Taşkent

Başlığın diğer anlamları için Taşkent (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Taşkent Özbekçe: Toshkent, Тошкент Şablon:Dil-ru
Arma
Ülke	Özbekistan
İl	Taşkent
Yüzölçümü
• Toplam	334.8 km²
Rakım	455 m
Nüfus  (2012)
• Toplam	2 309 300
Zaman dilimi	[[UTCUTC+5]] (UZT)
Resmî site http://toshkent.uz/

Taşkent (Özbekçe: Toshkent') Özbekistan Cumhuriyeti'nin başkenti. Özbekistan'ın doğusunda yer alır.

Orta Asya'nın nüfus bakımından en büyük kenti olan Taşkent, eski Sovyet Cumhuriyetleri içinde de Moskova, Sankt-Peterburg ve Kiev'den sonra dördüncü büyük kenttir. 1966 yılında yaşanan yıkıcı depremin ardından kent, büyük ölçüde yeniden inşa edilmiştir.

2006 yılı sayımlarına göre şehrin nüfusu 2.700.000'dir.

Geniş yolları, yeşil alanları, park-bahçeleri, düzenli yerleşimi, düzenli ve sağlam altyapısı ile kent, Sovyet şehir planlamacılığının en önemli örneklerinden biridir.

Tarih

Bölgede bilinen ilk yerleşim M.Ö. 2. yüzyıl dolaylarında kurulan "Ming Uruk - Bin Erik" yerleşimidir. Şehir daha sonraları ; Çaç, Şaş, Şaşkent, Terken, Tünkent ve Binkent isimlerini almıştır. Divân-ı Lügati't-Türk'te Şaş: Taşkend (veya Terken Arapça: تئركئن ) şehrinin adı diye geçer.

751 yılında Araplar tarafından ele geçirilen kent, İpek Yolu güzergahı üzerinde önemli bir nokta olmuştur. Şehir ilk kez 11. yüzyıl dolaylarında Biruni ve Kâşgarlı Mahmud'un yazılı metinlerinde Taşkent adıyla anılmıştır.

9 ve 10. yüzyıllarda Samanî Devleti topraklarında yer alan şehir, 10. yüzyıl sonlarından 13. yüzyıl başlarına kadar Karahanlılar Devleti sınırları içinde olmuştur. Daha sonra bir süre Karahitaylar (Karakitaylılar) tarafından kontrol edilen Taşkent 14. yüzyılda Timur tarafından ele geçirilerek Timur İmparatorluğu'nun en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir.

16. yüzyılın ikinci yarısında Buhara Hanlığı tarafından ele geçirilen şehir, 17 - 18. yüzyıllarda Kazak ve Kalmıklar'ın denetime geçmiş, 1809 yılında Hokand Hanlığı topraklarına katılmıştır.

Hokand Hanlığı'nın zayıflaması ile şehir, 1865 yılında Rus İmparatorluğu tarafından ele geçirilmiş ve Rusya'nın Türkistan Genel Valiliği merkezi olmuştur.

1899 yılında hizmete alınan Taşkent-Orenburg demiryolu ile şehir Orta Asya'nın en önemli ticari geçiş noktası haline gelen şehir, Kasım 1917'de Sovyet denetimine girmiş, 1918 yılında Türkistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti olmuştur.

1924 yılında kurulan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti topraklarına dahil olan Taşkent 1930 yılında bu cumhuriyetin başkenti olmuştur.

Taşkent, 1 Eylül 1991 tarihinden bu yana Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını ilan eden Özbekistan Cumhuriyeti'nin başkentidir.

İdari Yapı

Şehir, cumhurbaşkanı tarafından atanan ve şehir meclisi tarafından ataması onaylanan vali-belediye başkanı (Özbekçe: Şehir Hakimi) tarafından yönetilir. Ana yönetim birimi "Taşkent Şehir Hakimiyeti" olarak adlandırılır.

Şehir Özbekçe "Tümen" olarak adlandırılan 11 idari bölgeye (ilçe) ayrılmıştır. Bu idari bölgeler; Bektemir, Mirza Uluğbey, Mirabad, Sergeli, Sabir Rahimov, Üçtepe, Çilanzar, Hamza, Şeyhantaur, Yunusabad ve Yakasaray'dır. Bu idari alt bölümler "tümen hakimiyetleri" olarak adlandırılırlar ve "tümen hakimleri" tarafından yönetilirler. Taşkent şehrinde 474 mahalle (Özbekçe: Mahalla) mevcuttur. Mahalleler "reyon" denilen küçük bölgelere ayrılmıştır.

Kültür

Çok sayıda tiyatro, konser, sinema salonları ve üniversiteler bulunan Taşkent, Orta Asya'nın kültür başkenti sayılabilir. Şehir Sovyetler Birliği zamanında Orta Asya'nın Paris'i olarak nitelendirilmiştir.

Günümüze kadar gelen en eski Kuran-ı Kerim mushafı, üçüncü Halife Osman tarafından yaptırılmıştır ve Taşkent'te bulunmaktadır.

Spor,takımlar

Kulüp	Faaliyeti	Lig	Saha	Kuruluşu
FK Paxtakor Toshkent	Futbol	Uzbek Oliy League 2008	Pakhrakor Markaziy Stadium	1956
FK Lokomotiv Tashkent	Futbol	Uzbek Oliy League 2008	Jar Sport Complex	2001
PFC Kuruvchi	Futbol	Uzbek Oliy League 2008	MHSK Stadium	2005
NBU-Osiyo	Futbol	Uzbekistan 1-Division	NBU Stadium
Shayxontohur	Futbol	Uzbekistan 1-Division	Shayxontohur
Oqtepa	Futbol	Uzbekistan 1-Division	Oqtepa
Ardus	Futsal	Uzbekistan Futsal Championship	-

Ulaşım

Her istasyonu farklı mimari biçemlerde yapılmış olan Taşkent metrosu görülmeye değerdir. Orta Asya'da ilk ve tek olan metro 1977 yılında hizmete girmiştir. Üç güzergahta yolcu taşıyan metro, kentin ulaşım yükünü büyük ölçüde yeraltına taşır. Yerüstü taşımacılıkta çevreci nitelikli elektrikli tramvay ve troleybüsler yaygın olmakla birlikte, son yıllarda artan bir eğilimle bazı tramvay hatları sökülmekte, yerlerine otobüs ve minibüsler konulmaktadır.

Kardeş şehirler

• Şanghay, Çin Halk Cumhuriyeti
• İstanbul, Türkiye
• Seattle, Vaşington, Amerika Birleşik Devletleri
• Karaçi, Pakistan
• Berlin, Almanya
• Dnipropetrovsk, Ukrayna

Kaynakça

1. Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Ansiklopedisi, Taşkent - 1981, sf.464
2. Taşkent Şehir Hakimiyeti Resmi İnternet Sitesi (Özbekçe - Rusça)

Resimler

• 
  Kukeldaş Camisi
• 
  Bir göl
• 
  Taşkent'ten bir görüntü