Efedrin
Efedrin | |
---|---|
![]() | |
![]() (1S,2R)-efedrin molekülünün top ve çubuk modeli | |
Sistematik (IUPAC) adı | |
rel-(R,S)-2-(metilamino)-1-fenilpropan-1-ol | |
Kimlik belirteçleri | |
PubChem | 9294 |
DrugBank | DB01364 |
Kimyasal özellikler | |
SMILES | search in eMolecules, PubChem |
Farmakokinetik özellikler | |
Biyoyararlanım | %85 |
Metabolizma | minimal karaciğer |
Yarılanma ömrü | 3 - 6 saat |
Atılma | %22 - 99 (idrar) |
Tedavi bilgileri | |
Yasal durum | Prescription Only (S4)(AU) Schedule VI(CA) POM(UK) ℞-only(ABD) |
Efedrin, anestezi sırasında düşük kan basıncını önlemek için sıklıkla kullanılan bir merkezi sinir sistemi (CNS) uyarıcısıdır..[1] Astım, narkolepsi ve obezite için de kullanılmıştır ancak tercih edilen tedavi değildir.[1] Burun tıkanıklığında faydası belli değildir.[1]Ağız yoluyla veya kas içine, damara veya derinin hemen altına enjeksiyonla alınabilir.[1] İntravenöz kullanımla etkisi hızlı olurken, kas içine enjeksiyon 20 dakika, ağızdan enjeksiyon ise bir saat sürebilir.[1] Enjeksiyonla verildiğinde yaklaşık bir saat sürer ve ağızdan alındığında dört saate kadar sürebilir.[1]
Yaygın yan etkiler arasında uyku güçlüğü, kaygı, baş ağrısı, halüsinasyonlar, yüksek kan basıncı, hızlı kalp atış hızı, iştahsızlık ve idrara çıkamama yer alır.[1] Ciddi yan etkiler inme ve kalp krizini içerir.[1] Hamilelikte muhtemelen güvenli olmakla birlikte, hamilelerde kullanımı yeterince araştırılmamıştır.[2][3] Emzirme döneminde kullanılması önerilmez.[3] Efedrin, α ve β adrenerjik reseptörlerin aktivitesini artırarak çalışır.[1]
Efedrin ilk olarak 1885'te izole edildi ve 1926'da ticari kullanıma girdi.[4][5] Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi’nde yer almaktadır.[6] Jenerik ilaç olarak mevcuttur.[1] Normalde Ephedra cinsi bitkilerde bulunur.[1] Efedrin içeren diyet takviyeleri, varlığının má huáng tarafından not edildiği geleneksel Çin tıbbında kullanılanlar dışında,[1]Amerika Birleşik Devletleri’nde yasa dışıdır. [1]
Tıbbi kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Hem efedrin hem de psödoefedrin kan basıncını yükseltir ve bronkodilatör görevi görür, psödoefedrin ise önemli ölçüde daha az etkiye sahiptir.[7]
Efedrin taşıt tutmasını azaltabilir, ancak esas olarak taşıt tutması için kullanılan diğer ilaçların yatıştırıcı etkilerini azaltmak için kullanılmıştır.[8][9]
Efedrinin erken çocukluk dönemindeki konjenital miyastenik sendromda ve hatta yeni bir COLQ mutasyonu olan erişkinlerde bile hızlı ve uzun süreli yanıt verdiği bulunmuştur.[10]
Kilo kaybı[değiştir | kaynağı değiştir]
Efedrin
İlaç Etkileşimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
MAO inhibitörleri, alkol, ergo alkaloidleri, oksitosin, dijital ve halotanla birlikte kullanılmamalıdır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Amfetamin
- Fenilefrin
- Halostaşin
- Metamfetamin
- Metaraminol
- Norefedrin
- Oksifedrin
- Pirovaleron
- Propilhekzedrin
- Psödoefedrin
- Sinefrin
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Ephedrine". The American Society of Health-System Pharmacists. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
- ^ Briggs GG, Freeman RK, Yaffe SJ (2011). Drugs in pregnancy and lactation : a reference guide to fetal and neonatal risk (9th bas.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 495. ISBN 9781608317080. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Ephedrine Pregnancy and Breastfeeding Warnings". 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017.
- ^ Debasis Bagchi; Harry G. Preuss, (Ed.) (2013). Obesity epidemiology, pathophysiology, and prevention (2nd bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. s. 692. ISBN 9781439854266. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Fischer J, Ganellin CR (2006). Analogue-based Drug Discovery (İngilizce). John Wiley & Sons. s. 541. ISBN 9783527607495. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ World Health Organization (2021). World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/345533. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02. Geçersiz
|hdl-access=free
(yardım) - ^ Drew CD, Knight GT, Hughes DT, Bush M (September 1978). "Comparison of the effects of D-(-)-ephedrine and L-(+)-pseudoephedrine on the cardiovascular and respiratory systems in man". British Journal of Clinical Pharmacology. 6 (3): 221-5. doi:10.1111/j.1365-2125.1978.tb04588.x. PMC 1429447 $2. PMID 687500.
- ^ Buckey Jr JC (2006). Space Physiology. Oxford University Press. s. 201. ISBN 978-0-1997-4790-0. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ Sanford CA, Jong EC (2008). The Travel and Tropical Medicine Manual E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 139. ISBN 978-1437710694. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ Higashida K, Yamada M, Shimohata T (13 Nisan 2021). "Quick and long-lasting responsiveness by ephedrine in an adult woman with congenital myasthenic syndrome associated with a novel COLQ mutation. (2928)". Neurology (İngilizce). 96 (15 Supplement). ISSN 0028-3878. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
![]() |
Wikimedia Commons'ta Efedrin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Ephedrine". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Ephedrine sulfate". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Ephedrine Hhydrochloride". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.