Uğurlu, Şenkaya
| Uğurlu | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Uğurlu Uğurlu'nun Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 89 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Uğurlu, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahallenin eski adı Hanımkom'dur. Bu yer adı 1886 Rus nüfus sayımında Hanım-Kom (Ханым-Комъ) ve Erkan-i Harbiye-i Umumiye'nin 1914 tarihli haritasında ise Han (خان) olarak geçer.[4][5] "Kom" kelimesi Gürcüce "gomi"den (გომი) değişime uğramıştır ve "gomi" "ağıl", "ahır" anlamına gelir.[6]
Hanımkom, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bugünkü köyün sınırları içinde bulunan eski kale, buranın eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[7]
Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde Hanımkom,Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı ve bu tarihte köyü oluşturan 6 hanede 15 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Hanımkom köyünün nüfusunun yaklaşık 30 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[8]
Hanımkom köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresince Hanım-Kom (Ханым-Комъ) olarak kaydedilmiş olan köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 nüfus sayımında köydeki 9 hanede, 32'si erkek ve 28'i kadın olmak üzere 60 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı Türkmen olarak kaydedilmiştir.[9] Hanımkom köyünün nüfusu 1896 yılında 78 kişiye, 1906 yılında ise 96 kişiye yükselmiştir.[10]
Hanımkom köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Hanım Kom (خانم كوم) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[11] 1940 genel nüfus sayımında "Hanım Köm" olarak kaydedilmiş olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 170 kişiden oluşuyordu.[12] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kosor nahiyesi ve Hanımkom köyü bu kazaya bağlandı. Hanımkom Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Uğurlu olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Uğurlu köyünde 285 kişi tespit edilmişti ve bu nüfus içinde sadece 36 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Hanımkom Kalesi, köyün 1,5 kilometre batısında yer alır ve günümüze ulaşan duvarlarının yüksekliği 3 metreyi bulur. Kalenin dibinde bir su sarnıcı ve muhtemelen kalenin merkezine ulaşan bir tünelin kalıntıları bulunmaktadır.[7]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[15]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 147 km, Şenkaya ilçe merkezine 40 km uzaklıktadır.[16] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeybatısında olup, 
numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Susuz ve Deliktaş mahalleleri üzerinden, Paşalı Mahallesi'nde, 11,4 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[17]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 89[1] |
| 2021 | 97[1] |
| 2020 | 94[1] |
| 2019 | 102[1] |
| 2018 | 126[1] |
| 2017 | 122[1] |
| 2016 | 136[1] |
| 2015 | 155[1] |
| 2014 | 170[1] |
| 2013 | 185[1] |
| 2012 | 181[2] |
| 2011 | 173[2] |
| 2010 | 175[2] |
| 2009 | 189[2] |
| 2008 | 196[2] |
| 2007 | 212[2] |
| 2000 | 333[2] |
| 1990 | 570[18] |
| 1985 | 559[19] |
| 1965 | 285[20] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Uğurlu Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ugurlu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 750". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2023.
- ^ ""Oltu" (Harita) - Erkan-ı Harbiye-i Umumiye, 1330". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 299. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 54. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-9-4
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 91. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 717". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 120, ISBN 9786052100271.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 668". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2022.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Uğurlu Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Uğurlu to Paşalı". Uğurlu to Paşalı. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.