İçeriğe atla

Edirne: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎Semtleri: yeniimaret
Değişiklik özeti yok
134. satır: 134. satır:
* [[Kooperatifevleri]]
* [[Kooperatifevleri]]
* [[Avrupa Kent]]
* [[Avrupa Kent]]
* Yeniimaret


== Spor ==
== Spor ==

Sayfanın 14.38, 16 Mayıs 2017 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Edirne (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Edirne
İlçe
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlEdirne
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
İdare
 • KaymakamDursun Ali ŞAHİN [1]
 • Belediye başkanıRecep Gürkan (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam844 km²
Rakım41 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam180,327
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu22100
İl alan kodu0 284
İl plaka kodu22

Edirne, Türkiye'nin Edirne ilinde yer alan şehir ve aynı ilin merkez ilçesi. Marmara Bölgesi'nin Trakya kesiminde, Yunanistan ve Bulgaristan sınırında yer almaktadır. 2014 sayımına göre toplam nüfusu 165.979'dur.

Coğrafya

Türkiye'yi Avrupa'ya bağlayan karayolu üzerinde yer alan sınır şehridir. Edirne, Tunca, Arda ve Meriç ırmaklarının buluştuğu düzlükte kurulmuştur. Karasal iklim hakimdir. Yunanistan ve Bulgaristan'ın yanında kuruludur. Şehir merkezi Yunanistan'a 7 km, Bulgaristan'a 17 km uzaklığındadır.

Tarih

Birinci Balkan Savaşı sonrasında şehre giren Bulgar kuvvetleri.

Edirne civarına bilinen ilk yerleşimciler, Trak kabilelerinden Odrisler ve Bettegerilerdir.[3] Yaygın görüşe göre günümüzde Edirne'nin bulunduğu Meriç ile Tunca nehirlerinin birleştiği yere Odrisler tarafından, Odris veya Odrisia adı verilen açık bir şehir veya pazar yeri kurulmuştu.[3] MÖ 1400-1200 yılları arasında bölge Akaların eline geçti ve bu dönemden sonra "polis" hâline getirildi.[3] Ahameniş İmparatoru I. Darius'un MÖ 510'larda yıllarında İskitler üzerine düzenlediği sefer sırasında bölge Pers hakimiyetine girdi.[3] MÖ 460 yılında I. Teres hükümdarlığında bağımsızlığını ilan eden Odrisler, tekrardan bölgenin hakimi oldu.[4] MÖ 340 yılında II. Filip hükümdarlığındaki Makedonların eline geçen yerleşim yeri, bu dönemde Orestia adıyla anılmaya başlandı.[3] Bölge, daha sonraları Kelt istilalarına da uğradı.[3] Makedonların kontrolündeki Orestia, MÖ 168'de Romalıların eline geçti.[3] Roma İmparatoru Hadrianus'un MÖ 123-124 yılları arasında gerçekleştirdiği doğu seyahati sırasında adı Hadrianapolis olarak değiştirilen Orestia'ya şehir statüsü verildi.[5] Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında ikiye ayrılmasının ardından Bizans İmparatorluğu'nun kontrolünde kalan Hadrianapolis, bu dönemde Got, Hun, Peçenek, Avar ve Bulgar saldırılarına maruz kaldı.[5]

813 yılında Bulgaristan Hanı Krum tarafından ele geçirilen şehir,[6] Krum'un ölümü sonrasında tahta geçen Omurtag'ın Bizans İmparatoru V. Leo arasında 815 yılında yapılan antlaşmayla birlikte iki devlet arasında otuz yıllık barış sağlanırken şehrin kontrolü Bizans İmparatorluğu'na bırakıldı.[7]

1000'li yıllarda şehir, birkaç defa Peçenek ve Kuman saldırısına uğrasa da Bizans İmparatorluğu kontrolünde kaldı.[8] Haçlı Seferleri sırasında çeşitli saldırılara uğrarken, Latin İmparatorluğu kontrolüne giren şehirde Bulgarlarla 1205'te yapılan muharebede Latinler mağlup oldu. Latin İmparatorluğu'nın 1261 yılında yıkılması sonrasında Hadrianapolis Bulgarların yönetimine girdi. Farklı kaynaklara göre 1361-1371 yılları arasında değişiklik gösteren süreçte şehir Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katıldı.[9] Türklerin eline geçince adı Edirne olarak değişen ve daha sonradan Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapan şehir, 1453'te İstanbul'un başkent olmasından sonra da önemini kısmen yitirse de, padişahların gözde yerlerinden biri ve canlı bir ticari ve idari merkez olarak kalmıştır. 18. yüzyılda yangınlar ve depremle sarsılan kentin gelişimine en büyük darbeyi, bir zamanlar avantaj teşkil eden Balkanlara açılan kapı olma niteliğinin Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemeye başlamasıyla dezavantaja dönüşmesi vurmuştur. Yabancı işgalini ilk olarak 1828-29 yılındaki Osmanlı-Rus harbinde yaşayan şehir, 93 Harbi'nde (1877-1878) tekrar Ruslar, Balkan Harbi'nde (1912-1913) ise Bulgarlar tarafından işgal edilmiştir. Birinci Balkan Savaşından sonra kabul edilen barış anlaşmasıyla Bulgaristan'a geçen kent, daha anlaşmanın mürekkebi kurumadan patlak veren İkinci Balkan Savaşından sonra tekrar Türk topraklarına katılmıştır. I. Dünya Savaşı'ndan Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgiyle çıkmasının ardından Edirne, Temmuz 1920'de Yunan işgaline uğramış, Kurtuluş Savaşı'nın başarıyla sonuçlanmasıyla 25 Kasım 1922'de (Edirne'nin Kurtuluşu) nihai olarak Türk egemenliğine girmiş ve Lozan Antlaşması'yla Yunanistan'dan savaş tazminatı olarak geri alınan Karaağaç'ın 15 Eylül 1923'te Türkiye'ye katılmasıyla ilin sınırı bugünkü halini almıştır.

Nüfus

Edirne'nin 100-2012 tarihleri arasındaki nüfusu.
Yıl Toplam Şehir Kır
1927[10] 68.279 34.528 33.751
1935[11] 82.508 36.121 46.387
1940[12] 130.532 45.680 84.852
1945[13][a] 68.155 29.439 38.716
1950[14] 74.412 30.426 43.986
1955[15][b] 60.790 33.325 27.465
1960[16] 67.934 39.410 28.524
1965[17] 78.161 46.091 32.070
1970[18] 84.531 53.806 30.725
1975[19] 94.449 63.001 31.448
1980[20] 105.503 71.914 33.589
1985[21] 120.663 86.909 33.754
1990[22][c] 124.361 102.345 22.016
2000[23] 140.830 119.298 21.532
2007[24] 150.717 136.070 14.647
2008[25] 153.199 138.222 14.977
2009[26] 156.155 141.570 14.585
2010[27] 152.993 138.793 14.200
2011[28] 158.929 144.531 14.398
2012[29] 162.161 148.474 13.687
2013[30] 164.048 150.260 13.788
2014[31] 165.979 152.628 13.351
2015[32] 171.386 158.369 13.017
2016[32] 173.037 160.233 12.804
2017[32] 178.910 166.494 12.416
2018[32] 180.327 167.443 12.884
2019[32] 185.408 172.802 12.606
2020[32] 180.901 168.680 12.221

Sanat ve kültür

Belediye binası

Bir zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapmasından dolayı şehir han, cami, çarşı gibi tarihi eserlerle süslüdür.

Külliyeler

Camiler-Kiliseler-Sinagoglar

Edirne'de Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" dediği Selimiye Camii, Üç Şerefeli Cami ve Eski Cami, Dar-ül Hadis Camii Edirne'nin en önemli eserlerini oluşturur.

Ayrıca Hıristiyan kültürüne ait Kaleiçinde bulunan İtalyan Katolik Kilisesi, Kıyıkta bulunan Sveti Georgi Bulgar kilisesi ve Kirişhanede bulunan Sveti Konstantin-Elena Bulgar Kilisesi vardır.Ayrıca Yahudi kültürüne ait Kaleiçinde Edirne Büyük Sinagogu bulunur. Bu, Türkiye sınırları içerisindeki en büyük, Avrupa'daki 3. büyük sinagogdur.[33]

Selimiye Camii minaresinden Edirne'nin panoramik görüntüsü.

Kapalı çarşılar

Selimiye Arastası, Bedesten ve Alipaşa adlı üç kapalıçarşısı bulunmaktadır.

Edirne Sarayı

Ana madde: Edirne Sarayı

Osmanlı döneminde kullanılan saraydan o zamanlardan günümüzde adaletin timsali olan Adalet Kasrı haricinde bir bina kalmamıştır, önünde seng-i arz ve seng-i ibret. Kum Kasrı Hamamında restorasyon çalışmaları devam etmekte olup, restorasyon çalışmalarına başlanılan Matbah-ı Amire'de (Saray Mutfağı), 2013 yılı itibarıyla çalışmalar tamamlanmış bulunmaktadır.[34] Saray mutfağı müzeye dönüştürülecektir.[35]

El sanatları

Osmanlılar döneminde hastane olarak da kullanılan II. Beyazıt Külliyesi

Edirne, Osmanlı döneminde çini ve seramik sanatının önemli merkezlerindendi. Edirne'deki saray ve önemli binaların çinileri, şehrin sanatsal geleneğinin ürünleridir.

Edirne'deki el sanatları üslubuna "Edirnekâri" (Edirne işi) adı verilir. Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olduğu dönemden beri Edirne'deki el işleri yüksek nitelikleriyle beğeni toplamıştır. Günümüzde de bu gelenek ağaç ve oyma işlemeciliğinde devam etmekte; sandık ve dolap gibi ahşap malzemeler üzerine boya ile yapılan desenlerle kendini göstermektedir. Lake kap ve kutu yapımcılığı, çiçek ressamlığı, ciltçilik, hattatlık (özellikle talik yazı), ahşap oyuculuğu ve mezar taşçılığı, Edirne'deki diğer el sanatlarıdır.

Günümüzde süpürgecilik de bir el sanatı olarak varlığını sürdürmektedir. Turistik bir faaliyet haline dönüşen mis sabunculuğu da bir diğer geleneksel el sanatıdır.

Edirne resimleri

Eğitim

Semtleri

Spor

Kırkpınar Yağlı Güreşleri şehirde düzenlenmektedir. Edirne'nin köklü kulübü Edirnespor bu şehirde oynamaktadır. Olin Edirne Basketbol şehrin basketbol kulübüdür. Edirnespor Gençlik Kulübü, Bölgesel Amatör Lig'de oynamaktadır.

Kardeş şehirler

Ayrıca bakınız

Edirne'de Yerel Medya

Yerel TV Kanalları

  • ETV Edirne

Yerel Radyo Kanalları

  • 88.5 Keşan FM
  • 92.2 Radyo SU
  • 92.7 Radyo AK
  • 94.0 Radyo Mola

Yerel Gazeteler

  • Hudut Gazetesi
  • Yenigün Gazetesi
  • Vatandaş Gazetesi
  • Haberci Gazetesi
  • Edirne Haber Gazetesi
  • Edirne Olay Gazetesi
  • Edirne Gündem Gazetesi

Kaynakça

  1. ^ http://www.edirne.gov.tr/yonetim.php
  2. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  3. ^ a b c d e f g Diktaş, Arzu, sf. 4-5
  4. ^ The Thracians 700 BC-AD 46 (Men-at-Arms) (İngilizce). 2001. s. 5. ISBN 1-84176-329-2.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ a b Diktaş, Arzu, sf. 6
  6. ^ Diktaş, Arzu, sf. 7
  7. ^ Diktaş, Arzu, sf. 8
  8. ^ Diktaş, Arzu, sf. 9
  9. ^ İnalcık, Halil. "Edirne'nin Fethi (1361)". ss. 137-140. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  11. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  12. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  13. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  14. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  15. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  16. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  17. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  30. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  31. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  32. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Merkez Nüfusu - Edirne". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Edirne Merkez Nüfusu". nufusune.com. 
  33. ^ "Vakıflar "hoşgörüyü" yeniden inşa etti". Anadolu Ajansı. 24 Mart 2015. Erişim tarihi: 2 Nisan 2015. 
  34. ^ [1]
  35. ^ http://www.radikal.com.tr/edirne_haber/saray_mutfagi_muzeye_donusturulecek-1237332
  36. ^ "Kars Belediyesi bu güne kadar yaptığı çalışmaları web sitesinde açıklandı". Kars Belediyesi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012. 

Dış bağlantılar

Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Edirne
hakkında daha fazla bilgi edinin
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikikaynak'ta ara Vikikaynak'ta belgeler

Şablon:Portal

Şablon:Edirne'nin semtleri


Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Edirne&oldid=18658730" sayfasından alınmıştır