Sovyetler Birliği'nde İtalyan savaş esirleri

Stalingrad'daki Mihver savaş esirleri

Sovyetler Birliği'ndeki İtalyan savaş esirleri, Rusya'daki İtalyan Ordusu'ndaki savaş esirlerinin ve onların II. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında Sovyetler Birliği'ndeki kaderlerinin öyküsüdür.

İkinci Dünya Savaşı'nda 60.000'den fazla İtalyan savaş esiri Kızıl Ordu tarafından esir alındı. Neredeyse tamamı, Aralık 1942'de Rusya'daki İtalyan Ordusunu[(ARMIR) yok eden Sovyet Küçük Satürn Operasyonu saldırısı sırasında ele geçirildi.

ARMIR en yüksek noktasında yaklaşık 235.000 kişiydi ve Aralık 1942 ile Şubat 1943 arasında Stalingrad ve çevresinde savaşan Alman kuvvetlerine destek sağlamak için faaliyet gösterdi. Bu dönemde kayıp İtalyan askerlerinin toplam sayısı 84.830'du. Sovyet arşivlerine göre 54.400 İtalyan savaş esiri Sovyet esir kamplarına canlı olarak ulaştı. Çoğu 1943 kışında olmak üzere 44.315 mahkûm (%81'den fazlası) kamplarda esaret altında öldü.

Askerlerin isimlerinin Kiril alfabesiyle yazılmış, ölüm tarihi ve yerini de içeren bir listesi 1989'dan sonra Rus yetkililer tarafından İtalyan makamlarına verildi. 1945 ile 1954 yılları arasında 10.085 mahkûm ülkelerine geri gönderildi. Çatışmalarda ve geri çekilme sırasında ya da yakalandıktan sonra ölen 30.430 askerin bireysel akıbeti daha az biliniyor. Çatışmalarda yaklaşık 20.000 erkeğin hayatını kaybettiği, esir düştükleri andan kamplara kaydoldukları zamana kadar ise 10.000 erkeğin öldüğü tahmin ediliyor. Rus kaynakları, 1942-1954 yılları arasında Sovyetler Birliği'ndeki 49.000 İtalyan savaş esirinden 28.000'inin öldüğünü listeliyor.

Sovyetler Birliği'ndeki İtalyan savaş esirleri pek çok propagandaya maruz kalıyordu. Propaganda, İtalya'daki faşizmden Sovyetler Birliği'ne kaçan ve İtalya'da fuoriusciti (gurbetçiler) olarak bilinen İtalyan komünist kadrolar tarafından yapılıyordu. Cazibe ve tehditlere rağmen mahkûmların çoğu, özellikle de daha önce faşizmle uzlaşmamışlarsa, propagandaya direndiler. Mahkûmların koşulları, Sovyet Hükûmeti'nin kaygıları ve daha iyi kamp yönetimi nedeniyle 1943 baharında büyük ölçüde iyileşti, yiyecek tedariki ve hayatta kalan askerlerin sayısı keskin bir şekilde arttı

Hayatta kalanların çoğunun 1945-1946'da İtalya'ya dönmesine izin verildi. Aynı yıllarda, tutuklu bulunan bir grup İtalyan subayı savaş suçlarıyla suçlandı ve uzun yıllar zorunlu çalışma cezasına çarptırıldı. Stalin'in ölümünden sonra suçlamaların asılsız olduğu ortaya çıktı ve 1954'te serbest bırakıldılar. Sovyetler Birliği'ndeki İtalyan savaş esirleri meselesi, savaş sonrası İtalya'da sıcak bir siyasi konu olmaya devam etti. Sovyet yetkililerinin onbinlerce kayıp askerin akıbeti hakkında bilgi verme konusundaki isteksizliği nedeniyle hiçbir zaman ciddi bir şekilde soruşturulmadı. Davaları, Sovyetler Birliği'ni savaş esirlerini geri vermemekle suçlayan merkez sağ partiler tarafından araçsal bir şekilde kullanıldı.