Üstdamaksıl ünsüz

Üstdamaksıl ünsüzler, eklemlemenin [en] diş yuvası sırtı [en] ile sert damak [en] arasında yer aldığı [en] ünsüzlerdir. Bunlar bir tür taçsı ünsüz [en] olup dilin ön tarafının kullanıldığı seslerdir. Eklemleme sürecinde dil, düz, içbükey veya kıvrak bir şekil alıp eklemleme yerine değdirilir.

Transkripsiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

IPA transkripsiyonu[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Fonetik Alfabe'ye (IPA) çevrilmiş üstdamaksıl ünsüzlerin sembolleri tipik olarak dişyuvasıl ünsüzlerin sembolleriyle aynıdır; ancak üstdamaksıl ünsüz sembollerin altlarına sağ yönüne bakan bir kanca da eklenir.

IPA transkripsyonları mevcut olan üstdamaksıl ünsüzler şunlardır:

IPA	Tanım	Örnek
IPA	Tanım	Dil	Ortografi	IPA	Anlam
[ɳ]	Ötümlü üstdamaksıl genizsil ünsüz	Pencapça	ਗਾਣਾ / گاݨا	[ˈgaːɳaˑ]	'şarkı'
[ʈ]	Ötümsüz üstdamaksıl patlamalı ünsüz	İsveççe	parti	[pɑːʈɪ]	'(siyasî) parti'
[ʈ]	Ötümsüz üstdamaksıl patlamalı ünsüz	Hintçe / Urduca	टापू / ٹاپُو	[ʈaːpuˑ]	'ada'
[ɖ]	Ötümlü üstdamaksıl patlamalı ünsüz	İsveççe	nord	[nuːɖ]	'kuzey'
[ɖ]	Ötümlü üstdamaksıl patlamalı ünsüz	Hintçe / Urduca	डब्बा / ڈبہ	[ɖəbba]	'kutu'
[ʂ]	Ötümsüz üstdamaksıl sürtünmeli ünsüz	Mandarin	上海 (Shànghǎi)	[ʂɑ̂ŋ.xàɪ]	'Şanghay'
[ʂ]	Ötümsüz üstdamaksıl sürtünmeli ünsüz	Hintçe	भाषा	[bʱɑʂɑ]	'lisân'
[ʐ]	Ötümlü üstdamaksıl sürtünmeli ünsüz	Rusça	жаба	[ˈʐabə]	'kara kurbağası'
[ʐ]	Ötümlü üstdamaksıl sürtünmeli ünsüz	Lehçe	żaba	[ˈʐaba]	'kurbağa'
[ɻ]	Ötümlü üstdamaksıl sürtünmesiz ünsüz	Tamilce	தமிழ்	[t̪ɐmɨɻ]	'Tamilce'
[ɭ]	Ötümlü üstdamaksıl yansürtünmesiz ünsüz	Marathice	बाळ	[ˈbɑːɭ]	'bebek'
[ɭ]	Ötümlü üstdamaksıl yansürtünmesiz ünsüz	İsveççe	Karlstad	[ˈkʰɑːɭ.sta]	'Karlstad'
[ɽ]	Ötümlü üstdamaksıl çarpmalı ünsüz	Hausaca	shaara	[ʃáːɽa]	'süpürme'
[ɽ]	Ötümlü üstdamaksıl çarpmalı ünsüz	Hintçe / Urduca	कीचड़ / کیچڑ	[kiːt͡ʃəɽ]	'çamur'
[𝼈] ([ɭ̆])	Ötümlü üstdamaksıl yan çarpmalı ünsüz	Peştuca	ړوند	[ɭ̆und]	'kör'
[𝼈] ([ɭ̆])	Ötümlü üstdamaksıl yan çarpmalı ünsüz	Marathice	बाळ	[ˈbɑːɭ̆]	'bebek'
[ꞎ] ([ɭ̊˔])	Ötümsüz üstdamaksıl yansürtünmeli ünsüz	Todaca [en]	Yok	[pʏːɭ̊˔]	'yaz (mevsim)'
[𝼅] ([ɭ˔])	Ötümlü üstdamaksıl yansürtünmeli ünsüz	Ao [en]^[1]	Yok	^{[Örnek gerek]}
[ʈʼ]	Üstdamaksıl gırtlak duraklı ünsüz	Guçince	etrʼuu	[ɛʈʼu:]	'kuzey sumrusu'
[ᶑ]	Ötümlü üstdamaksıl içpatlamalı ünsüz	Ngadha [en]	modhe	[ˈmoᶑe]	'iyi'
[𝼉] ([ᶑ̥])	Ötümsüz üstdamaksıl içpatlamalı ünsüz	Oromca	^{[Örnek gerek]}
[ᵏ𝼊, 𐞥𝼊, ᶢ𝼊, 𐞒𝼊, ᵑ𝼊, ᶰ𝼊]	Üstdamaksıl şaklamalı ünsüz	Merkez !Kung [en]	ɡ‼ú	[ᶢ𝼊ú]	'su'

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Gurubasave Gowda, K.S. (1972). Ao-Naga Phonetic Reader (Tez). Mysore: Central Institute of Indian Languages.

[1] Gurubasave Gowda, K.S. (1972). Ao-Naga Phonetic Reader (Tez). Mysore: Central Institute of Indian Languages.

[1]