Gökmüş, maviymiş anlamlarına gelmektedir.

Dil

Eski Türk dili.

Yurdu

Tam olarak yerleri bilinmemektedir. Coğrafya olarak Güney Sibirya denilebilir. Kökmüş adlı boy adı iki yazıt taşınta yazılıdır. Biri, Hakaslar yurdunda: Hoybal yaylası Açura köyünden kuzey-batı tarafa doğru 20 km. ırakta durmaktadır. Е-26 (Oçurı) denilen taştır. Öbürü Tıva'dan, Tıvadan yazıtın bulunduğu eski yeri tam olarak bilinmemektedir. E-50 (Tıva) denilen taştır.

Eski Türk Alfabesi ile

E-50. Minusinsk müzesinde bulunmaktadır. Muz. №42, adlı numaralı yazılı taş olarak durmaktadır.

Yazıların satırları taşa sayı ile yazılmıştır. Latin transkripi şöyledir.

(1) täŋri qanïm älim äsizim-ä

(2) kökmüš tutuq ärdäm üčün särdim

(2a) adïrïldïm-a

(3) tört qadasïm äsiz-e adïrïldïm-a

(4) abïčγa är atïm bägdäki atïm

(5) etrük bän qï...

Tıva Türkçesine birebir tercümesi

(1) дээр хааным элим кударанчыын

(2) көкмүш Тутук ат-алдар ужун ондадым

(2а) адырылдым

(3) дөрт акым хайыраан адырылдым

(4) Абычга эр адым бегдеги адым ...

(5) Этрүк мен кы ...

Tuvaca çeviriye açıklamalar
4. satırda «бегдеги» (Begdegi) demekle «beg» denilen sözden bulunan sıfattır. Satırda «beg adım» diye yazı kalmış diğer harfler silinmiştir.

İlgili yayınlar

1. И. В. Кормушин. Тюркские Енисейские эпитафии: грамматика, текстология. / И. В. Кормушин; (отв. ред. Д. М. Насилов); Ин-т языкознания РАН — М.:Наука, 2008. — 342 с. — ISBN 978-5-02-036260-4(Rusça)