D 010

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Devlet Yolu
logo
logo
Uluslararası Rota
Tip Devlet yolu
Başlangıç Karasu
Bitiş Yolboyu (Kars)
Uzunluk 1453 km
Geçtiği Yerler KarasuAkçakocaAlaplıEreğliZonguldakÇaycumaBartınAmasraKurucaşileCideDoğanyurtİneboluAbanaÇatalzeytinTürkeliAyancıkSinopGerzeYakakentBafraOndokuzmayısSamsunTekkeköyÇarşambaTermeÜnyeFatsaOrduGülyalıPirazizBulancakGiresunKeşapEspiyeTireboluGörele EynesilBeşikdüzüVakfıkebirÇarşıbaşıAkçaabatTrabzonYomraArsinAraklıSürmeneOfİyidereDerepazarıRizeÇayeliPazarArdeşenFındıklıArhaviHopaBorçkaArtvinŞavşatArdahanÇıldırArpaçayYolboyu (Kars)
Harita
Map

, Türkiye'nin kuzeyinde yapılmış bir devlet yoludur.

Sakarya, Düzce, Zonguldak, Bartın, Kastamonu, Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Ardahan, Kars illerinin topraklarından geçer.

Yolun Samsun-Sarp Sınır Kapısı arası (491 km) , Trabzon-Sarp Sınır Kapısı arası (190 km) , Kars Kavşağı-Hanak Kavşağı arası (3 km) uluslararası yollarının önemli bir parçasıdır. 3 parça ve 27 kısımdan oluşan yolun toplam uzunluğu 1474 km.dir.

Yol, Artvin'den sonra rakımı 2.000 metrenin üzerinde 3 geçitten geçmektedir: Şavşat-Ardahan arasında Çam Geçidi (2.470 m), Ardahan-Çıldır arasında Meryem Geçidi (2.016 m), Çıldır-Arpaçay arasında Taşlıyarma Geçidi (2.017 m).

2022 yılı KGM verilerine göre yolun 981 km.si bölünmüş yoldur. Amasra-Sinop (199 km) ve Hopa'dan sonra (294 km) olmak üzere toplam 493 km.si tek yoldur. Yolun trafiğinin en yoğun olduğu kesim Akçaabat-Trabzon-Yomra arasıdır. (Günde 50.000 aracın üzerinde)

Karadeniz Sahil Yolu[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana amacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet yolunun, Sinop'tan başlayıp Sarp Sınır Kapısı'nda sona eren 648 kilometrelik bir kısmını kapsar. Yapılış amacı, Karadeniz Karayolu'nu güvenli ve kısa hale getirmek, ticareti ve turizmi artırmaktır. Karadeniz Sahil Yolu, Sinop'tan Sarp'a kadar, 7 il, 64 ilçe, 17 bucak merkezi, 10 liman, 4 havaalanı ve birçok yerleşim birimine hizmet vermektedir.

Yol güzergahındaki geometrik ve üstyapı standardının yükselmesi, kesintisiz trafik akışı sağlayan çevre yollarının yapılarak mevcut Karadeniz Sahil Yolu'nun bölünmüş yol haline getirilmesi ile ülke ekonomisine 2007 yılı vergisiz fiyatlarıyla yıllık toplam 552 milyon 299 bin 112 YTL katkı sağlanacağı bildirilmiştir.

Proje[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaklaşık 4.2 milyar dolara mal olan Karadeniz Sahil Yolu'nun inşasında, 138 milyon metreküp kazı-dolgu, 180 milyon ton tahkimat, 3 milyon metreküp beton imalatı gerçekleştirilmiştir. Yolun 559 kilometre olan uzunluğu, yapılan 17 kilometrelik kazıyla, 542 kilometreye düşürülürken, bu kazıların 15 kilometresi Bolaman-Perşembe yolunda, 2 kilometresi de Samsun çevre yolunda yapılmıştır. Karadeniz Sahil Yolu’nda 27 kilometre uzunluğunda 263 adet köprü, 41 kilometre uzunluğunda 12 adet tek tüp tünel, 18.5 kilometre uzunluğunda 20 adet çift tüp tünel yer alır.

Sinop'tan Sarp Sınır Kapısı’na kadar uzanan Karadeniz Sahil Yoluyla ilgili ilk büyük ihale, 1987 yılında, trafiğin en yoğun olduğu Çarşıbaşı-Trabzon-Araklı kesimi için yapılmıştır.

Bu ve takip eden ihalelerde milli bütçeden yeterli ödenek ayrılamadığı için çalışmalar istenildiği gibi gitmemiştir. Projenin planlanan sürede tamamlanabilmesi ve yolun hizmete açılabilmesi için 1997 yılından itibaren ihale edilen kesimlerin, dış kredili olarak yapılması kararlaştırılmıştır. 16 ayrı bölümden 12 kesimde dış kredi, 4 kesim ise bütçeden finanse edilerek çalışmalara başlanmıştır.

Karadeniz Sahil Yolu, 8 Nisan 2007 pazar günü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla resmen açılmıştır.

Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadeniz sahil yolu, geçtiği bölge halkı tarafından sürekli olarak eleştirilmiştir.

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım yaptığı bir açıklamada projenin yanlış olduğunu ancak yapmak zorunda olduklarını belirterek, 700 trilyonun üzerinde para harcandığı için bitirilmesi gerektiğini açıklamıştır.[1]

2009 yılı Temmuz ayında Giresun ilini etkisi altına alan sağanak yağışlarda biriken su, sahil yolunun engellemesi nedeniyle tahliye edilememiş ve şehir merkezinde ciddi maddi hasara yol açmıştır.[2]

2010 Ağustos ayında Rize Merkez'e bağlı Gündoğdu beldesinde şiddetli yağış nedeniyle biriken yağmur suları Karadeniz Sahil Yolu'nu aşamamış ve oluşan sel ve heyelan nedeniyle 12 kişi yaşamını yitirmiştir.[3] 2011 yılı Eylül ayında yine Rize'de bu kez şehir merkezi sele teslim olmuş, baskın sonucu 1 kişi hayatını yitirmiştir.[4] 2012 yılı Ocak ayının sonunda Sarp bölgesindeki 500 metrelik kısmı çökmüştür.[5]

Karadeniz Sahil Yolunun açtığı tahribatlarla ilgili Kültür Bakanlığı'nın da desteğiyle Son Kumsal isimli bir belgesel de çekilmiştir.[6]

2014 yılının Eylül ayında Giresun'da denizin taşmasıyla sahil yolunun bir kısmına zarar verdi.[7]

21 Eylül 2016 tarihindeki şiddetli yağmurla biriken suyun Beşikdüzü'ndeki sahil yolunu aşamaması nedeniyle 2 kişinin ölümüne neden olmuştur.

Devlet yolu [8]
Yol no Kısım Başlangıcı Kısım Sonu Değerleri (2021) Ulaştığı yer
Yol no Yer Yer Yol no Km Taşıt/gün Cinsi Yer Km
[9] Karasu Kocaali 54-02 17 10.500 Böl.yol Hendek 45
54-02 Kocaali Düzce s. 9 5.008 Böl.yol Akçakoca 18
[10] Sakarya s. Akçakoca 20 3.843 Tek yol
Akçakoca Düzce k. 2 12.569 Böl.yol Düzce 32
Düzce k. Zonguldak s. 10 9.371 Böl.yol
[11] Düzce s. Alaplı 67-51 12 10.149 Böl.yol Yığılca 32
67-51 Alaplı Ormanlı k. 67-50 1 14.247 Böl.yol Ormanlı 24
67-50 Ormanlı k. Ereğli 12 Böl.yol
Ereğli Devrek k. 67-32 7 15.210 Böl.yol Devrek 56
67-32 Devrek k. Kozlu 34 5.760 Böl.yol
Kozlu Zonguldak 5 21.485 Böl.yol Gökçebey 42
Devrek k. Perşembe k. 67-25 8 14.140 Böl.yol Perşembe 6
67-25 Perşembe k. Çaycuma 2 Böl.yol
Çaycuma Zonguldak H.A. 67-03 9 8.059 Böl.yol Hv.Alanı 1
67-03 Zonguldak H.A. Bartın s. 9 5.891 Böl.yol
Zonguldak s. Kozcağız k. 74-50 16 6.895 Böl.yol Kozcağız 11
74-50 Kozcağız k. Boğaz k. 7 15.083 Böl.yol Boğaz 12
Boğaz k. Bartın 3 16.287 Böl.yol Ulus 39
Bartın Arıt k. 74-01 3 12.270 Böl.yol Arıt 29
74-01 Arıt k. Amasra 9 7.324 Böl.yol
Amasra Çakraz k. 74-02 13 2.168 Böl.yol Çakraz 1
74-02 Çakraz k. Kurucaşile 27 1.674 Böl.yol (13 km.)
Kurucaşile Kastamonu s. 4 871 Tek yol
Bartın s. Cide 24 871 Tek yol Şenpazar 37
Cide Çayyaka 37 522 Tek yol
Çayyaka Fakaz Köp. 19 309 Tek yol
Fakaz Köp. Doğanyurt 13 226 Tek yol
Doğanyurt İnebolu 32 800 Böl.yol (3 km.) Küre 31
İnebolu Evrenye 12 2.000 Tek yol Devrekani 57
Evrenye Abana 10 1.184 Tek yol Bozkurt 2
Abana Devrekani k. 20 621 Tek yol Devrekani 68
Devrekani k. Çatalzeytin 2 Böl.yol
Çatalzeytin Sinop s. 1 1.594 Böl.yol
[12] Kastamonu s. Türkeli 9 Böl.yol (6 km.)
Türkeli Helaldı 6 1.521 Böl.yol (1 km.)
Helaldı Erfelek k. 57-55 24 1.734 Tek yol Erfelek 44
57-55 Erfelek k. Ayancık 6 3.204 Böl.yol
Ayancık İnceburun k. 42 1.753 Tek yol İnceburun 13
İnceburun k. Erfelek k. 57-52 8 5.974 Tek yol Erfelek 24
57-52 Erfelek k. Sinop k. 3 Böl.yol Sinop 2
Sinop Ayancık k. 1 13.053 Böl.yol Ayancık 56
Ayancık k. Erfelek k. 57-53 15 6.732 Böl.yol Erfelek 17
57-53 Erfelek k. Boyabat k. 5 Böl.yol Boyabat 60
Boyabat k. Gerze 9 6.540 Böl.yol
Gerze Samsun s. 26 4.366 Böl.yol Dikmen 15
Sinop s. Yakakent 12 4.262 Böl.yol
Yakakent Alaçam 7 8.035 Böl.yol Durağan 84
Alaçam Bafra 26 9.564 Böl.yol
Bafra Ondokuzmayıs 18 15.687 Böl.yol
19 Mayıs Atakum 23 19.973 Böl.yol
Atakum Samsun 5 63.432 Böl.yol
Samsun Kavak k. // 4 16.667 Böl.yol Kavak 41
/

// Kavak k. Asarcık k. 9 42.826 Böl.yol Asarcık 40
Asarcık k. Tekkeköy 13 72.624 Böl.yol
Tekkeköy Çarşamba Hv L. 6 38.635 Böl.yol Çarşamba Hv L. 3
Çarşamba Hv L. Ayvacık k. 15 Böl.yol Ayvacık 28
Ayvacık k. Çarşamba 3 33.306 Böl.yol
Çarşamba Terme 21 22.467 Böl.yol Salıpazarı 22
Terme Ordu s. 52-79 18 19.743 Böl.yol İkizce 14
/

52-79 Samsun s. Çaybaşı k. 52-77 4 15.904 Böl.yol Çaybaşı 18
52-77 Çaybaşı k. Ünye 52-84 5 Böl.yol Akkuş 56
52-84 Ünye Tokat k. ** 6 24.833 Böl.yol Kumru 40
Tokat k. Fatsa 52-76 18 Böl.yol Korgan 36
52-76 Fatsa Çatalpınar k. 52-75 2 Böl.yol Çatalpınar 21
/

52-75 Çatalpınar k. Gürgentepe k. 52-80 1 25.031 Böl.yol Gürgentepe 44
52-80 Gürgentepe k. Bolaman 52-82 5 Böl.yol Perşembe 32
52-82 Bolaman Ordu çevre y. 52-60 21 18.981 Böl.yol Ordu D 855 9
52-60 Ordu çevre y. Perşembe k. 52-82 6 Böl.yol Perşembe 8
52-82 Perşembe k. Ordu 7 21.449 Böl.yol Ulubey 22
Ordu Gülyalı 14 21.164 Böl.yol Ordu-Giresun HA 2
Gülyalı Ordu-Giresun HA 1 18.683 Böl.yol
Ordu-Giresun HA Giresun sınırı / 4 Böl.yol
/

[13]

/ Ordu sınırı Piraziz 0 22.675 Böl.yol Bozat 15
Piraziz Bulancak 10 Böl.yol
Bulancak Giresun 15 26.554 Böl.yol
Giresun Dereli k. 6 30.742 Böl.yol Dereli 26
Dereli k. Keşap 28-22 7 23.427 Böl.yol Karabulduk 15
28-22 Keşap Espiye 19 16.751 Böl.yol Yağlıdere 13
Espiye Güre k. 5 17.871 Böl.yol Güre 14
Güre k. Tirebolu 9 Böl.yol
Tirebolu Gümüşhane k. 3 13.283 Böl.yol Doğankent 31
/

Gümüşhane k. Görele 13 14.085 Böl.yol Çanakçı 17
Görele Eynesil 13 13.486 Böl.yol
Eynesil Trabzon s. / 4 12.623 Böl.yol
/

/ Giresun s. Şalpazarı k. 61-78 4 12.623 Böl.yol Şalpazarı 16
61-78 Şalpazarı k. Beşikdüzü 61-79 1 Böl.yol Tonya 26
61-79 Beşikdüzü Vakfıkebir 61-77 4 13.492 Böl.yol Tonya 20
61-77 Vakfıkebir Çarşıbaşı 9 16.662 Böl.yol
Çarşıbaşı Akçaabat 22 17.380 Böl.yol
Akçaabat Derecik k. 61-75 5 44.767 Böl.yol Derecik 7
61-75 Derecik k. Trabzon / 12 56.339 Böl.yol Maçka 26
/

/

/ Trabzon Trabzon Hv.L. 2 76.509 Böl.yol
Trabzon Hv.L. Yomra 61-25 9 61.060 Böl.yol Üçpınar 30
61-25 Yomra Arsin 6 33.147 Böl.yol
Arsin Araklı 61-26 11 25.898 Böl.yol Dağbaşı 29
61-26 Araklı Sürmene 61-27 7 20.588 Böl.yol Köprübaşı 14
61-27 Sürmene Of 14 21.294 Böl.yol Dernekpazarı 18
Of Hayrat k. 61-29 4 15.445 Böl.yol Hayrat 11
61-29 Hayrat k. Erzurum k. 3 Böl.yol İkizdere 37
/

/

Erzurum k. İyidere 4 16.652 Böl.yol
İyidere Derepazarı 53-52 6 16.849 Böl.yol Kalkandere 19
53-52 Derepazarı Rize 53-50 9 18.528 Böl.yol Kalkandere 22
53-50 Rize Güneysu k. 53-01 5 22.895 Böl.yol Güneysu 9
53-01 Güneysu k. Çayeli 53-06 16 17.791 Böl.yol Hemşin 26
53-06 Çayeli Pazar 53-04 16 12.391 Böl.yol Hemşin 18
53-04 Pazar Çamlıhemşin k. 53-05 8 11.380 Böl.yol Çamlıhemşin 21
/

/

53-05 Çamlıhemşin k. Ardeşen 2 11.340 Böl.yol
Ardeşen Fındıklı 16 8.485 Böl.yol
Fındıklı Artvin s. / 13 7.079 Böl.yol
/

/

/ Rize s. Arhavi 5 6.960 Böl.yol
Arhavi Hopa 11 8.717 Böl.yol Borçka 35
Hopa Kemalpaşa 14 5.839 Böl.yol
Kemalpaşa Sarp S. Kapısı 4 3.058 Böl.yol Batum 18
Hopa Borçka 36 5.729 Böl.yol (10 km.) Murgul 16
Borçka Artvin k. 21 3.863 Tek yol Artvin 11
Artvin k. Çoruh Ünv. k. 7 10.637 Tek yol Çoruh Ünv. 4
Çoruh Ünv.k. Erzurum k. 1 2.842 Tek yol Yusufeli 76
Erzurum k. Ardanuç k. 24 Tek yol Ardanuç 12
Ardanuç k. Okçular 28 1.236 Tek yol Meydancık 26
Okçular Şavşat 12 1.272 Tek yol
Şavşat Köprülü 15 1.635 Tek yol
[14] Köprülü Ardahan s. 10 601 Tek yol
Artvin s. Ardahan 75-04 22 1.064 Böl.yol Hanak 21
75-04 Ardahan Erzurum k. 4 485 Böl.yol Göle 49
Erzurum k. Kars k. / 9 3.946 Böl.yol Susuz 51
/ Kars k. Hanak k. / 3 2.647 Böl.yol Hanak 12
/ Hanak k. Meryemköy 17 835 Böl.yol
Meryemköy Çıldır 75-01 10 858 Böl.yol (4 km.) Aktaş Sınır Kapısı 20
75-01 Çıldır Kars s. 21 369 Tek yol
Kars s. Doğruyol 3 453 Tek yol
Doğruyol Arpaçay k. 29 603 Böl.yol (3 km.) Arpaçay 2
Arpaçay k. Kars k. 11 1.726 Tek yol Kars 25
Karasu Kars 1474 Böl.Yol (981 km)

* olan Terkos-Hasdal arası (58 km), 2006'dan sonra, olmuştur.

olan Tepeüstü ( - ) -Şile arası yol numarası 2006'dan sonra değişmiştir. Tepeüstü-Nişantepe Arası , Kurtköy -K04)-Nişantepe-Şile arası olarak olmuştur.

olan Şile ile İstanbul-Kocaeli İl Sınırı arası (47 km), 2006'dan sonra, olmuştur.

Böylece Devlet yolu, Karasu (Sakarya)'dan olarak başlamaktadır.

** Yolun Yapımı sürmektedir. (2021)

Tüneller[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet yolu üzerinde çok sayıda (82 adet) tünel bulunmaktadır. Bu tünellerin toplam uzunluğu 112.850 m'dir. En uzun tünel, Hopa-Borçka arasında 2018 yılında trafiğe açılan ve 5.200 m uzunluğunda olan çift tüplü Cankurtaran Tüneli'dir.

Devlet Yolu üzerindeki karayolu tünelleri[15]
Yol no Güzergâh Tünelin Adı 1.tüp 2.tüp Açılışı
Akçakoca-Alaplı Kocaman 1 635 yapımda
Akçakoca-Alaplı Kocaman 2 165 yapımda
Akçakoca-Alaplı Kocaman 3 474 yapımda
Akçakoca-Alaplı Kocaman 4 420 yapımda
Akçakoca-Alaplı Kocaman 5 152 yapımda
Akçakoca-Alaplı Alaplı 1 664 2011
Akçakoca-Alaplı Alaplı 2 878 2011
Akçakoca-Alaplı Alaplı 3 317 2011
Akçakoca-Alaplı Alaplı 4 437 2011
Ereğli-Kozlu Değirmenağzı 3 219 2017
Ereğli-Kozlu Değirmenağzı 2 132 1466 2017
Ereğli-Kozlu Değirmenağzı 1 268 344 2017
Amasra-Kurucaşile Çakraz 1080 1080 2014
/

Sinop-Gerze Çiflikköy 1285 1285 2014
Sinop-Gerze Demirciköy 1680 1680 2014
Sinop-Gerze Lala (aç-kapa) 168 168 2014
Gerze-Yakakent Yenikent 1529 1597 2012
Gerze-Yakakent Gerze 348 348 2014
/

Ünye çevre yolu Yunus Emre 1979 1995 2013
Ünye çevre yolu Bayramca 740 690 2013
/

Fatsa-Ordu Asarkayası 310 314 2007
Fatsa-Ordu Nefise Akçelik 3805 3825 2007
Fatsa-Ordu Tekkebak 170 135 2007
Fatsa-Ordu Kozbükü 261 257 2007
Fatsa-Ordu Kadıoğlu 116 150 2007
Ordu çevre yolu Boztepe 3313 3308 2019
Ordu çevre yolu Öceli 2004 2034 2019
Ordu çevre yolu Terzil 1180 1180 yapımda
Ordu çevre yolu Tünel 1 440 440 yapımda
Ordu çevre yolu Tünel 2 1740 1740 yapımda
Ordu çevre yolu Tünel 3 802 802 yapımda
/

Giresun-Keşap Keşap 199 103 2007
Keşap-Espiye Geçilmez 362 2007
Keşap-Espiye Uluburun 980 978 2007
Keşap-Espiye Arıdurak 366 365 2007
Espiye-Tirebolu Kiliseburnu 200 195 2007
Tirebolu çevre yolu Tirebolu 1 2175 2150 2008
Tirebolu çevre yolu Tirebolu 2 661 650 2010
/

Görele-Eynesil Eynesil 574 215 2007
/

Çarşıbaşı-Akçaabat Yoroz 274 2007
Çarşıbaşı-Akçaabat Akyazı 2478 2416 2018
Çarşıbaşı-Akçaabat Beşirli 1060 1060 2018
Çarşıbaşı-Akçaabat Beşirli (aç-kapa) 205 205 2018
Trabzon geçişi Trabzon 138 144 2018
/

Arsin-Araklı Araklı 1904 1906 2007
Sürmene-Of Çamburnu 578
/

İyidere-Derepazarı Sarayköy 1 1003 949 2007
İyidere-Derepazarı Sarayköy 2 855 825 2007
Çayeli-Pazar Çayeli 1 1392 1112 2007
Çayeli-Pazar Çayeli (Eski) 70
Çayeli-Pazar Pazar 1 1238 1153 2007
Çayeli-Pazar Pazar 2 661 652 2007
Çayeli-Pazar İkiztepe 100
Çayeli-Pazar Pazar (Aç-Kapa) 188 188 2007
/

Fındıklı-Arhavi Kıyıcık 1121 1080 2007
/

Arhavi-Hopa Arhavi (Eski) 212
Arhavi-Hopa Arhavi 1051 1014 2007
Hopa-Sarp Esenkıyı 637 2007
Hopa-Sarp Kopmuş 1162 2007
Hopa-Sarp Liman 546 2010
Hopa-Sarp Selimiye 1365 2010
Hopa-Sarp Kemalpaşa 377 2010
Hopa-Sarp Üçkardeşler 1 216 2010
Hopa-Sarp Üçkardeşler 2 352 2010
Hopa-Sarp Sarp 1 108 2010
Hopa-Sarp Sarp 2 152 2010
Hopa-Sarp Sarp 3 157 2010
Hopa-Borçka Cankurtaran 5200 5200 2018
Hopa-Borçka Cankurtaran (T1) 900 900 2018
Hopa-Borçka Cankurtaran (T2) 360 360 2018
Borçka-Artvin İbrikli 122 2005
Borçka-Artvin Adagül 426 2005
Borçka-Artvin Borçka 955 2005
Borçka-Artvin Erenler 1 234 2005
Borçka-Artvin Erenler 2 163 2005
Borçka-Artvin Erenler 3 428 2005
Borçka-Artvin Sümbüllü 1 114 2005
Borçka-Artvin Sümbüllü 2 166 2005
Borçka-Artvin Sümbüllü 3 217 2005
Borçka-Artvin Sümbüllü 4 935 2005
Borçka-Artvin Seyitler 1 936 2005
Borçka-Artvin Seyitler 2 208 2005

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2010. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2011. 
  3. ^ http://Rize'de%20şiddetli%20yağış[ölü/kırık bağlantı]:%2012%20ölü http://www.haberturk.com/yasam/haber/546187-rizede-siddetli-yagis-12-olu 3 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ 28 Eylül 2011 tarihli 28 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL haberi 28 Eylül 2011 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ 1 Şubat 2012 tarihli 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL haberi 1 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
  6. ^ http://Son%20Kumsal[ölü/kırık bağlantı] http://www.turkishmoon.com/sonkumsal/ 30 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  15. ^ Karayoları Genel Müdürlüğü 2021 verileri

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]