Victor Hess
Victor Francis Hess | |
|---|---|
 Victor Francis Hess | |
| Doğum | 24 Haziran 1883 Peggau, Avusturya |
| Ölüm | 17 Aralık 1964 (81 yaşında) Mount Vernon, ABD |
| Milliyet | Avusturyalı-Amerikalı |
| Mezun olduğu okul(lar) | Graz Üniversitesi |
| Ödüller |  1936 Nobel Fizik Ödülü |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizikçi |
| Çalıştığı kurumlar | Graz Üniversitesi, Innsbruck Üniversitesi, Fordham Üniversitesi |
Victor Francis Hess (d. 24 Haziran 1883 – ö. 17 Aralık 1964), kozmik ışınları keşfi ile 1936 Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmış Avusturyalı-Amerikalı fizikçidir.
Hayatı
Victor Francis Hess 24 Haziran 1883’te Avustralya’nın bir şehri olan, Peggau’da Vinzenz Hess ve Serafine Edle von Grossbauer-Waldstätt oğlu olarak dünyaya geldi. Orta okulunu 1893-1901 yılları arası Graz spor okulunda okudu.1901-1905yılları arasında Graz Üniversitesi’nde lisans eğitimi tamamladı ve 1910 yılında aynı üniversitede doktora yaptı. 1910-1920 yılları arası Stefan Meyer’in asistanı olarak Viyana Bilim Akademisi’nde Radyum Araştırma Enstitüsünde çalıştı. 1920 yılında Marie Bertha Warner Breisky ile evlendi.
Hess, 1921 yılında izin alarak New Jersey’de bulunan Birleşmiş Milletler Radyum Kurumu’nda çalışmak üzere Amerika’ya seyahat etti. 1923’te Graz Üniversitesi’ne geri döndü. İki yıl sonra yetkili deneysel fizik profesörü olarak atandı. Innsbruck Üniversitesi Hess’i 1931 yılında Radyoloji Enstitü’sine yönetici profesör olarak atadı. 1938 yılında Nazi zulmünden kaçmak için karısıyla birlikte Amerika’ya taşındı. Aynı yıl Fordham Üniversitesi’ne fizik profesörü olarak atandı. 1944 yılında Amerikan vatandaşlığına kabul edildi. 1955 yılında karısı nedeniyle öldü. Aynı yıl karının son dönemlerinde hemşiresi olan Elizabeth M. Hoenke ile evlendi.
1946’da “Benim İnancım” adı altında inanç ve bilim arasındaki ilişki, ve neden Tanrı’ya inandığı hakkında bir yazı yazdı. 1958 yılında Fordham Üniversitesi’nden emekli oldu. 17 Aralık 1964 tarihinde New York’ta Parkinson hastalığı yüzünden öldü.
Kozmik Işın
1911 ve 1913 yılındaki çalışmaları , 1936 yılında Hess’e Nobel Fizik ödülünü kazandırdı. Uzun yıllar boyunca, bilim insanları atmosferdeki radyasyonun iyonlaşma seviyesini ölçmekte sıkıntılar yaşıyordu. O günlerdeki varsayım radyasyonun dünyadan uzaklaştıkça azalacağı ve radyasyon kaynağının arttığı yönündeydi. Radyasyonun yaklaşık değerlerinin ölçülmesi için elektroskoplar kullanılırdı, fakat atmosferin üst kısımlarında radyasyonun yeryüzündeki değerinden daha yüksek olabilirdi. Hess hassasiyeti arttırılmış cihazı ile beraber balonla yükselip çözmeye karar verdi. 1911-12 yılları arasında 5.3 km irtifada sistemli olarak radyasyon seviyesini ölçtü. Hayatını tehlikeye atıp bu uçuşları gece gündüz demeden devam ettirdi.
Hess’in özenle gerçekleştirdiği çalışması Viyana Bilim Akademisinde yayınlandı. Çalışmaya göre radyasyon seviyesi 1 km irtifaya kadar azalıyordu, fakat sonrasında büyük ölçüde bir artış gösteriyordu. İrtifa 5 km’ye ulaştığında ise radyasyon seviyesi deniz seviyesin dekinin neredeyse iki katına çıkıyordu. Radyasyonun uzaydan atmosfere nüfuz ettiği kanısına vardı. Bu keşfi radyasyona “kozmik ışın” ismini veren Robert Andrews Millikan tarafından onaylandı. Hess’in bu keşfi parçacık ve nükleer fizikteki yeni keşiflerin önünü açtı. Carl David Anderson pozitron ve müon’u keşfetti. Hess ve Anderson kozmik ışınlar keşfi ile 1936 Nobel ödülünü paylaştılar.
Ödüller
- Lieben ödülü (1919)
- Abbe Muhtırası
- Carl Zeiss Enstitüsü Abbe Madalyası, Jena(1932)
- Nobel Fizik Ödülü (1936)
- Avustralya Bilim ve Sanat Nişanı(1959)
Kaynakça
- [İngilizce Wikipedia'dan 16 Mayıs 2015 tarihli "Victor Francis Hess"]
- Nobel Ödülleri resmi sitesi
Dış bağlantılar
- Biyografi ve Nobel konuşması (nobelprize.org)14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.