Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/Ocak 2017
- 1. Hafta
Akciğer kanseri, akciğer dokularındaki hücrelerin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır. Bu kontrolsüz çoğalma, hücrelerin çevredeki dokuları sararak veya akciğer dışındaki organlara yayılmaları ile sonuçlanabilir. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) raporuna göre akciğer kanseri tüm dünyada kanser türleri arasında, erkeklerde en sık ölüme neden olan birinci, kadınlarda ise ikinci kanser türüdür ve tüm dünyada her yıl yaklaşık 1,3 milyon ölüme neden olmaktadır. Ölüm oranı oldukça yüksek olan bu kanser türünde dünya genelinde sigara içme alışkanlıklarındaki değişmeye bağlı olarak alttiplerinde ve kadınlarda görülme oranlarında değişimler olmuştur. Akciğer kanserinin en sık nedeni uzun süreli olarak tütün dumanına maruz kalmak olmakla beraber, tüm akciğer kanserli hastaların %15'e ulaşan bir oranı sigara içmeyenlerden oluşmaktadır. Akciğer kanseri birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu nedenler arasında; genetik faktörler, radon gazı, asbest ve hava kirliliği gibi faktörler sorumlu tutulmaktadır. Akciğer kanserinin belirtileri hastalığın nerede başladığına, nasıl yayılmış olduğuna ve vücudun hastalığa tepkilerinin varlığına bağlı olarak fark edebilir. En sık görülen belirtileri nefes darlığı, öksürük ve kilo kaybıdır. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 2. Hafta
Mars, Güneş Sistemi'nin Güneş'ten itibaren dördüncü gezegeni. Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars'a ithafen adlandırılmıştır. Yüzeyindeki yaygın demir oksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için Kızıl Gezegen de denir. İnce bir atmosferi olan Mars gerek Ay'daki gibi meteor kraterlerini, gerekse Dünya'daki gibi volkan, vadi, çöl ve kutup bölgelerini içeren çehresiyle bir yerbenzeri gezegendir. Ayrıca dönme periyodu ve mevsim dönemleri Dünya'nınkine çok benzer. İki adet uydusu bulunmaktadır. Mars'taki Olimpos Dağı, Güneş Sistemi'nde bilinen en yüksek dağ ve Marineris Vadisi adlı kanyon en büyük kanyondur. Ayrıca Haziran 2008'de Nature dergisinde yayımlanan üç makalede açıklandığı gibi, Mars'ın kuzey yarımküresinde 10.600 km uzunluğunda ve 8.500 km genişliğindeki dev bir meteor kraterinin varlığı saptanmıştır. Bu krater, bugüne kadar keşfedilmiş en büyük meteor kraterinin dört misli büyüklüğündedir. Mars, Dünya hariç tutulursa, hâlen Güneş Sistemi'ndeki gezegenler içinde sıvı su ve yaşam içermesi en muhtemel gezegen olarak görülmektedir. Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter keşif projelerinin radar verileri gerek kutuplarda gerekse orta bölgelerde geniş miktarlarda su buzlarının var olduğunu ortaya koymuş bulunmaktadır. 31 Temmuz 2008'de Phoenix Mars Lander adlı robotik uzay gemisi Mars toprağının sığ bölgelerindeki su buzlarından örnekler almayı başarmıştır. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 3. Hafta
Usame bin Ladin'in ölümü, Pakistan'ın Abbottabad şehrindeki bir komplekste kaldığı tespit edilen silahlı İslamcı örgüt el-Kaide'nin lideri Usame bin Ladin'in, 2 Mayıs 2011 günü yerel saatle 1:00'den sonra, Merkezî İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından gizli olarak yürütülen ve Amerika Birleşik Devletleri Deniz Özel Harp Geliştirme Grubuna (DEVGRU) bağlı Navy SEALs adını taşıyan Amerikan özel kuvvetleri ile 160. Özel Harekât Havacılık Alayı (Hava İndirme) birimleri tarafından düzenlenen Neptün Mızrağı kod adını taşıyan harekât kapsamında öldürülmesiyle gerçekleşti. Afganistan'dan kalkan iki hayalet helikopterin taşıdığı 23 harekâtçının gerçekleştirdiği baskında Usame bin Ladin'in oğlu Halid bin Ladin, bin Ladin'in kuryesi Ebu Ahmed el-Kuveyti, el-Kuveyti'nin erkek kardeşi Ebrar ve Ebrar'ın karısı Büşra da öldürüldü. Görevlerini tamamladıktan sonra helikopterlerle bölgeyi terk eden harekâtçıların, yanlarına aldıkları bin Ladin'in cesedini 24 saat içerisinde Umman Denizi'ne bıraktıkları açıklandı. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama yerel saatle 23:35'te başlayan ulusa sesleniş konuşmasında bin Ladin'in öldürüldüğünü açıkladı. Bu haber sonrasında dünyanın farklı noktalarında kutlamalar gerçekleştirilirken birçok ülkeden harekâtın memnuniyetle karşılandığına dair açıklamalar geldi. Tehrik-i Taliban Pakistan'ın da aralarında bulunduğu bazı İslamcı örgütler bu olayın intikamının alınacağına dair açıklamalar yaptı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 4. Hafta
İspanya'da eşcinsel evlilik, 2004'te İspanya'nın yeni seçilen sosyalist hükûmetinin başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero önderliğinde, eşcinsel evliliğin ve eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesinin yasallaştırılması için kampanya başlatması sonucunda 2005 yılında yasallaştı. Birçok tartışmadan sonra, 30 Haziran 2005'te İspanya Parlamentosu'nda eşcinsel evliliğine izin veren bir yasa hazırlandı ve 2 Temmuz 2005'te yayımlandı. 3 Temmuz 2005'te eşcinsel evlilik İspanya'da resmîleşti. İspanya nüfusunun %66'sının eşcinsel evliliğine destek vermesine rağmen, kanunun onaylanması birçok tartışmaya neden oldu. Özellikle İspanya'nın Roma Katolik Kilisesi, bu kanunun evliliğin anlamını zedelediği düşüncesiyle eleştirerek kanuna karşı çıktı. Diğer bazı örgütler de, lezbiyen ve geylerin evlat edinmeleri olasılığıyla ilgili kaygılarını dile getirdi. Kanunu desteklemek ve kanuna karşı çıkmak amacıyla yapılan gösterilere İspanya'nın bütün bölgelerinden binlerce kişi katıldı. Kanunun kabul edilmesinden sonra İspanya'nın muhafazakâr Halk Partisi, kanunu İspanya'nın Anayasa Mahkemesi'ne taşıdı. Kanunun uygulandığı ilk yıl boyunca yaklaşık 4.500 eşcinsel çift evlendi. Kanunun çıkarılmasından kısa bir süre sonra, İspanyol olmayan ve kendi ülkeleri eşcinsel evliliğe izin vermeyen kişilerin evliliklerinin hukuki durumuyla ilgili sorunlar ortaya çıktı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş