Vikipedi, özgür ansiklopedi
Vahanca ya da Vahi (X̆ik zik), Doğu İran dillerinin Pamir alt grubuna ait bir dildir. Esas olarak Afganistan , Çin , Pakistan ve Tacikistan sınırlarının bir araya geldiği Vahan Koridoru civarlarında yaşayan Vahanlılar tarafından konuşulur.
Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi 'nin güneybatısındaki Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi 'ne bağlı Dafdar [en ] yerleşiminde yaşayan Çin Tacikleri tarafından konuşulur.
Bu alfabe en çok Afganistan'da kullanılır.[3]
Harf
А а Б б В в В̌ в̌ Г г Ғ ғ Г̌ г̌ Д д Д̣ д̣ Д̌ д̌ Е е Ё ё Ж ж Ж̣ ж̣ З з Ҙ ҙ И и Й й К к Қ қ Л л М м Н н О о П п
IPA
[a ] [b ] [v ] [w ] [g ] [ʁ ] [ɣ ] [d̪ ] [ɖ ] [ð ] [e ] 、[je] [jo] [ʒ ] [ʐ ] [z ] [d͡z ] [i ] [j ] [k ] [q ] [l ] [m ] [n ] [o ] [p ]
Harf
Р р С с Т т Т̣ т̣ Т̌ т̌ У у Ф ф Х х Х̌ х̌ Ҳ ҳ Ц ц Ч ч Ч̣ ч̣ Ҷ ҷ Ҷ̣ ҷ̣ Ш ш Ш̣ ш̣ Щ щ Ъ ъ Ы ы Ә ә Ь ь Э э Ю ю Я я
IPA
[r ] [s ] [t̪ ] [ʈ ]
[θ ] [u ] [f ] [χ ] [x ] [h ] [t͡s ] [t͡ʃ ] [ʈ͡ʂ ] [d͡ʒ ] [ɖ͡ʐ ] [ʃ ] [ʂ ] [ʃt͡ʃ] Ø
[ɨ ] [ə ] Ø
[e ] [ju] [ja]
Pakistanlı dilbilimci Haqiqat Ali, 1984 yılında Latin alfabesinin temelinde Vahanca için bir alfabe geliştirdi.[4] Kiril alfabesi , Yunan alfabesi veya Uluslararası Fonetik Alfabe 'den alınmıştır.[5]
Harf
A a B b C c Č č Č̣ č̣ D d Ḍ ḍ Δ δ E e Ə ə F f G g Ɣ ɣ Ɣ̌ ɣ̌ H h I i J̌ ǰ J̣̌ ǰ̣ K k L l M m N n
IPA
[a ] [b ] [t͡s ] [t͡ʃ ] [ʈ͡ʂ ] [d̪ ] [ɖ ] [ð ] [e ] [ə ] [f ] [g ] [ʁ ] [ɣ ] [h ] [i ] [d͡ʒ ] [ɖ͡ʐ ] [k ] [l ] [m ] [n ]
Harf
O o P p Q q R r S s Š š Ṣ̌ ṣ̌ T t Ṭ ṭ Θ ϑ U u V v W w X x X̌ x̌ Y y Z z Ž ž Ẓ̌ ẓ̌ Ʒ ʒ Ы ы
IPA
[o ] [p ] [q ] [r ] [s ] [ʃ ] [ʂ ] [t̪ ] [ʈ ] [θ ] [u ] [v ] [w ] [χ ] [x ] [j ] [z ] [ʒ ] [ʐ ] [d͡z ] [ɨ ]
Vahancadaki söz varlığı diğer Doğu İran dillerine çok benzese de bazı farklılıklar da mevcuttur.
^ "Wakhi" . Ethnologue . 2015. 30 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021 . ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Wakhi" . Glottolog 3.0 ^ "Изучение ваханских общин в условиях языкового сдвига" [Vahanlı Topluluklarını Dil Değişimi İçinde Keşfetmek] (PDF) (Rusça). 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015 . ^ Ali, Haqiqat (1984). Wakhi Language 1 . ^ a b Пахалина, Т.Н. (Pakhalina, T.H.) (1975). Ваханский язык [Vahanca ] (Rusça). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi . ^ 高尔锵 (Gāo Ěrqiāng) (1985). 《塔吉克语简志》 (Tacikçeye Genel Bakış) (Çince). Pekin, Çin: 民族出版社 (Minzu Yayınevi). ^ 《汉语波斯语词典》 [Çince - Farsça Sözlük ] (Çince). Pekin, Çin: 北京大学伊朗文化研究所、德黑兰大学德胡达大词典编纂所 (Pekin Üniversitesi İran Kültürü Araştırma Merkezi, Tahran Üniversitesi Sözlük Derleme Enstitüsü). Ekim 1996. ISBN 9787100016292 . ^ "Словари - Dictionary - English - Russian - Tajik" [İngilizce - Rusça - Tacikçe Sözlük] (Tacikçe). 2007. 25 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2013 . ^ Карамсхоев, Додхудо (Karamskhoyev, Dodkhudo); Грюнберг, Александр Леонович (Grünberg, Aleksandr Leonoviç) (1988). Шугнанско-русский словарь, том 1 - 3 [Şugnanca-Rusça Sözlük: 1-3. Cilt ] (Rusça). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi . ^ 高尔锵 (Gāo Ěrqiāng) (1996). 《塔吉克汉词典》 [Tacikçe-Çince Sözlük ] (Çince). Çengdu, Çin: 四川民族出版社 (Siçuan Minzu Yayınevi). ISBN 7-5409-1744-X .
Resmi (ulusal) Resmi (bölgesel)
Çin Dilleri Bölge veya il seviyesinde resmiyeti Kreol /karma dillerİşaret dilleri Nesli tükenmiş diller
GX = Guangksi
HK = Hong Kong
MC = Makao
NM = İç Moğolistan
XJ = Sincan
XZ = Tibet
Eski
Orta
Modern
Eğik yazılmış diller ölü dilleri göstermektedir.
