Musa: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Akademik olarak uzlaşılmış ifadesi muğlak bir ifade olup yaşamamış olduğuna dair kanıt bulunamayacağı gibi inançsal bir mesele olduğu için bu denli kesin bir ahkam kabul edilemez.
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Paseyn (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
1.841 değişiklik
k 176.227.47.182 (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Teacher0691 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (TW)
Etiket: Geri al
15. satır: 15. satır:
| akrabalar = [[Harun]] (erkek kardeş)<br />[[Miryam]] (kız kardeş)
| akrabalar = [[Harun]] (erkek kardeş)<br />[[Miryam]] (kız kardeş)
}}
}}
'''Musa''' ([[İbranice]]: '''מֹשֶׁה''' ''Móše''), [[İbrahimî dinler]]de bir [[peygamber]]dir. <ref name="Britannica">{{BritannicaDVD|Moses|2011}}</ref>
'''Musa''' ([[İbranice]]: '''מֹשֶׁה''' ''Móše''), [[İbrahimî dinler]]de bir [[peygamber]]; bununla birlikte akademik çevreler Musa'nın tarihsel bir insan değil [[efsane]]vi bir figür olduğu konusunda uzlaşmıştır.<ref name="Britannica">{{BritannicaDVD|Moses|2011}}</ref>


== Tevrat anlatılarına göre Musa ==
== Tevrat anlatılarına göre Musa ==

Sayfanın 13.52, 13 Haziran 2020 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Musa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Musa
Rembrandt'ın On Emir ile Musa adlı tablosu.
DoğumGoşen, Aşağı Mısır, Yeni Krallık
ÖlümNibu Dağı, Moab
Milliyetİsrailoğullarının Levi kabilesinden bir Yahudi
EvlilikSippora
Çocuk(lar)Gerşom
Eliezer
Ebeveyn(ler)İmran (baba)
Yochebed (anne)
Akraba(lar)Harun (erkek kardeş)
Miryam (kız kardeş)

Musa (İbranice: מֹשֶׁה Móše), İbrahimî dinlerde bir peygamber; bununla birlikte akademik çevreler Musa'nın tarihsel bir insan değil efsanevi bir figür olduğu konusunda uzlaşmıştır.[1]

Tevrat anlatılarına göre Musa

Musa'nın hayatı ile ilgili kaynak alınan belgeler dinî metinlerdir. Bunlar; Tevrat'ın Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye bölümleridir. Ayrıca Kuran'da Bakara Suresi ve diğer Musa kıssalarıdır.[kaynak belirtilmeli]

Musa'nın MÖ 13. yüzyılda yaşamış olma olasılığı çok yüksektir, çünkü Tevrat'taki Çıkış kitabında yer alan firavun olduğu düşünülen II. Ramses MÖ 1237 yılında ölmüştür. Çıkış'ta ortaya konulduğu gibi, Musa'nın sağlığında siyasasına karşı çıkan fazla sayıda İbrani vardı. Oysa 500 yıl içinde Musa bütün Yahudilerin saygısını kazanmaya başardı. MS 500 yılına gelindiğinde, Hristiyanlıkla beraber ünü Avrupa'nın büyük bir bölümüne yayılmıştı. Bir yüzyıl sonra Muhammed, Musa'yı gerçek bir peygamber olarak tanıdı ve İslam'ın yayılmasıyla Musa, Müslüman dünyasının her yanında, Mısır'da bile hayranlık uyandıran bir kişi haline geldi.[2]

Tekvin ve Çıkış'a göre; İsrailoğulları Mısırlı yerliler ile birlikte Nil Deltası'nın doğu tarafında en ağır işlerde çalışmakta ve Firavun'a kölelik etmekteydiler.

Musa, İmran'ın oğludur, Onun babası Yahser, onun da babası Kahes'dir. Levi kabilesindendir, Yakup'un soyundan gelir ve Annesi Yocheved'dir. Kız kardeşi Meryem, erkek kardeşinin adı ise Harun'dur.

Musa'yı İsrailoğullarına seslenirken tasvir eden bir görsel.
6. yüzyıla ait bir Kitâb-ı Mukaddes'te Musa ve Firavun.

Musa doğduğu sırada Mısır'da İsrailoğulları köle olarak en ağır işlerde çalıştırılmaktaydı. İsrailoğulları atalarının toprakları olan Kenan illerine gitmek istedi iseler de Firavun onları bırakmadı. Kur'an'a ve Tevrat'a göre Firavun gördüğü bir rüya üzerine İsrailoğullarından doğan bütün erkek çocukların öldürülmesini emretti. Bu hadise Kur'an ve Tevrat'ta yer almaktadır.[3][4] Bunun üzerine çocuklar öldürülüp Nil Nehri'ne atıldı.

Ancak erkeklerin azalması bazı işlerin aksamasına sebep oldu ve bunun üzerine Firavun çocukların bir sene öldürülüp bir sene öldürülmemesini emretti.

Musa, çocukların öldürüldüğü sene dünyaya geldi. İmran ve Yocheved ona yalnızca üç ay bakabildi. Kur'an'a göre Musa'nın annesine: "Çocuğu emzir, başına geleceklerden korktuğun zaman onu suya (Nil'e) bırak. Korkma, üzülme. Biz şüphesiz onu sana döndüreceğiz ve peygamber yapacağız" denmiştir.[5] Annesi Musa'yı zift ile birbirine yapıştırılmış otlardan oluşan bir muhafaza içerisinde Nil Nehrine bırakır. Musevi kaynaklara göre firavun'un kızı Thermuthis[6] Kur'an'a göre ise karısı Asiye (daha sonra Musa'nın peygamberliğine inanacaktır)[7] Musa'yı bulur ve saraya alır.

Ancak çocuğun İbranî olduğu kısa sürede anlaşılır. Musa'nın ablası onu emzirecek bir İbranî aile bildiğini söyler ve onu gerçek annesine geri götürür.

Firavun bir İbranî olduğu gerekçesiyle çocuğu istemez, ancak daha sonra kabullenir. Kur'an'da şöyle denir: "Firavun'un karısı dedi ki: "Benim için de, senin için de bir göz bebek; onu öldürmeyin; umulur ki bize yararı dokunur veya onu evlat ediniriz. "Oysa onlar (başlarına geleceklerin) şuurunda değillerdi."[8]

Mısır: Salgın hastalıklar ve toplu göç

Tanrı Musa'ya İsrailoğullarını firavunun köleliğinden kurtarma görevi verir. Ona bir asa verir ve Musa bu asa ile lüzumunda içinden yılan/ejderha çıkarma, Kızıldeniz'i ikiye yarma, hastaları iyileştirme ve nehrin suyunu kan rengine çevirme gibi çeşitli mucizevî işler yapar[9] Kur'an'a göre Musa Firavun'u İsrailoğullarını bırakması ve Allah'a iman etmesi yönünde davet eder. Ancak o bu daveti kabul etmez.[10][11]

Tevrat'ta bu denizin adı (Yam Suf) yani "Sazlıklar Denizi" olarak geçer ve bu İngilizcede "Sea of Reeds" veya "Reed Sea" olarak okunur. Zamanla bu deyişin bozulup "Red Sea" (yani Kırmızı/Kızıl Deniz) olarak kullanılmaya başlandığı, geçişin Kızıldeniz'le ilgisinin bulunmadığı, güney rüzgarları ile zaman zaman kuruyan bataklık bir araziden geçiş şeklinde gerçekleştiği de kabul edilen görüşler arasında bulunur.[12]

Tarihsel varlığı

Musa'nın gerçek bir kişilik olup olmadığı spekülatiftir.[13]

Doğumu ve büyütülmesi ile ilgili anlatılan öykülerin bir kısmı Akad kralı Büyük Sargon, Karna ve Oedipus öyküleri ile örtüşür.[14]

Sigmund Freud'a göre o bir Aton dini mensubudur ve Musevilik bu dinin izlerini taşır. Akhenaton'un Aton için yazdığı düşünülen övgü şiiri ile Mezmurlar bölüm 105 arasında paralel ifadeler bulunur. Erkek çocuklarının sünnet edilmesine de ilk Mısırlılarda rastlanır. Mısırlı araştırmacı Ahmet Osman'a göre ise o, Aton'un kendisidir.[15]

Musa Thutmose ile de ilişkilendirilir; Musa kendi annesi tarafından emzirildikten sonra saraya geri gelir ve ona hem sudan "çekip çıkarılma" (İbranice Maşa), hem de Antik Mısır dilinde (Moşe, örn. Thutmose=Thut isimli tanrının oğlu) "oğlu" anlamına gelen, Türkçede de Musa diye bilinen ismi verilir.[16]

Musa eski Mısır ve Yunan yazarlarına göre II. Ramses'in kızkardeşinin oğludur ve adı Rozarsif'tir.[17]

Musevilik ve Hristiyanlıkta Musa

Ana madde: Yahudilikte Musa

Museviliğin kutsal kitabı Tanah'ın bir bölümünü meydana getiren Tevrat (Tora), Hristiyanlığın kutsal kitabı Kitâb-ı Mukaddes'in Eski Ahit kısmında da bulunmaktadır. Bu sebeple Musevilikteki ve Hristiyanlıktaki Musa bahsi aynıdır.

İslam'da Musa

Musa İslamiyet'e göre kendisine kitap verilen peygamberlerdendir. Lisanı daha düzgün olduğunu düşündüğü ve kendisini doğrulaması için kardeşi Harun ile görevlendirilmiş, Firavun'a on bela göstermiş, Kızıldeniz'i mucizevi bir şekilde asasıyla yararak İsrailoğullarını Mısır'dan çıkarmış, Firavun ve ordusu İsrailoğullarının peşinden gelirken Kızıldeniz'de boğulmuşlardır. Ayrıca asasıyla çölde İsrailoğulları için kayadan on iki pınar fışkırtmıştır. İnanca göre Tevrat, Allah tarafından Musa'ya indirilmiş, Sina Yarımadası'nda, Eymen Vadisi'nde, Tur Dağı'nda kavmine "On Emir" adı altında Allah'ın şeriatını bildirmiştir. Kıssası özellikle Bakara Suresi, Kasas Suresi, A'raf Suresi, Şu'ara Suresi ve Kehf Suresi anlatır.

İlgili belgeseller

İlgili filmler

  • 'On Emir (İngilizce: The Ten Commandments)' (1923)
  • 'On Emir (İngilizce: The Ten Commandments)' (1956)
  • 'The Bible', (1966) Fragman
  • 'Moses' (TV, 1995), Ben Kingsley
  • 'The Prince of Egypt' (Anime, 1998) Fragman
  • 'The Ten Commandments' (Anime, 2007) Fragman
  • 'Exodus: Gods and Kings' (2014), Cristian Bale Fragman

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Musa ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

  1. ^ "Moses." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
  2. ^ Hart, H.Michael, Dünyaya Yön Veren En Etkin 100, İstanbul: Thales, 2016
  3. ^ "Eski Ahit/Çıkış/Bap1". 27 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  4. ^ "Kur'an: 28/4". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  5. ^ "Kasas Suresi 7. Ayet". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  6. ^ http://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=2359&pageno=60
  7. ^ "Kasas Suresi". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  8. ^ "Kasas Suresi 9. Ayet". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  9. ^ [1][ölü/kırık bağlantı]
  10. ^ "Kur'an: 79/17-19". 27 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  11. ^ "Kur'an: 20/47,48". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  12. ^ https://books.google.com.tr/books?id=M5XIBAAAQBAJ&pg=PT108&lpg=PT108&dq=MISIRDAN+%C3%87IKI%C5%9E+SAZLIK+DEN%C4%B0Z%C4%B0&source=bl&ots=dw_mvQdxOm&sig=ACfU3U2MtvsSS82Q1_lzkJkQyCIrHz-obQ&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwiAj5CezavpAhU5xMQBHVY_CYIQ6AEwCHoECAwQAQ#v=onepage&q=MISIRDAN%20%C3%87IKI%C5%9E%20SAZLIK%20DEN%C4%B0Z%C4%B0&f=false
  13. ^ William G. Dever 'What Remains of the House That Albright Built?,' in George Ernest Wright, Frank Moore Cross, Edward Fay Campbell, Floyd Vivian Filson (eds.) The Biblical Archaeologist, American Schools of Oriental Research, Scholars Press, Vol. 56, No 1, 2 March 1993 pp.25-35, p.33: 'the overwhelming scholarly consensus today is that Moses is a mythical figure.
  14. ^ Otto Rank (1914). The myth of the birth of the hero: a psychological interpretation of mythology.(İngilizce)
  15. ^ https://issuu.com/sacittademir/docs/orhan_g__kdemir_-_din_ve_devrim
  16. ^ "Musa isminin kökeni, anlamı ve kaynağı". 28 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2008. 
  17. ^ Orhan Dökdemir, Din ve Devrim, s. 15

Şablon:Portal

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Musa&oldid=22661362" sayfasından alınmıştır