Nakşibendilik: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Peykbot (mesaj | katkılar)
k →‎Kaynakça: yazım düzeltme.
{{Sufism}}
847. satır: 847. satır:
</center>
</center>
<br/>
<br/>
{{Sufism}}



<!--- Categories --->
<!--- Categories --->

Sayfanın 04.57, 11 Eylül 2012 tarihindeki hâli

Nakşîbendilik (Nakşbendiyye, Osmanlıca: Osmanlıcaﻧﻘﺸﺒﻨﺪﻴﻪ), Abdulhalik-ıl Güjdevani tarafından sistemleştirilen, Muhammed Bahauddin Şah-ı Nakşibendi'nin isim babası olduğu İslâm dini tarikâtı.

"Nâkış yapan" anlamına gelen Nakşibend; Nakşibendi mürşidlerinin, kalbi dünyadan ahirete bağladığı düşünüldüğü için bu adı almıştır.

Nakşibendiye Tarikât'ında sessiz zikir uygulanır.

Abdulhalik-ıl Güjdevani'nin tespit ettiği "On Bir" tarikât düstûru

1) Vukûf-ı Zamanî
Anlamı; her an kendini yoklamak ve zamanı iyi değerlendirmektir. Müridin zamanı çok iyi değerlendirmesidir.
2) Vukûf-ı Adedî
Anlamı; zikir sayısına dikkat etmek ve uymaktır. Dersin adedi ve gerçek manası düşünülmelidir.
3) Vukûf-ı Kalbî
Anlamı; kalbin daima zikr-i ilâhî ile meşgul olmasıyla kalbin kontrol edilebilmesidir. Kalbi uyanık tutmak gerekir.
4) Hûş der-dem
Anlamı her alınan ve verilen nefeste manen uyanık bulunmaktır. Nefes alıp verirken, gaflette olmamak..
5) Nâzar ber-kadem
Anlamı Gözün ayak ucuna bakarak yürünmesi, fuzûli (boş) bakışlardan muhafazasıdır. Başkasına değil, kendine bakmalıdır..
6) Sefer der-vatan
Halktan ayrılıp Hakk'a gitmesidir.
7) Halvet der-encümen
Halk içinde de olsa, halvet hali olmalıdır.
8) Yâd kerd
Anlamı; kalbin zakir hale gelmesi, yani dil ve kalp zikrini birleştirmektir. Şeyhin verdiği zikri, kalb ve dil ile daima tekrarlamak.
9) Bâz geşt
Anlamı; matlub ve maksudun ancak Allah rızası olmasıdır. Zikirle Allah'a dönüş, vuslât düşünülmelidir.
10) Nigâh-daşt
Anlamı; nefsani ve şeytani vesveselerden korunmaktır. Kalbi zararlı düşüncelerden korumak.
11) Yâd-daşt
Anlamı; kendini daima Allah'ın huzurunda bilmektir. Masivâyı bırakarak, sadece Allah'ı düşünmektir.

Daha kesin yapısal Nakşibendi tarikâtı oluşumu ise Seyyid Amîr Kulal ile başlamıştır. Görünüm tarafından oluşumu, ardılların arasındaki hiyerarşi, baş öğretmen mürşid, halifeler, öğrenciler müridler, ve taraftarlar mûhlisler olarak sıralanır.

Rabıta ve Teveccüh

  • Rabıta: Rabıta, Arapça "rabt" kökünden türetilmiş, sözlükte 'birleştirmek, bitiştirmek, iliştirmek ve bağlamak' anlamlarına gelmektedir. (Rabita'tul Qurra: Kur'an Hafızları Cemiyeti-Birliği)

Tasavvufta mürid'in, kendisini mürşidi ile yüzyüze gelmiş varsayıp ondan feyiz aldığını (ondan metafizik anlamda güç aldığını ya da nûrlandığını) zihninde canlandırması demektir.

  • Hatme: Muhammed'e salavat getirilerek yapılan ve Peygamber'in ruhunun indiği ve hatme yapanlarla iletişime geçtiğine inanılan ibadet.
  • Vird: Dil damağa yapıştırılarak belirli (ders olarak verilen) sayıda dil damaktan ayrılmadan kalben Allah denilerek nefsin durulmasını (terbiyesini) amaçlayan günlük ibadet.
  • Teveccüh: Teveccüh, yönelmek demektir. Bir tasavvuf terimidir.
  • Allah için yapılan her şey ibadettir.[1]

Tâhirî(T) / Gafori-Mûceddidî(G) / Mûceddidî-Sirajia(MS) / Khâlidî(K) / Hakkânî(H) / Süleymanî(S) Nakşibendî Silsile-Altın Zincirleri

Aşağıdaki tabloda Nakşibendiye'nin farklı kollarına ait altın zincirler (Silsile-i saadat) listelenmiştir. Bunlar sırası ile:

  1. (T) : Tâhirî
  2. (G) : Gafori-Mûceddidî
  3. (MS): Mûceddidî-Sirajia
  4. (K) : Khâlidî
  5. (H) : Hakkânî
  6. (S) : Süleymanî,

yukarıda tanımlanan sembollerle gösterilmiştir.

#T/G/MS #K/H #S Adı Mezarı Doğum Tarihi Vefât Tarihi
1 1 1 Seyyîdina Hazreti Muhammad, Son peygamber (SAV) Medine, Suudi Arabistan Mon 12 Rebiülevvel

(570/571 CE)

12 Rebiülevvel 11 AH

(5/6 Haziran 632 CE)

2 2 2 Seyyîdina Ebû Bekr-î Sıddık Medine, Suudi Arabistan 22 Cemaziyelahir 13 AH

(22 Ağustos 634 C.E)

3 3 3 Seyyîdina Salmân-ı Fârisî El-Mada'in, Iraq 10 Receb 33 AH

(4/5 Şubat 654 C.E)

4 4 4 Imām Kâsım bin Muhammed bin Ebû Bekr, Ebu Bekr-i Sıddık'ın oğlunun oğlu Medine, Suudi Arabistan 23 Şaban 24 AH

(22/23 Haziran 645 C.E)

24 Cemaziyelahir 101/106/107 AH
5 5 5 Imām Jafar Sadiq, Ebu Bekr-i Sıddık'ın büyük kız-torunun oğlu Medine, Suudi Arabistan 8 Ramazan 80 AH

(5/6 Kasım 699 C.E)

15 Receb 148 AH

(6/7 Eylûl 765 C.E)

6 6 6 Hâce Bayazid-î Bestami Bistam, Semnan Eyaleti, Iran 186 AH

(804 C.E)

15 Şaban 261 AH

(24/25 Mayıs 875 C.E)

7 7 7 Hâce Ebû’l Hassan Kharakânî Kharaqan, near Bistam, Semnan Eyaleti, Iran 352 AH

(963 C.E)

10 Muharrem 425 AH

(5/6 Aralık 1033 C.E)

8 - - Hâce Ebû’l Kâsım Gürganî

(Sadece Tahiri/Gafori ve Mûceddidîyye-Sirajia Silsilesi)

Gürgan, Iran 23 Safer 450 AH

(19/20 Nisan 1058 C.E)

9 8 8 Hâce Ebû Ali Farmadî Tus, Horasan, İran. 434 AH

(1042/1043 C.E)

4 Rebiülevvel 477 or 511 AH

(10 Temmuz 1084 / 6 Temmuz 1117)

10 9 9 Hâce Ebû Yakûb Yusuf Hamadānī Merv, Türkmenistan 440 AH

(1048/1049 C.E)

Receb 535 AH

(Şubat/Mart 1141 C.E)

- - / 10 - Ebû’l Abbas, el-Khidr

(Sadece Hakkani Silsilesi)

11 10/11 10 Hâce Abdul Khalik Ghujdevanî Ghajdawan, Bukhara, Özbekistan 22 Şaban 435 AH

(24/25 Mart 1044 C.E)

12 Rebiülevvel 575 AH

(17/18 Ağustos 1179 C.E)

12 11/12 11 Hâce Arif Reogari Reogar, near Bukhara, Özbekistan 27 Receb 551 AH

(15 Eylûl 1156 C.E)

1 Şevval 616 AH

(10/11 Aralık 1219 C.E.)

13 12/13 12 Hâce Mahmûd Anjir-Faghnavvî Bukhara, Özbekistan 18 Şevval 628 AH

(18/19 Ağustos 1231 C.E)

17 Rebiülevvel 717 AH

(29/30 Mayıs 1317 C.E)

14 13/14 13 Hâce Azîzan Ali Râmitenî Harezm, Özbekistan 591 AH

(1194 C.E)

27 Ramazan 715 or 721 AH

(25/26 Aralık 1315 or 20/21 October 1321)

15 14/15 14 Hâce Muhammad Baba Samasî Samaas, Bukhara, Özbekistan 25 Receb 591 AH

(5/6 Temmuz 1195 C.E)

10 Cemaziyelahir 755 AH

(2/3 Temmuz 1354 C.E)

16 15/16 15 Hâce Seyyid Amir Kulal Saukhaar, Bukhara, Özbekistan 676 AH

(1277/1278 C.E)

Wed 2 Cemaziyelahir 772 AH

(21/22 Aralık 1370 C.E)

17 16/17 16 Hâce Muhammad Bâha'ûddin Nakşbend Bukharî Qasr-e-Aarifan, Bukhara, Özbekistan 4 Muharrem 718 AH[2]

(8/9 Mart 1318 C.E)

3 Rebiülevvel 791 AH

(2/3 Mart 1389 C.E)

18 17/18 17 Hâce Ala'uddin Attar Bukhari, Muhammad Baha'uddin Nakşibend'in dâmadı Jafaaniyan, Maveraünnehir (Özbekistan) Wed 20 Receb 804 AH

(23 Şubat 1402 C.E)

19 18/19 18 Hâce Yakûb Çerkhî Gülistan, Duşanbe, Tacikistan 762 AH

(1360/1361 C.E)

5 Safer 851 AH

(21/22 Nisan 1447 C.E)

20 19/20 19 Hâce Ubeydullah Ahrar Semerkand, Özbekistan Ramazan 806 AH

(Mart/Nisan 1404 C.E)

29 Rebiülevvel 895 AH

(19/20 Şubat 1490 C.E)

21 20/21 20 Hâce Muhammad Zahid Vakhşi Belh, Belh ilçesi, Belh Vilayeti, Afganistan 14 Şevval 852 AH

(11/12 Aralık 1448 C.E)

1 Rebiülevvel 936 AH

(3/4 Kasım 1529 C.E)

22 21/22 21 Hâce Derviş Muhammad, Hâce Muhammad Zahid Vakşhi'nin kızkardeşinin oğlu Asqarar, Özbekistan 16 Şevval 846 AH

(17/18 Şubat 1443 C.E)

19 Muharrem 970 AH

(18/19 Eylûl 1562 C.E)

23 22/23 22 Hâce Muhammad Amkanaki, Hâce Derviş Muhammad'in oğlu Amkana, Bukhara, Özbekistan 918 AH

(1512/1513 C.E)

22 Şaban 1008 AH

(8/9 Mart 1600 C.E)

24 23/24 23 Hâce Muhammad Bâkî Billah Berang Delhi, India 5 Zilhicce 971 or 972 AH

(14 Temmuz 1564 / 3 Temmuz 1565)

25 Cemaziyelahir 1012 AH

(29/30 Kasım 1603 C.E)

25 24/25 24 Shaikh Ahmad al-Farūkī al-Sirhindī, Imām Rabbānī Sirhind-Fategarh, India 14 Şevval 971 AH

(25/26 Mayıs 1564 C.E)

28 Safer 1034 AH

(9/10 Aralık 1624 C.E)

26 25/26 25 Imām Hâce Muhammad Masum Farukî, Imām Rabbānī'nin üçüncü oğlu Sirhind-Fategarh, India 1007 AH

(1598/1599 C.E)

9 Rebiülevvel 1099 AH

(13/14 Ocak 1688 C.E)

27 26/27 26 Hâce Muhammad Saifuddin Farukî, Muhammad Masum Farukî'nin oğlu
Sirhind-Fategarh, India 1049 AH

(1639/1640 C.E)

19 or 26 Cemaziyelevvel 1096 AH (Nisan 1685 C.E)
28 - / - - Hâfız Muhammad Mûhsin Dehlevî

(Sadece Tahiri/Gafori ve Mûceddidîyye-Sirajia Silsilesi)

Delhi, India
29 27/28 27 Sayyid Nûr Muhammad Badayuni Delhi, India 11 Zilkade 1135AH

(12/13 Ağustos 1723 C.E)

30 28/29 28 Şehîd Mirza Mazhar Can-ı Cânân , nâm-ı diğer Şems-ud-Dīn Habīb Allāh Delhi, India 11 Ramazan 1111 AH

(2/3 Mart 1700 C.E)

10 Muharrem 1195 AH

(Cuma, 5 Ocak 1781 C.E)

31 29/30 29 Hâce Abdullah Dehlevî, nâm-ı diğer Şâh Ghulam Ali Dehlevî
Bu noktadan sonra farklı Silsileler mevcuttur. (Silsilelerde dallanma ve budaklanmalar başlamaktadır.)
Delhi, India 1156 AH[3]

(1743 C.E)

22 Safer 1240 AH

(15/16 Ekim 1824 C.E)

32 - / - 30 Hâfız Ebû Saîd Farukî Mûceddidî

(Sadece Tahiri/Gafori/Mûceddidîyye-Sirajia ve Süleymanî Silsileleri)

Delhi, India 2 Zilkade 1196 AH

(9/10 Ekim 1782 C.E)

1 Şevval 1250 AH

(30/31 Ocak 1835 C.E)

33 - / - 31 Hâce Şâh Ahmed Saîd Farukî Mûceddidî nâm-ı diğer Habibullah Can-ı Cânân; Hazret Hâfız Ebû Saîd Farukî Mûceddidî'nin oğlu

(Sadece Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Sirajia ve Süleymanî Silsileleri)

Medine, Suudi Arabistan 2 Rebiülevvel 1277 AH

(18/19 Eylûl 1860 C.E)

- / - / - - / - 32 Hazrat Muhammed Mazhar İş’an Can-ı Cânân
(Hâfız Ebû Saîd Sâhib'in torunu ve Habibullah Cân-ı Cânân Ahmed Saîd Sahib'in oğlu)

(Sadece Süleymanî Silsilesi.)



- / - / - - / - 33 Hazrat Buhâra'lı Selahüddin İbn-i Mevlâna Siracüddin

(Sadece Süleymanî Silsilesi.)



- / - / - - / - 34 Hazrat Ebû’l Faruk Süleyman Hilmi Silistrevî
(Sadece Süleymanî Silsilesi; Süleymanî Silsilesi burada sona erdi.)
Silistre, Osmanlı Devleti Miladi 1888


16 Eylûl 1959


34 - / - - Hâce Hacı Dost Muhammad Qandhari

(Sadece Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Sirajia Silsilesi)

Mussa Zai Sharif, Dera Ismail Khan, Pakistan 1216 AH

(1801/1802 C.E)

22 Şevval 1284 AH

(16/17 Şubat 1868 C.E)

35 - / - - Hâce Muhammad Usman Damanî

(Sadece Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Sirajia Silsilesi)

Mussa Zai Sharif, Dera Ismail Khan, Pakistan 1244 AH

(1828/1829 C.E)

22 Şaban 1314 AH

(26/27 Ocak 1897 C.E)

36 / - / - - / - - Sayyad Laal Şâh Hamdani
(Sadece Tâhirî Silsilesi)
Danda Şah Bilavval, Çakvval, Pakistan 27 Şaban 1313 AH

(11/12 Şubat 1896 C.E)

37/36/36 - / - - Hâce Muhammad Sirajuddin, Hâce Muhammad Usman Damani'nin oğlu

(Sadece Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Sirajia Silsilesi)

Mussa Zai Sharif, Dera Ismail Khan, Pakistan 15 Muharrem 1297 AH

(29/30 Aralık 1879 C.E)

26 Rebiülevvel 1333 AH

(11/12 Şubat 1915 C.E)

38 / 37 / - - / - - Pir Muhammad Fazal Ali Şâh Qureshi

(Sadece Tahiri/Gafori Silsilesi)

Miskeenpur, district Muzaffargarh, Punjab, Pakistan 1270 AH

(1853/1854 C.E)

1 Ramazan 1354 AH

28 Kasım 1935

39 / 38 / - - / - - Hâce Muhammad Abdul Ghaffar Madni Abbassi, nâm-ı diğer Pir Mitha
(Sadece Tahiri/Gafori Silsilesi)
Rahmatpur, Larkana, Pakistan 1880 C.E.

(1297 A.H)

12 Aralık 1964

8 Şaban 1384 AH

- / 39 / - - / - - Hazrat Maulana Abdul Haq Madni Abbassi,

(Sadece Gafori Silsilesi)

- / 40 / - - / - - Hazrat Şemsûr Rahman Abbasî Nakşbendî Mûceddidî (Daamut Barakaatuhu) [Karachi].
(Sadece Gafori Silsilesi)
40 / - / - - / - - Hâce Allah Bakhş Abbasi Ghaffari, nâm-ı diğer Sohna Saeen
(Sadece Tahiri Silsilesi)
Allahabad, Kandiaro, Sind Eyaleti, Pakistan 10 Mart 1910

(27/28 Safer 1328 AH)

12 Aralık 1983

6 Rebiülevvel 1404 AH

41 / - / - - / - - Hâce Muhammad Tahir Abbasi Bakhşi, nâm-ı diğer Sajjan Saeen, Hâce Allah Bakhş Abbasi Ghaffari'nin oğlu

(Sadece Tahiri Silsilesi)

Doğum Yeri: Rahmatpur, Larkana, Pakistan;

İkâmetî: Allahabad, Kandiaro, Sind Eyaleti, Pakistan

21 Mart 1963

(24/25 Şevval 1382 AH)

- / - / 37 - - Hazrat Hoca Abu Sa'ad Ahmed Khan (Rahmatullahi Alaihi) [Kundia Sharif]
(Sadece Mûceddidî-Sirajia Silsilesi)


- / - / 38 - - Hazrat Hoca Muhammad Abdullah (Rahmatullahi Alaihi) [Kundia Sharif]
(Sadece Mûceddidî-Sirajia Silsilesi)


- / - / 39 - - Hazrat Hoca Abu Khalil Khan Muhammad (Rahmatullahi Alaihi) [Kundia Sharif]
(Sadece Mûceddidî-Sirajia Silsilesi)


- / - / 40 - - Hazrat Hoca Khalil Ahmad (Daamut Barakaatuhum) [Kundia Sharif]
(Sadece Mûceddidî-Sirajia Silsilesi)


- / - / - 30/31 - Hazrat Zia-ûd Dîn Mevlânâ Muhammad Khâlid-î Bağdâdî
(Sadece Khâlidî/Hakkani Silsilesi); Khâlid'îyye silsilesi burada tamamlanmakta ve Altın Zincir Hâkkanî Silslilesi olarak devam etmektedir.)
Karadağ, Süleymaniye, Irak

(1779 C.E)

(1827 C.E)

- / - / - 32 - Hazrat Şeyh İsmail Muhammad ash-Shirwani

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

- / - / - 33 - Hazrat Şeyh Has Muhammad Şirvâni

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

- / - / - 34 - Hazrat Şeyh Muhammad Effendi al-Yaraghi

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

- / - / - 35 - Hazrat Şeyh Cemâluddin al-Ghumuki el-Husayni

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

- / - / - 36 - Hazrat Şeyh Ebu Ahmad as-Sukhuri

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

- / - / - 37 - Hazrat Şeyh Ebu Muhammad el-Medenî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

- / - / - 38 - Hazrat Şeyh Şarafuddin Dağıstanî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

- / - / - 39 - Hazrat Şeyh Abdullah Fa'izi ed-Dağıstanî
(Sadece Hakkânî Silsilesi)
Dağıstan Miladi 1891

Hicri 1309

30 Eylûl 1973

Hicri 4 Ramazan 1393

- / - / - 40 - Hazrat Mevlânâ Nâzım Al-Hakkânî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Larnaka, Kıbrıs 23 Nisan 1922 Soyu, anne tarafından Mevlevî tarikâtı kurucusu Mevlânâ Celâleddîn Rûmî'ye, baba tarafıdan Kadirilik tarikâtı kurucusu Abdülkâdir Geylânî'ye dayanır.

Dağıstan Nakşîbendî-Mûceddîdî Khâlidîye-Mahmûdîye Altın Zincir-Silsilesi

Yukarıdaki tablodaki (K) : Khâlidî ve (H) : Hakkânî sütûnlarında yer alan Hazrat Mevlânâ Zia-ûd Dîn Muhammad Khâlid-î Bağdâdî’den sonra farklılaşan bir silsile olup aşağıdaki sırayı izler.

  1. Imâm ûl-Embiyâ Seyyîdna Muhammed
  2. Ebu Bekri’s-Sıddiyk
  3. Salmân-ı Fârisî
  4. Kâsım bin Muhammed
  5. Cafer-i Sadık
  6. Bayezid-î Bistamî
  7. Ebu’l-Hasan Harkanî
  8. Ebu Ali Farimidi
  9. Yusuf Hemedani
  10. Abdu’l-Halık Gucdüvani
  11. Hace Arif Rivgiri
  12. Mahmud İncir Fag’nevi
  13. Hâce Azîzan Ali Râmitenî
  14. Muhammed Baba Semasi
  15. Seyyid Emir Külal
  16. Hazret Muhammed Bahaüddin Nakşibend
  17. Hâce Alaaddin-i Attar
  18. Yakub Çerhi
  19. Hâce Ubeydullah Ahrar
  20. Hâce Muhammed Zahid
  21. Derviş Mehmed
  22. Muhammed Hacegi Emkengi
  23. Hâce Muhammed Bakibillah
  24. İmam-ı Rabbani Ahmed-i Faruk-i Serhendi
  25. Hâce Muhammed Masum
  26. Şeyh Seyfüddin Arif
  27. Muhammed Nurü’l-Bedvani
  28. Şemsüddin Habibullah İbn-i Mirza Can
  29. Hâce Abdullah Dehlevî, nâm-ı diğer Şâh Ghulam Ali Dehlevî
  30. Hazrat Mevlânâ Zia-ûd Dîn Muhammad Khâlid-î Bağdâdî (1779 - 1826 CE)
  31. Ismail al-Kurdumeri,
  32. Muhammad Salih Şirvani,
  33. Ibrahim Kudkashani,
  34. Haji Yunus Afandi Lalali ad-Daghestani, ( - 1277 AH)
  35. Mahmud Afandi ad-Daghestani,
  36. Jabrail Afandi ad-Daghestani,
  37. Abdurrahman Haji Asawi ad-Daghestani,
  38. Hasan Hilmi Afandi ad-Daghestani, (1852-1937 CE)
  39. Muhammad Ya`sub ad-Daghestani,
  40. Humayd Afandi Handiqi ad-Daghestani, (1868-1952 CE)
  41. Husenil Muhammad Afandi `Uribi ad-Daghestani, (1862-1967 CE)
  42. Muhammad Arif bin Hasan Hilmi al-Kahibi ad-Daghestani, (1900-1977 CE)
  43. Muhammad Sa`adu Hajj Afandi Batlukhi ad-Daghestani, (1915-1995 CE)
  44. `Abdul Hamid Afandi al-Inkhi ad-Daghestani,
  45. Hamzat Afandi Tlaqi ad-Daghestani,
  46. Muhammad Afandi Khuchadi ad-Daghestani,
  47. Badrudin Afandi al-Botlikhi ad-Daghestani,
  48. Shaykh Said Afandi al-Chirkawi ad-Daghestani, (1937- CE)
  49. `Abdujalil Afandi ad-Daghestani, (1949 - CE)

Kaynakça

Dış bağlantılar

Türbe ve resimler