İnsan Hakları Anıtı (İzmir)
 | |
 | |
| Koordinatlar | 38°26′58″K 27°06′39″D / 38.44944°K 27.11083°D |
|---|---|
| Konum | Karşıyaka, İzmir, Türkiye |
| Malzeme | |
| Yükseklik | 15 metre |
| Açılış tarihi | 16 Aralık 1990 |
| Adandığı | İnsan hakları |
İnsan Hakları Anıtı, Türkiye'nin İzmir ilinin Karşıyaka ilçesinde yer alan bir anıttır.
Karşıyaka Nikâh Sarayı'nın batısında bulunan alanda, anıtla birlikte hayata geçirilen İnsan Hakları Parkı'nda yer alır. Heykeltıraş Bihrat Mavitan'ın eserirdir. Temeli 1989 yılında, İnsan Hakları Günü olan 10 Aralık'ta atılmış, 16 Aralık 1990'da törenle açılmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Devrin Karşıyaka Belediye Başkanı Cihan Türsen'in 1989 Türkiye yerel seçimlerinde göreve geldikten sonra kendi dönemini temsil etmek üzere insan hakları konulu bir anıt yapmaya karar verdi.[1] Karşıyaka Nikâh Sarayı'nın batısında bulunan alan, anıtın ve anıtla birlikte hayata geçirilmesi planlanan İnsan Hakları Parkı'nın yapılacağı yer olarak belirlendi.[1] Anıt inşası için bir komisyon oluşturuldu ve komisyon, yapım işini heykeltıraş Bihrat Mavitan'a verdi.[1] Byük bir alanda çağdaş, büyük ve bilgilendirici bir anıt yapılması üzerinde uzlaşıldı.
Anıtın temeli İnsan Hakları Günü'ne denk getirilerek 10 Aralık 1989'da atıldı.[1] Yapım ihalesi 6 Nisan 1990'da gerçekleştirildi.[2]
Üç kitleden oluşan anıtta en küçük kitlenin üzerinde yer alacak resim için İzmir'deki ilkokullar arasında bir resim yarışması düzenlendi. Melis ve Sinem Kurultay adlı ikiz kardeşlerin resmi seçildi. Aslına sadık kalarak boyandı.[1]
Proje ve maket bedeli dahil 800 milyon liraya mal olan anıt, 16 Aralık 1990'da Erdal İnönü'nün de katıldığı törenle açıldı.[1][3]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan Hakları Anıtı, birbirinden bağımsız üç beton parçadan oluşmaktadır.[1][4] Anıtın en büyük parçasının yüksekliği 15 metredir.[1]
Doğuda yer alan en küçük parça kübik bir dikmedir.[1] İzmir'deki ilkokullar arasında düzenlenen resim yarışmasını kazanan resim, bu parçanın yola bakan yüzünde yer almaktadır.[1]
Ortadaki parça, ters U şeklinde ve kapı biçimindedir. Duvarlarının iç yüzünde İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nden alıntılar ve Karşıyaka Belediyesi İnsan Hakları Ödülü alanların adlarının yazdığı plaketler vardır.[1][5]
Batıda yer alan en büyük parça, biçim olarak ortadaki parçaya benzemektedir. Bu parçanın içinden İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ndeki otuz maddeye atfen 30 metre uzunluğunda, çelik levhalarla kaplı bir yol geçmektedir.[1][4] Metal yol, fıskiyeli bir havuzun ortasından başlar, daralan bir perspektif içinde kapı şeklindeki kitleyi keserek devam eder; bilinmeyen bir boşluğa, umuda uzanmayı ifade eder.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j k l "Karşıyaka İnsan Hakları Parkı" (PDF). Ege Mimarlık, 1991/3. 1991. 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
- ^ "İzmir'den Mandela'ya davet". Milliyet. 17 Mart 1990. s. 15.
- ^ "İnönü park açacak". Milliyet. 14 Aralık 1990. s. 17.
- ^ a b Çil, Hayati (2010). "Kamusal Alanda Heykelin Çevreyle İlişkisi ve İzmir". İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. ss. 65-67. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.
- ^ "Karşıyaka Belediyesi 2007 İnsan Hakları Ödülü, Prof. Dr. Veli Lök'e Verildi". Türkiye İnsan Hakları Vakfı. 2007. 28 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
