Bâyezid-i Bistâmî: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
{{Sufism}}
{{Sufism}}
165. satır: 165. satır:
{{kaynakça}}
{{kaynakça}}


==Bibiyografya==
⚫
{{Sufism}}
* Ritter, H. "Abū Yazīd (Bāyazīd) Tayfūr B. Īsā B. Surūshān al- Bistāmī." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2009. Brill Online. Augustana. 28 September 2009 http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_SIM-0275
* Quasem, Muhammad Abul. "Al-Ghazali's evaluation of Abu Yazid al-Bistami and his disapproval of the mystical concepts of..." Asian Philosophy 3.2 (Oct. 1993): 143. Academic Search Premier. EBSCO. Augustana College, Rock Island, IL. 28 Sep. 2009 <http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=aph&AN=9706053117&site=ehost-live>.
* Majaddedi, Jawid A. "Getting Drunk with Abu Yazid or Staying Sober with Junayd: The Creation of Popular Typology of Sufism" bulletin of the School of Oriental and African Studies (Nov. 2003): pg 1-13.
* Sells, Michael A., ed. Early Islamic Mysticism. New Jersey: Paulist, 1996. Print.
* Böwering,Gerhard. BESṬĀMĪ BĀYAZĪD. "Encyclopædia Iranica Online, 2005, available at www.iranicaonline.org.

==Dış bağlantılar==
* [http://kitaabghar.com/bookbase/khalidpervaiz/allahwalay.html?page=173 Biography of Bayazid al-Bistami in Urdu]
* [http://www.naqshbandi.net/haqqani/sufi/saints/Bayazid.html Biography of Bayazid al-Bistami]
* [http://www.masoudsoheili.com/Photography/MS-IR/Shahroud/04-BaYazid.html Bayazid's Tomb in Iran]
* [http://banglapedia.org/HT/B_0363.htm Banglapedia article of Bastami]
* [http://www.nimatullahi.org/journal/bayazidian ''Bayazidian Sufism: Annihilation without Ritual'' - Article by Alireza Nurbakhsh in SUFI: a journal of Sufism]
* [http://www.naqshbandi.it/ The Naqshbandiya Khalidiya Haqqaniya Tariqa in Italy]

⚫
{{Sufism}}


{{islam-biyo-taslak}}
{{islam-biyo-taslak}}

Sayfanın 03.19, 11 Eylül 2012 tarihindeki hâli

Tayfûr Ebû Yezîd el-Bûstâmî
Bayezid-î Bistâmî'nin Şâhrûd yakınlarında
Bistam'daki türbesi
Doğum804
Bistam, Semnan Eyaleti, Iran
Ölüm874 - 877/878
Bistam
Kariyeri
EtkilendikleriMuhammad, Ebu Bekr-i Sıddık, Salmân-ı Fârisî, Kâsım bin Muhammed, Cafer-i Sadık, Ebu Musa Câbir bin Hayyan, Zünnun-ı Mısri, Musa el-Kâzım, Ali er-Rıza
EtkiledikleriHallâc-ı Mansûr, Ebû’l Hassan Kharakânî, Ebû Sa’îd Ebû’l Khayr, Hace Abdullah el-Ensari, Ebû’l Kâsım Gûrganî, Ebû 'Ali el-Fermâdî, Ebû Yakûb Yûsuf Hamdanî, Abdülkâdir Geylânî, Sanâ’î, Ferîdüddîn-i Attâr, Baha-ûd-Dîn Zekeriyâ, Hoca Ahmed Yesevî, Abdulhalik-ıl Güjdevani, Mûhy’îd-Dîn ibn’ûl Arabî, Şems-î Tebrizî, Kutb'ûd-Dîn Haydar, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî, Hacı Bektaş Veli, Taptuk Emre, Sultan Veled, Ali Râmitenî, Yunus Emre, Şah-ı Nakşibend, FazlʿAllâh Esterâbâdî (Nâimî), Nesîmî, İmâm-ı Râbbânî, Şeyh Galib, Muhammed İkbal
Makale serilerinden
Allah
İnançlar
İbadetler
Metinler ve Hukuk
Tarih
Mezhepler
Kültür ve Toplum
Ayrıca bakınız

Bâyezid-î Bistâmî ya da Tayfur Ebû Yezîd el-Bûstâmî (Farsça بايزيد بسطامى), (d.804, Bistam - ö. 874 - 877/878), İranlı İslâm alîmi ve evliya.

Yaşamı

Günümüzde İran'ın Semnan Eyaleti'nde bulunan Bistam şehrinde 804 yılında doğmuştur. Künyesi, Ebû Yezîd'dir. İsmi Tayfûr, babasının adı Îsâ'dır. Kabri yine Bistam'da bulunmaktadır. Dedesi İslâmiyeti sonradan kabul etmiş olan bir Zerdüşt[1] idi. Dedesinin Adam, Tayfur ve Ali isminde üç oğlu vardı. Hepsi de zühd (zâhid) hayâtı yaşamayı seçmiş kişiler olarak tanınıyorlardı. Bayezid, Tayfur'un oğlu olarak dünyaya geldi. Çocukluğunun çoğunu evde ve camiide tek başına geçirmekteydi. Yalnız bir yaşantısı olmasına rağmen evine sık sık Sufilik üzerinde tartışmak maksadıyle ziyaretçileri kabul etmekteydi. Allah ile başbaşa kalmak amacıyle tüm Dünyevî arzularını terk etmiş (Melamilik-Kalenderîlik) bir şekilde zühd hayâtı sürdürmekteydi.

Sufilik'teki "Fenâ Fî’Allah" ve "Bekâ Bî’Allah" mertebeleri

Ana maddeler: Nakşibendi Tarikatı, Mevlevîlik, Alevîler, Bektaşilik Tarikatı ve Panenteizm

Neticede bu yaşam tarzı Bayezid'in "Kendinde Yok Olma" hâli olarak ifâde edilebilecek olan bir ruh haline bürünmesiyle sonuçlandı. Bu durum sufilikte "Kişinin Allah'a en yakın olduğu ruh hâli" olan "Fenâ Fî’Allah" yâni (Allah’ta yok olma) mertebesi olarak tanımlanmaktadır. Allah'a karşı olan hislerini çok sâmîmi ve açık yüreklilikle dile getirmesinden dolayı "Beyâzıd" tarihte ilk kez "Sarhôş Sûfî" lâkabı ile anılan kişi oldu. Kendisi tarihteki en etkin mistiklerden biri olarak tanınmaktadır. Allah'a olan aşırı sevgisinden dolayı da Allah aşkından başka tüm Dünya nimetlerini terk etmek suretiyle de "Bekâ Bî’Allah" yâni (Allah’la var olma/Allah’la bir olma) kavramlarını ortaya atan sufi olarak hatırlanmaktadır.

Ayrıca bakınız: En-el Hak, Hallâc-ı Mansûr, Muhyiddin İbn Arabi, Ömer İmâdüddîn Nesîmî ve Hurûfîlik

Etkinliği

Kendisinden önce sufilik sadece "sofuluk" ve "itaat" üzerine dayanmaktaydı. İlâhî Aşk’ın sufiliğe kazandırılması onun sâyesinde gerçekleşti.

On iki imamlardan olan Musa el-Kâzım[2] ile Ali er-Rıza'ya karşı sâmimîyyet ve muhabbet beslemekteydi. Ali er-Rıza[3] tarafından talebeliğe kabul edildi. 874/878 tarihinde vefât ettiğinden, aynı devirde yaşamış olduğu İmam Muhammad at-Taki (ö.835 CE), İmam Ali Naki (ö.868 CE), ve İmam Hasan el-Askerî (ö.874 CE) ile de muhtemelen tanışmıştı. On iki imamlara karşı beslenen saygı ve sevginin kendisinden sonra gelen Ebû’l Hassan Kharakânî, Hace Abdullah el-Ensari, ve Ebû’l Kâsım Gûrganî gibi halefleri sayesinde muhafaza edilmesinde de etkin payının olduğunu bu şâhsiyetlerin yaptırmış oldukları ibâdethanelerde on iki imamların isimlerinin de yazılmış olmasından anlaşılmaktadır.[4]

Neslinden Anadolu'ya göç edenler ve Horasan erenleri

Torunlarından İsa ve Musa İran Horasan'ından Anadolu'ya göç etmişlerdir. İlk önceleri Hatay'ın Kırıkhan ilçesinde ikamet etmişler, sonraları kendilerine verilen vazife gereği Anadolu'nun iç taraflarına göç etmek istemişler ve Kırıkhan'dan iki kardeş ayrılmışlardır. Kırıkhan halkı kardeşlerin gitmelerini istemedikleri için kardeşlerden İsa'yı orada şehit etmişlerdir. Şeyh İsa Türbesi Kırıkhan'ın Alabeyli Köyünün kuzeyindedir. İlçe merkezine 4 kilometre uzaklıkta bir tepe üzerindedir. Diğer kardeş (Şeyh Musa) Tokatın, Zile ilçesine gelerek burada irşadına devam etmiştir. Halen Burada yatmaktadır ve torunlarının Zile'de yaşamakta olduğu kanısı yaygındır.

Halk arasında Beyazıbesten adı ile bilinen ziyaret yeri Zile merkezinde Ali Kadı Mahallesi'nde olup çevre halkı tarafından baş ve göz ağrıları ile çeşitli dilekler için ziyaret edilen yerlerdendir.

Nakşîbendîliğin silsilelerindeki yeri ve ehemmiyeti

Tüm Nakşibendî silsilelerinde altıncı sırada yer almaktadır.

Tâhirî(T) / Gafori-Mûceddidî(G) / Mûceddidî-Sirajia(M) / Süleymanî(S) / Khâlidî(K) / Hakkânî(H) / Dağıstan Mûceddîdî-Khâlidîye-Mahmûdîye(D) Nakşibendî Silsile-Altın Zincirlerindeki konumu

Ana maddeler: Nakşibendiye, Tarikât, Halidiye, Gümüşhanevi Dergahı ve Silsile-i saadat

Aşağıdaki tabloda Nakşibendiye'nin farklı kollarına ait altın zincirler (Silsile-i saadat) listelenmiştir.

  1. (T) : Tâhirî
  2. (G) : Gafori-Mûceddidî
  3. (M) : Mûceddidî-Sirajia
  4. (S) : Süleymanî
  5. (K) : Khâlidî
  6. (H) : Hakkânî
  7. (D) : Dağıstan Mûceddîdî-Khâlidîye-Mahmûdîye

Bunlar sırası ile yukarıda tanımlanan sembollerle gösterilmiştir. "Bayezîd-î Bistâmî" bu silsilelerin tamamında altıncı sırada yer almaktadır.

#T/G/M/S #K/H #D Adı Mezarı Doğum Tarihi Vefât Tarihi
1 1 1 Seyyîdina Hazreti Muhammad, Son peygamber (SAV) Medine, Suudi Arabistan Mon 12 Rebiülevvel

(570/571 CE)

12 Rebiülevvel 11 AH

(5/6 Haziran 632 CE)

2 2 2 Seyyîdina Ebû Bekr-î Sıddık Medine, Suudi Arabistan 22 Cemaziyelahir 13 AH

(22 Ağustos 634 C.E)

3 3 3 Seyyîdina Salmân-ı Fârisî El-Mada'in, Iraq 10 Receb 33 AH

(4/5 Şubat 654 C.E)

4 4 4 Imām Kâsım bin Muhammed bin Ebû Bekr, Ebu Bekr-i Sıddık'ın oğlunun oğlu Medine, Suudi Arabistan 23 Şaban 24 AH

(22/23 Haziran 645 C.E)

24 Cemaziyelahir 101/106/107 AH
5 5 5 Imām Câ'fer-î Sâdık, Ebu Bekr-i Sıddık'ın büyük kız-torunun oğlu Medine, Suudi Arabistan 8 Ramazan 80 AH

(5/6 Kasım 699 C.E)

15 Receb 148 AH

(6/7 Eylûl 765 C.E)

6 6 6 Hâce Bayazid-î Bestâmî Bistam, Semnan Eyaleti, Iran 186 AH

(804 C.E)

15 Şaban 261 AH

(24/25 Mayıs 875 C.E)

Kaynakça

  1. ^ Abu'l-Qasim Al-Qushayri, "Al-qushayri's Epistle on Sufism: Al-risala Al-qushayriyya Fi 'ilm Al-tasawwuf", Translated by Alexander D. Knysh, Garnet & Ithaca Press, 2007. pg 32
  2. ^ The Heirs of the Prophet: Charisma and Religious Authority in Shi'ite Islam By Liyakat N. Takim, p.69
  3. ^ “Hacegan Hanedani”, by H. L. Shushud, Istanbul 1958. Originally published in “Systematics”Volume 6, No. 4 March 1969 by J. G. Bennett
  4. ^ Abdullah Ansari Shrine Complex, Herat, Afghanistan http://www.kufic.info/architecture/ansari/ansari.htm

Bibiyografya

  • Ritter, H. "Abū Yazīd (Bāyazīd) Tayfūr B. Īsā B. Surūshān al- Bistāmī." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2009. Brill Online. Augustana. 28 September 2009 http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_SIM-0275
  • Quasem, Muhammad Abul. "Al-Ghazali's evaluation of Abu Yazid al-Bistami and his disapproval of the mystical concepts of..." Asian Philosophy 3.2 (Oct. 1993): 143. Academic Search Premier. EBSCO. Augustana College, Rock Island, IL. 28 Sep. 2009 <http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=aph&AN=9706053117&site=ehost-live>.
  • Majaddedi, Jawid A. "Getting Drunk with Abu Yazid or Staying Sober with Junayd: The Creation of Popular Typology of Sufism" bulletin of the School of Oriental and African Studies (Nov. 2003): pg 1-13.
  • Sells, Michael A., ed. Early Islamic Mysticism. New Jersey: Paulist, 1996. Print.
  • Böwering,Gerhard. BESṬĀMĪ BĀYAZĪD. "Encyclopædia Iranica Online, 2005, available at www.iranicaonline.org.

Dış bağlantılar


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bâyezid-i_Bistâmî&oldid=11900963" sayfasından alınmıştır