Sarıyar, Şenkaya
| Sarıyar | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Sarıyar Sarıyar'in Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1347 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 126 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Sarıyar, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahallenin eski adı, kayıtlarda Cakos olarak geçmektedir. 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Cağkos, 1902 tarihli Kars haritasında Jakos (Cakos) biçiminde yazılmıştır.[4][5] Erkan-ı Harbiye-i Umumiye'nin 1914 tarihli haritasında "Cahkoz" (جاهقوز) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de "Cakos" (جاقوص) biçiminde geçer.[6][7]
Cakos köyü, Orta Çağlarda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespiti ettiği 1835 yılında köyde 8 hane ve 24 erkek belirlenmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Cakos'un bu tarihteki nüfusunun yaklaşık 48 kişiden oluştuğu söylenebilir. Bı sırada köy, Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı.[4]
Cakos köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresince "Cahkos" (Джахкосъ) olarak kaydedilmiş olan köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 nüfus sayımında köydeki 2 hanede, 22'i erkek ve 22'i kadın olmak üzere 44 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamını Kaskanlı aşiretine bağlı Kürtler oluşturuyordu.[8] Cakos köyünün nüfusu 1896 yılında 52 kişiye, 1906 yılında ise 69 kişiye yükselmiştir.[9] Erkan-ı Harbiye-i Umumiye'nin 1914 tarihli haritasında bu yerleşim alanı "Cahkoz Harabesi" biçiminde yazılmıştır.[6] Burada o tarihte var olan bir harabe haritada işaretlenmiş olabilir.
Cakos köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinde Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[7] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 118 kişiden oluşuyordu.[10] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kosor nahiyesi ve Cakos köyü bu kazaya bağlandı. Cakos veya Cahkoz Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Sarıyar olarak değiştirilmiştir.[11] Sarıyar köyünün nüfusu 1965 yılında 198 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 5 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[13]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 155 km, Şenkaya ilçe merkezine 32 km uzaklıktadır.[14] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeybatısında olup, 
numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Paşalı Mahallesi üzerinden, 11,5 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[15]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 126[1] |
| 2021 | 142[1] |
| 2020 | 151[1] |
| 2019 | 151[1] |
| 2018 | 151[1] |
| 2017 | 142[1] |
| 2016 | 155[1] |
| 2015 | 157[1] |
| 2014 | 170[1] |
| 2013 | 171[1] |
| 2012 | 168[2] |
| 2011 | 172[2] |
| 2010 | 177[2] |
| 2009 | 185[2] |
| 2008 | 183[2] |
| 2007 | 188[2] |
| 2000 | 233[2] |
| 1990 | 341[16] |
| 1985 | 309[17] |
| 1965 | 198[18] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Sarıyar Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sariyar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 89. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ ""Kars" haritası - Eastern Turkey in Asia". 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ a b ""Oltu" (Harita) - Erkan-ı Harbiye-i Umumiye, 1330". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ a b "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 699". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 119, ISBN 9786052100271.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 627". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 262.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Sarıyar Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Sarıyar to Paşalı". Sarıyar to Paşalı. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
