Zinfandel: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Kuntra (mesaj | katkılar)
Devriyeler
6.736 değişiklik
yukarda -> yukarıda
24. satır: 24. satır:


=== ABD doğu kıyısı (1829 - 1850) ===
=== ABD doğu kıyısı (1829 - 1850) ===
Zinfandel'in [[Amerika Birleşik Devletleri|Amerika Birleşik Devletleri']]<nowiki/>ne gelişi [[Viyana]]'daki imparatorluk fidanlığı aracılığıyla olmuş olabilir, fidanlar muhtemelen eskiden [[Venedik Cumhuriyeti]]'ne ait olan [[Dalmaçya]] bölgesindeki topraklar üzerinde [[Habsburg Monarşisi]]'nin hakimiyet kurduğu sırada elde edilmiştir. [[Long Island]]'da bahçıvanlık yapan George Gibbs, 1820 ile 1829 yılları arasında [[Schönbrunn Sarayı|Schönbrunn]]'dan ve Avrupa'nın başka yerlerinden asmalar getirtti. Charles L. Sullivan, ''William Robert Prince''<nowiki/>'in ''A Treatise on the Vine'' (1830) adlı kitabında geçen "Black Zinfandel of Hungary" ifadesiyle George Gibbs'in 1829 yılında yaptığı satın alımlardan birine atıfta bulunmuş olabileceğini öne sürer.<ref name=":2">{{Kitap kaynağı|url=http://archive.org/details/zinfandelhistory00sull|başlık=Zinfandel|erişimtarihi=|tarih=2 Eylül 2003|dil=|sayfa=Chapter 2|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=University of California Press|diğerleri=Internet Archive|soyadı=Charles L. Sullivan|isbn=978-0-520-23969-2}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/982931036|başlık=TREATISE ON THE VINE : embracing its history from the earliest ages to the present day, with ... descriptions of above two hundred foreign, and eig.|erişimtarihi=|tarih=2016|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=FORGOTTEN Books|soyadı=PRINCE, WILLIAM ROBERT.|isbn=1-332-00199-8|oclc=982931036}}</ref> Webster sözlüğünde Zinfandel'in Avusturya'da yetiştirilen Zierfandler üzümünün adından türetilen [[Macarca]] bir kelime olan tzinifándli'nin (czirifandli) bozulması olduğunu öne sürülüyor.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.merriam-webster.com/dictionary/zinfandel | başlık = Definition of ZINFANDEL | erişimtarihi = 20 Kasım 2020 | dil =İngilizce| çalışma = www.merriam-webster.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090422071901/https://www.merriam-webster.com/dictionary/zinfandel | arşivtarihi = 22 Nisan 2009}}</ref> Ancak [[Zierfandler]] ve Zinfandal çok farklı üzüm çeşitleri olduğu için, yukarda bahsedilen George Gibbs'in siparişinin uzun Atlantik seyahati esnasında bu iki üzümün etiketlerinin karışmış olma ihtimali üzerinde de durulabilir.<ref name=":2" />
Zinfandel'in [[Amerika Birleşik Devletleri|Amerika Birleşik Devletleri']]<nowiki/>ne gelişi [[Viyana]]'daki imparatorluk fidanlığı aracılığıyla olmuş olabilir, fidanlar muhtemelen eskiden [[Venedik Cumhuriyeti]]'ne ait olan [[Dalmaçya]] bölgesindeki topraklar üzerinde [[Habsburg Monarşisi]]'nin hakimiyet kurduğu sırada elde edilmiştir. [[Long Island]]'da bahçıvanlık yapan George Gibbs, 1820 ile 1829 yılları arasında [[Schönbrunn Sarayı|Schönbrunn]]'dan ve Avrupa'nın başka yerlerinden asmalar getirtti. Charles L. Sullivan, ''William Robert Prince''<nowiki/>'in ''A Treatise on the Vine'' (1830) adlı kitabında geçen "Black Zinfandel of Hungary" ifadesiyle George Gibbs'in 1829 yılında yaptığı satın alımlardan birine atıfta bulunmuş olabileceğini öne sürer.<ref name=":2">{{Kitap kaynağı|url=http://archive.org/details/zinfandelhistory00sull|başlık=Zinfandel|erişimtarihi=|tarih=2 Eylül 2003|dil=|sayfa=Chapter 2|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=University of California Press|diğerleri=Internet Archive|soyadı=Charles L. Sullivan|isbn=978-0-520-23969-2}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/982931036|başlık=TREATISE ON THE VINE : embracing its history from the earliest ages to the present day, with ... descriptions of above two hundred foreign, and eig.|erişimtarihi=|tarih=2016|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=FORGOTTEN Books|soyadı=PRINCE, WILLIAM ROBERT.|isbn=1-332-00199-8|oclc=982931036}}</ref> Webster sözlüğünde Zinfandel'in Avusturya'da yetiştirilen Zierfandler üzümünün adından türetilen [[Macarca]] bir kelime olan tzinifándli'nin (czirifandli) bozulması olduğunu öne sürülüyor.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.merriam-webster.com/dictionary/zinfandel | başlık = Definition of ZINFANDEL | erişimtarihi = 20 Kasım 2020 | dil =İngilizce| çalışma = www.merriam-webster.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090422071901/https://www.merriam-webster.com/dictionary/zinfandel | arşivtarihi = 22 Nisan 2009}}</ref> Ancak [[Zierfandler]] ve Zinfandal çok farklı üzüm çeşitleri olduğu için, yukarıda bahsedilen George Gibbs'in siparişinin uzun Atlantik seyahati esnasında bu iki üzümün etiketlerinin karışmış olma ihtimali üzerinde de durulabilir.<ref name=":2" />


Gibbs, 1830'da [[Boston]]'u ziyaret ettikten kısa bir süre sonra Boston'da yaşayan Samuel Perkins sofralık "Zenfendal" üzümü satmaya başladı. 1830'da Gibbs, benzer bir çeşit olan "Siyah St. Peters" adı verilen bir çeşidi daha tedarik etti. O dönemde İngiltere'de birçok asmanın adında "St. Peters" olması, Gibbs'in bu asmaları İngiltere'den tedarik etmiş olabileceğini de göstermektedir. ''Siyah St. Peters'' hakkında bilinen çok az şey arasında, 1850'lerde Kaliforniya'ya gelen Siyah St. Peters üzümlerinin 1870'lerde Zinfandel olarak satılmaya başlayan üzümlerle aynı olduğu bulunmaktadır.<ref name=":2" />
Gibbs, 1830'da [[Boston]]'u ziyaret ettikten kısa bir süre sonra Boston'da yaşayan Samuel Perkins sofralık "Zenfendal" üzümü satmaya başladı. 1830'da Gibbs, benzer bir çeşit olan "Siyah St. Peters" adı verilen bir çeşidi daha tedarik etti. O dönemde İngiltere'de birçok asmanın adında "St. Peters" olması, Gibbs'in bu asmaları İngiltere'den tedarik etmiş olabileceğini de göstermektedir. ''Siyah St. Peters'' hakkında bilinen çok az şey arasında, 1850'lerde Kaliforniya'ya gelen Siyah St. Peters üzümlerinin 1870'lerde Zinfandel olarak satılmaya başlayan üzümlerle aynı olduğu bulunmaktadır.<ref name=":2" />
54. satır: 54. satır:
1976 yılında [[Bari]]'den Dr. Lamberti, Goheen, Primitivo'nun Hırvat [[Plavac Mali]] ile aynı üzüm çeşidi olabileceğini önermişti.<ref name=":5" /> 1982'de ise Goheen, iki çeşidin benzer olduklarını ancak aynı çeşit olmadıklarını izozim analizi ile doğrulamıştı.<ref name=":5" /> Ancak aralarında Hırvat doğumlu şarap yapımcısı Mike Grgich'in de bulunduğu bazı [[Hırvatlar]], Plavac Mali'nin Zinfandel ile aynı çeşit olduğuna ikna olarak, 1991'de Grgich ve diğer üreticiler, Zinfandel üzerindeki bilimsel araştırmaları desteklemek amacıyla Zinfandel Savunucuları ve Üreticileri (ZAP) olarak bir araya geldi.<ref name=":4" /> Bu destekle, [[Kaliforniya Üniversitesi]], [[Davis, Kaliforniya|Davis]], profesörü Carole Meredith [[Hırvatistan]]'a giderek, [[Zagreb Üniversitesi|Zagreb Üniversites]]<nowiki/>i ile işbirliği içinde Dalmaçya'da 150'den fazla [[Plavac Mali]] örneği topladı.<ref name=":5" /><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20110611013847/http://www.zinfandel.org/about_zin/pdf/2002_01_Looking_for_Zin_in_Croatia.pdf|başlık=Looking for Zinfandel in Croatia|erişimtarihi=20 Kasım 2020|arşivengelli=evet|yazarlar=Dr. Carole Meredith|tarih=11 Haziran 2011|çalışma=|yayıncı=Kaliforniya Üniversitesi, Davis}}</ref>
1976 yılında [[Bari]]'den Dr. Lamberti, Goheen, Primitivo'nun Hırvat [[Plavac Mali]] ile aynı üzüm çeşidi olabileceğini önermişti.<ref name=":5" /> 1982'de ise Goheen, iki çeşidin benzer olduklarını ancak aynı çeşit olmadıklarını izozim analizi ile doğrulamıştı.<ref name=":5" /> Ancak aralarında Hırvat doğumlu şarap yapımcısı Mike Grgich'in de bulunduğu bazı [[Hırvatlar]], Plavac Mali'nin Zinfandel ile aynı çeşit olduğuna ikna olarak, 1991'de Grgich ve diğer üreticiler, Zinfandel üzerindeki bilimsel araştırmaları desteklemek amacıyla Zinfandel Savunucuları ve Üreticileri (ZAP) olarak bir araya geldi.<ref name=":4" /> Bu destekle, [[Kaliforniya Üniversitesi]], [[Davis, Kaliforniya|Davis]], profesörü Carole Meredith [[Hırvatistan]]'a giderek, [[Zagreb Üniversitesi|Zagreb Üniversites]]<nowiki/>i ile işbirliği içinde Dalmaçya'da 150'den fazla [[Plavac Mali]] örneği topladı.<ref name=":5" /><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20110611013847/http://www.zinfandel.org/about_zin/pdf/2002_01_Looking_for_Zin_in_Croatia.pdf|başlık=Looking for Zinfandel in Croatia|erişimtarihi=20 Kasım 2020|arşivengelli=evet|yazarlar=Dr. Carole Meredith|tarih=11 Haziran 2011|çalışma=|yayıncı=Kaliforniya Üniversitesi, Davis}}</ref>


1993 yılında Meredith, Primitivo ve Zinfandel'in aynı üzüm çeşidinin farklı klonları olduğunu doğrulamak için bir DNA parmak izi tekniği kullandı.<ref name=":6">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.ajevonline.org/content/44/3/266|başlık=DNA Fingerprint Characterization of Some Wine Grape Cultivars|tarih=1 Ocak 1993|sayı=3|dil=İngilizce|sayfalar=266-274|çalışma=American Journal of Enology and Viticulture|cilt=44|ad=John E.|soyadı=Bowers|issn=0002-9254|ad2=Elizabeth B.|ad3=Carole P.|soyadı2=Bandman|soyadı3=Meredith}}</ref> Karşılaştırmalı arazi araştırmaları sonucunda "Primitivo klon seçimlerinin genellikle daha erken meyve olgunluğu, benzer veya daha yüksek verim ve benzer veya daha düşük salkım çürüme yatkınlığı ile Zinfandel'den daha üstün olduğunu" bulmuştur. Bu, yukarda anlatılan Primitivo'nun, Hırvat üzümünün erken olgunlaşan bir klonu olarak seçildiği yaklaşımı ile de tutarlılık göstermektedir<ref name=":15" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.ajevonline.org/content/56/3/284|başlık=Performance of Zinfandel and Primitivo Grapevine Selections in the Central San Joaquin Valley, California|tarih=1 Eylül 2005|sayı=3|dil=İngilizce|sayfalar=284-286|çalışma=American Journal of Enology and Viticulture|cilt=56|ad=Matthew W.|soyadı=Fidelibus|issn=0002-9254|ad2=L. Peter|ad3=Donald G.|ad4=Pierre-Thibaut|soyadı2=Christensen|soyadı3=Katayama|soyadı4=Verdenal}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20090311164008/http://westernfarmpress.com/grapes/032907-wine-clones/|başlık=California varietal wine grape growing has become all about clones|erişimtarihi=20 Kasım 2020|arşivengelli=evet|tarih=11 Mart 2009|yayıncı=Western Farm Press}}</ref>
1993 yılında Meredith, Primitivo ve Zinfandel'in aynı üzüm çeşidinin farklı klonları olduğunu doğrulamak için bir DNA parmak izi tekniği kullandı.<ref name=":6">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.ajevonline.org/content/44/3/266|başlık=DNA Fingerprint Characterization of Some Wine Grape Cultivars|tarih=1 Ocak 1993|sayı=3|dil=İngilizce|sayfalar=266-274|çalışma=American Journal of Enology and Viticulture|cilt=44|ad=John E.|soyadı=Bowers|issn=0002-9254|ad2=Elizabeth B.|ad3=Carole P.|soyadı2=Bandman|soyadı3=Meredith}}</ref> Karşılaştırmalı arazi araştırmaları sonucunda "Primitivo klon seçimlerinin genellikle daha erken meyve olgunluğu, benzer veya daha yüksek verim ve benzer veya daha düşük salkım çürüme yatkınlığı ile Zinfandel'den daha üstün olduğunu" bulmuştur. Bu, yukarıda anlatılan Primitivo'nun, Hırvat üzümünün erken olgunlaşan bir klonu olarak seçildiği yaklaşımı ile de tutarlılık göstermektedir<ref name=":15" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.ajevonline.org/content/56/3/284|başlık=Performance of Zinfandel and Primitivo Grapevine Selections in the Central San Joaquin Valley, California|tarih=1 Eylül 2005|sayı=3|dil=İngilizce|sayfalar=284-286|çalışma=American Journal of Enology and Viticulture|cilt=56|ad=Matthew W.|soyadı=Fidelibus|issn=0002-9254|ad2=L. Peter|ad3=Donald G.|ad4=Pierre-Thibaut|soyadı2=Christensen|soyadı3=Katayama|soyadı4=Verdenal}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20090311164008/http://westernfarmpress.com/grapes/032907-wine-clones/|başlık=California varietal wine grape growing has become all about clones|erişimtarihi=20 Kasım 2020|arşivengelli=evet|tarih=11 Mart 2009|yayıncı=Western Farm Press}}</ref>


1998 yılına gelindiğinde, Meredith'in ekibi Plavac Mali'nin Zinfandel olmadığını, birinin diğerinin ebeveyni olduğunu fark etti. 2000 yılında ise Primitivo / Zinfandel'in Plavac Mali'nin ebeveynlerinden biri olduğunu keşfettiler.<ref name=":6" /> Plavac Mali'nin diğer ebeveyni Ivan Pejić ve Edi Maletić (Zagreb Üniversitesi) tarafından [[Adriyatik Denizi]]'nde bulunan [[Šolta]] adasından eski bir çeşit olan Dobričić olarak belirlendi.<ref name=":4" /><ref name=":6" />
1998 yılına gelindiğinde, Meredith'in ekibi Plavac Mali'nin Zinfandel olmadığını, birinin diğerinin ebeveyni olduğunu fark etti. 2000 yılında ise Primitivo / Zinfandel'in Plavac Mali'nin ebeveynlerinden biri olduğunu keşfettiler.<ref name=":6" /> Plavac Mali'nin diğer ebeveyni Ivan Pejić ve Edi Maletić (Zagreb Üniversitesi) tarafından [[Adriyatik Denizi]]'nde bulunan [[Šolta]] adasından eski bir çeşit olan Dobričić olarak belirlendi.<ref name=":4" /><ref name=":6" />

Sayfanın 05.06, 20 Şubat 2021 tarihindeki hâli

Zinfandel/Primitivo
Üzüm (Vitis)
"Asmada olgunlaşan Zinfandel üzümleri"
Sonoma County, Kaliforniya
Tür adıVitis vinifera
Diğer adıCrljenak Kaštelanski, Zin, ZPC (daha fazla)
Orijinal kökeniHırvatistan
Önemli üretim yerleriKaliforniya, Puglia, Dalmaçya
VIVC kimliği9703

Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir.

MÖ 6000 civarında yetiştirilmeye başlanan Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel, DNA analizleri neticesinde, genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak Kaštelanski ve Tribidrag ile 18. yüzyıldan beri Puglia, İtalya'da geleneksel olarak yetiştirilen Primitivo çeşidine eşdeğer olduğu ortaya konulmuştur.[1]

Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eşanlamlısı olarak tanımlarken, ticari anlaşmazlıklar nedeniyle süreç ABD'de yavaş işlemektedir.[2] 19. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'ne götürülen üzüm, başlıca şarapçılık bölgesi Kaliforniya'da 2019 yılı verilerine göre 16.200 hektar bir alanda ekilidir. Bu, 374.000 hektar bağı bulunan Kaliforniya'nın yaklaşık %4,4'ünü oluşturmaktadır.[3]

Yetiştiği diğer önemli bölgeler Puglia ve Dalmaçya kıyılarıdır.[4] Ayrıca Batı Avusturalya, Güney Avustralya, Güney Afrika, Amerika'nın batı yakası eyaletlerinin görece sıcak bölgeleri, Meksika, Languedoc ve Türkiye'de de az miktarda yetiştirilmektedir.[4][5] Bağda görece fazla bakım gerektiren Zinfandel'in ince kabuklu üzümleri, büyük ve sıkı salkımlar halinde büyür. Olgunlaşmaları için sıcak bir iklime ihtiyaç duyar.[6]

Genel olarak gövdeli ve yüksek alkollü kırmızı şarap yapımına uygun olmakla birlikte, farklı stillerde de işlenebilir.[7] Üzümün içerdiği yüksek şeker miktarı ile %15'i aşan (ABV) alkol seviyelerine fermente edilebilir.[8] Bir hata sonucu üretilen; ancak günümüz Kalifoniya şarap endüstrisinin büyük ticari başarılarından biri kabul edilen White Zinfandel (Beyaz Zinfandel) yarı tatlı roze (allık tarzı) stillinde işlenen bir şaraptır.[4][9]

Zinfandel kırmızı şaraplarında hissedilen aromalar; yapıldığı üzümün olgunluğuna, yetiştirildiği yere, asmanın yaşına ve şarap yapımcısının uyguladığı tekniklere göre farklılık göstermektedir.[10]

Tarihi

Avrupa (MÖ 6000 - 1870)

Arkeolojik kalıntılar, Zinfandel çeşidinin de içerisinde yer aldığı Vitis vinifera'nın Kafkasya bölgesinde MÖ 6000 civarında ekilmeye başladığını ve bundan kısa bir süre sonra şarap yapımının keşfedildiğini göstermektedir.[11] Asma yetiştiriciliği daha sonra Kafkasya'dan Akdeniz ve çevre bölgelere yayıldı. Her ne kadar 19. yüzyılın sonlarındaki asma biti salgınıyla neredeyse birçoğu tamamen ortadan kaybolsa da, Hırvatistan'ın bir zamanlar 19. yüzyılda şarap endüstrisinin temelini oluşturan ve Zinfandel ile ilgili genetik bağı olan birkaç yerli çeşidi bulunmaktadır.[12] Bu çeşitlilik, Zinfandel'in Hırvatistan'da uzun süredir yetiştirildiğini göstermektedir. 2001 yılında Kaliforniya Üniversitesi'nde yapılan DNA araştırması sonucunda, Hırvatistan'ın Dalmaçya kıyılarında keşfedilen ve yerel halk tarafından "Crljenak Kaštelanski (Kaštela'nın kırmızı üzümleri)" olarak adlandırılan üzüm çeşidiyle gene yerel olarak "Tribidrag" olarak bilinen çeşidin aslında Zinfandel olduğu doğrulanmıştır. Ayrıca Hırvatistan'ın yerel üzüm çeşitlerinden Plavac Mali'nin yapılan DNA araştırması sonucu Zinfandel ve çok eski bir üzüm çeşidi olan Dobričić'in zaman içerisinde tür içi melezlenmesi sonucu oluştuğunu göstermektedir.[13]

Avrupa Birliği tarafından Ocak 1999 tarihinde Zinfandel ile eş anlamlı ilan edilen Primitivo üzümünün ilk belgelenmiş kullanımı 1870'lerin İtalyan hükümet yayınlarında görülmektedir.[8] Adı, üzümün diğer çeşitlerden daha erken olgunlaşma eğilimine atıfta bulunan primativus veya primaticcio terimlerinden türemiştir. Bu ismin, Zinfandel teriminin ilk belgelenmiş kullanımından 40 yıl sonra ortaya çıkması, daha önceleri Primitivo'nun Atlantik'in ötesinden (Kaliforniya), İtalya'ya getirildiğini öne sürmekteydi, ancak bu hipotez, asmanın Hırvat kökeninin keşfedilmesinden sonra geçersiz olmuştur.[14]

Primitivo'nun 18. yüzyılda Adriyatik deniz yolu ile İtalya'nın Puglia bölgesine getirildiği düşünülüyor. Bari yakınlarındaki Gioia del Colle'deki kilisenin rahibi Don Francesco Filippo Indellicati, çeşidin erken ("primo") olgunlaşan çeşitlerini seçerek Liponti'ye dikmiştir. Sonuç olarak erken olgunlaşan bu klon "ilk olgunlaşan" anlamına gelen Primitivo olarak anılmaktadır.[15] Primitivo, Ağustos sonunda olgunlaşarak, İtalya'nın kuzey Puglia bölgesinde yaygınlaşmıştır. Altamura Kontes Sabini'nin 19. yüzyılın sonlarında Manduria'lı Don Tommaso Schiavoni-Tafuri ile evlendiğinde çeyizinin bir parçası olarak büyük Primitivo DOC'ye ekilmesi için Primitivo asmaları hediye edilmiştir.[4]

Zinfandel salkımı (Horse Heaven Hills AVA / Washington)

ABD doğu kıyısı (1829 - 1850)

Zinfandel'in Amerika Birleşik Devletleri'ne gelişi Viyana'daki imparatorluk fidanlığı aracılığıyla olmuş olabilir, fidanlar muhtemelen eskiden Venedik Cumhuriyeti'ne ait olan Dalmaçya bölgesindeki topraklar üzerinde Habsburg Monarşisi'nin hakimiyet kurduğu sırada elde edilmiştir. Long Island'da bahçıvanlık yapan George Gibbs, 1820 ile 1829 yılları arasında Schönbrunn'dan ve Avrupa'nın başka yerlerinden asmalar getirtti. Charles L. Sullivan, William Robert Prince'in A Treatise on the Vine (1830) adlı kitabında geçen "Black Zinfandel of Hungary" ifadesiyle George Gibbs'in 1829 yılında yaptığı satın alımlardan birine atıfta bulunmuş olabileceğini öne sürer.[16][17] Webster sözlüğünde Zinfandel'in Avusturya'da yetiştirilen Zierfandler üzümünün adından türetilen Macarca bir kelime olan tzinifándli'nin (czirifandli) bozulması olduğunu öne sürülüyor.[18] Ancak Zierfandler ve Zinfandal çok farklı üzüm çeşitleri olduğu için, yukarıda bahsedilen George Gibbs'in siparişinin uzun Atlantik seyahati esnasında bu iki üzümün etiketlerinin karışmış olma ihtimali üzerinde de durulabilir.[16]

Gibbs, 1830'da Boston'u ziyaret ettikten kısa bir süre sonra Boston'da yaşayan Samuel Perkins sofralık "Zenfendal" üzümü satmaya başladı. 1830'da Gibbs, benzer bir çeşit olan "Siyah St. Peters" adı verilen bir çeşidi daha tedarik etti. O dönemde İngiltere'de birçok asmanın adında "St. Peters" olması, Gibbs'in bu asmaları İngiltere'den tedarik etmiş olabileceğini de göstermektedir. Siyah St. Peters hakkında bilinen çok az şey arasında, 1850'lerde Kaliforniya'ya gelen Siyah St. Peters üzümlerinin 1870'lerde Zinfandel olarak satılmaya başlayan üzümlerle aynı olduğu bulunmaktadır.[16]

1835'e gelindiğinde Boston'un önde gelen fidancılarından Charles M. Hovey, sofralık üzüm çeşidi olarak bağcılara Zinfandel'i önermekteydi ve çok geçmeden Zinfandel, sofralık üzüm üretimi için seralarda yaygın olarak yetiştirilmeye başladı. Zinfindal üzümünden şarap yapılmasına ilişkin ilk referans, John Fisk Allen'ın Üzüm Asmasının Kültürü ve Muamelesinde Pratik İncelemesi (1847) kitabında yer almaktadır. Bu arada, 1850'lerde dikkatler Concord gibi Boston'da açık havada yetiştirilebilecek diğer üzüm çeşitlerine kaydıkça, sera yetiştiriciliğinin de popülaritesi azaldı.[16]

Kaliforniya (1850 - 1933)

Zinfandel asmasının yaprakları

William Robert Prince ve Frederick W. Macondray (Faxon Atherton'un oğlu) gibi diğer asma fidancıları, 1850'lerde Kaliforniya Altına Hücum'a katılarak, Zinfandel fidanlarını da yanlarında götürdüler. Prince notlarında, "üzümün mükemmel bir şekilde kurutulduğunu" ve Zinfandel'in Kaliforniya'da bulduğu "Kara Sonora" ile aynı olduğuna inandığını kaydeder. "Siyah St. Peters" olarak bilinen asma Kaliforniya'ya geldiğinde, başlangıçta ayrı bir çeşit olarak kabul edildi; ancak 1870'lerde Zinfandel ile aynı üzüm olarak kabul edilmiştir.[16]

Joseph W. Osborne Kaliforniya'daki ilk şarabı Zinfandel'den yapmış olduğu düşünülmektedir. Osborne, Napa'nın hemen kuzeyindeki Oak Knoll bağına diktiği Zinfandel üzümlerden ürettiği şarabı 1857'de çok beğenildi.[8] Zinfandel fidanlarının bölgede ekimi kısa süre sonra artışa geçerek, 19. yüzyılın sonunda Kaliforniya'daki ekilmiş en yaygın Vitis Vinifera çeşidi haline geldi.[19]

19.yüzyılda ekilen Zinfandel'lerin çoğu, 1920'lerde, Yasak Yılları (1920-1933) boyunca bağlardan sökülerek yok edildi. Bu nedenle,19. yüzyılın sonlarında ekilen ve günümüze ulaşabilen yaşlı Zinfandel asmalarından elde edilen üzümlerden yapılan kırmızı şaraplara oldukça değer verilir. Yasak Yılları boyunca Amerika'da alkol satışının yasak olmasına karşın, evde şarap yapımı yasaldı.[20] Bu dönemde bazı üzüm bağları, evde şarap yapımına uygun üzüm çeşitlerini yetiştirmeyi tercih etti. Nispeten ince kabuklu Zinfandel üzümleri, bağların yakınında yaşayan ev şarap üreticileri arasında popüler iken, doğu kıyısı pazarlarına giden uzun yolculuk esnasında çürümeye oldukça açıktı.[21] Bundan ötürü, kalın kabuklu Alicante Bouschet gibi çürümeye daha az yatkın üzüm çeşitleri, sökülen Zinfandel asmalarının yerine yaygın bir şekilde ekildi.[21] Yasak Yılları sonlarında, 1931 yılında, doğu kıyısına 3000 araba - yaklaşık (34.000 ton) - Zinfandel üzümü sevk edilirken, 6000 araba - yaklaşık (68.000 ton) Alicante Bouschet üzümü sevk edilmiştir.[21]

Yasaktan sonraki dönem: Yeniden keşfedilme (1933-günümüz)

ABD'de Yasak Yılları (1920-1933) fıçıları imha eden görevliler

1930'da şarap endüstrisi Büyük Buhran ve Yasak Yılları nedeniyle zayıflamıştı.[22] İç pazara ürün tedarik ederek hayatta kalan birçok üzüm bağı, kaliteli Zinfandel yetiştirmek için uygun olmayan Kaliforniya'nın Orta Vadisi'nde bulunuyordu.[21] Bu nedenle, yasağın sona ermesi ile artan talep, kaliteli şaraplık üzüm sıkıntısını da beraberinde getirdi.[21] O dönemde, çoğu Zinfandel üzümü, fortifiye şarap yapımında kullanılan kupajların içerinde, kendi karakterini yansıtmaktan yoksundu. Bununla birlikte, bazı üreticiler Zinfandel'den kendi başına kırmızı şarap yapmakla ilgilenmeye devam etti.

20. yüzyılın ortalarına gelindiğinde, Kaliforniya'da Zinfandel'in kökenleri unutulmuştu. 1972'de bir İngiliz şarap yazarı şöyle yazdı: "Büyüleyici bir Kaliforniya üzümü var, Zinfandel, Macaristan'dan geldiği söyleniyor; ancak görünüşe göre şu anda orada da unutulan bir üzüm çeşidi".[23] 1974 ve 1981'de Amerikalı şarap yazarları bunu şu şekilde tanımladılar: "Kaliforniya'nın orijinali, başka hiçbir yerde yetiştirilmedi"[24] ve "Kaliforniya'nın kendi kırmızı üzümleri".[25]

1972'de, Sutter Home Winery'den Bob Trinchero, Deaver bağlarından gelen Zinfandel ile daha fazla tanen ve renk içeren bir şarap yapabilmek için, pres sonrası üzüm suyunun bir kısmını başka bir tanka aktardı. Saignée yöntemi adı verilen bu yöntemle, tanka aktardığı üzüm suyundan sek bir roze şarap yapan Trinchero, bunu bir İsviçre şarabı olan Oeil de Perdrix adı altında satmaya çalıştı.[26] Alkol, Tütün, Ateşli Silahlar ve Patlayıcılar Bürosu İngilizce tercümede ısrar edince, isme "Beyaz Zinfandel" eklenerek, 220 kasa satıldı.[26] O dönemlerde, beyaz şaraba olan talep, ekili olan beyaz şaraplık üzümlerinden üretilebilecek, beyaz şarap miktarından daha fazlaydı. Bu nedenle diğer Kaliforniyalı üreticiler, minimum kabuk teması ile kırmızı üzümlerden beyaz şarap yapmaya çalıştı.[27] Bununla birlikte, 1975'te, Trinchero'nun şarabı, tüm şeker alkole dönüşmeden önce mayanın öldüğü bir problem olan fermantasyon durması yaşadı.[28] Şarap, daha %2 oranda alkol üretilebilecek şekere sahipti. Trinchero, şarabı iki hafta bir kenarda, beklettikten sonra tadına bakarak, bu hafif pembe, şekerli şarabı şişeleyip satmaya karar verdi.[26] Mateus Rosé'nin II. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'da büyük bir başarıya ulaşması gibi, bu yarı tatlı Beyaz Zinfandel şarabı da son derece popüler oldu.[28] Beyaz Zinfandel, 2006 yılı verilerine göre ABD şarap satışlarının hacim olarak %9,9'unu (değer olarak %6,3), kırmızı Zinfandel satışlarının ise altı katını oluşturuyordu.[29] Günümüzde satışları düşen Beyaz Zinfandel, genellikle Kaliforniya'nın Orta Vadisi'nde yetiştirilen üzümlerden yapılır.[9] 2019 yılı verilerine göre Kaliforniya eyaletinin şarap satışlarının hacim olarak %3,3'ünü Beyaz Zinfandel oluşturmaktadır.[30]

Şarap eleştirmenleri, 1970'ler ve 1980'lerde toplum arasında çok popüler olan Beyaz Zinfandel'e mesafeli yaklaşmışlardır. Modern Beyaz Zinfandel, 1975 yılındaki orijinal stile göre daha fazla meyve aromaları ön planda ve daha az şekerlidir.[8] Bununla birlikte, bu açık pembe roze şarap, 20. yüzyılın sonunda kırmızı sek Zinfandel şaraplarına olan ilgiyi arttırmasıyla birlikte, Sonoma ve Napa Vadisi gibi birinci sınıf Zinfandal yetiştirmeye uygun bölgelerdeki birçok eski Zinfandel asmasını da sökülmekten kurtarmıştır.[31] İki şarabın tadı önemli ölçüde farklı olsa da, ikisi de aynı (kırmızı) üzümlerden yapılır ve farklı bir şekilde işlenir.

Primitivo, Crljenak Kaštelanski ve Tribidrag ile olan ilişkisi

Crljenak Kaštelanski asması. Zagreb Üniversitesi'nden alınan metal etiket, bu asmanın genetik araştırma için ayrıldığını gösteriyor.

Zinfandel uzun süredir "Amerika'nın yerel asması ve şarabı" olarak görülüyordu[32]; ancak Kalifornia Üniversitesi, Davis (UCD) profesörü Austin Goheen 1967'de İtalya'yı ziyaret ettiğinde, Primitivo'dan yapılan şarabın ona Zinfandel'i hatırlattığını fark etti.[33] Primitivo, 1968'de Kaliforniya'ya getirildi ve ampelograflar, 1972'de Zinfandel ile aynı çeşit olduğunu ilan ettiler. 1975'te Kaliforniya'da ekilen Primitivo asmalarından yapılan ilk şarap, Zinfandel şarabı ile benzer özelliklere sahipti.[34] 1975'te doktora öğrencisi Wade Wolfe, Zinfandel ve Primitivo'nun aynı izozim parmak izlerine sahip olduğunu gösterdi.[35]

1976 yılında Bari'den Dr. Lamberti, Goheen, Primitivo'nun Hırvat Plavac Mali ile aynı üzüm çeşidi olabileceğini önermişti.[33] 1982'de ise Goheen, iki çeşidin benzer olduklarını ancak aynı çeşit olmadıklarını izozim analizi ile doğrulamıştı.[33] Ancak aralarında Hırvat doğumlu şarap yapımcısı Mike Grgich'in de bulunduğu bazı Hırvatlar, Plavac Mali'nin Zinfandel ile aynı çeşit olduğuna ikna olarak, 1991'de Grgich ve diğer üreticiler, Zinfandel üzerindeki bilimsel araştırmaları desteklemek amacıyla Zinfandel Savunucuları ve Üreticileri (ZAP) olarak bir araya geldi.[19] Bu destekle, Kaliforniya Üniversitesi, Davis, profesörü Carole Meredith Hırvatistan'a giderek, Zagreb Üniversitesi ile işbirliği içinde Dalmaçya'da 150'den fazla Plavac Mali örneği topladı.[33][36]

1993 yılında Meredith, Primitivo ve Zinfandel'in aynı üzüm çeşidinin farklı klonları olduğunu doğrulamak için bir DNA parmak izi tekniği kullandı.[37] Karşılaştırmalı arazi araştırmaları sonucunda "Primitivo klon seçimlerinin genellikle daha erken meyve olgunluğu, benzer veya daha yüksek verim ve benzer veya daha düşük salkım çürüme yatkınlığı ile Zinfandel'den daha üstün olduğunu" bulmuştur. Bu, yukarıda anlatılan Primitivo'nun, Hırvat üzümünün erken olgunlaşan bir klonu olarak seçildiği yaklaşımı ile de tutarlılık göstermektedir[1][38][39]

1998 yılına gelindiğinde, Meredith'in ekibi Plavac Mali'nin Zinfandel olmadığını, birinin diğerinin ebeveyni olduğunu fark etti. 2000 yılında ise Primitivo / Zinfandel'in Plavac Mali'nin ebeveynlerinden biri olduğunu keşfettiler.[37] Plavac Mali'nin diğer ebeveyni Ivan Pejić ve Edi Maletić (Zagreb Üniversitesi) tarafından Adriyatik Denizi'nde bulunan Šolta adasından eski bir çeşit olan Dobričić olarak belirlendi.[19][37]

Bu keşif, arama merkezini Dalmaçya kıyı şeridi ve açık deniz adalarına daralttı. Sonunda numuneler arasında eşleşen bir DNA izi bulundu. Eşleşen iz, Kaštel Novi'deki Ivica Radunić bağında 2001 yılında örneklenen bir asmadan geldi.[37] Crljenak Kaštelanski ("Kaštela Kırmızısı"), uzun yıllar önce ayrılmalarından bu yana bazı genetik farklılıklar meydana gelse de, orijinal evinde Primitivo / Zinfandel'i temsil ediyor gibi görünmektedir. Meredith artık çeşidi "ZPC" olarak adlandırıyor (Zinfandel / Primitivo / Crljenak Kaštelanski).[40]

Bu Hırvat bağında, binlerce başka asmayla karışmış sadece dokuz Crljenak Kaštelanski asması bulunuyordu. 2002 yılında, Dalmaçya kıyı kasabası Omiš'te yerel olarak Pribidrag olarak bilinen ek asmalar bulundu.[2] Virüs enfeksiyonları yetiştirilmesini geciktirmesine rağmen, her iki klon da Kaliforniya'da Ridge Vineyards'ın himayesinde üretilmektedir. İlk Hırvat ZPC şarabı 2005 yılında Edi Maletić tarafından yapıldı.[41] Aynı zamanda, Zinfandel klonuna göre bağda daha az terbiye isteyen Primitivo'nun Kaliforniya'da ekimleri arttı. Şaraplarının daha çok böğürtlen ve baharat aromalarına sahip olduğu bilinmektedir.[42]

2012 yılında yayınlana Wine Grapes kitabında Jancis Robinson ve Julia Harding ve İsviçreli üzüm genetikçisi Dr. José Vouillamoz, Zinfandel'in kökenlerine ilişkin araştırmayı detaylandırıyor. Dünyanın dört bir yanındaki üzüm bağlarında yıllarca süren araştırma ve DNA testlerinden sonra, Hırvatistan'ın Split kentindeki yaşlı bir kadının bahçesinden 90 yaşındaki tek bir üzüm asması, Zinfandel'in eski bir Hırvat üzümü olduğunu gösteren kanıtları sağladı. Bu asma Hırvatistan'da 15. yüzyıldan beri Tribidrag olarak bilinmekteydi.[43]

Yasal sorunlar

Yerel şarap etiketleme düzenlemeleri, ticari anlaşmazlıklar nedeniyle yavaşlatılan bir süreç olmasına karşın, DNA kanıtlarına göre yavaş yavaş ilerlemektedir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eşanlamlısı olarak tanıdı.[2] Bu da İtalyan Primitivo'sunun Amerika Birleşik Devletleri'nde ve AB etiketleme kanunlarını tanıyan diğer tüm ülkelerde Zinfandel olarak etiketlenebileceği anlamına geliyor. İtalyan şarap üreticileri bu kurallardan yararlanarak, Alkol ve Tütün Vergisi ve Ticaret Bürosu'nun (TTB) onayıyla Zinfandel etiketli Primitivo şaraplarını Amerika Birleşik Devletleri'ne gönderdi.[19]

Aralık 2007 tarihinde, TTB, Amerikan şarapları için hem Zinfandel hem de Primitivo'yu onaylanmış üzüm çeşitleri olarak listelemesine rağmen, eşanlamlılar olarak listelememektedir.[44][45] ABD'li üreticiler, bu nedenle, bir şarabı Zinfandel veya Primitivo olmasına göre etiketlemelidir. Alkol, Tütün, Ateşli Silahlar ve Patlayıcılar Bürosu (ATF) 2002 yılında bunların eşanlamlı olarak tanınmasını önerdi; ancak Temmuz 2008'de önerilen bu düzenleme (RIN 1513 – AA32, eski adıyla RIN 1512-AC65) geri çekildi.[46][47]

Dünya'daki dağılımı ve şarap stilleri

Amerika Birleşik Devletleri

Yaşlı Zinfandel asmalarından yapılmış 2011 rekolteli bir Kaliforniya şarabı

Zinfandel, Amerika Birleşik Devletleri'nin birçok bölgesinde yetiştirilmekle birlikte, en büyük ekili alan Kaliforniya'dadır. ABD'li üreticiler, Zinfandel üzümlerini kullanarak farklı stillerde şarap üretmektedirler.[48] Bu stiller, geç hasat tatlı şaraplar, Beyaz Zinfandel, Beaujolais tarzı açık renkli az gövdeli kırmızılardan, güçlü ve gövdeli kırmızılara ve fortifiye şaraplara kadar değişen geniş bir yelpazededir.[7] Amerikan Zinfandel şaraplarının kalitesi ve karakteri büyük ölçüde yetiştirildikleri bağın iklimi, konumu ve yaşının yanı sıra şarap yapımcısının kullandığı teknolojiye bağlıdır.[49]

Günümüzde, çoğu üzüm bağı çeşitlere göre artık tamamen ayrılmış olsa da, geçmişte Kaliforniya'da Zinfandel asmaları, Durif (Petite Sirah), Carignan, Grenache, Mourvèdre, Mission ve Muscat asmaları ile birlikte bağda karışık olarak ekilmişti. Kaliforniya şarap üreticileri, Zinfandel kupajlarında zaman zaman diğer üzüm çeşitlerini (özellikle Petite Sirah) kullanmaya devam etmektedir.[50] Zinfandel, 2019 yılı verilerine göre Kaliforniya'da 16.200 hektar bir alanda ekilmiştir. 2018 yılında bu rakam 17.000 hektardı. 2019 yılı verilerine göre bu sayı, 370.000 hektar ekili üzüm bağı bulunan Kaliforniya'nın bağ arazisinin yaklaşık %4,4'üne denk gelmektedir. Sadece şaraplık ekili üzüm alanı dikkate alındığında 256.000 hektar ekili şaraplık üzüm bağına sahip Kaliforniya'nın %6,3'ünde Zinfandal ekilmiştir. Bu rakam şaraplık üzüm çeşitleri içerisinde Zinfandel'i, Chardonnay, Cabernet Sauvignon ve Pinot Noir'in hemen ardından dördüncü sıraya yerleştiriyor.[3] 2019 verilerine göre 350.000 ton Zinfandel üzümü şarap yapılmak ve/veya meyve suyu olarak kullanılmak üzere ezilmiştir. Bu rakamın tüm Kaliforniya'da ezilmiş üzümlere oranı %8,5'tur. Ayrıca bu sayı, Zinfandel üzümünü, 2019 yılında Kaliforniya'da ezilmiş üzümler içerisinde Chardonnay ve Cabernet Sauvignon'dan sonra üçüncü sıraya yerleştirmektedir.[51]

Yaşlı Zinfandel asmaları (Saratoga, Kaliforniya)

Kaliforniya'daki bölgeler

Kaliforniya'nın, Zinfandel ekili bölgelerinin %20'si toplam Zinfandel ekili alanının %80'ini oluşturur; ancak, San Joaquin County, Stanislaus County ve Madera County gibi başlıca üretim alanları, düşük verim ile kalite şaraplar üretmeye odaklanmak yerine, Zinfandel üzümlerini ucuz kupaj ve sofra şarabı üretimi için kullanmaktadır.[3]

Bazı Kaliforniya bölgeleri, her biri tanımlanabilir lezzet özelliklerine sahip, Zinfandel için "istisnai" olarak kabul edilir:[52]

  • Amador, iri, dolgun Zinfandel ile ünlüdür. Bu olgun tam gövdeli şaraplarda, tatlı çilek reçeli, kır çiçekleri ve siyah böğürtlen aromaları hissedilir.[52]
  • Santa Clara Vadisi'ndeki Santa Cruz Dağları AVA apelasyonu, sadece 9 dönüm (3.6 ha) Zinfandel bağına sahip olmasına rağmen, bu bölgedeki şaraplar, kompleks ve derinliği ile bilinir.[48]
  • Sonoma, San Joaquin 'den sonra Kaliforniya'da ikinci en çok ekili Zinfandel bağına sahiptir. Sonoma Zinfandel'i, canlı meyveler, dengeli asidite, böğürtlen, anason ve biber notaları ile damakta sulu şarapları ile bilinir. Bu bölge Dry Creek Valley AVA apelasyonunu içermektedir. Dry Creek Valley, yüksek alkollü Amador tarzından dengeli, baharatlı şaraplara kadar çeşitli stillerde Zinfandel üretmektedir.
  • San Luis Obispo, özellikle Paso Robles AVA apelasyonu, sıcak günleri ve serin deniz akşamları ile yumuşak ve yuvarlak olduğu bilinen Zinfandel şarabı üretmektedir.[48][52]
  • Napa Valley AVA esas olarak Cabernet Sauvignon, Merlot ve Syrah ile bilinirken, ürettiği Zinfandel şarapları, burunda ve damakta baskın kırmızı meyveler, dut, erik, sedir ve vanilya aromoları ile tanınır.[48][52]
  • Russian River Valley, genellikle sıcak yıllarda iyi Zinfandel üretir. Soğuk yıllarda üzümler tam olarak olgunlaşamazken, üretilen şaraplarında fazla asidite sorunu görülebilir.[48] Bölgede çoğunlukla baharatlı ve diğer bölgelerdeki Zinfandel şaraplarından daha düşük alkol oranlı şaraplar üretilir. Ayrıca yaşlı Zinfandel asmaları bakımından zengindir.[52]
  • Mendocino County Zinfandel şarapları yüksek kaliteli olarak kabul edilse de, pazarlama eksikliğinden dolayı dünya genelinde daha az bilinmektedir.[52]
  • Lodi, Kaliforniya 'da en eski Zinfandel asmalarından bazılarına sahiptir. Üzümlerini genellikle Beyaz Zinfandel üretimi için kullanılırken, sek Lodi Zinfandel şarapları, damakta sulu ve erken içim olgunluğuna ulaşması ile ünlüdür.[48]

İtalya

Amador County Zinfandel

Primitivo, İtalya'nın "topuğu" olarak bilinen kıyı bölgesi Puglia'da yetiştirilmektedir. Ülkenin en çok ekilen 12. üzüm çeşididir.[53] 1990'lı yıllarda Avrupa Birliği'nin ihtiyaç fazlası şarap üretimini azaltmak maksadıyla asmaların sökülmesini teşvik etmesi nedeniyle ekili alan 8000 hektarın altına düşmüş; ancak son yıllarda ekili alan tekrar artışa geçerek yaklaşık olarak 11.000 hektara ulaşmıştır.[54] Ana üç apelasyon, Primitivo di Manduria, Gioia del Colle Primitivo (Riserva) ve Falerno del Massico Primitivo (Riserva o Vecchio)'dur. Manduria DOC, tatlı (Dolce Naturale) ve fortifiye şarabın (Liquoroso Dolce Naturale, Liquoroso Secco) yanı sıra hâlâ sek kırmızı şarabı da kapsamaktadır. Falerno minimum %85 Primitivo gerektirir; diğerleri%100 Primitivo'dur. Gioia del Colle Rosso ve Rosato %50–60 Primitivo içerir. Cilento Rosso / Rosato yaklaşık %15 Primitivo içerir.[55]

Tarihsel olarak Primitivo üzümü, fermentasyonunu tamamlandıktan sonra kuzeye Toskana ve Piyemonte'ye gönderilerek, bu bölgelerde üretilen düşük gövdeli ve alkollü şarapların gövdesini ve alkol derecesini arttırmak için kupajların içerisinde kullanıldı. Primitivo ile Zinfandel arasındaki bağlantı ortaya çıkmaya başladıktan sonra, Puglia bölgesindeki ekimler artmış; bununla birlikte Primitivo daha sık monosepaj (kendi başına) olarak şişelenmeye başlamıştır. Günümüzde çoğu İtalyan Primitivo, hacimce %16'yı bulabilen alkol (ABV) içeren rustik, yüksek alkollü kırmızı şarap olarak üretilmektedir. Bazı İtalyan şarap üreticileri, Amerikan tarzında Zinfandel üretebilmek için yeni Amerikan meşesinde şaraplarını yaşlandırmaktadır.[48] Meşe fıçıda olgunlaştırmak doğal olarak yüksek tanenli yapıya sahip olan Primitivo üzümünün, tanenlerinin yumuşamasına da yardımcı olmaktadır. Günümüzde monosepaj olarak şişelenen sek kırmızı Primitivo şaraplarında, siyah kiraz, bazen ahududu, biber ve meyan kökü içeren aromalar, tadım notlarında ön plana çıkmaktadır.[54]

Diğer bölgeler

Türkiye'nin Bekilli/Denizli yöresinden bir Zinfandel şarabı

Hırvat klonu Crljenak Kaštelansk'in Zinfandel ile bağlantısı ortaya çıkmadan önce Hırvatistan'da monosepaj (kendi başına) bir şarabı üretilmemişti.[2] Kaliforniya Üniversitesi, bağlantı ortaya çıktıktan sonra hem Zinfandel hem de Primitivo klonlarını Hırvatistan'daki Profesör Edi Maletić'e gönderdi. Maletić, Hvar adasına dikilen klonlarla, ilk ZPC şaraplarını 2005 yılında Hırvatistan'da yaptı.[41] Ülkede kırmızı şaraba yüksek bir talep olduğu için hükümet devam eden araştırmaları destekliyor. Zagreb Üniversitesi'ndeki bağcılık ve enoloji bölümü, 2001'de Hırvatistan'da sadece 22 Crljenak Kaštelanski asması bulunurken, 2008'de yaklaşık 2.000 üzüm asmasının bulunduğunu bildirmektedir.[53] 2017 yılındaki rakamlara göre Hırvatistan'da yaklaşık olarak 100 hektar ekili Crljenak Kaštelanski bulunmaktadır.[56]

Amerika'nın görece sıcak batı yakası eyaletlerinde az bir miktarda yetiştirilmektedir. Meksika, Baja California'da 1930'lardan kalma eski Zinfandel asmaları bulunmuştur.[57] Ayrıca Batı Avustralya ve Güney Avustralya'nın Mclaren Vale bölgesinde az miktarlarda Zinfandel üzümü bulunmaktadır.[58] Avustralya ve Güney Afrika'da yaklaşık 100 hektar Zinfandel bağı olduğu tahmin edilmektedir. Fransa'nın güneyinde yer alan Languedoc'da az miktarda yetiştirilmektedir.[4][5]

Türkiye'de ilk Zinfandel şarabı 2010 yılında Urla'da yetişen üzümler kullanılarak yerli bir üretici tarafından şişelenmiştir.[59] Ayrıca Bodrum ile Bozcaada'da bulunan bazı şaraphaneler Zinfandel'i bağlarına ekmiş; ve sınırlı sayıda işlemektedir.[60] Denizli'nin Bekilli ilçesinde bulunan yerli bir üreticinin bağlarında Zinfandel ekilidir. Bu üzümler roze kupajlarının içerisinde ve ayrıca sek kırmızı şarap stilinde kendi başına monosepaj olarak da şişelenmektedir.[61]

Bağcılık ve şarapçılık

Zinfandel asmaları oldukça arsız olup, şiddetli bir şekilde budanmadığı sürece, çok fazla üzüm verme eğilimindedir. Kaliteli şarap yapabilmek için verim kontrol altında tutulmalı ve asma uygun bir şekilde budanmalıdır.[6] Olgunlaşmaları için sıcak bir iklime ihtiyaç duymalarına rağmen, çok sıcak iklimlerde yetişen Zinfandel üzümleri sıcaktan kolayca yanarak buruşabilir. Ayrıca çok sıcak iklimlerde yetişen Zinfandel üzümleri asiditesini kolayca kaybederek, birçok ucuz Zinfandel kupajlarında hissedilen pişmiş reçelimsi aromaları şaraplara aktarırlar.[6] Zinfandel'in ince kabuklu taneleri, büyük ve sıkı salkımlar halinde büyür. Salkım çürümesine yatkındır. Meyveler oldukça erken olgunlaşır ve yüksek miktarda şeker içerir. Hava şartları elverirse, üzümler tatlı şarap yapmak için geç hasat edilebilir. Zinfandel, hem yetiştiği bölgenin özelliklerini yansıtması, hem de şarap yapımcısının stilini ve becerisini yansıtma yeteneği nedeniyle sıklıkla övülür.[48]

Olgunlaşan Zinfandel üzümleri

Bağda yaşanan bir diğer sorun ise, Zinfandel salkımlarının, düzensiz bir olgunlaşma modeli sergilemesidir. Tek bir salkım hem aşırı olgunlaşmış üzümleri hem de yeşil, olgunlaşmamış üzümleri içerebilir.[4] Bazı şarap üreticileri, salkımları bu değişen olgunluk seviyeleriyle olduğu gibi işlemeyi seçerken, diğerleri salkımları birkaç hafta boyunca tek tek elle seçerek hasat eder.[4] Bu son derece zahmetli uygulama, bazı Zinfandel şaraplarının yüksek maliyetinin nedenlerinden biridir. Kaliforniya'da Zinfandel, diğer önemli üzüm çeşidi Cabernet Sauvignon'a göre daha fazla bağ bakımına ihtiyaç duymasına rağmen, pazarda daha düşük fiyatlardan alıcı bulması da bir handikap olarak bahsedilebilir.[6]

Geçmişte, kırmızı sek Zinfandel şarapları yüksek alkollü ve düşük asitleri ile damakta dengesiz oldukları yönünde eleştirilmiştir. Günümüzde ise modern şarap yapım teknikleri sayesinde daha dengeli ve kısa sürede içime hazır Zinfandel şarapları üretmek mümkün hale gelmiştir. Öte yandan, Ravenswood'dan Joel Peterson gibi Zinfandel üreticileri, ters ozmoz gibi alkol düşürme tekniklerin şarapta teruar etkisini ve hissini ortadan kaldırdığına vurgulamaktadır. Peterson, bir şarabın %15 alkolü dengeleyecek tanenlere ve asidite gibi diğer bileşenlere sahip olması durumunda, kendi şartlarına göre dengeli kabul edilmesi gerektiğini savunuyor.[48]

Şarabın lezzetini etkileyen faktörler arasında teruar dışında, fermantasyon süresi, kabuk ile temas, yani maserasyon süresinin uzunluğu, meşe ve benzeri olgunlaştırma teknikleri ile hasat edilen üzümlerin Brix derecesi yer alır.[4] Beyaz Zinfandel üretmek için üzümler henüz çok fazla olgunlaşmadan 20 Brix'te erken hasat edilir. Zinfadel şaraplarında 23 Brix'te (çoğu kırmızı şarabın "olgun" olarak kabul edildiği derece) çilek aromaları hissedilir; bununla birlikte kiraz aromaları 24 Brix'te ve ardından, 25 Brix'te hasat edilen üzümlerden yapılan şaraplarda ise böğürtlen aromaları hissedilmeye başlar.[48]

Zinfandel şarabı

Zinfandel şarabı genel olarak, Cabernet Sauvignon ve Merlot'tan daha açık renktedir. Kırmızı, roze, tatlı, fortifiye şarap gibi farklı stillerde işlenebilmesi mümkündür.[7] Kırmızı şaraplarında en sık rastlanan özellikleri, damakta, yüksek alkol seviyelerine, orta bir asiditeye, orta bir gövdeye ve orta-yüksek bir tanen yoğunluğuna sahip olmasıdır.[62] Damakta tatlı bir bitişi vardır.[63] Çok geniş bir aroma yelpazesine sahip olsa da reçelimsi aromalar Zinfandel şarabı ile özdeşleşmiştir.[64] Zinfandel kırmızı şarabının aromaları; yapıldığı üzümün olgunluğuna, yetiştirildiği yere, asmanın yaşına ve şarap yapımcısının uyguladığı tekniklere göre farklılık gösterir.[10] Ahududu gibi kırmızı meyve aromaları görece daha soğuk bölgelerden gelen üzümlerden yapılan şaraplarda hissedilirken, böğürtlen, siyah meyve, reçelimsi aromalar ile tütün yaprağı görece daha sıcak bölgelerden gelen Zinfandel şaraplarında hissedilebilir.[62] Şarap yapım teknikleri ile beraber; çilek aromaları, meşe fıçıda olgunlaştırıldığında ise kızarmış ekmek, vanilya gibi tatlı baharat aromaları eklenebilir.[10] Anason ve biber notaları ise erken olgunlaşan Primitivo klonundan yapılan şaraplarda daha yaygın olarak bahsedilen aromalardır.[65]

Sinonimler

Crljenak kaštelanski, Gioia del Colle, Kratošija, Locale, Morellone, Plavac veliki, Pribidrag, Primaticcio, Primativo, Primitivo di Gioia, Primitivo di Locale, Primitivo nero, Uva della Pergola, Uva di Corato, Zin Familierement, Zinfandel, ZPC[66]

Zinfandel ile ilgili ek kitaplar

  • Sullivan, Charles L. (Charles Lewis), 1932- (2003). Zinfandel : a history of a grape and its wine. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-93052-0.
  • Clarke, Oz. (2001). Oz Clarke's encyclopedia of grapes. 1st U.S. ed. Rand, Margaret. New York: Harcourt. ISBN 0-15-100714-4.
  • Darlington, David. (2001, ©1991). Zin : the history and mystery of Zinfandel. 1st Da Capo Press ed. Darlington, David. [New York]: Da Capo Press. ISBN 0-306-81029-8.

Diğer

  • Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl, Kasım ayının üçüncü çarşambası Ulusal Zinfandel Günü olarak kutlanmaktadır. Sonuncusu 18 Kasım 2020 tarihinde kutlanmıştır.[67]

Kaynakça

  1. ^ a b Jancis Robinson (12 Mayıs 2017). "The mystery of the Zinfandel grape". 14 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. 
  2. ^ a b c d "FPS GRAPE PROGRAM" (PDF). Kaliforniya Üniversitesi, Davis. Kasım 2007. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  3. ^ a b c "California Grape Acreage Report 2019" (PDF). 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  4. ^ a b c d e f g h The Oxford companion to wine. Fourth edition. Robinson, Jancis,, Harding, Julia,, Smart, Richard E.,, Lavigne, Valérie,, Dubourdieu, Denis,. Oxford, United Kingdom. s. White Zinfandel 878, Primitivo 645, Zinfandel 896. ISBN 978-0-19-870538-3. OCLC 921140648. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  5. ^ a b "Blaauwklippen - The Zinfandel King of South Africa". DrinksFeed (İngilizce). 11 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  6. ^ a b c d Jancis Robinson. "The story of Zinfandel". 5 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020. 
  7. ^ a b c "ZINFANDEL: IS BIGGER BETTER?". Wine Enthusiast (İngilizce). 1 Mart 2002. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  8. ^ a b c d Sullivan, Charles L. (Charles Lewis), 1932- (2003). Zinfandel : a history of a grape and its wine. Berkeley: University of California Press. s. 167-175. ISBN 978-0-520-93052-0. OCLC 56026368. 
  9. ^ a b Walkup, June 2011 Carolyn. "White Zinfandel: Born By Accident But Still Going Strong". FSR magazine (İngilizce). 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  10. ^ a b c "Zinfandel aroma çarkı". 27 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020. 
  11. ^ McGovern, Patrick E. (2003). Ancient wine : the search for the origins of viniculture. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-07080-6. OCLC 51059117. 
  12. ^ Essays in bioinformatics. Moss, D. S. (David S.), Jelaska, Sibila., Pongor, Sándor., North Atlantic Treaty Organization. Public Diplomacy Division. Amsterdam: IOS Press. 2005. ISBN 1-4294-0202-4. OCLC 228141892. 
  13. ^ Essays in bioinformatics. Moss, D. S. (David S.), Jelaska, Sibila., Pongor, Sándor., North Atlantic Treaty Organization. Public Diplomacy Division. Amsterdam: IOS Press. 2005. ss. 220-223. ISBN 1-4294-0202-4. OCLC 228141892. 
  14. ^ Lynda Albertson (1 Ocak 2008). "Multitude of Zins". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  15. ^ DiWineTaste, Antonello Biancalana-ProMIND software development-. "DiWineTaste Report: Apulia". DiWineTaste. 12 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  16. ^ a b c d e Charles L. Sullivan (2 Eylül 2003). Zinfandel. Internet Archive. University of California Press. s. Chapter 2. ISBN 978-0-520-23969-2. 
  17. ^ PRINCE, WILLIAM ROBERT. (2016). TREATISE ON THE VINE : embracing its history from the earliest ages to the present day, with ... descriptions of above two hundred foreign, and eig. FORGOTTEN Books. ISBN 1-332-00199-8. OCLC 982931036. 
  18. ^ "Definition of ZINFANDEL". www.merriam-webster.com (İngilizce). 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  19. ^ a b c d The Oxford companion to wine. 3rd ed. Robinson, Jancis. Oxford: Oxford University Press. 2006. s. 130. ISBN 0-19-860990-6. OCLC 70699042. 
  20. ^ Pinney, Thomas. (2005). A history of wine in America : from prohibition to the present. Berkeley: University of California Press. s. Chapter 1. ISBN 978-0-520-94148-9. OCLC 61730604. 
  21. ^ a b c d e Pinney, Thomas. A history of wine in America. Berkeley: University of California Press. s. 26. ISBN 978-0-520-25429-9. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020. 
  22. ^ Pinney, Thomas. A history of wine in America. Berkeley: University of California Press. s. 10. ISBN 978-0-520-25429-9. OCLC 173855187. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020. 
  23. ^ Yoxall, Harold Waldo. The enjoyment of wine. New York,: Drake Publishers. ISBN 0-87749-463-0. OCLC 738715. 
  24. ^ Grossman, Harold J. (1974). Grossman's guide to wines, spirits, and beers. 5th rev. ed. New York: Scribner. s. 199. ISBN 0-684-13528-0. OCLC 1131186. 
  25. ^ Johnson, Hugh. (1981). Hugh Johnson's pocket encyclopedia wine. New York, NY: Simon & Schuster. ISBN 0-671-42199-9. OCLC 460456834. 
  26. ^ a b c Murphy, Linda (3 Temmuz 2003). "White Zinfandel, now 30, once ruled the U.S. wine world". San Francisco Chronicle. 
  27. ^ "Mead On Wine". web.archive.org. 21 Eylül 2007. 6 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  28. ^ a b Dunne, Mike (2005-07-29). "Wines of yesteryear still kicking". The Sacramento Bee.
  29. ^ "Wine Business - Sales and Marketing". Wine Communications Group. 30 Aralık 2006. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020. 
  30. ^ "California Wine Sales Reach $43.6 Billion in U.S. Market in 2019". Wine Institute (İngilizce). 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020. 
  31. ^ "How White Zinfandel saved Napa Valley wine". 15 Ocak 2019. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020. 
  32. ^ "Zinfandel - Kaštela Tourist Board". web.archive.org. 20 Eylül 2008. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  33. ^ a b c d "A review of research and literature related to the origin and identity of the cultivars Plavac mali, Zinfandel and Primitivo (Vitis vinifera L.)" (PDF). 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  34. ^ Darlington, David. (1991). Angels' visits : an inquiry into the mystery of Zinfandel. 1st ed. New York: H. Holt. ISBN 0-8050-1608-2. OCLC 22345673. 
  35. ^ Wolfe, W (1975). "Identification of grape varieties by isozyme banding patterns". American Journal of Enology and Viticulture. 27: 68–73.
  36. ^ Dr. Carole Meredith (11 Haziran 2011). "Looking for Zinfandel in Croatia" (PDF). Kaliforniya Üniversitesi, Davis. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  37. ^ a b c d Bowers, John E.; Bandman, Elizabeth B.; Meredith, Carole P. (1 Ocak 1993). "DNA Fingerprint Characterization of Some Wine Grape Cultivars". American Journal of Enology and Viticulture (İngilizce). 44 (3): 266-274. ISSN 0002-9254. 
  38. ^ Fidelibus, Matthew W.; Christensen, L. Peter; Katayama, Donald G.; Verdenal, Pierre-Thibaut (1 Eylül 2005). "Performance of Zinfandel and Primitivo Grapevine Selections in the Central San Joaquin Valley, California". American Journal of Enology and Viticulture (İngilizce). 56 (3): 284-286. ISSN 0002-9254. 
  39. ^ "California varietal wine grape growing has become all about clones". Western Farm Press. 11 Mart 2009. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  40. ^ "Science as a Window into Wine History" (PDF). Carole P. Meredith. Kaliforniya Üniversitesi, Davis. 1 Mart 2017. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  41. ^ a b "Courses in Winemaking and Viticulture" (PDF). Kaiforniya Üniversitesi, Davis. 21 Şubat 2007. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  42. ^ Anne Valdespino (27 Aralık 2007). "Life: Zin's next of kin - OCRegister.com". Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  43. ^ Robinson, Jancis. (2012). Wine grapes : a complete guide to 1,368 vine varieties, including their origins and flavours. 1st U.S. ed. Harding, Julia., Vouillamoz, Jose. New York: Ecco. ISBN 978-0-06-220636-7. OCLC 777621184. 
  44. ^ "Electronic Code of Federal Regulations (eCFR)". Electronic Code of Federal Regulations (eCFR) (İngilizce). 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  45. ^ "Title 27: Alcohol, Tobacco and Firearms - Part 4". Electronic Code of Federal Regulations. 4 Temmuz 2009. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  46. ^ "Proposal To Recognize Synonyms for Petite Sirah and Zinfandel Grape Varieties". Department of the Treasury(TREAS). 4 Mart 2016. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  47. ^ "What are the requirements to label a wine as primitivo ?". WS. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  48. ^ a b c d e f g h i j Clarke, Oz. (2001). Oz Clarke's encyclopedia of grapes. 1st U.S. ed. Rand, Margaret. New York: Harcourt. ss. 287-294. ISBN 0-15-100714-4. OCLC 48239622. 
  49. ^ "Lodi Winegrape Commission - Blog - Do Lodi Zinfandels age? Frank talk over old wines with legendary winemakers". web.archive.org. 29 Ekim 2020. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  50. ^ "The California Winemakers Turning a Blending Grape into a Standalone Success | Wine Enthusiast". web.archive.org. 12 Ağustos 2020. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  51. ^ "2019 Grape Crush Report" (PDF). Department of Food and Agriculture, California. 30 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  52. ^ a b c d e f "Wine Review Online - Origin Aside, Zinfandel Has Deep American Roots". www.winereviewonline.com. 10 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  53. ^ a b Brecher, Dorothy J. Gaiter and John (3 Ekim 2008). "Italy's Zinfandel Pretender". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  54. ^ a b "Wines of Puglia 2018-19 - Primitivo". www.winesofpuglia.com. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  55. ^ "Ministero delle politiche agricole alimentari e forestali Banca Dati Vini DOC, DOCG". Ministero delle politiche agricole alimentari e forestali. 4 Temmuz 2009. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  56. ^ Zdunić, G.; Simon, S.; Malenica, N.; Budić-Leto, I.; Maletić, E.; Karoglan Kontić, J.; Pejić, I. "INTRAVARIETAL VARIABILITY OF 'CRLJENAK KASTELANSKI' AND ITS RELATIONSHIP WITH 'ZINFANDEL' AND 'PRIMITIVO' SELECTIONS". Acta Horticulturae (1046): 573-580. doi:10.17660/actahortic.2014.1046.78. ISSN 0567-7572. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020. 
  57. ^ Asimov, Eric (16 Ağustos 2006). "A Zin Oasis in Mexico's Dusty Hills (Published 2006)". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  58. ^ Rosemary Radden (7 Ağustos 2007). "Grapes and Wines of the World". State Library, South Australia. 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  59. ^ "Türkiye'nin ilk Zinfandel şarabı: Kayra Vintage Zinfandel". Pudra.com. 4 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  60. ^ "Gourmet trails of Karaova valley's vineyards". The Guide Bodrum (İngilizce). 10 Ekim 2018. 30 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020. 
  61. ^ "Küp Şarapçılık Beşibiryerde Roze | Vivino". Vivino. 11 Aralık 2020. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  62. ^ a b "Zinfandel (Primitivo) | Wine Folly". WineFolly. 20 Kasım 2020. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  63. ^ "Primitivo Wine Grape History and Characteristics". Master Class. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  64. ^ Teeter, words: Adam (22 Haziran 2015). "The 4 Red Wines You Need To Try If You Want To Learn About Red Wine". VinePair (İngilizce). 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020. 
  65. ^ Peterson, Joel (Aralık 2007). "To knock all high-alcohol wines is just simplistic". Decanter. 
  66. ^ "Grape Variety: Primitivo". Kaliformiya Üniversitesi, Davis. 8 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  67. ^ "National Zinfandel Day". Wine Adventure Journal (İngilizce). 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zinfandel&oldid=24907033" sayfasından alınmıştır