Balcılı, Yusufeli
| Balcılı | |
|---|---|
 | |
 Balcılı | |
  Balcılı Balcılı'nın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Yusufeli |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2094 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 101 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08820 |
Balcılı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Balcılı köyünün eski adı Gürcüce kaynaklarda Balhi'dir. Balhi (ბალხი), Gürcü mitoloji kahramanı Amirani'nin Tanrı'yla mücadelesini anlatan Amiraniani (ამირანიანი) adlı destanda bir yer adı olarak geçer.[4][5] Bu yer adı Türkçeye Balh olarak girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile 1876 Trabzon vilayeti salnamesinde Balh (بالخ) şeklinde kaydedilmiştir.[6][7]
Balhi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde Abazianni (აბაზიანნი), Balhibari (ბალხიბარი), Balhibari Tke (ბალხიბარი ტყე), Gağmi Kanebi (გაღმი ყანები), Didaho (დიდახო), Tzitelkari (წითელკარი) gibi Gürcüce mahalle ve mevki adları da bu dönemden kalmış olmalıdır.[8][9]
Balhi köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde, "Balh" adıyla Çıldır Eyaleti'nin Livane-i Ulya sancağına bağlı Kavkaseti nahiyesinin köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin vergi salma ve askere alma amacıyla bu tarihte yapılan nüfus tespitinde köyde 65 hanede 230 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Balh köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 460 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[6]
Balhi köyü daha sonra Trabzon vilayetine bağlanmıştır. 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre, Lazistan sancağına bağlı Livana kazasının bir köyüydü. Köyün nüfusu 61 hanede yaşayan 192 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte de Osmanlı idaresinin sadece erkek nüfusu tespit ettiği bilinmektedir. Kadın nüfusu da eklenince, Balhi'de 384 kişinin yaşadığı söylenebilir. Bu tarihte hane başına ortalama nüfus 6,3 kişi düşüyordu. Hem köyün hem de ortalama aile nüfusunun azaldığı görülmektedir. Tarımla uğraşan köy halkının hayvan varlığı olarak 30 öküz, 30 inek, 3 at, 400 keçi ve 395 koyun tespit edilmiştir.[10] 93 Harbi'nin (1877-1878) ardından Livana kazası büyük kısmı Rusya'ya bırakılınca, Balhi Osmanlı sınırları içinde kaldı ve Kiskim kazasına bağlandı.
1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Balh" (بالح) olarak kaydedilmiş olan yerleşim, Artvin vilayetinin Yusufeli kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi.[11] Köy 1935 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahip olmakla birlikte, bu tarihte Yusufeli kazası Erzurum vilayetine bağlıydı. Bu tarihte yerleşimin nüfusu 476 kişiden oluşuyordu.[12] Balhi veya Balh adı "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Balcılı olarak değiştirildi.[13] 1965 genel nüfus sayımında Balcılı köyünün nüfusu 510 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 101 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Balcılı köyünde Savrieti Kanalı olarak bilinene sulama kanalının, 10. yüzyılda Gürcü Krallığı döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir. Ancak Tao-Klarceti bölgesinde pek çok tarihî eser gibi bu kanal da halk arasında Kraliçe Tamar'a atfedilmektedir. Bir kaya kütlesi yarılarak içinden geçirilen ve bugün de kullanılmakta olan Balhi Kanalı veya Savrieti Kanalı, bundan doları "Tamara Kanalı" olarak adlandırılmaktadır. Köyde ayrıca 1828 yılında inşa edilmiş, tek katlı ve tek minareli bir cami bulunmaktadır.[15][16]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Balcılı, Artvin il merkezine 131 km, Yusufeli ilçe merkezine 26 uzaklıktadır.[17]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 101[2] |
| 2020 | 104[2] |
| 2019 | 118[2] |
| 2018 | 187[2] |
| 2017 | 60[2] |
| 2016 | 60[2] |
| 2015 | 59[2] |
| 2014 | 79[2] |
| 2013 | 110[2] |
| 2012 | 126[2] |
| 2011 | 157[2] |
| 2010 | 145[2] |
| 2009 | 137[2] |
| 2008 | 134[2] |
| 2007 | 154[2] |
| 2000 | 179[17] |
| 1990 | 325[17] |
| 1985 | 423[17] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Balcili, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Yusufeli Balcılı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ Ekvtime Takaişvili -Works / თხზულებანი I, Tiflis, 2016, s. 437. ISBN 978-9941-463-96-9
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 118. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Buket Şahin, 1835 tarihli Çıldır Eyaletine Bağlı Livane-i Ulya Sancağı 2768 numaralı Nüfus Defterinin Değerlendirilmesi, Erzurum, 2019, s. 26. 29 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 358, ISBN 9789157871117.
- ^ "Neriman Albayrak,Yusufeli İlçesinin Hidronomi ve Toponomisi (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 85-86" (PDF). 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Mart 2021.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 510. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 359, ISBN 9789157871117.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 38" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Mart 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 615". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 90.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 98 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 319, ISBN 9786058624818.
- ^ a b c d "Balcılı Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.