Afganistan-Türkiye ilişkileri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
→İlişkilerin tarihçesi: düzeltme AWB ile |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) anlam ayrımı sayfasına yönlenen bağlantı düzeltme AWB ile |
||
| 9. satır: | 9. satır: | ||
Afganistan [[19. yüzyıl]]ın ortalarında Hindistan'la birlikte [[İngilizler|İngiliz]] egemenliğine girdi. [[9 Ağustos]] [[1919]]'de [[Emanullah Han]]'ın önderliğinde bağımsızlığını kazanan Afganistan daha [[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]] döneminde yeni kurulmakta olan Türkiye Cumhuriyeti'yle ilişki içine girdi. [[1 Mart]] [[1921]] tarihinde Türk ve Afgan heyetleri [[Moskova]]'da görüşmeler yaptı ve Türkiye adına [[Yusuf Kemal Tengirşenk]] ve [[Rıza Nur]], Afganistan adına General Mehmed Veli Han tarafından bir ''Türkiye Afganistan İttifak Antlaşması'' imzalandı<ref>http://farabi.selcuk.edu.tr/suzep/tarih/ders_notlari/bahar_yariyili/bolum_3/bolum03.html#K5</ref>. Eski Medine muhafızı Fahreddin Paşa, [[Kabil]]'e ilk Türk büyükelçisi olarak atandı <ref>http://www.bilgiportal.com/v1/idx/54/1926/Tarih/makale/Afganistandaki-Gelimeler-ve-Trk--Afgan-ilikileri.html</ref>. |
Afganistan [[19. yüzyıl]]ın ortalarında Hindistan'la birlikte [[İngilizler|İngiliz]] egemenliğine girdi. [[9 Ağustos]] [[1919]]'de [[Emanullah Han]]'ın önderliğinde bağımsızlığını kazanan Afganistan daha [[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]] döneminde yeni kurulmakta olan Türkiye Cumhuriyeti'yle ilişki içine girdi. [[1 Mart]] [[1921]] tarihinde Türk ve Afgan heyetleri [[Moskova]]'da görüşmeler yaptı ve Türkiye adına [[Yusuf Kemal Tengirşenk]] ve [[Rıza Nur]], Afganistan adına General Mehmed Veli Han tarafından bir ''Türkiye Afganistan İttifak Antlaşması'' imzalandı<ref>http://farabi.selcuk.edu.tr/suzep/tarih/ders_notlari/bahar_yariyili/bolum_3/bolum03.html#K5</ref>. Eski Medine muhafızı Fahreddin Paşa, [[Kabil]]'e ilk Türk büyükelçisi olarak atandı <ref>http://www.bilgiportal.com/v1/idx/54/1926/Tarih/makale/Afganistandaki-Gelimeler-ve-Trk--Afgan-ilikileri.html</ref>. |
||
[[II. Dünya Savaşı]] öncesinde [[Almanya]] ve [[İtalya]]'nın bölgede artan baskılarına karşı [[7 Temmuz]] [[1936]] 'de Türkiye, İran, Afganistan ve Irak [[Sadabat Paktı]] 'nı kurarak bölgenin önce [[Nazi]] ve [[Faşist]] sonra da [[Sovyet]] işgaline girmesini önlediler. |
[[II. Dünya Savaşı]] öncesinde [[Almanya]] ve [[İtalya]]'nın bölgede artan baskılarına karşı [[7 Temmuz]] [[1936]] 'de Türkiye, İran, Afganistan ve Irak [[Sadabat Paktı]] 'nı kurarak bölgenin önce [[Nazi]] ve [[Faşist]] sonra da [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] işgaline girmesini önlediler. |
||
== Günümüzdeki ilişkiler == |
== Günümüzdeki ilişkiler == |
||
Sayfanın 20.31, 22 Mart 2018 tarihindeki hâli
 | |
 Afganistan |
 Türkiye |
|---|---|
Afganistan-Türkiye ilişkileri, Türkiye Cumhuriyeti'nin Afganistan İslam Cumhuriyeti'yle süregelen uluslararası politikalarını içerir.
İlişkilerin tarihçesi
Afganistan Orta Asya'ya yakınlığı nedeniyle tarihi boyunca çok sayıda Türk kavimlerine ev sahipliği etmiş bir ülkedir. İslam dini öncesinde Akhunlar ve Göktürkler gibi Türk kavimlerin egemenliğinde yaşayan bu bölge İslam dininin bölgede yayılmasından sonra da Gazneliler, Büyük Selçuklu Devleti ve Harzemşahlar gibi diğer Türk kavimlerinin egemenliğine girdi. Bölgedeki Türk etkisi Timur İmparatorluğu ve Babür İmparatorluğu dönemlerinde de aynı güçte devam etti.
Afganistan 19. yüzyılın ortalarında Hindistan'la birlikte İngiliz egemenliğine girdi. 9 Ağustos 1919'de Emanullah Han'ın önderliğinde bağımsızlığını kazanan Afganistan daha Kurtuluş Savaşı döneminde yeni kurulmakta olan Türkiye Cumhuriyeti'yle ilişki içine girdi. 1 Mart 1921 tarihinde Türk ve Afgan heyetleri Moskova'da görüşmeler yaptı ve Türkiye adına Yusuf Kemal Tengirşenk ve Rıza Nur, Afganistan adına General Mehmed Veli Han tarafından bir Türkiye Afganistan İttifak Antlaşması imzalandı[1]. Eski Medine muhafızı Fahreddin Paşa, Kabil'e ilk Türk büyükelçisi olarak atandı [2].
II. Dünya Savaşı öncesinde Almanya ve İtalya'nın bölgede artan baskılarına karşı 7 Temmuz 1936 'de Türkiye, İran, Afganistan ve Irak Sadabat Paktı 'nı kurarak bölgenin önce Nazi ve Faşist sonra da Sovyet işgaline girmesini önlediler.
Günümüzdeki ilişkiler
ABD topraklarında düzenlenen 11 Eylül saldırıları'nın Afganistan topraklarında planlandığını gerekçesiyle ABD'nin önderliğinde hareket eden NATO orduları 7 Ekim 2001 tarihinde Taliban örgütü tarafından yönetilen Afganistan'a karşı saldırıya geçti. 12 Kasım 2001 tarihinde Taliban kuvvetleri Kabil'i NATO kuvvetlerine bırakarak Afganistan'ın güneyine çekildiler. Kabil'de Paştun kökenli Hamid Karzai'nin önderliğinde bir geçiş dönemi hükümeti kuruldu.
Afganistan'a müdahale eden NATO ordularına Türkiye 260 kişilik bir birlikle katkıda bulundu. Türkiye ile Afganistan arasındaki ilişkiler 2001 yılından bu yana ileri bir düzeye ulaştı. 4 Nisan 2002 tarihinde ilk defa Türkiye'yi ziyaret eden Hamid Karzai başbakan Bülent Ecevit ve cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'le görüşmelerde bulundu. 20 Kasım 2005 tarihinde başbakan Recep Tayyip Erdoğan Afganistan'ı ziyaret eden ilk Türk başbakanı oldu.[kaynak belirtilmeli]
Afganistan'da kurulan Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti'ne (ISAF) halen 1.845[3] kişilik bir birlikte katkıda bulunan Türkiye Kabil civarında güvenliği sağlamak konusunda katkıda bulunmakta ve Vardak vilayetindeki yapılanma projelerini yürütmekten sorumludur. 16 Mart 2012'de Türk askerlerini taşıyan Sikorsky tipi helikopterin Kabil'in Bagrami mahallesinde bir eve düşmesiyle 9 subay, 2 astsubay, 1 uzman çavuş ve evde bulunan 6 kişi yaşamını yitirdi.[4]
Kaynakça
- ^ http://farabi.selcuk.edu.tr/suzep/tarih/ders_notlari/bahar_yariyili/bolum_3/bolum03.html#K5
- ^ http://www.bilgiportal.com/v1/idx/54/1926/Tarih/makale/Afganistandaki-Gelimeler-ve-Trk--Afgan-ilikileri.html
- ^ "Deadly Turkish army helicopter crash in Afghanistan", BBC News (16 Mart 2012). 17 Mart 2012 tarihinde erişildi. (İngilizce)
- ^ "Afganistan'da helikopter düştü: 12 Türk askeri şehit", Radikal (16 Mart 2012). 17 Mart 2012 tarihinde erişildi.
