Kaymakam
Kaymakam (Arapça: kâim قائم, romanize: "sabit olmak", makâm Arapça: مقام, romanize: "rütbe, mevki") Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yönetim sisteminde, ilçenin en yüksek mülki idare amiridir. Kaymakamlar görevlerini il valilerinin gözetim ve denetimi altında yaparlar. İlk kez Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla görev yapmaya başlamışlardır.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaymakamlık sisteminin ilk uygulamaları, muhassıl-ı emvallik sisteminin yerine geçmesi adına Tanzimat dönemiyle beraber 1840'lı yıllarda başlar. O dönemde kaymakamlar bugün olduğu gibi Dahiliye Nezareti'ne bağlı bulunmaktaydı ve tayinleri de bu nezaret tarafından yürütülmekteydi. Kaymakamlar ilk olarak sancakbeyinin yerini alarak sancak mülki amiri olmuş ve 1849 yılından itibaren sancak meclisi adıyla anılan bir kurula başkanlık etmişlerdir.
Bu meclis çeşitli devlet kademelerinden insanlar ve halkın seçtiği temsilcilerden oluşmaktaydı. Belirli zamanlarda toplanarak maliye, eğitim ve yönetimle alakalı kararlar alırlar ve sorunları çözer ya da kaymakam aracılığıyla valiye iletirlerdi. Aynı zamanda vali tarafından gönderilen emirler de kaymakam tarafından yürütülürdü.[1]
Eğitimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Tanzimat Fermanı ilkelerini taşrada tam anlamıyla uygulayabilecek liyakatli devlet adamlarının yetiştirilmesi amacıyla, 1859 yılında Mekteb-i Mülkiyye okulu açılmıştır. Buraya yüksek devlet kademelerinde görev yapmak üzere eğitilecek çeşitli yerlerde çalışan başarılı çalışanlar ve tahsili iyi öğrenciler kabul edilirdi. Okulda başta tarih, coğrafya ve hukuk olmak üzere çeşitli dersler verilmekteydi.[2]
Görevleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaymakamlar görev yaptıkları ilçede kanun, tüzük, yönetmelik ve hükûmet kararlarının ilanını ve uygulanmasını sağlarlar. Ayrıca ilçedeki halkın dilek ve isteklerini yerine getirmek; kamu kurum ve kuruluşlarının işleyişini teftiş etmek ve bağlı bulundukları valinin emir ve talimatlarını yerine getirmekle de yükümlüdürler. Valiler, ilçeye ait bütün işleri doğrudan doğruya kaymakama yazarlar. Kaymakamlar yaptıkları veya yapacakları tüm teftişlerin zamanını ve sonuçlarını valiye rapor etmek zorundadırlar.[3] Milli bayramlar resmi törenle kutlanacaksa kaymakam törene başkanlık eder ve tebrikleri kabul eder.[4]
Yetkileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaymakamlar ilçe idare şube başkanlarını valinin izniyle, diğer memur ve kamu çalışanlarını ise re'sen işten el çektirebilir. İlçede gerekli görevlisi bulunmayan işlerin yürütülmesini, ilişkili başka bir kuruma kaydırabilir. İlçede görev yapan adli ve askeri teşkilatlar hariç tüm kamu görevlilerine, savunmalarının alınmasının ardından uyarma ve kınama cezaları verebilir; daha ağır cezalar verilmesi hakkında teklifte bulunabilir. Suç işlenmesini önlemek amacıyla kolluk kuvvetlerine uygulanması kesin emirler verebilir. Valinin izniyle kolluk görevlilerinin yerlerini ve görevlerini değiştirebilir. Olağanüstü hallerde valiye ve en yakın askeri komutanlıklara haber vererek yardım isteyebilir.[3]
Kaymakamlığa bağlı birimler[değiştir | kaynağı değiştir]
- İlçe Yazı İşleri Müdürlüğü
- Evrak Şefliği
- İşlemler Şefliği
- İlçe Hukuk İşleri Şefliği (Nüfusu elli bin ve üzeri olan ilçelerde)
- İdare ve Denetim Şefliği (Nüfusu elli bin ve üzeri olan ilçelerde)
- İlçe Bilgi İşlem Şefliği: (Nüfusu elli bin ve üzeri olan ilçelerde)
- İlçe Sosyal Etüt ve Proje Şefliği (Bakanlıkça uygun görülen ilçelerde)[5]
Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaymakam olabilmek için Siyasal Bilgiler, Hukuk, İktisadi ve İdari Bilimler, İşletme, İktisat, Sosyoloji, Psikoloji veya Kamu Yönetimi ve Halkla İlişkiler Fakültelerinden birinden mezun olma şartı aranır. Kaymakamlar 3 yıl süren bir eğitimden sonra müşterek kararname ile atanırlar. Kaymakam Adaylığı eğitimi aşağıdaki süreçlerden oluşur:[kaynak belirtilmeli]
| Staj | Süre |
|---|---|
| İl Merkez Stajı | 2 ay |
| Kaymakam Refikliği Stajı | 3 ay |
| Mülkiye Müfettişi Refakatinde Staj | 2 ay |
| Bakanlık Merkez Stajı (Dil Kursu) | 4 ay |
| Yurt Dışı Stajı | 12 ay |
| Kaymakam Vekilliği Stajı | 9 ay |
| Kaymakamlık Kursu | 4 ay |
| Toplam | 36 ay |
Adaylık[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaymakam adaylığı, mülki idare amiri hizmet sınıfının ilk rütbesi olup kaymakamlık kursundan sonra başarılı olanların, kaymakam olarak kura çekimi ile atandıkları sürece verilen isimdir. Eski adı maiyet memurluğudur. Kaymakamlık kursunu başarıyla tamamladıktan sonra müşterek kararname ile atanarak görev başına gelen kaymakamlar, valilere bağlı olarak çalışırlar. Görev yerleri atama yönetmeliklerindeki ilçe sınıflandırmasına göre değişir. Bu süreler 2 yıldan 5 yıla kadar çıkabilmektedir. Kaymakamlık bir meslek memuriyeti olup son Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde başka bir mesleğe mensup kişiler vekâleten de olsa kaymakamlık yapamazlar.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Tanzimat Dönemindeki İdare Düzenlemelerinin Kocaeli'ye Yansımaları 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kocaeli Tarih Sempozyumu, Mehmet GÜNEŞ
- ^ "Osmanlı'dan Günümüze: Mekteb-i Mülkiye". 30 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2021.
- ^ a b Kaymakamın Görevleri 2 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TC Yomra Kaymakamlığı
- ^ "Kaymakamın Görevleri Nelerdir? Sorumlu Olduğu Kurumlar". www.kamuvakti.com. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020.
2. 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu
 | Meslek veya meslek grubu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Mülki idare bölümleri |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mahallî idareler |
| ||||||
| Ayrıca bakınız | |||||||
