Seküler devlet

Vikipedi, özgür ansiklopedi
  Laik devletler
  devlet dini olan devletler
  belirsiz veya veri yok
Başlığın diğer anlamları için Laik (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Seküler devlet ya da laik devlet, resmî bir dini bulunmayan ve yasaların belli bir dine göre şekillendirilmediği devlettir. Laik devletler, herhangi bir dine inanan veya hiçbir dine inanmayan tüm vatandaşlarına eşit mesafede bulunur, bu tür devletlerde kişiler dinî inançlarına bakılmaksızın aynı mahkemelerde aynı yasalarla yargılanır. Dinî kurumların siyasete karışması yasaktır. Laik devlet yapısının egemen olduğu ülkelerde din ve vicdan özgürlüğü vardır ve bu yüzden herkes inandığı dinin gereklerini yerine getirme, inansa bile o gerekleri yerine getirmeme veya hiçbir dine mensup olmama özgürlüğüne sahiptir.

Seküler devletlerde dinî bayramlar inançlı kişilerin isteği dahilinde resmî tatil olarak ilan edilebilir.[1]

Köken ve pratiği[değiştir | kaynağı değiştir]

Laiklik, bir devletin kurulmasıyla (örneğin, Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan) veya daha sonra sekülerleşmesiyle (örneğin, Fransa veya Nepal) tesis edilebilir. Fransa'da laiklik hareketleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nde kilise ile devletin ayrılması, modern laiklik kavramlarını tanımlamıştır; Amerika Birleşik Devletleri hem Batı hem de dünya tarihinde açıkça seküler olan ilk ulus olmuştur.[2] Tarihsel olarak, sekülerleşme süreci tipik olarak din özgürlüğü vermeyi, devlet dinlerini ortadan kaldırmayı, bir din için kamu fonlarının kullanılmasını durdurmayı, hukuk sistemini dini kontrolden kurtarmayı, eğitim sistemini özgürleştirmeyi, dini değiştiren veya dinden uzak duran vatandaşları hoş görmeyi ve dini inançlarına bakılmaksızın siyasi liderliğin iktidara gelmesine izin vermek olmuştur.[3]

Günümüzdeki laik devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Afrika[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

Asya[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Çin Çin Halk Cumhuriyeti[35]
    • Hong Kong Hong Kong
    • Makao Macau
  • Doğu Timor Doğu Timor[36]
  • Filipinler Filipinler[37]
  • Hindistan Hindistan[38]
  • Endonezya Endonezya
  • Japonya Japonya[39]
  • Kazakistan Kazakistan[40]
  • Kuzey Kore Kuzey Kore
  • Güney Kore Güney Kore[41]
  • Kırgızistan Kırgizistan[42]
  • Laos Laos
  • Moğolistan Moğolistan
  • Nepal Nepal[43]
  • Özbekistan Özbekistan
  • Singapur Singapur
  • Tacikistan Tacikistan
  • Tayland Tayland[44]
  • Tayvan Tayvan
  • Türkmenistan Türkmenistan[45][46]
  • Vietnam Vietnam[47]

Avrupa[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Almanya Almanya[48]
  • Arnavutluk Arnavutluk[49]
  • Avusturya Avusturya[50]
  • Azerbaycan Azerbaycan[51]
  • Belarus Belarus[52]
  • Belçika Belçika[53]
  • Bosna-Hersek Bosna Hersek
  • Bulgaristan Bulgaristan
  • Çek Cumhuriyeti Çek Cumhuriyeti[54]
  • Ermenistan Ermenistan[55]
  • Estonya Estonya[56]
  • Finlandiya Finlandiya
  • Fransa Fransa[57]
  • Galler Galler, Birleşik Krallık Birleşik Krallık
  • Gürcistan Gürcistan[58]
  • Hollanda Hollanda
  • Hırvatistan Hırvatistan[59]
  • İrlanda İrlanda[60]
  • İskoçya İskoçya, Birleşik Krallık Birleşik Krallık
  • İspanya İspanya
  • İsveç İsveç[61]
  • İsviçre İsviçre
  • İtalya İtalya[62]
  • Macaristan Macaristan[63]
  • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kuzey Kıbrıs
  • Kıbrıs Cumhuriyeti Güney Kıbrıs[64]
  • Kuzey İrlanda Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık Birleşik Krallık
  • Karadağ Karadağ
  • Kuzey Makedonya Kuzey Makedonya
  • Letonya Letonya[65]
  • Litvanya Litvanya
  • Lüksemburg Lüksemburg
  • Moldova Moldova
  • Polonya Polonya[66]
  • Portekiz Portekiz[67]
  • Romanya Romanya[68]
  • Rusya Rusya[69]
  • Sırbistan Sırbistan[70]
  • Slovakya Slovakya[71]
  • Slovenya Slovenya
  • Türkiye Türkiye[72]

Okyanusya[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Avustralya Avustralya[73]
  • Mikronezya Federal Devletleri Mikronezya[74]
  • Yeni Zelanda Yeni Zelanda

Eskiden laik olan devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • İran İran (1925-1979): 1979 yılında İslam Devrimi gerçekleştirildi ve ülke İslami cumhuriyete çevrildi.
  • Irak Irak (1932-1968)
  • Madagaskar Madagaskar (1960-2007): 2007 yılında anayasadaki laiklik ibaresi çıkartıldı.
  • Pakistan Pakistan (1947-1956): 1956 Anayasası ile ülke İslami cumhuriyete dönüştürüldü.

Belirsiz duruma sahip devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

  •  Amerika Birleşik Devletleri
    • Amerika Birleşik Devletleri Anayasası din özgürlüğünü ve örgütlenme özgürlüğünü garanti ederken, 1956 Kongre yasasına göre ABD'nin resmi sloganı "Tanrı'ya güveniyoruz" olarak değiştirildi. Bu Kongre kararından önce, Amerika Birleşik Devletleri'nin resmi sloganı, ülkenin kuruluşundan bu yana "E Pleribus Unum" veya Türkçe şekli ile "çokluktan birlik" idi. Ayrıca, 1864'ten beri para birimlerinde "Tanrı'ya güveniyoruz" sloganı basılmıştır.[75]
  •  Arjantin
    • Arjantin Anayasası'nın 1. kısmının 2. maddesine göre, "Federal Hükümet Roma Katolik Apostolik dinini desteklemektedir"[76] ancak resmi bir devlet dinini veya kilise ile devletin ayrılmasını şart koşmamaktadır. Ancak pratikte, ülke çoğunlukla sekülerdir ve diğer dinlere mensup insanlara karşı hiçbir zulüm yoktur; faaliyetlerinde tamamen kabul edilirler ve hatta teşvik edilirler.
  •  Bangladeş
    • Bangladeş'i hem İslami[77] hem de laik yapan anayasal bir belirsizlik vardır. Din özgürlüğü, dine bakılmaksızın tüm vatandaşlara eşit haklar tanıdığı anayasası ile güvence altına alınmıştır. 2010 yılında Yüksek Mahkeme 1972 anayasasının laik ilkelerini kaldırdı.[78]
  •  Birleşik Krallık
  •  Ermenistan
  •  Türkiye
    • Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasasının ikinci maddesinde devletin laik olduğu açıkça tanımlanmaktadır. Ancak uygulamada devlet ile Sünni İslam arasında yakın bir ilişki vardır. 3 Mart 1924'te Şer'iye ve Evkaf Vekâleti'nin halefi olarak kurulan[82] ve bugün doğrudan cumhurbaşkanına bağlı resmi bir devlet kurumu olan Diyanet İşleri Başkanlığı, Sünni kurumların tüm yönetiminden sorumludur.[83] Sünni din adamları gibi devlet üniversitelerinin ilahiyat fakültelerinde çalışan her personel de devlet memurudur. Sünni devlet kurumlarına büyük bütçeler ayrılmış durumdadır. Ayrıca İslam, Adalet ve Kalkınma Partisi hükûmeti tarafından fiili anlamda devletin dini olarak kabul edilmektedir. Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Twitter hesabından yapmış olduğu açıklamada İslam hakkında "dinimiz" ifadesini kullanmıştır.[84]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2010. 
  2. ^ "Which nation was the first secular nation in history?". 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Jean Baubérot The secular principle 22 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "Article 8 of Constitution". 8 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  5. ^ "Article 2 of Constitution". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  6. ^ "Botswana - International Religious Freedom Report 2007". 21 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  7. ^ "Leaders say Botswana is a secular state". 10 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  8. ^ Article 31 of Constitution[ölü/kırık bağlantı]
  9. ^ "Article 1 of Constitution" (PDF). 7 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  10. ^ "Article 11 of Constitution". 7 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  11. ^ "Article 1 of Constitution". 9 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2006. 
  12. ^ "Article 2 of Constitution". 19 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  13. ^ "Article 1 of Constitution" (PDF). 13 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Eylül 2004. 
  14. ^ Article 1 of Constitution[ölü/kırık bağlantı]
  15. ^ "South Africa - International Religious Freedom Report 2007". 28 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  16. ^ "Preamble of Constitution" (PDF). 29 Aralık 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  17. ^ "Article 1 of Constitution". 19 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  18. ^ "Article 1 of Constitution". 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  19. ^ "Article 14 of Constitution". 8 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  20. ^ "Preamble of Constitution". 16 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2022. 
  21. ^ "Articles 10, 14, 19 and 21 of Constitution". 26 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  22. ^ "Senegal - International Religious Freedom Report 2007". 28 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  23. ^ "Appendix 1: Draft Constitution for the Republic of Somalia". 1 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  24. ^ Erdemol, Mustafa K. "Mustafa Kemal Erdemol: 'Devletin dini İslam' ifadesi artık yok! Tunus'ta tarihi dönemeç". Halk TV. 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2022. 
  25. ^ "Darbeci diktatörün laiklik hayali gerçek oldu! "Devletin dini İslam'dır" ibaresi resmen kalktı - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2022. 
  26. ^ "Article 48 of Constitution". 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  27. ^ Amerika Birleşik Devletleri Anayasası Birinci Değişikliği
  28. ^ "Article 19 of Constitution". 10 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  29. ^ "Article 77 of the Constitution". 14 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  30. ^ "Summary Honduras Constitutions (English)". 21 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  31. ^ Section Two of the Canadian Charter of Rights and Freedoms
  32. ^ "Article 8 of Constitution". 21 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  33. ^ "Article 130 of Constitution". 3 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  34. ^ "Article II of Constitution Sección 3". 14 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  35. ^ "Article 36 of Constitution". 8 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  36. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2010. 
  37. ^ "Article 2, Section 6 of Constitution". 2 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  38. ^ "Preamble of Constitution". 19 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  39. ^ "Article 20 of Constitution". 14 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  40. ^ "Article 1 of Constitution". 28 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  41. ^ "Article 20 of Constitution". 28 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  42. ^ "Article 1 of Constitution". 19 Haziran 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  43. ^ "Religious Intelligence - News - Nepal moves to become a secular republic". 30 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  44. ^ "Section 38 of Constitution". 26 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  45. ^ "Статья 11". 18 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  46. ^ "Article 11 of the Constitution". 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  47. ^ "Article 70 of Constitution". 4 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  48. ^ "Article 140 of Constitution". 12 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  49. ^ "Article 7 of Constitution". 14 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  50. ^ "Articles 7 and 14 of Constitution". 23 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  51. ^ "Article 7 of Constitution". 4 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  52. ^ "Article 16 of Constitution". 7 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  53. ^ "Article 20 of Constitution". 24 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  54. ^ "Article 2 of the Charter of Fundamental Rights and Basic Freedoms". 30 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  55. ^ "Article 23 of Constitution". 24 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  56. ^ "Article 40 of Constitution". 10 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  57. ^ "Article 2 of Constitution". 12 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  58. ^ "Article 9 of Constitution". 12 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  59. ^ "Article 41 of Constitution". 11 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  60. ^ U.S. Department of State - Ireland 7 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (The Constitution provides for freedom of religion, and the Government does not hamper the teaching or practice of any faith. Even though overwhelmingly Roman Catholic, Ireland has no state religion.)
  61. ^ The Swedish head of state must according to the Swedish Act of Succession adhere to the Augsburg Confession
  62. ^ US governmental report 28 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (International Religious Freedom Report 2005) (İngilizce)
  63. ^ "Article 60 of Constitution". 8 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  64. ^ "Article 18 of Constitution". 9 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  65. ^ "Article 99 of Constitution". 6 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  66. ^ But Concordat of 1993 ratified in 1998
  67. ^ "Article 41 of Constitution". 9 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  68. ^ Article 29 of the Constitution, Article 9(1) of Law 489/2006 on Religious Freedom
  69. ^ Article 14 of Constitution
  70. ^ "Article 11 of the Constitution". 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  71. ^ "Article 1 of Constitution" (PDF). 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  72. ^ "Article 2 of Constitution". 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  73. ^ "Section 116 of Constitution". 21 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  74. ^ "Section IV Article 2 of Constitution". 10 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  75. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  76. ^ "Argentina Constitution" (PDF). 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Kasım 2021. 
  77. ^ "2A. The state religion". 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  78. ^ "12". 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  79. ^ Some Traditions and Customs of the House 12 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., House of Commons Information Office, August 2010.
  80. ^ The Coronation Oath 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., House of Commons Library, 27 August 2008.
  81. ^ "Constitution of Armenia". president.am. 27 Kasım 2005. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  82. ^ "Kuruluş ve Tarihi Gelişim". Diyanet İşleri Başkanlığı. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2015. 
  83. ^ "Turkey may have reclaimed the leadership of Sunni Islam from Saudi Arabia". Middle East Monitor (İngilizce). 30 Temmuz 2020. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021. 
  84. ^ Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı [@TC_Disisleri] (18 Ocak 2021). "Atina ve Tüm Yunanistan Başpiskoposu'nun Dinimize Yönelik İfadeleri Hk."" (Tweet). Erişim tarihi: 20 Ocak 2021 – Twitter vasıtasıyla. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Seküler_devlet&oldid=29388150" sayfasından alınmıştır