Vakfıkebir

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Vakfıkebir
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlTrabzon
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamMesut Yakuta
 • Belediye başkanıMuhammet Balta (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam143 km²
Rakım20 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam28,209
 • Kır
-
 • Şehir
27.332
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu61400
İl alan kodu462
İl plaka kodu61
Vakfıkebir ve Beşikdüzü arasındaki koyun genel görünümü.

Vakfıkebir (Vakf-ı Kebir, eski adları: Büyük Liman, Fol (Rumca Pholí, yuva), Trabzon'un ilçesi.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Vakfıkebir, kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber eski bir yerleşim yeridir. Tarih boyunca Hitit, Pers, Roma, Bizans ve Trabzon İmparatorluğu’nun hâkimiyetinde kalmış, 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu yönetimine girmiştir. Doğal liman olması nedeniyle tarihte deniz ulaşımının önemli merkezlerinden biri olmuştur.[kaynak belirtilmeli]

Bugünkü adını, Osmanlı sultanı I. Selim'in annesi Gülbahar Hatun'dan almıştır. Gülbahar Hatun Trabzon’da kurmuş olduğu Hatuniye Vakfı’na Vakfıkebir topraklarının gelirlerini de dahil etmiş, o zamanki adıyla Büyükliman olarak anılan kasaba bu tarihten sonra Vakfıkebir olarak (Büyük Vakıf) olarak anılmaya başlanmıştır.

Bir rivayete göre ilçenin adının ortaya çıkış kaynağı bir hikâyeye dayanmaktadır. İstanbul'dan Trabzon'da bulunan I. Selim'i ziyarete gelen Gülbahar Hatun, denizde fırtınaya yakalanmış ve karaya çıkacağı ilk yeri vakfedeceğini söylemiştir. Fırtına dinip, Trabzon'a ulaştığı yer Vakfıkebir sahili olunca, Gülbahar Hatun Vakfıkebir topraklarının gelirini kurduğu vakfa dahil etmiştir.[2]

Vakfıkebir 1874 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun bir kazası olmuştur. Bu tarihte ilçe Akçaabat, Maçka, Yomra ilçeleriyle Trabzon’a bağlıdır. Belediye Teşkilatı 1877 yılında kurulmuştur. İlk Belediye Başkanı Bahadırzade Yusuf Ağa’dır. İlçede 1888 yılında ilk Rüştiye okulu, 1892 yılında ilk banka olarak Ziraat Bankası açılmıştır.

Vakfıkebir I.Dünya Savaşı sırasında 20 Temmuz 1916’da Rus İmparatorluğu'nun işgaline uğramıştır, işgal 14 Şubat 1918 tarihine kadar sürmüştür.

Vakfıkebir ilçesinden 1954 yılında güneyindeki Tonya, daha sonra 80 ve 90’lı yıllarda sırası ile batısındaki Beşikdüzü, Şalpazarı ve doğusundaki Çarşıbaşı ilçeleri ayrılarak bağımsız ilçe olmuşlardır. 1994 yılından beri ilçede Vakfıkebir Ekmek Festivali yapılmaktadır. 2018 Yılı Nüfus bilgilerine göre İlçe merkezinin nüfusu 28,209'dur.[3]

İlçe Mahalle Adı Mahalle Nüfusü
2018 Vakfıkebir Kemaliye Mah. 4.776
2018 Vakfıkebir Çarşı Mah. 2.290
2018 Vakfıkebir Yalıköy Mah. 1.678
2018 Vakfıkebir Büyükliman Mah. 1.214
2018 Vakfıkebir Hacıköy Mah. 1.208
2018 Vakfıkebir Hürriyet Mah. 1.033
2018 Vakfıkebir Cumhuriyet Mah. 1.022
2018 Vakfıkebir Deregözü Mah. 935
2018 Vakfıkebir Çavuşlu Mah. 744
2018 Vakfıkebir Körez Mah. 727
2018 Vakfıkebir Rıdvanlı Mah. 642
2018 Vakfıkebir İshaklı Mah. 639
2018 Vakfıkebir Kirazlıkyeni Mah. 626
2018 Vakfıkebir İlyaslı Mah. 619
2018 Vakfıkebir Ballı Mah. 604
2018 Vakfıkebir Hamzalı Mah. 555
2018 Vakfıkebir Sekmenli Mah. 551
2018 Vakfıkebir Fevziye Mah. 476
2018 Vakfıkebir Karatepe Mah. 473
2018 Vakfıkebir Kıranköy Mah. 472
2018 Vakfıkebir Çamlık Mah. 447
2018 Vakfıkebir Mahmutlu Mah 430
2018 Vakfıkebir Soğuksu Mah. 420
2018 Vakfıkebir Yaylacık Mah. 412
2018 Vakfıkebir Caferli Mah. 407
2018 Vakfıkebir Mısırlı Mah. 406
2018 Vakfıkebir Tarlacık Mah. 391
2018 Vakfıkebir Kirazlık Mah. 335
2018 Vakfıkebir Ortaköy Mah. 324
2018 Vakfıkebir Düzlük Mah. 307
2018 Vakfıkebir Aydoğdu Mah. 286
2018 Vakfıkebir Esentepe Mah. 283
2018 Vakfıkebir Güneysu Mah. 262
2018 Vakfıkebir Akköy Mah. 257
2018 Vakfıkebir Çamlık Sahil Mah. 257
2018 Vakfıkebir Güneyköy Mah. 255
2018 Vakfıkebir Yıldız Mah. 253
2018 Vakfıkebir Sinanlı Mah. 252
2018 Vakfıkebir Köprücek Mah. 217
2018 Vakfıkebir Şenocak Mah. 180
2018 Vakfıkebir Açıkalan Mah. 176
2018 Vakfıkebir Fethiye Mah. 161
2018 Vakfıkebir Bozalan Mah. 120
2018 Vakfıkebir Bahadırlı Mah. 87

[4]

Coğrafi yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Vakfıkebir, Trabzon'un 40 km batısında olup, ilçe toprakları Doğuda Çarşıbaşı, Batıda Beşikdüzü, Güneyde Tonya ilçeleri ve Kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir. İlçe merkezi; doğuda Işıklı (Yeros), batıda Zeytin (Yobol) burunları arasında meydana gelmiş genişçe bir merkezin en uç noktasında kuruludur. Bu nedenle ilçe adı, Coğrafi kitaplarında Büyükliman olarak da gösterilir. Işıklı fenerinden itibaren kıyı, güney batıya ve daha sonra Kuzey Batıya yönelerek Büyükliman adıyla anılan geniş koyu meydana geldikten sonra Zeytinburnuna ulaşır. Büyükliman koyu, karayele kısmen kapalı olup, denizciler için iyi sayılan bir demir atma yeridir.

Vakfıkebir, Karadeniz Bölgesi Doğu bölümünün iklim şartlarının etkisi altında olup burada iklim, ılıman iklimin denizsel karakterini taşır. Yazlar orta sıcaklıkta, kışlar ılık ve mevsimler yağışlı geçer. Yağmurun en yoğun olduğu mevsim sonbahar, ilkbahar ve kıştır.

Vakfıkebir ilçesinden 1954 yılında güneyindeki Tonya, daha sonra 80 ve 90’lı yıllarda sırası ile batısındaki Beşikdüzü, Şalpazarı ve doğusundaki Çarşıbaşı ilçeleri ayrılarak bağımsız ilçe olmuşlardır. 1994 yılından beri ilçede Vakfıkebir Ekmek Festivali yapılmaktadır.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin başlıca gelir kaynağı tarım, hayvancılık, fındık ve balıkçılıktır. İlçede bir organize sanayi bölgesi ile çeşitli mandıralar bulunmaktadır. Şehir, taş fırınlarında pişen Vakfıkebir Ekmeği ve tereyağı ile ünlüdür.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

İlköğretim okulları[değiştir | kaynağı değiştir]

Okulun Adı Derslik Sayısı Öğrenci Sayısı
Kemaliye İ.Ö.O 42 1239
Cumhuriyet İ.Ö.O 38 650
Büyükliman İ.Ö.O 24 400
Osman Tan İ.Ö.O 18 392
Yalıköy İ.Ö.O 13 265

İlçenin başlıca okulları yukarıda verilmiştir,

Lise ve Dengi Okullar[değiştir | kaynağı değiştir]

Okulun Adı Derslik Sayısı Öğrenci Sayısı
Anadolu Lisesi 38 902
Gülbahar Hatun Anadolu Lisesi 37 723
Ömer Nakkaş Anadolu Sağlık Meslek Lisesi 25 529
Anadolu İmam Hatip Lisesi 34 367
İMKB Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi 31 556

Yükseköğretim[değiştir | kaynağı değiştir]

Vakfıkebir Meslek Yüksek Okulu, KTÜ bünyesinde 1992 yılında açılmış; 1994-1995 eğitim öğretim yılında Akçaabat'ta 2000-2001 eğitim öğretim yılında Vakfıkebir ilçemizde faaliyete geçmiş olup; makine programı, bilgisayar teknolojisi ve programlama programı, muhasebe, pazarlama, iklimlendirme-soğutma programı, büro yönetimi ve sekreterlik, elektronik-haberleşme ve işletme programı bölümleri gibi bölümlerle eğitim vermeye devam etmektedir. Bu bölümlerde 435 kız ve 697 erkek olmak üzere toplam 1156 öğrenci eğitim-öğretim görmektedir.

Özel Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede İMKB Vakfıkebir Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi, Vakfıkebir Anadolu Lisesi, Vakfıkebir Gülbahar Hatun Anadolu Lisesi K.T.Ü. ye bağlı olarak 1992 yılında eğitim öğretime açılan Vakfıkebir Meslek Yüksek Okulu,, Vakfıkebir Ömer Nakkaş Anadolu Sağlık Meslek Lisesi, Vakfıkebir Anadolu İmam Hatip Lisesi, Vakfıkebir Kemaliye İlköğretim Okulu, Vakfıkebir Atatürk İlköğretim Okulu, Vakfıkebir Cumhuriyet İlköğretim Okulu, Vakfıkebir Büyükliman İlköğretim Okulu ve Vakfıkebir Osman Tan İlköğretim Okulu ve Yalıköy beldesinde Yalıköy İlköğretim Okulu bulunur. Yetişkinler için Vakfıkebir halk eğitimi merkezi müdürlüğü faaliyetlerine sosyal ve kültürel alanda yürütmektedir.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin futbol takımı Vakfıkebir 1874 Futbol Kulübü'dür. Ayrıca Vakfıkebir Kirazlıkspor ve Vakfıkebir Büyükliman Belediyespor da ilçenin diğer bir futbol takımıdır.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2018 Yılı Nüfus bilgilerine göre İlçe merkezinin nüfusu 28,209'dur.[3]

İlçe Mahalle Adı Mahalle Nüfusü
2018 Vakfıkebir Kemaliye Mah. 4.776
2018 Vakfıkebir Çarşı Mah. 2.290
2018 Vakfıkebir Yalıköy Mah. 1.678
2018 Vakfıkebir Büyükliman Mah. 1.214
2018 Vakfıkebir Hacıköy Mah. 1.208
2018 Vakfıkebir Hürriyet Mah. 1.033
2018 Vakfıkebir Cumhuriyet Mah. 1.022
2018 Vakfıkebir Deregözü Mah. 935
2018 Vakfıkebir Çavuşlu Mah. 744
2018 Vakfıkebir Körez Mah. 727
2018 Vakfıkebir Rıdvanlı Mah. 642
2018 Vakfıkebir İshaklı Mah. 639
2018 Vakfıkebir Kirazlıkyeni Mah. 626
2018 Vakfıkebir İlyaslı Mah. 619
2018 Vakfıkebir Ballı Mah. 604
2018 Vakfıkebir Hamzalı Mah. 555
2018 Vakfıkebir Sekmenli Mah. 551
2018 Vakfıkebir Fevziye Mah. 476
2018 Vakfıkebir Karatepe Mah. 473
2018 Vakfıkebir Kıranköy Mah. 472
2018 Vakfıkebir Çamlık Mah. 447
2018 Vakfıkebir Mahmutlu Mah 430
2018 Vakfıkebir Soğuksu Mah. 420
2018 Vakfıkebir Yaylacık Mah. 412
2018 Vakfıkebir Caferli Mah. 407
2018 Vakfıkebir Mısırlı Mah. 406
2018 Vakfıkebir Tarlacık Mah. 391
2018 Vakfıkebir Kirazlık Mah. 335
2018 Vakfıkebir Ortaköy Mah. 324
2018 Vakfıkebir Düzlük Mah. 307
2018 Vakfıkebir Aydoğdu Mah. 286
2018 Vakfıkebir Esentepe Mah. 283
2018 Vakfıkebir Güneysu Mah. 262
2018 Vakfıkebir Akköy Mah. 257
2018 Vakfıkebir Çamlık Sahil Mah. 257
2018 Vakfıkebir Güneyköy Mah. 255
2018 Vakfıkebir Yıldız Mah. 253
2018 Vakfıkebir Sinanlı Mah. 252
2018 Vakfıkebir Köprücek Mah. 217
2018 Vakfıkebir Şenocak Mah. 180
2018 Vakfıkebir Açıkalan Mah. 176
2018 Vakfıkebir Fethiye Mah. 161
2018 Vakfıkebir Bozalan Mah. 120
2018 Vakfıkebir Bahadırlı Mah. 87

[4]

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[5] 47.643 215 47.428
1935[6] 60.857 1.189 59.668
1940[7] 65.377 1.397 63.980
1945[8] 66.291 1.341 64.950
1950[9] 69.278 1.403 67.875
1955[10][a] 58.606 1.376 57.230
1960[11] 66.955 2.672 64.283
1965[12] 79.570 5.032 74.538
1970[13] 93.566 8.891 84.675
1975[14] 104.623 12.556 92.067
1980[15] 100.046 13.681 86.365
1985[16] 99.896 15.303 84.593
1990[17][b] 38.244 20.564 17.680
2000[18] 53.227 33.394 19.833
2007[19] 26.551 13.401 13.150
2008[20] 26.670 13.779 12.891
2009[21] 26.498 13.936 12.562
2010[22] 26.434 14.111 12.323
2011[23] 26.107 13.916 12.191
2012[24] 26.291 13.434 12.857
2013[25] 26.320 26.320 veri yok
2014[26] 26.636 26.636 veri yok
2015[27] 26.560 26.560 veri yok
2016[27] 26.788 26.788 veri yok
2017[27] 26.787 26.787 veri yok
2018[27] 28.209 28.209 veri yok
2019[27] 27.525 27.525 veri yok
2020[27] 27.332 27.332 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Tonya ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  2. ^ Beşikdüzü, Çarşıbaşı ve Şalpazarı ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2013. 
  3. ^ a b "Vakfıkebir Nüfusu". 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2023. 
  4. ^ a b "Vakfıkebir'in Mahallelerine Göre Nüfus Dağılımı". 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2023. 
  5. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  6. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  8. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  12. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  25. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  26. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  27. ^ a b c d e f