Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/Ocak 2019
- 1. Hafta
Onur Anıtı, Samsun'un İlkadım ilçesindeki Atatürk Parkı'nda yer alan ve şehrin simgesi hâline gelen anıt. Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı noktaya dikilen anıt Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı sayılan bu anı simgelemektedir. Anıtın heykeli Samsun Valisi Kâzım Paşa tarafından Samsun halkı adına Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel'e 1927 yılında sipariş edilmiş, aynı yıl 19 Mayıs günü kaidenin resmî temel atma töreni yapılmış, 1928 yılında Viyana'da başlayan heykelin yapım süreci 1931 yılında sonlanmış ve heykel kaidesine 29 Ekim 1931 tarihinde dikilmiştir. 15 Ocak 1932 tarihinde anıtın resmî açılışı yapılarak cumhuriyet tarihinin on üçüncü anıtı, Heinrich Krippel'in ise Türkiye'deki dördüncü anıt çalışması olmuştur. Tunçtan yapılmış olan heykelin yüksekliği 4,75 metre (15,6 ft), taş blok kaidenin yüksekliği 4,10 metre (13,5 ft), tüm anıtın yüksekliği ise 8,85 metredir (29.0 ft). Heykel için $37.000'a anlaşılmış, buna ek olarak heykeltıraş Heinrich Krippel'e ise $5.500 ödeme yapılmıştır. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 2. Hafta
.jpg)
Nasreddin Hoca, (d. 1208, Hortu - ö. 1284, Akşehir), Anadolu Selçukluları döneminde yaşayan efsanevi kişi. Çoğunlukla hazırcevap ve mizah anlayışına haiz bir bilge olarak aksettirildiği hikâyelerle tanınan Nasreddin Hoca'nın gerçekte yaşayıp yaşamadığına, yaşadıysa gerçek kişiliğinin ne olduğuna dair tartışmalar olmakla birlikte gerçek bir tarihî kişilik olduğuna dair bazı belgeler bulunmaktadır. Bu belgelerden edinilen bilgilere göre 1208 yılında Hortu köyünde doğan Nasreddin Hoca burada temel eğitimini aldıktan sonra Sivrihisar'da medresede eğitim görmüş ve babasının ölümü üzerine döndüğü memleketinde köy imamlığı görevini üstlenmiştir. Nasreddin Hoca, bir süre sonra dönemin tasavvufi düşünce merkezlerinden Akşehir'e göç ile Mahmûd-ı Hayrânî'nin dervişi olarak Mevlevîlik, Yesevîlik veya Rufâilik yoluna mensup olmuştur. Akşehir'de mülki görevler üstlenen ve aynı zamanda Akşehir çevresindeki yörelerde de kısa süreli bulunduğu düşülen Nasreddin Hoca, 1284'te yine Akşehir'de ölerek günümüzdeki Nasreddin Hoca Türbesi'ne gömülmüştür. Nasreddin Hoca'nın adına anlatılar hikâyeler etrafında gelişen efsanevi kişiliği ölümüyle aynı yüzyıl içerisinde ortaya çıkmış olup Nasreddin Hoca adına addedilen yazılı anlatılar yüzyıllar içerisinde onlarla ifade edilen sayılardan binlere kadar çıkmıştır. Günümüzde bibliyografik bir değeri bulunan Nasreddin Hoca yazılı kültürünün bilinen en eski anlatısına 1480 yılında telif edilen Saltuknâme'de rastlanmakla birlikte Povest o Hoce Nasreddine serisi 1,5 milyon ile şimdiye dek en fazla satışı yapılan Nasreddin Hoca derlemesidir. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 3. Hafta
George Koval, (25 Aralık 1913, Sioux City - 31 Ocak 2006, Moskova), Sovyet atom bombası projesi için Sovyetler Birliği adına istihbarat görevlisi olarak görev yapan Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı casus, bilim insanı, kandidat. Sovyet kaynaklarına göre Koval'ın Sovyet İstihbarat İdaresi (GRU) ajanı olarak Manhattan Projesi'ne sızıp bilgi aktarması, Sovyetler Birliği'nin nükleer silah geliştirmesi için gereken süreyi büyük ölçüde azalttı. Koval, Rusya'dan göçmüş Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin Iowa eyaletine bağlı Sioux City'de doğdu. Yetişkinliğe eriştikten bir süre sonra ailesiyle birlikte Sovyetler Birliği'ne giderek Birobican'a yerleşti. Bu dönemde GRU'ya girerek burada eğitim gördü ve "Delmar" kod adıyla göreve başladı. 1940 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ne döndü ve 1943 başlarında Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerine sızdı. Koval, Amerika Birleşik Devletleri'nin atom araştırma laboratuvarlarında çalıştı ve ülkenin atom silahlarında kullandığı polonyum, plütonyum ve uranyum elementlerinin üretim süreçleri ve hacimleri hakkında Sovyetler Birliği'ne bilgi aktardı. II. Dünya Savaşı sonrasında silahlı kuvvetlerden atıldı. 1948'de ülkeden, dönmemek üzere ayrıldı. Koval'ın casusluk faaliyetlerinin açığa çıkması ise 2002 yılında gerçekleşti. 2006'daki ölümünün ardından, 2007'de, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin tarafından kendisine "özel görevlerde sergilediği cesareti ve kahramanlığı" gerekçe gösterilerek Rusya Federasyonu Kahramanı nişanı verildi. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 4. Hafta
Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, kendine özgü küresel bir topla oynanan takım sporudur. 21. yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup dünyadaki en popüler spordur. Futbol maçları dikdörtgen şeklindeki, yapay veya gerçek çimle kaplı sahada oynanır. Sahanın kısa kenarlarının ortalarında birer kale bulunur. Oyuncuların amacı, temelde ayak olmak üzere eller ve kollar hariç vücudunun belli kısımlarını kullanarak topu karşı takımın kalesine sokarak gol atmaktır. İstisnai olarak her iki takımın kalesini koruyan kaleciler, ceza alanı olarak adlandırılan kendileri için belirlenmiş alanların sınırları dahilinde topa elle müdahale edebilmektedirler. Topun; sahanın uzun kenarlarından saha dışına çıkması durumunda taç atışı, kısa kenarlarından dışarı çıkması durumunda ise köşe veya aut atışı ile oyun yeniden başlar. 45'er dakikalık iki devreye ayrılan 90 dakikadan oluşan maçlarda karşı takımdan daha fazla gol atmayı başaran takım galip gelirken atılan gol sayılarının eşit olması durumunda maç berabere tamamlanır. Bazı organizasyonlardaki kurallara göre normal süresi berabere tamamlanan maçlarda 15'er dakikalık iki devre halinde oynanan uzatma dakikaları, eşitliğin bu sürede de bozulmaması durumunda penaltı atışları sonucunda galip gelen taraf belirlenir. MÖ 300-200 yıllarında Çin'de ortaya çıkan cuju, futbola benzeyen ilk oyundur. Modern futbol kuralları ilk olarak 1863 yılında Futbol Birliği tarafından sistemleştirilmiş olup günümüze kadar birçok değişikliğe uğramıştır. Futbolun uluslararası alandaki yönetim teşkilatı Uluslararası Futbol Federasyonları Birliğidir (FIFA). (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 5. Hafta
Kara Şövalye, (İngilizce: The Dark Knight), Christopher Nolan'ın yönettiği bir süper kahraman filmidir. DC Comics'in kurgusal karakteri Batman'den uyarlanan 2005 tarihli Batman Başlıyor (Batman Begins) filminin devamıdır. Kara Şövalye'nin senaryosunu Christopher ve kardeşi Jonathan Nolan yazmıştır. Hikâyeyi ise David S. Goyer oluşturmuştur. Filmin olay örgüsü, Bruce Wayne/Batman (Christian Bale), bölge savcısı Harvey Dent (Aaron Eckhart), asistan Rachel Dawes (Maggie Gyllenhaal) ve Polis Komiseri James Gordon'ın (Gary Oldman), onların suçla mücadelelerinin ve yeni tehdit Joker'in (Heath Ledger) etrafında gelişir. Joker gerçek kimliği, filmin gizemi için saklı tutulur ve Harvey Dent'in kahraman bir bölge savcısından çirkin bir katile dönüşümünün hikâyesi tamamıyla anlatılır. Yönetmen Nolan, Joker karakteri için ilhamı, onun 1940'lar ilk kez göründüğü çizgi romanlardan ve Harvey Dent'in geçmişinin tekrar anlatıldığı 1996 tarihli Batman: The Long Halloween adlı çizgi romandan esinlendi. Kara Şövalye'nin çekimleri öncelikle Chicago'da, ek olarak da ABD'nin birkaç yerinde, Birleşik Krallık'ta ve Hong Kong'da yapıldı. Nolan, Joker'in filmde ilk göründüğü sahne başta olmak üzere bazı sekansları çekmek için IMAX kamerası kullandı. Kamyon devirme sahnesinde görsel efekt kullanılmadı. Filmin müziklerini oluşturmada Hans Zimmer ve James Newton Howard iş birliği yaptı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş