Antalya'da toplu taşıma

Antalya Raylı Sistemler Ağ Haritası

Antalya'da toplu taşıma, 2 milyondan fazla nüfusa toplu taşıma hizmeti veren sistemlerdir. İldeki toplu taşıma işlemleri özel ve kamuya ait otobüs, raylı sistemler, teleferik ağları ve deniz araçlarıyla gerçekleştirilmektedir.

İl merkezinde kent içi toplu ulaşımda yolcu bazında en çok karayolu tercih edilir. İlde bu hizmeti Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin ulaşım birimi resmi plakalı otobüsler, Özel Halk Otobüsleri ve Şehiriçi Dolmuşlar sağlar.

Raylı sistemler

Tramvay

Ana madde: AntRay

Antalya merkezinde 1999'da Müze-Zerdalilik hattında hizmet veren Nostaljik Tramvay'la, 2009'da Fatih-Meydan hattında çalışmaya başlayan AntRay şehir içindeki hafif bir raylı sistemlerdir. Aksu'da yapılan Expo 2016 nedeniyle Fatih-Meydan hattı, Antalya Havalimanı'nı da içine alacak şekilde uzatılarak Fatih-EXPO ve Fatih-Havalimanı hatları oluşturulmuş, toplam 16 olan durak sayısı 29'e yükselmiştir.

İşletmedeki tramvay hatları

Ad	Başlangıç istasyonları	Açılış	İstasyon sayısı	Uzunluk
	Fatih ↔ Havalimanı	Aralık 2009	25	30 km (19 mi)
	Fatih ↔ EXPO	Aralık 2009	28
	Müze ↔ Zerdalilik	1999	11	5 km (3,1 mi)
	Müze ↔ Varsak	2019	29	18 km (11 mi)

Planlanan tramvay hatları

Ad	Başlangıç istasyonları	İstasyon sayısı	Uzunluk
	Kadınlar Plajı ↔ Kepez Belediyesi	20	16,4 km (10,2 mi)
	Büyükşehir Belediyesi ↔ Kundu

T1 tramvay hattı

T2 tramvay hattı

T3 tramvay hattı

Tren

Antalya, Bursa'dan sonra demiryolu hattı olmayan, nüfusu en yüksek ikinci büyükşehir'dir. Bu durumun temel sebebi, Antalya'nın iç kesimlerle bağlantısındaki coğrafi engellerdir. Antalya'nın kuzey ve batısını saran Toros dağları, hem karayolu hem de demiryolu çalışmalarını kısıtlamakla beraber, yapılan yatırımlar için gerekli maliyeti arttırmaktadır.

Antalya için düşünülen ilk demiryolu projesi Antalya - Afyon Demiryolu Projesi'dir. İlk olarak 1919 yılında bölgeyi işgal eden İtalyanların düşündüğü ve yapımı için Osmanlı Devleti'nden ayrıcalık edinmeye çalıştıkları Burdur-Antalya demiryolu projesini İngilizler de Afyonkarahisar-Antalya hattında gerçekleştirme planlarını yapıyorlardı. Ama bu girişimler sonuçsuz kaldı.

Afyon-Antalya Demiryolu hattı projesinin yeniden ele alınması ulusal mücadele hareketinin başarıya ulaşması ve Ankara’da kurulan TBMM Hükümeti'nin yönetimi ele almasından sonra 1923 yılında gündeme geldi. Ağustos 1923'te hazırlanan Türkiye Devleti Nafia Vekaleti, Umur-ı Nafia Programında öncelik demiryollarına verildi.

Bu programda 3. grupta 13 yola yer verildi. Bu yollardan biri Antalya-Aziziye-Bahadır-Karakuyu-Afyon hattının inşası ihtiyaç duyulan demiryolu hatları olarak belirlendi. Aynı zamanda limanlar demiryolu programının bir uzantısı olarak ele alındı ve programın ikinci aşamasında Antalya Limanı’nın yapılması planlandı. Ancak bu planlar yapıldığında Türkiye'de cumhuriyet henüz ilan edilmemişti ve yönetimin yasal gücü sınırlıydı. Bu yüzden konuyla ilgili çalışmalar 1927'ye kadar ertelendi. Bu dönemde işi üstlenmesi planlanan Aydın Demiryolu Şirketi projeyi kendi yararına bulmayınca Afyon-Antalya demiryolu projesinin çalışmaları 1933'e kaldı.

Proje, TBMM’de 4 Mart 1933 tarihinde “Afyon Karahisar-Antalya demiryolunun inşası” konusu İcra Vekilleri Heyeti’nin toplantısında görüşülerek meclise sunulması kararlaştırıldı ve Başbakan İsmet İnönü tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na arz sunuldu. Bu kanunla ilgili milletvekilleri de görüşlerini genel kurula sundular. 1 Nisan 1933 tarihinde TBMM Meclis Genel Kurulu’ndaki oylamaya katılan 195 vekilin oy birliğiyle kabul edildi ve kanun tasarısı yasalaştı.

Kanun 4 Nisan 1933 tarihinde resmi gazetede yayınlandı. Kanunda Afyonkarahisar’dan başlayarak Antalya'ya ve en çok 4 senede tamamlanması istenilen demiryolu inşası için 25 milyon TL'nin harcanmasına ve gelecek seneler içinde resmi sözleşme yapılması için gerekli izin bu kanun tarafından verildi.

Bu demiryolu hattının temel atma töreni 28 Ağustos 1934 günü Afyon, Burdur, Isparta ve Antalya halkı ve yetkililerinin kutlamalarıya yapıldı. Bayındırlık Müsteşarı Arif Bey'in başkanlık ettiği bu törene Antalya milletvekilleri Rasih, Numan ve Haydar Bey'ler de katıldılar.

Çalışmaları başlanan hat çeşitli zorluklara ve bu zorlukları aşmak için çıkan kararnamelere birlikte Ekim 1936'da Burdur istasyonuna ulaştı ve böylece hattın 136 km'lik kısmı tamamlandı. Hattın Burdur'dan Korkuteli'ye doğru yapılacak olan 108 km'lik bölümü için 4 yıl süre ve 8 milyon TL kadar değer biçildi. Maliye Bakanlığı, Burdur-Korkuteli hattının inşası için yeni bir ödenek ayıramayacağını bildirdi ve kanun tasarısının TBMM’ne sevkinin ertelenmesinin zorunlu olduğunu açıkladı.

Maliye Bakanlığı'nın bu yazısına karşılık Başbakanlık ve Genelkurmay Başkanlığı hattın Burdur-Korkuteli kısmının tamamlanmasını istediler. Yeniden bu konuda çalışmalar yapan Maliye Bakanlığı bir süre sonra yazdığı cevapta gerekli kaynağın bulunamadığını ve projenin ertelendiğini açıkladı.

1930'lı yılların sonundan, 2010'lu yıllara kadar Antalya'ya bir demir yolu hattının getirilmesi konusunda çalışma yapılmadı. İlk olarak 2011 yılında gündeme gelen konuyla ilgili 2012 yılında TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman, Antalya'nın Yüksek Hızlı Tren sistemiyle demiryolu ulaşımına bağlanacağını açıkladı. 2012'de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da Ulusa Sesleniş konuşmasında 10 yıl içinde Antalya, Kars, Diyarbakır ve Edirne'ye de hızlı tren hattının yapılacağını açıkladı.

Antalya için düşünülen demiryolu projelerinin ilki Antalya - Eskişehir arasında yapılarak kentin İstanbul'la bağlantısının sağlanması amacını taşıyor. İkinci proje ise Antalya'nın Nevşehir'le olan bağlantısının yapılacak olan Manavgat-Konya hattı üzerinden sağlanmasını ve böylece bir turizm hattının oluşturulmasını hedefliyor.

Antalya-Afyonkarahisar-Eskişehir YHT

Projelendirme aşamasında demiryolu için üç farklı alternatif hat üzerinde durulurken en uygun alternatif ise Isparta ve Burdur üzerinden gelerek Bucak ilçesinde birleşen, buradan da Döşemealtı ilçesinden Antalya sınırına ulaşan güzergâh olarak belirlendi. Buna göre Eskişehir, Kütahya, Zafer Havalimanı ve Afyonkarahisar’ın Sandıklı ve Dinar ilçeleri üzerinden Isparta’daki Baladız (Gümüşgün) İstasyonu’nun olduğu bölgeye bağlanan hat, buradan da Burdur ve Isparta kent merkezleri üzerinden iki ayrı güzergâhtan geçerek Bucak ilçesine ulaşıyor. Antalya’da Aksu ilçesindeki istasyonda son bulacak olan demiryolu hattında ayrıca Döşemealtı ilçesinde de bir yük istasyonu yapılması planlanıyor.

Projesi kapsamında ayrıca Burdur ve Isparta il merkezleriyle Burdur’un Bucak, Isparta’nın ise Gönen (Gümüşgün) ilçesindeki istasyonlar dahil olmak toplam 11 istasyon, 104 üst geçit, 349 alt geçit, 485 menfez, 69 tünel, 36 köprü, 18 viyadük inşa edilmesi planlanıyor.

Antalya-Konya-Kayseri YHT

Hat plan halindedir. Kayseri-Antalya hızlı tren projesinin Konya-Antalya kesiminin projelendirme aşaması tamamlanmıştır. Nevşehir-Konya bölümünde ise etüt işleri devam ediyor.

Etüt çalışmalarına göre demiryolu hattı Kayseri’den başlıyor, Nevşehir, Aksaray ve Konya üzerinden Antalya’ya ulaşıyor. Hızlı tren projesinin toplam uzunluğu 607 kilometreyi bulmaktadır. Proje 4 kesimden oluşmaktadır.

Antalya-Kayseri hızlı tren projesinde Acıgöl, Nevşehir ve Avanos olmak üzere 3 istasyon planlanıyor.

Lastik tekerlekli araçlar

Antalya Büyükşehir Belediyesi Otobüsleri

Belediye tarafından işletilen resmi plakalı otobüsler şehrin farklı noktalarına seferler düzenlemektedir. Hatlar ile ilgili detaylı bilgiler https://online.antalyakart.com.tr 2 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinden gözükmektedir.

Özel Halk Otobüsleri

Resmi plakalı belediye otobüsleri haricinde bazı hatlar özel halk otobüsleri tarafından işletilmektedir.

Deniz yolu

Kaleiçi Yatlimanı

Antalya Limanı

Antalya Limanı, Türk uluslararası deniz ticaretinde önemli bir rol oynamaktadır. Kruvaziyer limanı, konteyner limanı, dökme yük ve marina içeren çok amaçlı bir liman olan Antalya Limanı, Türkiye'nin gelişme potansiyeli en yüksek limanları arasında ilk sıralarda yer almaktadır.

Yılda 8 milyon yabancı turisti ağırlayan, Türkiye turizmi ve ticareti açısından hızlı bir gelişim gösteren Antalya'da 166.800 m² alan üzerine kurulan liman, İzmir-Mersin arasındaki 624 deniz millik kıyı şeridi üzerindeki en büyük organize ve mendireklerle korunan liman olma özelliği taşımaktadır.

Antalya ilinin en batı uç noktası olan Kemer çıkışında yer alan Antalya Limanı'nın açık deniz bağlantısı Akdeniz'dir. Yüksek standartta karayolları ile Alanya, Mersin, Konya, Akşehir, Afyon, Burdur, Denizli gibi önemli sanayi ve turizm merkezlerine bağlıdır. Yüksek iç/dış yolcu kapasitesine sahip Antalya Havalimanı ile birlikte bölgenin önemli bir ulaşım merkezi haline gelmesinde, Antalya Limanı'nın tamamlayıcı bir rolü vardır.

Antalya Limanı'nda 1.440 metre boyunda bir adet ana mendirek ile 650 metre boyunda bir tali mendirek bulunmaktadır. Mendirekler arası açıklık 225 metre, yaklaşma kanalına ilişkin derinlik -10 ve -25 metredir.

Limanın tamamı kullanıma açık olan toplam deniz sahasının genişliği 136.000 metre, manevra çapı 400 metredir. Toplam rıhtım uzunluğu 1.322 metre olan limanın içerisinde bir marina bulunmaktadır.

Kaleiçi Yatlimanı

Türkiye’nin güney-batısında Akdeniz kıyısında yer alan Antalya tarih boyunca Anadolu’nun denize açılan kapılarından biri olmuştur. Antalya Kaleiçinde Attaleia Antik Kenti kuruluşundan önce Yat limanında Korykos adı ile bir korsan limanı bulunduğu antik kaynaklardan bilinmektedir. “Kaya Kovuğu” anlamına da gelen Korykos, falezlerin hem doğal yapısı hem de sığınma limanı oluşu bakımından önem taşımaktadır. Liman ve gerisinde gelişen Antik Attaleia kenti M.Ö. 2 yy.’dan itibaren kesintisiz iskan görmüş ve günümüze kadar yaşayabilmiştir.