Salvia divinorum

*Salvia divinorum*
Salvia divinorum
Korunma durumu
	Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae
Şube:	Tracheophyta
Sınıf:	Magnoliopsida
Takım:	Lamiales
Familya:	Lamiaceae
Cins:	Salvia
Tür:	S. divinorum
İkili adlandırma
	Salvia divinorum Epling & Játiva, Bot. Mus. Leafl. 20: 75 (1962)

Salvia divinorum, Salvia cinsine bağlı bir bitki türüdür.^[1]^[2]

Salvia divinorum, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasına ait, halüsinojenik etkileriyle bilinen bir bitkidir. Halk arasında bilgelik adaçayı, şaman adaçayı veya ilahi adaçayı olarak da adlandırılır. Meksika’nın Sierra Mazateca bölgesinde yetişir ve yerli halk tarafından geleneksel olarak şifalı ve dini ritüellerde kullanılır. Bitkinin aktif bileşeni salvinorin A, güçlü bir psikodelik bileşik olup kappa-opioid reseptörlerini etkileyerek kısa süreli ve yoğun bilinç değişikliklerine yol açar.^[3]

Botanik Özellikler

Salvia divinorum, 1 ila 2 metreye kadar uzayabilen, geniş ve parlak yeşil yapraklara sahip bir bitkidir. Morumsu-beyaz çiçekleri nadiren açar ve çoğunlukla vejetatif üreme yoluyla çoğalır. Doğal yaşam alanı olan Meksika’nın tropikal ormanlarında nemli ve gölgeli alanlarda yetişir.^[4]

Genel Özellikleri

Aile: Lamiaceae (Ballıbabagiller)
Cins: Salvia
Tür: S. divinorum
Menşei: Meksika (Oaxaca, Sierra Mazateca)
Yetişme Alanı: Nemli, gölgeli ormanlar
Çoğalma: Vejetatif (tohumla çoğalması nadirdir)

Etken Madde: Salvinorin A

Salvinorin A, Salvia divinorum'un ana psikoaktif bileşenidir ve şimdiye kadar keşfedilen en güçlü doğal halüsinojenlerden biridir. LSD, psilosibin ve DMT gibi klasik serotonerjik halüsinojenlerden farklı olarak kappa-opioid reseptörlerini hedef alır. Bu durum, deneyimlenen etkilerin diğer psikodelik maddelerden farklı olmasını sağlar.^[5]

Salvinorin A’nın Özellikleri

Kimyasal sınıf: Diterpenoid
Etkime mekanizması: Kappa-opioid reseptör agonisti
Etkileri: Yoğun görsel ve işitsel halüsinasyonlar, zaman algısında bozulma, beden dışı deneyimler
Bağımlılık potansiyeli: Düşük, ancak güçlü etkileri nedeniyle riskli olabilir^[6]

Kullanımı ve Etkileri

Mazatec şamanları Salvia divinorum’u dini ve şifalı ritüellerde kullanmıştır. Genellikle çiğnenerek, çay olarak tüketilerek veya tütün gibi yakılarak kullanılır. Modern kullanıcılarsa genellikle buharlaştırarak (vape) veya dumanını doğrudan soluyarak tüketir.^[7]

Etkilerinin Süresi ve Şiddeti

Tüketim şekline bağlı olarak etkiler 30 saniye ila 1 dakika içinde başlar.
Sigara veya buharlaştırma yoluyla alındığında etkiler 5-15 dakika sürer.
Çiğnenerek veya çay olarak tüketildiğinde etkiler daha hafif ve uzun süreli olabilir.

Ana Etkiler:

Gerçeklik algısında ciddi bozulma
Zamanın durması veya farklı akması hissi
Beden dışı deneyimler
Yoğun içsel vizyonlar ve halüsinasyonlar
Depersonalizasyon ve dissosiyatif etkiler

Yan Etkiler:

Baş dönmesi ve mide bulantısı
Kaygı ve paranoya hissi
Korku veya kontrol kaybı hissi
Motor koordinasyon kaybı

Tarihçe ve Geleneksel Kullanım

Salvia divinorum, Mazatec halkı tarafından yüzyıllardır şamanik ritüellerde ve tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır. Şamanlar, bitkiyi özellikle kehanet, ruhsal rehberlik ve hastalıkları teşhis etmek için kullanmışlardır. Geleneksel olarak yapraklar çiğnenerek tüketilir ve genellikle bir su infüzyonu hazırlanır.^[8]

Yasal Durum

Salvia divinorum, farklı ülkelerde farklı yasal düzenlemelere tabidir:

ABD: Bazı eyaletlerde yasaklanmıştır, ancak federal düzeyde düzenlenmemiştir.
Kanada: Kontrollü madde olarak sınıflandırılmıştır.
Avrupa: Birçok ülkede yasaklanmıştır (Almanya, Fransa, İtalya, İspanya vb.).
Türkiye: Uyuşturucu Madde Kullanımı ve Kaçakçılığına İlişkin Kanun kapsamında kontrol altında olabilir. Ancak, yasallığına dair açık bir mevzuat bulunmamaktadır.^[9]

Bilimsel Araştırmalar ve Potansiyel Kullanım Alanları

Son araştırmalar, Salvinorin A’nın aşağıdaki alanlarda terapötik potansiyeli olabileceğini göstermektedir:

Depresyon ve Anksiyete: Kappa-opioid reseptörleri üzerindeki etkisi nedeniyle bazı ruhsal hastalıkların tedavisinde kullanılma potansiyeli vardır.
Ağrı Yönetimi: Kronik ağrı tedavisinde etkili olabileceği öne sürülmektedir.
Bağımlılık Tedavisi: Opioid bağımlılığına karşı tedavi amaçlı kullanılma olasılığı araştırılmaktadır.^[10]

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Salvia divinorum ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Salvia divinorum ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça

^ "GBIF". 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.
^ "Salvia divinorum Epling & Játiva | Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (İngilizce). 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2021.
^ Roth, Bryan L.; Baner, Karen; Westkaemper, Richard; Siebert, Daniel; Rice, Kenner C.; Steinberg, SeAnna; Ernsberger, Paul; Rothman, Richard B. (21 Ağustos 2002). "Salvinorin A: A potent naturally occurring nonnitrogenous κ opioid selective agonist". Proceedings of the National Academy of Sciences. 99 (18): 11934-11939. doi:10.1073/pnas.182234399. ISSN 0027-8424.
^ Prisinzano, Thomas E. (2005). "Psychopharmacology of the hallucinogenic sage Salvia divinorum". Life Sciences. 78 (5): 527-531. doi:10.1016/j.lfs.2005.09.008. ISSN 0024-3205.
^ Johnson, Matthew W.; MacLean, Katherine A.; Reissig, Chad J.; Prisinzano, Thomas E.; Griffiths, Roland R. (2011). "Human psychopharmacology and dose-effects of salvinorin A, a kappa opioid agonist hallucinogen present in the plant Salvia divinorum". Drug and Alcohol Dependence. 115 (1-2): 150-155. doi:10.1016/j.drugalcdep.2010.11.005. ISSN 0376-8716.
^ González, Débora; Riba, Jordi; Bouso, José Carlos; Gómez-Jarabo, Gregorio; Barbanoj, Manel J. (2006). "Pattern of use and subjective effects of Salvia divinorum among recreational users". Drug and Alcohol Dependence. 85 (2): 157-162. doi:10.1016/j.drugalcdep.2006.04.001. ISSN 0376-8716.
^ Giroud, C; Felber, F; Augsburger, M; Horisberger, B; Rivier, L; Mangin, P (2000). "Salvia divinorum: an hallucinogenic mint which might become a new recreational drug in Switzerland". Forensic Science International. 112 (2-3): 143-150. doi:10.1016/s0379-0738(00)00180-8. ISSN 0379-0738.
^ Gurlek, Feridun; TaAAdemir, Eyyup; Teker, Tufan (2017). "Salvia Divinorum: A Case Report". Fermentation Technology. 07 (02). doi:10.4172/2167-7972.1000340. ISSN 2167-7972.
^ Drug Enforcement Administration (DEA), SAGE Publications, Inc., 2008, erişim tarihi: 3 Mart 2025
^ Lin, Geraline C.; Glennon, Richard A. (1994). "Hallucinogens: An Update: NIDA Research Monograph 146". PsycEXTRA Dataset. Erişim tarihi: 3 Mart 2025.

Salvia ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[GBIF-1] "GBIF". 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.

[2] "Salvia divinorum Epling & Játiva | Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (İngilizce). 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2021.

[3] Roth, Bryan L.; Baner, Karen; Westkaemper, Richard; Siebert, Daniel; Rice, Kenner C.; Steinberg, SeAnna; Ernsberger, Paul; Rothman, Richard B. (21 Ağustos 2002). "Salvinorin A: A potent naturally occurring nonnitrogenous κ opioid selective agonist". Proceedings of the National Academy of Sciences. 99 (18): 11934-11939. doi:10.1073/pnas.182234399. ISSN 0027-8424.

[4] Prisinzano, Thomas E. (2005). "Psychopharmacology of the hallucinogenic sage Salvia divinorum". Life Sciences. 78 (5): 527-531. doi:10.1016/j.lfs.2005.09.008. ISSN 0024-3205.

[5] Johnson, Matthew W.; MacLean, Katherine A.; Reissig, Chad J.; Prisinzano, Thomas E.; Griffiths, Roland R. (2011). "Human psychopharmacology and dose-effects of salvinorin A, a kappa opioid agonist hallucinogen present in the plant Salvia divinorum". Drug and Alcohol Dependence. 115 (1-2): 150-155. doi:10.1016/j.drugalcdep.2010.11.005. ISSN 0376-8716.

[6] González, Débora; Riba, Jordi; Bouso, José Carlos; Gómez-Jarabo, Gregorio; Barbanoj, Manel J. (2006). "Pattern of use and subjective effects of Salvia divinorum among recreational users". Drug and Alcohol Dependence. 85 (2): 157-162. doi:10.1016/j.drugalcdep.2006.04.001. ISSN 0376-8716.

[7] Giroud, C; Felber, F; Augsburger, M; Horisberger, B; Rivier, L; Mangin, P (2000). "Salvia divinorum: an hallucinogenic mint which might become a new recreational drug in Switzerland". Forensic Science International. 112 (2-3): 143-150. doi:10.1016/s0379-0738(00)00180-8. ISSN 0379-0738.

[8] Gurlek, Feridun; TaAAdemir, Eyyup; Teker, Tufan (2017). "Salvia Divinorum: A Case Report". Fermentation Technology. 07 (02). doi:10.4172/2167-7972.1000340. ISSN 2167-7972.

[9] Drug Enforcement Administration (DEA), SAGE Publications, Inc., 2008, erişim tarihi: 3 Mart 2025

[10] Lin, Geraline C.; Glennon, Richard A. (1994). "Hallucinogens: An Update: NIDA Research Monograph 146". PsycEXTRA Dataset. Erişim tarihi: 3 Mart 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]