İdrar
İdrar, sidik veya çiş, insanda ve diğer pek çok hayvanda böbreklerde kanın filtrelenmesiyle oluşan sıvıdır. Böbreklerden üreter yoluyla idrar kesesine taşınan sıvı daha sonra üretra vasıtasıyla boşaltılır. İdrar oluşumu, vücutta mineral ve diğer maddelerin dengesinin sağlanmasında etkilidir. Vücutta olması gerekenden fazla olan veya vücuda zararlı olan maddeler idrar yolu ile dışarı atılır. İdrar, içinde erimiş ya da süspansiyon durumunda bulunan birçok maddeyi uzaklaştırır.[1]
Fizyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Vas afferens vasıtasıyla nefronda yer alan Malpighi cisimciğine gelen kan burada fenestere tipten damarlardan geçer. Bu endotel kan hücreleri dışındaki glukoz, çözülmüş iyonlar, su ve üre gibi maddelerin geçişine olanak tanır. Buna ek olarak podosit adlı endotelin etrafını saran hücreler özellikle plazma proteinlerine karşı bariyer oluşturur. Endotel ve podositlerin özel bazal laminası albumin gibi plazma proteinlerinin geçişine müsaade etmez. Glomerulusdan Bowman kapsülüne gelen idrar burada proksimal tübüle transfer edilir.
Proksimal tübülde filtre edilmiş glukozun tamamına yakını, sodyum, potasyum, fosfat ve bikarbonatın ise büyük çoğunluğu geri emilir. İdrar daha sonra Henle kulpu, distal tübül ve toplama kanalından geçer. Tübül sisteminin yanında peritübüler kılcallar bulunduğundan reabsorbsiyon ve sekresyon bu damarlarla yapılır. Toplama kanalından idrar kalikslere ve renal pelvise aktarılır.
Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
İdrarın %91 ila %96'sı sudan oluşur. Geriye kalan bileşenleri arasında inorganik tuzlar, üre, organik bileşikler ve organik amonyum tuzları yer alır. Üre, katı maddelerin yaklaşık yarısını oluşturur.[2] Ortalama pH değeri 6,2 olan hafif asidik idrarın sağlıklı bir insanda değeri 5,5 ile 7 arasında değişebilir.[3] İdrarın rengi vücudun su seviyesi, alınan besin ve hastalıklara göre değişebilir. İdrara rengini veren birincil madde ürobilindir.
İdrar sanılanın aksine steril değildir. Yapılan araştırmalara göre idrarda idrar kesesindeyken bile bakteri varlığı tespit edilmiştir.[4][5][6]
Patoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Yetişkin bir kişi 24 saat içerisinde ortalama olarak vücut ağırlığının kilogramı başına 20 mL idrar atar. Bu oran içki tüketimine, ortam sıcaklığına ve fiziksel aktiviteye göre değişiklik gösterir. Atılan idrar miktarı patolojik bozukluklara göre yükselebilir, azalabilir veya tamamen kesilebilir.[1]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2020.
- ^ Rose, C.; Parker, A.; Jefferson, B.; Cartmell, E. (2015). "The Characterization of Feces and Urine: A Review of the Literature to Inform Advanced Treatment Technology". Critical Reviews in Environmental Science and Technology. 45 (17): 1827-1879. doi:10.1080/10643389.2014.1000761. ISSN 1064-3389. PMC 4500995 $2. PMID 26246784. Geçersiz
|doi-access=free(yardım)
Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023..
- ^ Rose, C.; Parker, A.; Jefferson, B.; Cartmell, E. (2015). "The Characterization of Feces and Urine: A Review of the Literature to Inform Advanced Treatment Technology". Critical Reviews in Environmental Science and Technology. 45 (17): 1827-1879. doi:10.1080/10643389.2014.1000761. ISSN 1064-3389. PMC 4500995 $2. PMID 26246784. Geçersiz
|doi-access=free(yardım) Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023..
- ^ Hilt, Evann E.; Kathleen McKinley; Meghan M. Pearce; Amy B. Rosenfeld; Michael J. Zilliox; Elizabeth R. Mueller; Linda Brubaker; Xiaowu Gai; Alan J. Wolfe; Paul C. Schreckenberger (26 Aralık 2013). "Urine Is Not Sterile: Use of Enhanced Urine Culture Techniques To Detect Resident Bacterial Flora in the Adult Female Bladder". Journal of Clinical Microbiology. 52 (3): 871-876. doi:10.1128/JCM.02876-13. PMC 3957746 $2. PMID 24371246.
- ^ Hilt, Evann E.; Kathleen McKinley; Meghan M. Pearce; Amy B. Rosenfeld; Michael J. Zilliox; Elizabeth R. Mueller; Linda Brubaker; Xiaowu Gai; Alan J. Wolfe; Paul C. Schreckenberger (26 Aralık 2013). "Urine Is Not Sterile: Use of Enhanced Urine Culture Techniques To Detect Resident Bacterial Flora in the Adult Female Bladder". Journal of Clinical Microbiology. 52 (3): 871-876. doi:10.1128/JCM.02876-13. PMC 3957746 $2. PMID 24371246.
- ^ Ogunshe, Adenike Adedayo O.; Fawole, Abosede Oyeyemi; Ajayi, Victoria Abosede (25 Mayıs 2010). "Microbial evaluation and public health implications of urine as alternative therapy in clinical pediatric cases: health implication of urine therapy". The Pan African Medical Journal. 5: 12. doi:10.4314/pamj.v5i1.56188. ISSN 1937-8688. PMC 3032614 $2. PMID 21293739.
