İçeriğe atla

Samuel von Pufendorf

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Samuel von Pufendorf
Samuel von Pufendor'un Joseph de Montalegre tarafından yapılmış gravürü (1706).
Tam adıSamuel von Pufendorf
DoğumuSamuel Pufendorf
8 Ocak 1632(1632-01-08)
Dorfchemnitz, Saksonya Elektörlüğü, Kutsal Roma İmparatorluğu
Ölümü26 Ekim 1694 (62 yaşında)
Berlin, Brandenburg Markgraflığı, Kutsal Roma İmparatorluğu
Alma materLeipzig Üniversitesi
Jena Üniversitesi
Çağı17. yüzyıl felsefesi
BölgesiBatı felsefesi
OkuluDoğal hukuk
KurumlarıHeidelberg Üniversitesi
Lund Üniversitesi
İlgi alanlarıHukuk bilimi, siyaset felsefesi, ekonomi ve tarih
Etkilendikleri
Etkiledikleri
İmzası

Samuel von Pufendorf (8 Ocak 1632 - 26 Ekim 1694), Alman filozof. Latinceden gelen kültür terimini günü­müzdeki anlamına yakın bir biçimde ilk kez olarak 17. yüzyılda doğal hukuk düşünürü Samuel von Pufendorf kullanmıştır. Ona göre, kültür doğaya karşıt olan ve belli bir toplumsal bağlam içinde ortaya çıkan tüm insan eserleridir. Alman düşünür, tarihçi ve hukukçudur. Alman Aydınlanmasının öncülerinden biri olarak kabul edilmiş; çalışmaları XVIII. yüzyılda Alman kilise-devlet ilişkilerinin temelini oluşturmuştur.[1] Grotius ile başlayan modern doğal hukuk öğretisine önemli katkılarda bulunmuştur. Günümüz hukukunda da yer alan hak ve ödev birlikteliğini onun düşüncelerine dayandırmak mümkündür.[2]

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]
De jure naturae et gentium, 1744).

Pufendorf, Lutherci yoksul bir papazın oğlu olarak dünyaya geldi. Zengin bir soylunun yardımıyla Grimma’daki tanınmış bir okula gitme olanağı buldu.[1] Leipzig Üniversitesi’nde ilâhîyat okudu, ama çok geçmeden dini doktrini yetersiz bulması nedeniyle hukuk, filoloji, felsefe ve tarihe yöneldi. 1656’da Jena’ya gitti, orada Descartes’ın yöntemiyle tanıştı. Hugo Grotius ve Thomas Hobbes’un yapıtlarını okudu.[1] 1658’de Kopenhag’daki İsveç büyükelçisinin evinde öğretmenliğe başladı. İsveç ile Danimarka arasında savaş çıkınca büyükelçinin mahiyetiyle birlikte tutuklandı. Hapiste geçirdiği sekiz ay boyunca doğal hukuk üzerine ilk yapıtı olan Elementorum Jurisprudintiae Universalis Libri Duo’yu (Evrensel Hukukun Unsurları Üzerine İki Kitap) hazırladı (1660).[3] Bu kitapta Grotius ve Hobbes’un düşüncelerini geliştirdi. Kitabını ithaf ettiği Elektör Karl Ludwing, Pufendorf için Heidelberg Üniversitesi’nde, Almanya’nın ilk doğal hukuk kürsüsünü kurdu. 1661’den 1668’e kadar burada ders veren Pufendorf, bir yandan da ikinci kitabı De Statu Imperii Germanici ad Laeilum Fratrem Dominum Trezolani Liber Unus (Alman İmparatorluğu’nun Bugünkü Durumu Üzerine Trezolanus’un Efendisi Birader Laelius’a Bir Kitap) üzerinde çalıştı (1667). Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu ve Avusturya’ya yönelik sert bir eleştiri niteliği taşıyan kitap, anayasa hukuku ve tarih konusunda kapsamlı bir okumaya dayanıyordu. Tüm Avrupa’da heyecan uyandıran kitap imparator tarafından yasaklandı; bunun da etkisiyle daha çok ilgi çekti, pek çok dile çevrildi ve yabancı ülkelerde basıldı. Pufendorf 1668’de, İsveç’te yeni kurulan Lund Üniversitesi’ndeki doğal hukuk kürsüsüne geçmek üzere Heidelberg’den ayrıldı. Burada geçirdiği yirmi yıl yaşamının en verimli dönemi oldu. 1672’de büyük yapıtı De Jure Naturae et Gentium Libri Octo’yu (Doğal Hukuk ve Uluslar Üzerine Sekiz Kitap) ve 1673’te bu kitaptan seçmeleri içeren De Officio Hominis et Civis Iuxta Legem Naturalem Libri Duo’yu (Doğal Hukuka göre Yurttaşın ve İnsanın Görevi Üzerine İki Kitap) yayımladı.[4][5] Bu kitaplarında Ortaçağ ilâhîyatçılarının geleneksel teolojik yaklaşımından ayrılarak, doğal hukuku insanın toplumsal bir varlık (socialitas) olmasına dayandırdı. Pufendorf’a göre her birey insanlık onuru bakımından eşitlik ve özgürlük hakkına sahipti. Aristoteles’in öğretisine karşı çıkarak köleliğin doğallığından söz edilemeyeceğini, efendi-köle ilişkisinin ancak taraflar arasında bir anlaşma temelinde var olabileceğini öne sürdü. Pufendorf’un medenî hukuk, ceza hukuku ve anayasa hukuku yaklaşımları da socialitas, insanın toplumsal bir varlık olması, ilkesine dayanıyordu. Görüşleri Almanya ve İsveç’te tutucu Protestan ilâhîyatçılarınca şiddetle eleştirildi. Çalışmalarını sekülarist bir anlayışla sürdürmesi nedeniyle sıklıkla tanrıtanımazlıkla suçlandı.[6] Leibniz Pufendorf’u “hukukçu olmadığı gibi filozof da sayılamayacak biri”[7][8] diyerek küçümsedi. Bunlara karşın İsveç hükûmetinin koruduğu Pufendorf, 1686’da Eris Scandica adıyla yayımladığı risalelerde görüşlerini çok başarılı biçimde savundu. 1677’de Lund’un Danimarka işgaline uğramasından sonra Pufendorf, Stockholm’de kraliyet tarihçisi oldu ve zamanının büyük bölümünü II. Gustaf Adolf’tan X. Karl Gustaf’a değin İsveç tarihini yazmaya ayırdı. 1687’de kamu işlerinde devletin kiliseye olan üstünlüğünü vurguladığı, ama dinsel konularda Kilise’nin yetkisini ve bireyin vicdan özgürlüğünü savunduğu De Habitu Religionis Christiane ad Vitam Civitem’i (Bir Yurttaştın Yaşamıyla İlişkisi Bakımından Hristiyan Dininin Gücü) yayımladı. Yaklaşımı 18. yüzyılda daha da geliştirilerek, Almanya’da kilise ve devlet ilişkilerine yön veren, kiliselerde kurullar eliyle yönetim sisteminin temelini oluşturdu. Kitap aynı zamanda, genel olarak hoşgörü düşüncesinin, özel olarak da 1685’te Fransa’dan çıkartıldığında Huguenot’ları (Fransa Protestanları) himaye eden Brandenburg elektörünün savunusuydu. Pufendorf, 1688’de Brandenburg elektörünün tarih yazıcılığını yapmak üzere Berlin’e gitti. 1694’te baron unvanı aldı ve aynı yıl öldü. Ölümünden sonra 1695’te Jus Fetiale Sive de Consensu et Dissensu Protestantium (Diplomasi Yasası ya da Protestanların Anlaşmaları ve Anlaşmazlıkları) adlı bir kitabı yayımlandı. Pufendorf’un yapıtları XVIII’inci yüzyılda birçok kez basıldı. John Locke ve Jean-Jacques Rousseau gençlere Pufendorf’u okumalarını öğütlediler.[9]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Pufendorf's Moral and Political Philosophy". 4 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020. 
  2. ^ Felsefe, Sosyoloji, Hukuk ve Devlet. Der Yayınları. s. 161. 
  3. ^ Samuel von Pufendorf, Elementorum Jurisprudentia Universalis Libri Duo, Editio Noviffima, 1672. 
  4. ^ Samuel von Pufendorf, Le Droit de la Nature et des Gens, trad. Jean Barbeyrac, Tome I, Henri Schelte, Amsterdam, 1706. 
  5. ^ Samuel von Pufendorf, De Jure Naturae et Gentium Libri Octo, Editio Secunda, 1684. 
  6. ^ Erkiner, Hakkı Hakan (2012). "Uluslararası hukuk düşüncesinde klâsik öğretinin kuruluşu: Hugo Grotius ve Postgrotien yazarlar Samuel Von Pufendorf, Richard Zouche, Cornelius Van Bynkershoek ve Samuel Rachel'e ilişkin inceleme ve değerlendirme". ISSN 2146-0590. [ölü/kırık bağlantı]
  7. ^ "Vir parum jurisconsultus, et minime philosophus”; Eugéne Lerminier, Introduction Générale à l’Histoire du Droit, s. 144.
  8. ^ Dascal, Marcelo (2010). The practice of reason : Leibniz and his controversies. Library Genesis. Philadelphia : John Benjamins Pub. Co. ISBN 978-90-272-1887-2. 
  9. ^ AnaBritannica, 1989, Cilt XVIII, Pufendorf (Baronu) Samuel maddesi
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Samuel_von_Pufendorf&oldid=34009854" sayfasından alınmıştır