Vikipedi:Köy çeşmesi (politika)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Köy çeşmesi bölümleri
Crystal Clear app ktip.svg Preferences-system.svg Edit-find-replace.svg Chat bubbles.svg
Teklifler +
Politikalar haricindeki tüm teklifler 		Teknik +
Teknik tartışma, konu ve yardım istekleri 		Politika +
Politikalarla ilgili tartışma ve teklifler 		İlginize +
Diğer bölümler için uygun olmayan konular
ekle | izle | ara
 ekle | izle | ara
 ekle | izle | ara
 ekle | izle | ara
Arşivdeki tartışmalara atıfta bulunarak devam edebilirsiniz. Arşiv sayfalarında değişiklik yapmayınız!.
Kısayol

Vikipedi:Oylama

1,5 yıl kadar önce Vikipedi_tartışma:Oylama#Sorunlar'da politikanın kendi kendini geçersiz kıldığı ve koca sayfadan geriye geçerli olarak yalnızca tek bir "2 ay 150 değişiklik" koşulunun kaldığını açıklayan uzunca bir yazı yazmıştım. Kimse görmedi ya da belki uzun olmasından dolayı kimsenin okuyası gelmedi. :) Her zaman belli ettiğim oylama alerjimle ilgisiz bir şekilde, metnin kendi tutarsızlıklarına yoğunlaştığım bir yazı bu. Dolayısıyla topluluğumuz ilgi gösterirse, son paragraftaki önerim (ya da gelebilecek başka bir öneri) doğrultusunda ilgili hükmün geçerliliğini ve her türlü oylama için bağlayıcılığını koruyacak şekilde başka bir sayfanın altına taşıyıp bu sayfayı {{tarihsel}} statüsüne düşürmek ya da başka bir yere (geçmiş birleştirme olmadan) yönlendirmek uygun olabilir. İlgi gösterip görüş belirtebilirseniz çok hora geçer, makul bir öneri olduğunu sanıyorum.

Vito Genovese 18.43, 14 Eylül 2018 (UTC)

@Vito Genovese, istersen bunun alt baslikli bir ozet versiyonunu ekle, yorum eklemek daha kolay olucak katilimak isteyenler icin. Citrat (mesaj) 18.15, 21 Eylül 2018 (UTC)
Orta uzunlukta bir özetini yapmak zor gibi, @Citrat. Kısa özet olarak şunu yazabilirim: Politika metnindeki hükümler ya çelişip birbirlerini hükümsüz kılıyor ya da Vikipedi'de bugüne kadar yapılmış tüm oylamaları geçersiz kılıyor. Bu noktada en sağlıklı çözüm olarak gördüğüm öneri, uygulanagelen ve uygulanmaya devam edilmesi mümkün görünen iki hükmü VP:HB'ye altbaşlık olarak taşıyıp sayfayı geçerlilikten kaldırmak. Bu önerimin klasik oylama alerjimle pek ilgisi yok, zira açıkladığım üzere kalan hükümler kadük durumda.
Vito Genovese 21.20, 25 Eylül 2018 (UTC)
@Vito Genovese, bu sayfa yalnızca hizmetlilik başvuruları için mi geçerli? Neden oraya taşınması gerektiğini düşünüyorsun? Gerçi hem sayfanın tartışma sayfasında hem de burada iki ayrı tartışma yürütmeyelim, birleştirebilirsen iyi olur :)--RapsarEfendim? 00.21, 26 Eylül 2018 (UTC)
İlk yorumda olduğu için buraya çok kısaca not düşüp bırakayım, @Rapsar. Düzenli olarak VP:OY ölçütlerinin işletildiği veya işletilebileceği yegâne süreç sayfası olduğu için. Nerede oylama varsa orada "150 oy / 2 ay" kuralı elbette geçerli, ancak zaten bu nedenle VP:OY yönlendirmesinin ilgili altbaşlığa gitmesini, ilgili altbaşlığın "Vikipedi'deki tüm oylamalar için geçerlidir" gibi bir ibare içermesini filan da vurguladım yorumda.
Vito Genovese 06.03, 26 Eylül 2018 (UTC)
İtiraz gelmediğine göre uygulanabilir, ama sen okuyup görüş bildireceğini söyledikten sonra yorum yazmamışsın. Bakma olanağın olacak mı yakın zamanda?
Vito Genovese 13.56, 17 Mart 2019 (UTC)

Tarafsız bakış açısı'na ek altbaşlık: Kaynakların tarafsızlığı

Deneme olarak Vikipedi:Kaynakların tarafsızlığı sayfasındaki içeriklerin özetlenmiş halini VP:TBA'ya eklenmesini öneriyorum. Farklı durumlar ve başa çıkma yolları alt başlığı altına Kaynakların tarafsızlığı ismiyle açılacak altbaşlıkta aşağıdaki şekilde bir içerik olmasını öneriyorum. --Ahmet Turhan (mesaj) 21.48, 15 Eylül 2019 (UTC)

Kaynakların tarafsızlığı
Kısayol

Tartışmalı spesifik konularda çoğu zaman Vikipedi kullanıcılarının güvenilir olup tarafsız olmayan kaynaklardan bilgi aktarması da gerekir. Bu duruma en iyi çözüm, bir tartışmanın var olduğunu kabul etmek ve güvenilir kaynakların sağladığı ağırlığa göre maddede farklı güvenilir bakış açılarını temsil etmektir. Okuyucular zaten karşıt tarafları tartıp kendi sonuçlarına varacaklardır. Vikipedi daima çeşitli tarafların var olduğu gerçeği ile hareket eder ve anlatımda hepsinin eşit olduğunu varsayar, taraf seçiciliğini veya haklı/haksız ayrımını okuyucuya bırakır. Kısaca Vikipedi hiçbir tarafa yakın veya uzak değildir, tarafların savundukları veya eleştirdikleriyle ilgilenmez ve yöntemlerini bunlara göre uygulamaz. Her olgunun eşit olduğunu ve güvenilir kaynaklarla desteklendiği sürece maddede eşit olarak anlatılması gerektiğini savunur.

Yazarların anlaşmazlıkları sırasında ortaya çıkan büyük ve uzun süreli sorunlardan biri tarafsız bakış açısı politikasının güvenilir kaynaklar yönergesiyle nasıl etkileşime girdiği sorusudur. Herhangi bir kaynak tanımlanabilir herhangi bir bakış açısına veya yayın politikasına sahip olduğundan, herhangi bir kaynağın güvenilmez olarak çıkarılması gerektiğini iddia eden argümanlar ortaya çıkabilir. Bu argümanlar çok çeşitli konuları kapsar ve genel anlamda tarafsız bakış açısının güvenilir kaynaklar ile nasıl etkileşime girdiğiyle ilgili yaygın bir yanlış anlaşılmadan kaynaklanır. Tarafsız bakış açısı politikası bir bütün olarak Vikipedi maddeleri için geçerlidir: Maddeler farklı bakış açılarının uygun bir dengesini yansıtmalıdır. Güvenilir kaynaklar yönergesi ise kaynağın tarafsızlığını değil, gerçeği kontrol etme ve güvenilirlik konusundaki itibarını ifade eder. Güvenilir kaynaklar tarafsız olmayabilir, zira bir kaynağın gerçeği kontrol etme konusundaki itibarı, kendi bakış açısına bağlı değildir.

Örneğin; siyasette sol görüşü yansıttığı ifade edilen yüksek tirajlı güvenilir bir gazete kaynağının madde içerisinde kullanımı ile ilgili bir tartışma ortaya çıkarsa, güvenilirlik tartışması yapılması hatalıdır. Uygun olan söz konusu bu gazeteyi maddeye dahil etmek ve ayrıca farklı (örneğin sağ bir bakış açılarını temsil eden) diğer güvenilir kaynakları eklemektir. Alternatif güvenilir kaynakları bulmak yerine, tek bir güvenilir kaynağı tartışma konusu yapmak daha az zaman harcayan bir durumdur, bu yüzden tarafsızlık/güvenilirlik tartışmaları çok uzun süreden beri süregelen bir problemdir. Uygun denge, tarafsızlık politikasının anlatım tarzının adilliği maddesinden belirlenebilir. Genel olarak, iyi bir Vikipedi yazarının katkısı, uygun bir güvenilir görüş dengesi sunarak maddeleri nesnel ve tarafsız kılar.

  • Kesinlikle karşıyım. TBA uzun süre, tüm topluluğun katılımıyla, enine boyuna tartışılmış ve oturmuş bir politika. Lütfen temel politika sayfalarında değişiklik yapmadan önce topluluğa sorun. Ayrıca "Güvenilir kaynaklar asla tarafsız değildir", "Nesnel veri diye bir şey yoktur" gibi tamamen anlamsız başlıkları olan bir sayfaya Vikipedi'nin temel taşı olan TBA sayfasından toplulukça tartışılmadan önce asla bağlantı alamaz. Benzer değişikliklerinizi geri alıyorum. --Khutuckmsj 22.07, 15 Eylül 2019 (UTC)
Zaten eklenip eklenmemesini soruyor @Khutuck :D--NanahuatlEfendim? 22.37, 15 Eylül 2019 (UTC)
@Nanahuatl Bunu geri aldım, ondan bahsediyordum :) Bir de yeni kullanıcı adın çok zor :) --Khutuckmsj 22.39, 15 Eylül 2019 (UTC)
He ama burada başlattığı tartışma başka, o yüzden dedim @Khutuck :) Politikaya ek yapalım mı diyor kendisi. Ayrıca politika ve yönerge sayfalarından deneme sayfalarına bağlantı verilmesi yıllarca yapılan, İngilizce Vikipedi ve Meta'da dahi olan bir şey. Esas tartışılması gereken bu bağlantıların "verilmeme" konusu aslında. Deneme sayfalarının da Vikipedi alan adında olması bana doğru gelmiyor, aslında politika ve yönergeler ile deneme arasında bir açıklama sayfası tarzı sayfalar olması gerekiyor diye düşünüyorum (galiba var ama bizde mevcut değil). Neyse hepsi ayrı bir konu, burada gündeme getirilen konu politikaya bir ek yapalım mı yapmayalım mı konusu (kendi oluşturduğu deneme sayfasından bağımsız olarak düşünmekte fayda var).--NanahuatlEfendim? 22.46, 15 Eylül 2019 (UTC)
Var, Wikipedia:The difference between policies, guidelines and essays @Nanahuatl Wikipedia:Essays de kazandırılabilir. Buradada denemeleri tartışmak için değil, direkt politikaya teklif verdim zaten. Deneme sayfasına sonsuz ekleme çıkarma yapılabilir, daha doğru ifadeler konulabilir, uzunca tartışılabilir vs. Buradaki teklif tamamen yukarıdaki metin üzerine ve denemedeki o bahsi geçen metinler bu teklifte yok. --Ahmet Turhan (mesaj) 04.23, 16 Eylül 2019 (UTC)
Tamam ona karşıyım işte :) Bu metnin orijinali Viki genelinde sevmediğim metinlerden biridir. İçinde "Nesnel veri diye bir şey yoktur" başlığı olan bir metni kabul edemeyiz. Edersek "Dünya yuvarlak mıdır" tartışmasına "bilemeyiz" yazmamızı savunacaklarla uğraşmaktan bir iş yapamayız. --Khutuckmsj 23.00, 15 Eylül 2019 (UTC)
Eklenmesine karşı olabilirsin elbet, "TBA uzun süre, tüm topluluğun katılımıyla, enine boyuna tartışılmış ve oturmuş bir politika. Lütfen temel politika sayfalarında değişiklik yapmadan önce topluluğa sorun" demişsin ya, kullanıcı da zaten "bunu ekleyelim mi sizce?" diye topluluğa sunmuş. Yani yorumun ilk iki cümlesi bu durum için geçerli değil. İkinci yorumunda da "bunu şu durum için dedim" diye açıkladın, ama zaten tartıştığımız konu bu değildi :) Onu demeye çalışıyorum. Neyse, eklenmesi önerilen kısmı müsait bulduğumda kendimce değerlendireceğim.--NanahuatlEfendim? 23.06, 15 Eylül 2019 (UTC)
Tam açıklama için mesajı düzenliyordum, o arada yazmışsın. Özet metin Kenan Evren'in "denge olsun diye bir sağdan bir soldan astık" lafıyla aynı anlamda. Sağdan soldan asmak TBA değildir. Bir havuzun medyasının kaynak gösterip, karşısına diğer havuzun medyasını koymaya TBA diyemeyiz.
Bu metin bazı bakış açıları için "aynı maddede Sol, Akit ve AHaber'i kaynak gösterirsek madde güvenilir/tarafsız olur" anlamını getiriyor ("baağzı"ya dikkat). Oysa ki güvenilirliğe ve tarafsızlığa bundan daha uzak olmamız olası değil.
Ayrıca Vikipedi'de "tarafsız bakış açısı politikasının güvenilir kaynaklar ile nasıl etkileşime girdiği" konusu çok sık sorulan, çok önemli bir tartışma değil. Tarafsız kaynak her zaman vardır. Bunun yerine "bir sağdan bir soldan" için kapı açmamız doğru değil. --Khutuckmsj 23.23, 15 Eylül 2019 (UTC)
  • Sanırım çok dallanıp budaklanacak. Basit bir iyi niyetle verdiğim teklif nerelere uzayacak, "sağdan soldan asmaya" kadar gitti iş. Sağ-sol örneği üzerinden orada bir sorun olduğu düşünülüyorsa üçüncü paragrafı daha genel ifadelerle anlatabiliriz. Buradaki söylemek istenilen şey TBA'nın Vikipedi'nin olayları tarafsız anlattığının vurgulaması, tüm dünya üzerindeki kaynakları tarafsız olmaya zorlaması, eğer değilse eklenmemesi gibi bir anlam çıkarılması değil. Tabi ki taraflı ifadeler süzgeçten geçecek, tabi ki anlık paparazzi haber dilini veya taraflı tanımlamaları buraya olduğu gibi aktarmayacağız, zaten yapmıyoruz, ansiklopedik yazım ile maddeleri yazıyoruz. Şu an kaynakça kısmında A haber veya Sol haber portalı kaynağı olan maddeler taraflı maddeler değil, bunu açıklıyor bu ifade.
Teklif metni yukarıda, "nesnel veri" denemeler vb. gibi ifadeler geçmiyor orada. Oraya sadece nereden çevirdiğime dair olan deneme sayfasını yazdım, ve yazdığım içeriğin kısmının politikaya uygun olduğunu düşündüm o kadar. Uç ifadeler neden ortaya çıktı, anlamakta zorlanıyorum açıkçası. "Dünya yuvarlak mıdır" tartışmasına "bilemeyiz" yazmamızı nasıl çıkardık bu tekliften hayret doğrusu. Bir kere Vikipedi'ye böyle bir soru sorulmaz, sorulacak merci değildir, sorulsa bile yanıt vermez, Vikipedi'nin işi soru-cevap değil. Dünya'nın yuvarlak olduğu çoğunluk kabul edilmesine karşın şu şu kişilerin iddiaları şöyledir diye tespit cümleleri yazarız Dünya maddesinde hepsi bu. Düz Dünya diye ayrı bir maddeniz zaten var ayrıca zaten. "Kesinlikle karşı" görüşü bildirilmiş, ancak eleştiri başka bir yere (deneme kısmı ağırlıkta) yapılmış hissi uyandı bende. Yukarıda teklifte bulunduğum hangi cümleler Vikipedi politikalarına (ve hangisine) ters, bunun tam olarak yanıtını vermemiz ve üzerine tartışmamız gerek. Bence metin tam da Vikipedi ruhuna uygun ve tamamlayıcı ifadeler. Mesela aslında teklifin özeti Her olgunun eşit olduğunu ve güvenilir kaynaklarla desteklendiği sürece maddede eşit olarak anlatılması gerektiğini savunur. ifadesi. Tam da Vikipedi = budur. --Ahmet Turhan (mesaj) 15.18, 16 Eylül 2019 (UTC)
  • @Ahmet Turhan daha önce Viki'de gerçekleşenlerden edindiğim tecrübe bu iyi niyetli teklifin ciddi zarar doğurabileceğini düşündürüyor. Özellikle TBA gibi Viki'nin temel politikasına bu metni eklemenin ilerleyen dönemde sorun yaratacağından eminim, bu yüzden sert şekilde karşıyım. Üstte yazdıklarım biraz agresif ve dağınık olmuş, toparlayayım. "Tarafsız olmayan" yerine "taraflı" kullanacağım, vurgumu daha iyi anlatıyor.
  • Öncelikle "güvenilir ama taraflı kaynaklar" sorun olacak bir ifade. Şu anda maddenin durumuna ve iddiaya göre ilgili kaynağın o noktaya uygunluğuna bakabiliyoruz, uygun olmayan kaynağı kaldırıyoruz. Bu teklifi politikaya eklersek kaldırmayıp, yanına zıttı kaynak eklememiz gerektiği iddia edilecek. Taraflı bir kullanıcı çok satan bir yerde yayınlanan ve komplo teorisyeni birinin yazdığı ipe sapa gelmez iddiaları bir maddede kaynak gösterdi diyelim. Şu anda uygunsuz diye o kaynağı çıkartıyoruz, bu teklifin ardından kullanıcı "hayır karşı kaynak ekleyin" diyecek. Diyecek kullanıcı var, emin olun :) Sonra Sol ve Akit kullanarak yazılan maddelerimiz olacak, sayfalarca tartışmamız olacak, TBA camdan kaçıp gidecek.
  • Kaynakların güvenilirliğini sorgularken elimizdeki araçlardan biri kaynağın ne kadar taraflı olduğuna bakmak. "Güvenilir ama taraflı kaynakları kabul ediyoruz" metnini TBA'ya eklemek, kötü niyetli kullanıcıların propaganda kaynaklarını sadece "yüksek tirajlı" olduğu için maddelere eklemeye çalışmasına yol açacak. Teklif metni bunu demiyor, olacağı söylüyorum. Pravda'yı ve Signal'i "taraflı ama güvenilir, arkasında koca devlet var, hem de birbirine karşı oldukları için tarafsız oluyorlar" diye maddeye ekleyip maddeleri kendi bakış açılarına zorla çekmeye çalışacak kullanıcılar daha önce vardı, yine olacak.
  • Son olarak, mevcut TBA ve kaynak gösterme politikaları Vikipedi genelinde oturmuş durumda. Bu sistemi uzun zamandır kullanıyoruz, sivri köşelerini törpüledik, içtihatlarımızı oturttuk, son ütüsünü yaptık, yeterince iyi çalışıyor. Bu değişiklik bize tarafsızlık konusunda yardımcı olmayacak, bilhassa sorun olacak.
  • Özetle bu öneri iyi niyetli olsa da ortaya çıkacak sonuç politik ajandası olan kullanıcılarla (bir tur daha) uğraşmamız, enerjimizi TBA tartışmalarına tekrar harcamamız, sayfalarca "ama temel politika TBA'da taraflı kaynaklar birbirini nötrler yazıyor" kavgaları ve tarafsızlığımızı sevmeyen kullanıcıların eline vereceğimiz yeni bir oyuncak olacak. Attığımız taşı fırsat bilen kurbağalar suyu bulandıracak, olan Vikipedi'nin tarafsızlığına olacak. --Khutuckmsj 19.10, 16 Eylül 2019 (UTC)
Yukarıdaki söz konusu ifadeler üzerine bir soru sormak isterim @Khutuck, tarafsız kaynak nedir? Hiçbir tarafı olmayan kaynak nedir? Örneğin en ideal maddelerimizden seçkin maddeler statüsündeki kaynaklara bakalım, örneğin hiç seçmece yapmadan, rastgele ilk sıradaki maddeyi ele alalım, Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı faaliyetleri maddesindeki kaynaklara göz atalım, yine rastgele en alttaki kaynağa bakalım, "US Naval Institute" kaynağı kullanılmış. Söz konusu kaynak tarafsız mıdır? Hayır taraflıdır, bir kere "Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri Enstitüsü" kaynağıdır. Bu kaynak Amerika Birleşik Devletleri Donanması'nın bir kaynağıdır, ve bizzat taraftır. Oysa biz kaynakların taraflılığını değil, maddenin tarafsız anlatımıyla ilgilenmekteyiz, ve bu yüzden bu kaynak seçkin bir maddede yer almış. İşte tam olarak anlatmak istediğim bu.
Baştaki soruya yanıt verirsek, hiçbir düşüncesi olmayan, yayın politikası olmayan, ya da en iyi tabirle Vikipedi ideallerinde olan bir kaynak ancak ders kitabı formatında bulunur. Ki VP:MİLLİ gözetildiğinde (örneğin üniversitelerde zorunlu okutulan YÖK zorunlu dersi Atatürk İlkeleri ders kitapları gibi) ders kitaplarının da formatının neler olabileceğini ve taraflı içerikler barındırabileceğini kolaylıkla görürüz. Ancak görüldüğü üzere seçkin maddelerimizde bile taraf olan kaynaklar kullanılır. ABD Donanmasının ülkesinin siyasetinden bağımsız ve tarafsız olduğunu iddia edebilecek yoktur herhalde. Bu politika teklifinde anlatmak istenilen tam olarak bu. Yukarıda verilen örnekle ilişkilendirmek gerekirse, söz konusu kaynakların geçtiği ideal bir maddede hem Pravda metinleri, hem Signal metinleri, hem de üçüncü diğer liberal gazete örneklerinin iddiaları var olmalıdır. Hatta dördüncü, beşinci iddialar da (kayda değer olması şartıyla, mesela aklıma Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi medyası kaynakları geliyor, bu gibi örnekler) yer almalıdır. Bir maddede ne Pravda ağzı, ne Signal ağzı, ne de diğer ağızların hakimiyeti yer almamalıdır, tamamının harmanlandığı düzgün bir dille ansiklopedik maddeler yazılmalıdır.
Yukarıda "olan Vikipedi'nin tarafsızlığına olacak." denilmiş. Hayır tam aksine ben Vikipedi'nin tarafsızlığının tam olarak perçinleneceğini, kaynakların tarafsız olduğu varsayımını (ki bence oldukça saçma bir argümandır) yerle bir ederek, asıl Vikipedi içeriğinin tarafsız olması konusunun oturacağını düşünenlerdenim. Örneğin CNN tarafsız bir kaynak mı? O zaman bu nedir? Hayır, taraflıdır. Tamamı yayın politikasına sahiptir, ve bu ilkeler belirli tarafları barındırır. Unutmayalım, günümüzün vazgeçilmesi demokrasi ifadesi bile bir taraf olma tanımıdır. --Ahmet Turhan (mesaj) 21.56, 16 Eylül 2019 (UTC)
Bu, bu, bu, bu, bu, bu gibi maddelerdeki kaynakların neredeyse tamamı tarafsız. Herhangi bir siyasi görüşleri yok, sol-sağ kavramları yok. En fazla tarafları gözlemlenen olguları açıklamaya çalışmalarından geliyor.
Çanakkale Savaşı hakkında yazan bir tarihçi Amerikalı olduğu için taraflı değildir, örnek verdiğiniz kitap da deniz kazalarından kurtulan denizcilerin anılarını inceleyen bir kitap. Goodreads'deki özetine göre "olay mahkemeleri, aksiyon raporları, hayatta kalanların ifadeleri, kişisel söyleşiler ve Almanya, İtalya, Rusya, Avustralya, Britanya ve ABD arşivlerinden derlenen belgeler" ile yazılmış. Tıpkı Vikipedi gibi çeşitli kaynaklar kullanan bir kitap sırf ABD Donanması yayınladı (yazdı değil, yayınladı) diye neden hemen taraflı olsun? Wikipedia sunucuları da ABD'den yayın yapıyor. Belki de yazarlar tüm olayları objektif olarak değerlendirip, kitaptaki her olaya "hem sağdan hem soldan" çok sayıda kaynak vermişlerdir. Ayrıca Naval Institute Press Denizler Altında 2000 Fersah'ı da yayınlamış, bu Jules Verne'ün taraflı olduğu anlamına gelmez.
Tecrübeli bir Vikipedist olarak tarafsızlık konusunda gerçekleşen bir tartışmada tüm iyi niyetinize rağmen farkına bile varmadan "ABD'yle bağlantılı kitap ABD taraftarıdır" diye bir önyargıyla hareket ediyorsunuz. İyi niyetli durum buyken, bir troll bu durumu kötü amaçlı olarak kullanacaktır. Örneğin Nazilerle alakalı bir maddede tarafsız bir yazarın objektif bir eserinin karşısına "bu adam ABD'li olduğu için taraflı" diyerek yüksek tirajlı Nazi propagandalarını kaynak olarak çekinmeden koyacaktır, sonra topluluğa "VP:TBA bir sağdan bir soldan kaynak olur diyor" diye savunacaktır. Bu politika değişikliğinin kapı açacakları şeyler belli.
"Tarafsızlık" bizim Vikipedi'de keşfettiğimiz bir şey değil. Dünyada taraf tutmadan olan bitenleri objektif olarak değerlendirmeye çalışan bir çok kurum, kuruluş ve insan var, kimseye ülkesi/ırkı/rengi sebebiyle "taraflıdır" diyemeyiz. Bu politika eklentisi Vikipedi'de tarafsız kaynaklar yerine taraftar kaynakların kullanımına sebep olacaktır. --Khutuckmsj 23.20, 16 Eylül 2019 (UTC)

Ağaç serçesi veya Fransiyum gibi maddeler içerik bakımından tartışmalı maddeler değil, burada anlatılmak istenen spesifik bir konuyu ele alıp tartışmaya konu olan maddeler. Olgu üzerinden gitmiyorum, sadece rastgele bir örnek seçtim, o yüzden Çanakkale örneğine yönelik bir savunma yapmam zaten yanlış olur, ben zaten olmasını savunuyorum. "kitap ABD taraftarıdır" falan demiyorum :) Yayınevi devlet görüşü paralelinde yayın politikası olan bir kuruluştur diyorum, bunda bir yanlışlık yok ki. Örnek vermek gerekirse Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları'ndan Ermenilere soykırım yapıldığını savunan bir kitap çık(a)mayacağı örneği gibi bir durum bu. Dediğim gibi olgu üzerinden gitmiyorum, ben bu tür spesifik incelemelere dair olan kaynakların tarafsız olamayacağından bahsediyorum. Ama yukarıda bahsi geçen kuark gibi maddelerde böyle bir durum söz konusu değil. Karşıt iddialar bilimsel temelde olur çünkü. Ayrıca incelemişsinizdir, çevirdiğim denemede bir alıntı var. Diyor ki; 

Horace Miner, 1965 yılında yayınladığı Body Ritual among the Nacirema (Nacirema'da Beden Ritüeli) adlı eserinde bilim insanlarının düşünce yapısıyla ürettiği modellerin hem verileri hem de bu verilerden elde edilen sonuçları etkileyebileceği gösterdi. Bu durumda, ilkel sihirlere inanan bir kültürde gözlemlerinizi yapıyor olsaydınız, günümüz modern toplumlarında bile bulacağınız şey bu ilkel büyülerdir. Dolayısıyla düşünce yapısının kendisi bile "tarafsız" değildir.

James Burke'nin kaleme aldığı The Day the Universe Changed  (Evrenin Değiştiği Gün) adlı eserde, kullanılan modelin (veya Burke'nin tanımıyla "yapı" nın) "geçerli veri" olarak kabul edilen bir veriyi bile olumsuz olarak nasıl etkileyebileceğini gösterdi. Bir örnekte Burke; Fransızların uzun süre gerçek sandığı "buradaki kayalar gökten düşer" hikayelerininin Fransız Devrimi ile birlikte nasıl ortadan kalktığını ve bu hikayelerin "önemli astrofiziksel veriler" haline gelmesine kadar nasıl bir süreçten geçtiğini anlatır. Burke bir başka örnekte, Piltdown Adamı aldatmacasının, beynin önceden gelişmesinin doğru sanıldığı zaman diliminin bir sonucu olduğunu belirtir.

Düşünce üretiminin kendisi bile tarafsız bir durum değil. Dolayısıyla kaynakların tarafsızlığından ziyade Vikipedi'nin tarafsızlığı daha önem arz ediyor. --Ahmet Turhan (mesaj) 09.59, 17 Eylül 2019 (UTC)

  • Burada anlatılmak istenen konuyu çok çok iyi anlıyorum ve sert şekilde karşı çıkıyorum. Hem deneme yazısı, hem alıntılar, hem de özet metin "Kimse tarafsız olamaz, (dolayısıyla Vikipedi de tarafsız olamaz)" diyor, buna kesinlikle katılmıyorum. Hem özet metin, hem de deneme yazısının temel önerisi olan "tarafsız diye bir şey yoktur" iddiasına kesinlikle karşıyım, tarafsızlık tanımımız TBA'nın geri kalan kısmında yazıyor zaten. VP:TBA/SSS içinde de benzer bir böüm yer alıyor.
"Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları'ndan Ermenilere soykırım yapıldığını savunan bir kitap çık(a)mayacağı örneği" de bahsettiğim konu zaten. Bakanlık bu konuda "1800-1920 Osmanlı Nüfus Arşivleri" diye yalnızca belgeleri içeren tarafsız bir referans kitabı yayınlayabilir. İncelemeden, araştırmadan, önyargıyla "Türkiye devletiyle bağlı kuruluşların yayınladığı her şey taraflıdır" diyemeyiz. Dersek köy maddelerindeki "nüfus" ibaresinin Türk devleti tarafından yayınlanmış taraflı bir bilgi olduğuna kadar gideriz.
Hemen hemen her türlü konuda tarafsız kaynaklar olabilir, olmalıdır. Tarafsızlığı Vikipedi keşfetmedi, sadece bir felsefe olarak seçti. Sadece matematik, fizik, kimya alanlarında değil; sosyoloji, psikoloji, tarih, siyaset gibi alanlarda da tarafsız ve bilimsel kaynaklar bulunabilir. Özetle "Tarafsızlık diye bir şey yoktur" iddiası Vikipedi'nin temel mantığına aykırı. --Khutuckmsj 03.06, 18 Eylül 2019 (UTC)
  • @Ahmet Turhan, ilgi görmedi/kabul edilmedi gibi gözüküyor. Canlandırma amacın var mı? Yoksa arşivleyelim.--NanahuatlEfendim? 06.22, 6 Ocak 2020 (UTC)

Tartışma alışverişi yapmak

Vikipedi:Tartışma alışverişi yapmayın olarak deneme formatında hazırladığım bu içerik İngilizce Vikipedi'de Wikipedia:FORUMSHOP adıyla fikir birliği politikasında mevcut. Görüş birliği olursa biz de fikir birliği politikasına ek altbaşlıkla birlikte ekleyebiliriz. Topluluğun onayına sunuyorum. --Ahmet Turhan (mesaj) 09.55, 4 Ekim 2019 (UTC)

  • Hmmm. "Aynı konuyu birden fazla duyuru panolarında, tartışma sayfalarında veya birden fazla hizmetlinin mesaj sayfasına tekrar tekrar eklemek, fikir birliği bulma ve elde etmede yararsızdır" neden yararsız olarak tanımlanıyor? Bir maddenin tartışma sayfası, oradan birtakım kullanıcıların mesaj sayfaları, en son da köy çeşmesine konuyu taşımak faydasız mı? Aşama aşama giderse bu şekilde bence faydalı, ancak aynı anda birden fazla yerde aynı konunun dile getirilmesi görece faydasız olabilir -ki yalnızca A sayfasını takip eden ve B sayfasına yazılıp da A sayfasında yazılmamış bir tartışma ilgi alanına giren kullanıcılar da olabilir. "Vikipedi'de böyle bir davranış yalnızca size cevap verecek birini bulma umudu kazandırır, o kadar" denmiş, kötü bir şey değil ki bu. Hep yakındığımız bir konu zaten :) Öneriyi yapan @Ahmet Turhan, sen de Sovyetler Birliği projesinde bir şeyler yapınca burada duyuruyorsun mesela -ki "aynı anda farklı yerlerde duyuru"dan kastım bu- o zaman bunu yapmayacak mısın? Yani bu sayfayı oluşturduktan sonra senin de bakış açın değişti mi? Bilemedim, çok uygun gözükmedi sanki bana bu öneri.--NanahuatlEfendim? 16.07, 4 Ekim 2019 (UTC)
Vikipedi'nin gelişmesi adına düzenlenen işbirliği projelerinin duyuruları ile belirli çerçevedeki konulardaki tartışmalarda fikir arama bildirimleri aynı örnek değil bana kalırsa. Bu asıl olarak tartışma kültürü üzerine bir teklif, zaten ilgili sayfa da Vikipedi:Fikir birliği, bu yüzden Vikipedi'nin gelişmesi için yapılan o veya bu projelerin bildirimleri ayrı bir konu bence. --Ahmet Turhan (mesaj) 21.53, 4 Ekim 2019 (UTC)
  • Bu sayfa diğer dillerde ayrı olarak mevcut değil mi?--NanahuatlEfendim? 06.43, 17 Ekim 2019 (UTC)
Wikipedia:FORUMSHOP olarak fikir birliği politikasının bir parçası @Nanahuatl. --Ahmet Turhan (mesaj) 10.53, 17 Ekim 2019 (UTC)
He o zaman sen, teklif reddedilse dahi deneme olarak kalsın bari diye bu şekilde açtın sanırım :) Anlıyorum :) Hem İngilizce Vikipedi'de yazanları hem de burada yazanları okudum. Burada yazanlar daha fazla, orada tek bir paragraf varken burada üç paragraf var, öncelikle bunu belirtelim. Ve orada "Consensus-building" ("fikir birliği oluşturma") diye bir başlığın parçası ve o başlıkta bir sürü yazı var. Daha da detaya inilirse, "Pitfalls and errors" ("güçlükler ve hatalar") diye alt bir başlık var, orada dahi birkaç madde var ve bu bahsi geçen yazı, oradaki birkaç maddeden (dört madde hatta) birisi. Bunlardan tekini seçip bu şekilde eksik olarak adapte etmek yerine "en azından" son bahsettiğim alt başlığın komple gözden geçirilip buraya adapte edilmesinin daha uygun olacağı kanaatindeyim.
Bu sayfaya gelirsek, üstte de belirttiğim gibi bir konuyu farklı ortamlarda dile getirmenin sorun olduğunu veya "zorlama" olduğunu düşünmüyorum şahsen. Ancak ve ancak, bu konuyu "aynı anda" ya da "çok sık aralıklarla" ya da "halihazırda mantıklı argümanlar sunulan bir tartışma devam ediyorsa" farklı alanlarda dile getirmenin faydasız olduğunu düşünüyorum. Örneğin, falanca maddenin tartışma sayfasında bir tartışma başlatıldı ve kimsenin dikkatini yahut ilgisini çekmedi. Birkaç gün sonra aynı sayfaya ikinci bir yorumla "lütfen görüşlerinizi bildirin minvalinde bir şeyler yazıldı, yine olmadı. Bu aşamadan sonra kullanıcılara mesaj atmak ya da duyuru panolarına geçmek (çok spesifik olmayan bir konu ise köy çeşmesine taşımak) bence denemede denildiği gibi zarar değil yarar sağlar. En azından bireysel bir karar alınmaz, birden fazla kullanıcının görüşleri doğrultusunda hareket edilir (hararetli bir tartışma olmasına gerek yok, bir "hemfikirim" yeterli). Denemeye dönersek, ilk cümlede "tekrar tekrar eklemek" denilerek benim dediğim durum anlatılmaya çalışılmış diye düşünüyorum (belki de yanlış anlıyorum). İfadenin biraz muğlak olması nedeniyle anlatılmak isteneni tam olarak anlayamadım, bahsettiğim iki farklı durumdan teki faydasız iken teki faydalı bana kalırsa.
Bu durum "diğer ebeveyne sormak" olarak da bilinir, ilk bakışta yararlı gibi gözükse de, ebeveynler genellikle çocukları hakkında aynı şeyleri düşünür kısmını gereksiz buldum. Kafa bulandırmaya gerek yok, bu örnek durumu anlamamızı kolaylaştırmıyor, aksine zorlaştırıyor. Ne yani, annemize sorduk, babamıza sormayalım mı? Ne demek aynı şeyi düşünür çocuklar hakkında? Bunun zaten doğru bir argüman olmadığı aşikâr.
Vikipedi'de böyle bir davranış yalnızca size cevap verecek birini bulma umudu kazandırır, o kadar denilmekte. Kötü bir şey mi?
İkinci paragraf birinci paragrafın hemen hemen tekrarı gibi, aynı şeyin farklı kelimelerle tekrar tekrar yazılması. Tartışmalarda kendisi gibi düşünen az kişi olduğunu gören veya istediği yanıtları alamayan bazı kullanıcılar, (çoğu zaman aceleci davranarak) aynı konuyu başka yerlerde de dile getirmeye girişir ile ilk cümle zaten hemen hemen aynı, hiçbir şey katmıyor duruma.
İkinci paragrafın ilerleyen kısımlarında yine örneklemeye ve benzetmeye gidilmiş. Üstte belirttiğim gibi bunlara gerek yok, genel anlamda örneklemenin zaten faydalı olduğunu düşünmüyorum. Pazar örneğine karşı ben de "aynı yalanı sürekli ve defalarca kez söylerseniz o yalan artık gerçeğe dönüşür" tarzı manipülasyon kuralını verebilirim. Bu örnek de aksi yönde bir örnekleme mesela.--NanahuatlEfendim? 16.23, 17 Ekim 2019 (UTC)

Madde boyutu

İngilizce Vikipedi'de bir yönerge olan Wikipedia:Article size sayfasını Vikipedi:Madde boyutu olarak Türkçe'ye çevirdim. Bu içeriğin Türkçe Vikipedi'de de bir yönerge statüsünde olmasının ansiklopedimizin gelişmesine katkı sağlayacağını ve boyut kaynaklı okuyucu sorunlarının önüne geçeceğini ve birleştirme/bölme/aktarma kararlarına (özellikle VP:SAS tartışmalarında) bir rehber görevi göreceğini öngörüyorum. Yönerge teklifi için topluluğun onayına sunuyorum. --Ahmet Turhan (mesaj) 14.08, 15 Ekim 2019 (UTC)

@Ahmet Turhan, öncelikle emeklerine sağlık. Senden rica etsem, daha önce yaptığımız ve en hızlı sonucu aldığımız, en verimli tartışmaları yürüttüğümüz şekilde, başlık başlık öneri olarak sunman mümkün müdür? Zira A kullanıcısı 1. başlıkta düzenleme istiyor, B kullanıcısı 6. başlıkta istiyor, sonra A kullanıcısının isteği arkalarda kalıyor, 1. başlık tartışılırken birden 8. başlıkla alakalı bir yorum geliyor vs. Takibi hem bizler hem de kapatacak kullanıcılar için zor oluyor. Takibi kolay olsun, herkes kolayca görsün ve yorumunu, incelemesini yapsın :) Şurada örneği görülebilir.--NanahuatlEfendim? 06.42, 17 Ekim 2019 (UTC)
Keşke maddelerimizin çok uzun olması önemli bir sorun olsa... :) Genel hatlar güzel görünüyor, detaylı bakacağım. --Khutuckmsj 18.05, 17 Ekim 2019 (UTC)
O günler de gelecek mi diye bekliyoruz ama bazen geliyor. Çin maddesinde bir değişiklik yapsak bilmem kaç saniye önizlemesinin yüklenmesini bekliyoruz, burada anlatılan düşük hızdaki kullanıcılar ne yapsın :) --Ahmet Turhan (mesaj) 20.18, 17 Ekim 2019 (UTC)

Giriş kısmı

Giriş kısmı

Bu sayfa, madde boyutuyla ilgili temel konulara genel bir bakış açısı içerir. Bir maddenin büyüklüğüyle ilgili üç ölçüt vardır:

  • Okunabilir ölçü boyutu: Tablolar, listeler veya alt bölümler hariç, maddenin ana bölümlerinde görüntülenebilir metin miktarı
  • Viki biçimlendirme boyutu: Geçmiş sayfasındaki değişiklik ve karakter sayısıyla gösterilen tam sayfa düzenleme penceresindeki metnin miktarı
  • Tarayıcı sayfa boyutu: Bir web tarayıcısı tarafından yüklenen sayfanın toplam boyutu

Bir maddenin boyutuyla ilgili kullanılabilirlik hususların aşağıdakileri içerir;

  • Okuyucuya dair: Dikkat süresi, okunabilirlik, bilgi doygunluğu vb.
  • Yazarlara dair: Tartışma sayfası gerginliği, önemsiz katkılar konusundaki tartışmalar, büyük bir maddenin nasıl bölüneceği üzerine tartışmalar vb.
  • Katkılara dair: Katkıda bulunabilecek konuyla ilgili bilgi olmasına rağmen, belirli bir boyuta ulaştığında büyümesi önemli ölçüde kısıtlanan maddeler
  • Diğer teknik konulara dair: Mobil tarayıcıların kısıtlamaları vb.

Bir madde çok büyük olduğunda, onu daha küçük maddelere bölmeyi, bir kısmını yeni bir maddelere dönüştürmeyi ya da bir kısmını başka bir maddeye eklemeyi düşünün. Bir madde çok küçük olduğunda, mevcut bir veya daha fazla başka madde ile birleştirilebilir. Bu tür kararlar fikir birliği gerektirir. Maddelerin boyutuna ilişkin rehberler ve ayrıntılı çözümler aşağıda verilmiştir. Lisans yönergesi, herhangi bir içeriğin bir maddeden başka bir yeni veya mevcut maddeye kopyalandığında, "ÖRNEK sayfasındaki içerik" gibi bir düzenleme özeti kullanılması gerektiğini zorunlu kılar.

Bu kısım, Vikipedi'deki bir madde boyutuyla ve bu boyutun etkilediği durumlara dair temel tanımlamaları açıklar. Ardından aşırı büyük maddelerin neden küçük maddelere bölünmesi gerektiğine dair bilgi içerir. --Ahmet Turhan (mesaj) 14.05, 17 Ekim 2019 (UTC)

Görüşler

Okunabilirlik sorunları

Okunabilirlik sorunları

Her Vikipedi maddesi bir evrim sürecindedir ve büyümeye devam etmesi muhtemeldir. Bir maddeyle işiniz bittiğinde diğer kullanıcılar da onları değiştirmeye başlar. Vikipedi pratikte sınırsız depolama alanına sahiptir; ancak, uzun maddelerin okunması, gezinilmesi ve anlaşılması daha zor olabilir.

Yazdırıldığında bir veya iki sayfadan daha uzun olan bir madde, gezinmeyi kolaylaştırmak için bölümlere ayrılmalıdır (Bakınız: Vikipedi:Biçem el kitabı). Çoğu uzun madde için, bölümlere ayırma doğal bir davranıştır. Vikipedi'nin mobil versiyonu okuyucularına, bölümlerde gezinmeyi engelleyecek kadar uzun veya çok sayıda olmamasını sağlayarak yardım edilebilir.

Kabaca 4.000 ila 10.000 kelimeye tekabül eden yaklaşık 30.000 bayt ila 50.000 bayt büyüklüğünde bir sayfa , ortalama hızda 30 ila 40 dakika arası bir sürede okunur. (Bir maddenin boyutu hakkında bilgi, sayfayı ziyaret ettikten sonra sol sütundaki "Sayfa bilgisi" bağlantısından veya sağ üstteki "Geçmişi gör" sekmesinden görülebilir).

Özellikle teknik konuları kapsayan maddeler, genel olarak daha az teknik konuları ele alan maddelerden daha kısa olmalıdır. Bu tür maddelerin uzman okurları, maddenin iyi yazılmış olması koşuluyla karmaşıklığı ve uzunluğu kabul edebilirken, genel okuyucu için açık ve öz olmasını gerektirir. Uzun veya çok uzun bir maddenin kaçınılmaz olduğu zamanlar vardır, ancak karmaşıklık daima en aza indirilmelidir. Bu maddeler anlaşılamadığında {{Kafa karıştırıcı}} ile etiketlenebilir. Okunabilirlik kilit bir kriterdir.

Okunabilir düzyazı

Kısayol

Okunabilir düzyazı; dipnotlar ve referans bölümleri ("ayrıca bakınız", "dış bağlantılar", kaynakça vb.), diyagramlar ve görüntüler, tablolar ve listeler, Vikilinkler, dış bağlantılar ve formatlar gibi içerikler hariç, düzyazının ana gövdesini tanımlar.

XTools karakter sayısı da dahil olmak üzere düzyazı bilgilerini gösterir ("Genel istatistikler" bölümündeki "Düzyazı" kısmının altında). Şu anda bakılmakta olan bir maddede, sol sütundaki "Sayfa bilgisi" bağlantısını tıklayıp en alttaki "Dış araçlar" sekmesindeki "Katkılar" linkini tıklayarak ulaşılabilir.

Listeler, tablolar ve özetler

Listeler, tablolar ve diğer materyaller zaten özet formunda oldukları için, özet tarzı yöntemiyle daha da azaltmak veya özetlemek için uygun olmayabilir. Uzun bir listeyi veya tabloyu bölmenin veya azaltmanın "doğal" bir yolu yoksa, onu en iyi durumda bırakmak, ana maddede olacak şekilde tutmak veya bağımsız bir sayfaya bölmek daha uygun olabilir. Ne olursa olsun bir liste veya tablo, amacı ve kapsamı için mümkün olduğu kadar kısa tutulmalıdır. Çok fazla istatistiksel veri politikaya aykırıdır.

Bu kısım uzun bir maddenin okunması veya maddede dolaşılması esnasında karşılaşılabilecek sorunları içerir. Bununla birlikte bir maddedeki düzyazının tanımı yapılarak bunlara nasıl ulaşılabileceği anlatılır, ardından "Listeler, tablolar ve özetler" kısımlarının madde boyutu için farklı değerlendirilmesi gerektiğini belirtir. --Ahmet Turhan (mesaj) 14.05, 17 Ekim 2019 (UTC)

Görüşler

Teknik konular

Teknik konular

Toplam madde boyutu makul bir şekilde düşük tutulmalıdır, çünkü birçok okuyucu çevirmeli bağlantılar, akıllı telefonlar ve düşük kaliteli geniş bant bağlantıları gibi düşük hızlı bağlantılar kullanır. Çevirmeli bağlantıda düzenleme yapmak için 32.000 bayt boyutundaki sayfadaki metnin görüntülenmesi yaklaşık 20 saniye sürer, bu nedenle ek görüntülerin eklenmesi gerekir ve bundan daha büyük sayfaların eski tarayıcılarda görüntülenmesi zor olur. Derinlik ve ayrıntı gerektiren konular için 200.000 bayttan büyük maddeler (~ 50 sayfa) bulunmaktadır, ancak genellikle bu boyuttaki maddeler iki veya daha fazla alt maddeye ayrılır. Özel:UzunSayfalar, an itibariyle boyutu en büyük olan maddelerin listesini gösterir.

Büyük maddeler mobil tarayıcılar sorun yaratabilir, çünkü bu cihazlarda genellikle bellek az ve işlemci yavaştır. Uzun sayfaların, tam olarak yüklenmesi ve işlenmesi çok zaman alabilir. Analog çevirmeli bir modeme bağlı masaüstü bilgisayar veya bazı mobil cihazların kablosuz bağlantıları gibi yavaş bağlantılar, uzun maddelerin çok uzun sürede yüklenmesine neden olabilir.

Bir Vikipedi maddesi için maksimum sınır, MediaWiki yazılımı varsayılan madde boyutu sınırı olan 2,097,152 bayttır.

Bu kısımda daha çok teknik kısımlar anlatıldı ve trwiki'deki Özel:UzunSayfalar'dan örnekler verildi. Konuda uzman arkadaşların özellikle buradaki çeviri metinlerini kontrol etmesini isterim. Ayrıca trwiki'nin güncel MediaWiki yazılım sürümünü ve ona tekabül eden kB miktarının da gerekirse düzeltilmesi gerekebilir. --Ahmet Turhan (mesaj) 14.05, 17 Ekim 2019 (UTC)

Görüşler

Bir maddeyi bölme

Bir maddeyi bölme
Daha fazla bilgi için: Vikipedi:Özet tarzı

Çok büyük maddeler, mantıksal olarak ayrı maddelere bölünmelidir. Uzun maddeler alfabetik, sayısal veya alt başlık olarak diğer sayfalara bölünür. Ayrıca bölünmüş parçaları dönüştürmeyi de düşünün.

Uzun bir maddenin bir bölümünü bağımsız başla bir maddeye böldüğünüzde, kaldırılan içeriğin kısa bir özetini önceki maddeye bırakmalısınız. Vikipedi'nin, değişiklik yapılmasına izin veren, ancak tekrar kullanırken içeriğe katkıda bulunanlara atıfta bulunulmasını gerektiren lisans gerekliliklerine uyması için, yeni sayfa "içerik [[madde adı]]'ndan alındı" notunu içeren bir değişiklik özeti ile oluşturulmalıdır. (Bu adımı ve sayfa adını ekleme kısmını atlamayın.) Ayrıca maddeyi olası silinmelere karşı korumak, veri kaybını önlemek ve madde tarihsel geçmişinin silinmesini önlemek için, kaynak maddenin (yani uzun maddenin) değişiklik özetinde de "içerik [[madde adı]]'na aktarıldı" şeklinde bir not yazılmalıdır. Bunun için her iki maddenin tartışma sayfalarına {{Kopyalandı}} şablonu yerleştirilebilir.

Ayrıca sayfaları madde dizileri şeklinde gruplandırabileceğinizi de unutmayın.

Aceleye gerek yok

Kısayol

Tarayıcılar geliştikçe veya maddeler büyümeye başladığında bir maddeyi bölmek için acele etmeye gerek yoktur. Bazen bir maddenin konuya yeterli kapsamı sağlaması için büyük boyutta olması gerekir. Eğer emin değilseniz veya bir maddenin olması gereken boyut kapsamı belirsizse, bu konuya ilişkin maddenin tartışma sayfasında bir tartışma başlatın. Konuya birkaç kısa madde olarak bakılıp bakılmayacağını ve eğer öyleyse, onları en iyi nasıl organize edeceğinizi diğer kullanıcıların görüşünü alarak belirleyin. Eğer tartışma ilerlemiyorsa maddeye {{Çok uzun}} şablonu ekleyin.

Önemsiz veya tartışmalı bölümleri kırpmak

Nispeten önemsiz bir konu, daha büyük madde bir bağlamında uygun olabilir, ancak başlı başına bir maddenin konusu olarak uygunsuz olabilir. Çoğu durumda, yeterli bir değişiklik özeti bırakmadan tartışmalı bir bölümü özel olarak kırpmak tarafsız bir bakış açısına aykırıdır. Aynı zamanda, özellikle ana maddede kaldırılmasına yönelik fikir birliği bulunan bilgileri içeren yeni bir madde oluşturmak da tarafsız bakış açısı politikasını ihlal eder. Maddeyi bölmek için diğer topluluk ilkelerini göz önünde bulundurun ve kırpılan maddenin başlığının ve içeriğinin tarafsız bir bakış açısını yansıttığından emin olun.

İstenmeyen bir bölümü kırmak

Bir maddenin bir kısmı işlevsiz katkılara dayalıysa (örneğin "dış bağlantılar" bölümü veya "Notlar" bölümleri gibi), içerikleri başka bir maddeye taşırken bunları kaldırmanın ana maddenin temizlenmesine yardımcı olabileceğini unutmayın. Ancak tamamen işlevsiz katkıları kaldırdığınızdan emin olun. Diğer kullanıcılardan itiraz gelirse, muhtemelen düşünemediğiniz bir durum vardır, içeriğin kaldırılmasına dair fikirlerinizi maddenin tartışma sayfasında belirtin. Bir madde ansiklopediye dahil edilmek için uygun olmayan büyük miktarda içerik içeriyorsa, bu içeriği kaldırmak yeni bir madde oluşturmaktan daha iyidir.

Boyut rehberi

Kısayollar

Maddeleri bölmek ve küçük sayfaları birleştirmek için bazı yararlı kurallar;

Okunabilir düzyazı boyutu Ne yapmalı?
> 100 kB Neredeyse kesin bir ihtimalle bölünmeli
> 60 kB Muhtemelen bölünmeli (bir konunun kapsamı bazen eklenen içeriği haklı gösterse de)
> 50 kB Bölünmesi gerekebilir (Olabilirlik büyüklükle artar)
< 40 kB Yalnızca uzunluk, bölme işlemini haklı çıkarmaz
< 1 kB Bir madde veya liste birkaç aydan daha uzun bir süredir bu boyutta kaldıysa, ilgili sayfa ile birleştirmeyi düşünün. Alternatif olarak madde genişletilebilir. Bakınız: Vikipedi:Taslak madde
Lütfen unutmayın:

Bu kurallar sadece okunabilir düzyazı için geçerlidir ve Viki biçimlendirme işlemlerine (geçmiş listelerinde veya diğer yöntemlerle bulunur) uygulanmaz ve her bir 1.000 bayt (1 kB) 1000 karaktere eşdeğerdir. Bir maddedeki karakter sayısı XTools yardımıyla (ya da ilgili maddedeyken sol sütundaki "Sayfa bilgisi" bağlantısını tıklayıp en alttaki "Dış araçlar" sekmesindeki "Katkılar" linkini tıklayarak) bulunabilir

Bu temel kurallar anlam ayrımı sayfalarında daha az uygulanır ve doğal olarak yönlendirme sayfalarında geçerli değildir. Ayrıca maddeleri listelemek için daha az oranda uygulanır, özellikle de onları bölmek için bir tabloların kırpılması gerektiriyorsa bölme işlemi tercih edilmez.

Bu altbaşlıkta uzun maddelerin küçük maddelere bölünmesi aktarıldı. Madde bölünürken geçmiş tarihçenin kaybolmaması ve geçmiş birleştirmelerin yapılabilmeleri için hizmetlilerin görmesi adına değişiklik özeti yazılması zorunlu kılındı. Ardından sırayla "Aceleye gerek yok" kısmında madde içeriklerinin taşınması için fikir birliği aranması gerektiği, yine aynı fikir birliği yöntemi ile önemsiz ve ayrıntı olarak karar kılınan bölümlerin kırpılması durumu, tam keskin bir çizgi olmamakla birlikte kabaca yardımcı olması adına bir "Voyut rehberi" tanımlaması (ve sadece düzyazı boyutunun olduğu vurgusu, madde geçmişindeki bayt değil) aktarıldı.--Ahmet Turhan (mesaj) 14.05, 17 Ekim 2019 (UTC)

Görüşler

Biçimsel boyut

Biçimsel boyut
Daha fazla bilgi için: Yardım:Biçimsel rehber

Biçimlendirme veya işaretleme dili, bir belgeyi düzenlemek ve okunabilir hale getirmek için kullanılan koddur. Viki biçimlendirmesi, Vikipedi'de kullanılan kodlardır. Biçimlendirme boyutu, hem okunabilir düzyazıyı, hem Viki kodlarını hem de görüntüler veya ses klipleri gibi maddede kullanılan medyaları içerir. Biçimlendirme boyutu her zaman yukarıdaki boyut rehberinde anlatılan okunabilir düzyazı boyutundan büyük veya ona eşit olur.

Bir sayfanın biçimlendirme boyutunu bayt olarak sayfa geçmişinden görebilirsiniz. Ayrıca sağ üstteki arama kutusuna intitle:Madde başlığı azılması, hem maddede geçen kelimelerin sayısını hem de maddenin kilobayt cinsinden boyutunu gösterir. Ancak unutulmamalıdır, çoğu durumda bunlar bir maddenin bölünmesinin gerekip gerekmediğine tek başına güvenilir bir gösterge değildir.

Biçimlendirme boyutuna göre en büyük maddeler Özel:UzunSayfalar'da listelenmiştir.

Sayfanın tamamı yerine bir bölümünü düzenlemenin bekleme süresini azalttığını ve birçok kullanıcı için büyük sayfa sorununu giderdiğini unutmayın. Yine de yavaş modemleri olan okuyucular tüm sayfanın yüklenmesini beklemek zorunda kalacaklardır.

Tercihlerinizi (Sağ üstteki "Tercihlerim" sayfasında yer alan "Görünüm" sekmesindeki "Taslak bağlantısı formatı için sınır" kısmını değiştirerek) belirli bir boyuttan daha küçük sayfalara bağlantıların farklı renkte görünmesi için ayarlayabilirsiniz. Bu bağlamda "Boyut", değişiklik kutusunda görülen kaynak metnin boyutu anlamına gelir.

Bu kısım biçimlendirme kodlarıyla yapılandırılan bir Vikipedi maddesini anlatır ve ne olduğunu tanımlar. --Ahmet Turhan (mesaj) 14.05, 17 Ekim 2019 (UTC)

Görüşler

İçerik kaldırma

İçerik kaldırma

İçerik, uzunluğu azaltmak için maddelerden kaldırılmamalıdır.

Bu kısım gayet açık, kısa ve öz. Kaynaklı içeriklerin sadece "uzunluk azaltılması" sebebiyle kaldırılamayacağını anlatır. Daha uzun ifadelerle anlatılması gerektiğini düşünenler önerilerini ekleyebilir. --Ahmet Turhan (mesaj) 14.05, 17 Ekim 2019 (UTC)

Görüşler

Uzun bir maddeyi düzenlemekte sorun yaşıyorsanız

Uzun bir maddeyi düzenlemekte sorun yaşıyorsanız

Çok uzun bir maddeyle karşılaştıysanız, düzenleyemezseniz veya düzenlemeye çalıştığınızda tarayıcınız maddenin sonunu keserse, sorunu çözmenin birkaç yolu vardır.

En iyi yol, mümkünse daha modern bir web tarayıcısına geçmektir. Son sürümlere yükseltme yapmanın daha iyi güvenlik, daha modern HTML'ye yazılan içeriğin daha iyi görüntülenmesi ve hata düzeltmeleri gibi çok sayıda yararı vardır. Vikipedi'deki birçok madde kalıcı olarak 32.000 bayttan daha uzun olabilir, bu nedenle eski tarayıcılar uzun maddelerle ilgili zaman zaman sorun yaşamaya devam edecektir.

Genellikle, maddedeki her başlığın yanında gördüğünüz "kaynağı değiştir" bağlantılarını kullanarak maddeyi tek seferde bölüm şeklinde düzenleyebilirsiniz. Bu yol, bölümler 32.000 bayttan uzun olmadıkça sağlıklı çalışır, zaten istisnalar hariç bir "bölüm" bu kadar büyük boyutlu olmamalıdır. Bir maddenin ilk giriş metnini, bu metinden bir sonraki bölümü düzenledikten sonra URL'nin &section=1 kısmını &section=1 olarak değiştirerek düzenleyebilirsiniz. "Görünümler" bölümündeki "Yeni bölüm" bağlantısını (varsa) kullanarak veya mevcut bir bölümü düzenleyerek ve ikinci yeni bir başlık satırı ekleyerek yeni bir bölüm oluşturabilirsiniz.

Düzgün ve güvenli bir şekilde düzenlemek için çok uzun bir bölüm bulursanız veya başka bir konuyla ilgili bir sorununuz varsa, danışma masasından yardım talebinde bulunabilirsiniz. Mevcut bir metni düzenlemeden yeni bir yorum göndermenize olanak tanıyan "Yeni bölüm" kısmını inceleyin.

Burada teknik bilgilerle tarayıcı yavaşlığı vb. gibi nedenlerle uzun bir maddeyi okuma sıkıntıları yaşayan bir kullanıcının o maddeyi nasıl kolayca düzeltebileceği anlatılmaktadır. Daha ayrıntılı teknik bilgileri uzman arkadaşlar ekleyebilir. --Ahmet Turhan (mesaj) 14.05, 17 Ekim 2019 (UTC)

Görüşler
Genel görüşler;
  • Birkaç imla ve terminoloji düzeltmeleri yaptım (uygunsuz olduğu düşünülen varsa belirtilebilir). Destekliyorum.--NanahuatlEfendim? 05.08, 23 Ekim 2019 (UTC)

Köy ve mahalle

Büyükşehir yasasına göre 30 büyükşehirde belde belediyeleri kaldırıldı ve köylere hizmet ilçe belediyeleri kanalıyla götürülmeğe başlandı. Bunu sağlamak için de yasada köyler mahalle olarak tanımlandı. Ancak bu hukuki bir işlem; Türk dilini değiştirmeğe yönelik işlem değil. Dilimizde köy ve mahalle farklı anlamlara gelir. Mahalle bir yerleşim yerinin kent dokusu içindeki idari parçasıdır. Köy ise kırsalda bulunan küçük yerleşim yeridir. Durum böyle olduğu halde VP de büyük şehir illerindeki köyler mahalle olarak tanımlanmakta ve okuyucuya yanlış bilgi verilmektedir. Söz gelişi Silifke'nin mahalleleri şablonunda hem Camiikebir hem de Gökbelen mahallesi yer almaktadır. Camiikebir gerçek mahalledir ve Silifke kent dokusu içindedir. Buna karşılık Gökbelen kente 28 km. uzaklıkta bir dağ köyüdür. VP de bir politika değişikliği yaparak, mahalleler ile köyleri birbirinden ayırmamız gerektiğini düşünüyorum Nedim Ardoğa (mesaj) 09.58, 12 Aralık 2019 (UTC)

Türkiye Cumhuriyeti'nin idari teşkilat yapısını bilmeden "bunlar aslında mahalle değil köy" demek doğru değil. Köylerin tüzel kişiliği vardır, mahallelerin yoktur. Mahalleye dönüştürülen yerleşimlerin önceden köy olduğu, hangi tarihte mahalleye dönüştürüldüğü maddelerde belirtilebilir. Bunun haricinde bir girişim ansiklopedik açıdan doğru olmayacaktır. Benzer şekilde belde iken ilçe olan yerleşimler için "bunlar ilçe değil belde" diyor muyuz? Hayır. Burada da farklı bir yol izlemenin okuyuculara yanlış bilgi verilmesine yol açacağını düşünüyorum.--BSRF 💬 10.54, 12 Aralık 2019 (UTC)

Bir ansiklopedinin görevi doğru ve anlaşılır bilgi vermektir. Türk Dil Kurumu sözlüğü köyü şu şekilde tanımlıyor.Yönetim durumu, toplumsal ve ekonomik özellikleri veya nüfus yoğunluğu yönünden şehirden ayırt edilen, genellikle tarımsal alanda çalışılan, konutları ve öteki yapıları bu hayata uygun yerleşim birimi Büyükşehir yasası bu tanımı değiştirmiş değil. Ancak VP aynı nitelikteki iki komşu yerleşim yerini farklı tanımlamakta. Şayet yerleşim yeri 51 ilden birindeyse köy, 30 ilden birindeyse mahalleolarak tanımlanıyor. Mesela, Karakışlakçı ve Beyazkışlakçı benzer koşullara sahip iki komşu köydür. İkisi de bağlı oldukları ilçe merkezinin uzağındadır. Ama birine (Karakışlakçı) mahalle, diğerine köy diyoruz. Çünkü biri Adana ilinde diğeri Niğde ilinde. Bu durum sizce normal mi ? Nedim Ardoğa (mesaj) 13.42, 12 Aralık 2019 (UTC)

  • "Karakışlakçı, Türkiye'nin Adana ilinin Pozantı ilçesinde yer alan bir köy, aynı zamanda ilçeye bağlı bir mahalledir" şeklindeki bir tanımlamayla çözülebilecek bir problem. Yerleşim birimi olarak bunlar birer köy, İstanbul'ın Fatih ilçesindeki mahalleler gibi değiller (bir bütünün parçası değiller). Hatta bir tık yukarıya çıkarsak, Alanya için "Antalya ilinde yer alan bir kasaba (yahut şehir) ve ile bağlı bir ilçe" tanımlaması yapılabilirken; Fatih ilçesi için "kasaba" tanımı yapamıyoruz mesela (yine bir bütün olan şehrin bir parçası). Ne mahalleyi kaldırıp köy demek ne de köyü kaldırıp mahalle demek (seri olarak bu yapıldı birkaç yıl önce) doğru.--NanahuatlEfendim? 21.03, 12 Aralık 2019 (UTC)
  • Kemal Gözler köylerin mahalle olması ile ilgili bir makalesinde "Örneğin, Anayasanın sadece “ana” terimini kullanarak tanıdığı bir hak söz konusu ise, kanun koyucu, “ana” terimini kendi keyfine göre tanımlayarak, burada geçen “ana” teriminin içine “baba”ları da katarak bir düzenleme yapamaz. Anayasa koyucunun sadece “erkek” terimini kullanarak getirdiği bir yükümlülük var ise kanun koyucu, anayasa “erkek” kavramını tanımlamamıştır, ben istediğim gibi tanımlarım deyip, bu kavramın içine kadınları da dâhil edip, söz konusu yükümlülüğü kadınlara teşmil edemez. Keza kanun koyucu böyle bir durumda “bütün kadınlar erkeğe dönüştürülmüştür” diyemez. Zira, erkek ve kadın terimlerinden herkesin bildiği anlamda erkek ve kadın anlaşılır. Keza “köy” teriminden de herkesin bildiği anlamda “köy” anlaşılır. Kanun koyucunun “şu illerde yaşayan kadınların kadınlıkları kaldırılmış ve erkeğe dönüştürülmüştür” diye hüküm getirmesi ne kadar saçma ise, “şu illerdeki köylerin köy olma nitelikleri kaldırılmış ve mahalleye dönüştürülmüştür” diye hüküm koyması da o kadar saçmadır. "Kaynak Benim önerim İdari birim ve yerleşim biriminin ayrı ayrı yazılması. Örneğin büyükşehre bağlı bir yerleşim yerinin idari birimi mahalle olurken yerleşim birimi köy olabilir. Böylelikle sorunun aşılacağından yanayım.--Orfur (mesaj) 13.41, 26 Ocak 2020 (UTC)
  • Nanahuatl'ın çözümü yerinde. Bu maddeleri derleyip toparlayıp belli bir standarda oturtmak için çok uğraşıldı. Bir kelime tercihi yüzünden tekrar keşmekeş oluşturulmasını gerekli bulmuyorum. --𐰇𐱅𐰚𐰤 (mesaj) 15.16, 26 Ocak 2020 (UTC)

Kaynaksız biyografiler

Her konuda EN:WP'yi izlemeye ve örnek göstermeye mütemayil bir çoğunluk olduğunu gözlemliyorum TR:VP'de. Bu durumda oradaki bazı olumlu ve yararlı uygulamaları burada da benimsemek uygun olabilir. (Benim kişisel kanaatim her VP'nin kendi ayrı yönüne gitmesi yolunda olsa da, "olumlu örnek" her zaman benimsenebilir.) Bu çerçevede, bundan böyle "kaynaksız" olarak açılacak biyografi maddelerinin devriyelerce onaylanmamasının, bu maddelere rastlayan herkesin HS olarak işaretlemesinin bir ilke kararı ya da politika -adı her ne ise- olarak benimsenmesini öneriyorum. Bu öneriyi destekleyici argümanlar sunmak bana adeta "fuzuli" geliyor; yararı ve gerekliliği o kadar açık ki... Eğer böyle bir ilkemiz zaten bir yerlerde var idiyse -uygulama pek öyle göstermiyor- canlandırılması, uygulanmasının güçlendirilmesi gerek. Asla kullanıcılar ile ilgili şikayet değil (mevcut olmayan veya bilinmeyen bir kuralın ihlalinden şikayetçi olamam zaten), sadece bir örnek olarak, bakınız mesela Kullanıcı:SudeKiray yağmur gibi kaynaksız biyografiler açıyor. Mesela Vali, Emniyet Müdürü, Diplomat "özgeçmişlerini" (bunların çoğu gerçek bir ansiklopedi maddesi niteliğinde değil, "CV" niteliğinde) kaynaksız halde VP'ye dolduran bir arkadaşımız var. Tekrar vurguluyorum, kişiler ile ilgili değilim; edimler ve onları düzenleyecek kurallar ile ilgileniyorum. Kaynaksız biyografi açmama ilkemiz varsa uygulayalım; eğer yoksa böyle bir kural koyalım. Zaten bu şurada, burada, konuşma sayfalarında, değişiklik özetlerinde daha önce dile getirdiğim bir husus. Umarım hak ettiği ilgiyi görür, burada solup kalmaz. E4024 (mesaj) 18.16, 5 Ocak 2020 (UTC)

Başka dillerde mevcut bir politika örneği var mı? Varsa göz atmakta fayda var. --Ahmet Turhan (mesaj) 21.00, 5 Ocak 2020 (UTC)
Yaşayan kişiler için WP:Proposed deletion of biographies of living people policysi bulunuyor. --Gogolplex (mesaj) 22.36, 5 Ocak 2020 (UTC)

Nezaket

Diğer kullanıcılara -kişinin, muhatabı ile özel bir yakınlığı yoksa- "sen" diye hitap etmek kaba, küçümseyici, iğneli, kısaca karşıdakini "rahatsız eden" bir yaklaşım. Bunu yasaklayan bir kuralımız varsa işletilmesini ("sen" hitabını yersiz kullananların önce uyarılıp sonra engellenmesi) yoksa böyle bir kural ve yaptırımın konulmasını öneriyorum. Teşekkürler. E4024 (mesaj) 13.40, 21 Ocak 2020 (UTC)

  • Evet bazen bu kaba ve incitici olabilir; ya peki samimiyet ne olacak? Bence kelimelere anlam yüklemek yerine uygulamadaki soruna bakmalıyız. Hepimizin "Sen" denirken bunun aşağılamamı yoksa samimiyet mi olduğunu anlayacak tecrübede olduğumuzu düşünüyorum. Dolayısıyla kelimeye anlam yükelemek yerine nasıl kullanıldığına bakmak gerek. Bu tip bir drumumda uyarı ve engellemeyi devreye koymadan önce kişisel iletişimi yolunu deneyip daha sonra zaten bir saygısızlık devamı varsa konuyu topluluk gündemine taşımanın daha iyi bir yol olacağını düşünüyorum. -Man•Ca ⇨⌨ 13.52, 21 Ocak 2020 (UTC)
  • Katılmıyorum. Kişilere sen/siz hitabının kullanımını kurallar ile zorunlu tutmak Vikipedi'nin gelişimine katkıda bulunmak için vaktimizi ve enerjimizi harcamamız gereken bir şey değil. --Khutuckmsj 14.11, 21 Ocak 2020 (UTC)
  • İletişim şeklinin, kişilerin kendi aralarındaki diyaloglarına bırakılmasını tercih ederim. Politikalarla, sen kullanımının engellemeye varacak cezalara yol açmasını bir dayatma olarak görüyorum. Şahsi olarak iki kelimenin de kullanılmasında benim açımdan sıkıntı yok. Kullanılmamasını tercih eden kişiler babil kutusu yada şahsi iletişim yoluyla bunu belirtmeli.Sait* 14.23, 21 Ocak 2020 (UTC)
  • Sen-siz ayrımı üzerinden subjektif olarak farklı değerlendirilebilecek öğeleri standartlaştırmak bize hiçbir şey katmaz. Birinin hitabını saygısız mı buldun? Bırak gitsin ve katkılara devam et. Kullanıcının kullandığı kaba dille sizi de kabalığa çekebileceğini mi düşündün? Yemi alma ve katkılara devam et. Bu kadar basit bir olay bence. --Ahmet Turhan (mesaj) 15.36, 21 Ocak 2020 (UTC)
  • Ben de katılmıyorum açıkçası. Sürekli "siz" diye hitap edilirken "sen" diye hitaba maruz kalmak ayrı bir durum ve can sıkıcı. İnsan ister istemez bilinçli yapıldığını düşünüyor ve üst-alt ilişkisi varmış gibi hissediliyor. Bu durumda ilgili kullanıcı uyarılırsa yerinde olur, ısrar devam ederse zaten bu rahatsız edici bir durum olur. Onun dışında böyle keskin hamlelere gerek olduğunu düşünmüyorum.--NanahuatlEfendim? 17.44, 21 Ocak 2020 (UTC)
  • Kişisel olarak sen-siz ayrımına takılmıyorum, ancak takılan kişileri de anlayabilirim. Konuyla ilgili uyarının benimsenmesi yeterli olur, birinin beni uyarması halinde yazım şeklimi ayarlarım, her medeni kullanıcının da bunu sadece bir yönlendirme ile yapabileceğine inanıyorum. Uyarıyı tekrarlı gözardı etme durumunda cezai yaptırım yerine görmezden gelip muhattap olmamak yeterli bence----anerka'ya söyleyin 11.38, 22 Ocak 2020 (UTC)

Ülkelerin idari bölümleri adlandırmaları

Birkaç gün önce Ülkelere göre idari bölümler listesi sayfasını İngilizce Vikipedi'den çevirmeye başladım. Çevirmeye başladığımdan itibaren bir standartın olmadığını fark ettim. Örnek vermek gerekirse; Arjantin'in birinci düzey idari bölümü olan provinciasın karşılığı il olmasına rağmen ilgili tüm maddelerde eyalet olarak geçiyor. Diğer dillerdeki vikipedilerde ise ilin karşılığı kullanılmış. Amerika Birleşik Devletleri'nin ikinci düzey idari bölümü olan countynin karşılığı ise gördüğüm kadarıyla il, ilçe, county ve kontluk şeklinde dört farklı şekilde kullanılmış. Arapça terim kullanan ülkelerdeki muhafazat terimi ise bazı maddelerde il bazı maddelerde valilik olarak kullanılmış. Kelime anlamı ise muhafızlık. Yine başka bir Arapça terim olan wilayah da il olarak kullanılmış. Muhafazat ve wilayah arasında fark olması gerekiyor bence. İkisini de il olarak kullanmak doğru değil. Fransızca kökenli département çoğunlukla il olarak kullanılıyor ancak Gabon ve Burkina Faso'da ilden bir alt düzeydeki idari bölüm olarak kullanılıyor. Bazı ülkelerdeki idari birimler için il ile aynı anlama gelen vilayet kullanılıyor. Comune bazı yerlerde komün bazı yerlerde belediye olarak geçiyor. Bunlar şimdilik görebildiklerim bunların bir standart içinde olması gerektiğini düşünüyorum. Daha detaylı bakmak isterseniz List of terms for administrative divisions ve Terms for types of country subdivisions maddelerine de bakmanızı öneririm.Ceas08 (mesaj) 03.47, 22 Ocak 2020 (UTC)

Teşekkürler :) Bu çalışmanın tüm ülkeleri kapsayacak şekilde yapılması lazım. Bir de bu çalışma yapılsa bile tüm maddelerde bu şekilde kullanılması gerekiyor diye düşünüyorum. Belki bot yardımıyla kısa sürede halledilebilir. Ceas08 (mesaj) 03.53, 22 Ocak 2020 (UTC)
Bu konu ölüm ya :/ Ne zaman kategorilerde gezsem içim gidiyor ama genel bir çalışma değil çok özel, ülke ülke yapılmış titiz bir çalışma lazım. Bu arada not düşeyim, birçok madde "Krasnodar Rayonu" şeklinde adlandırılmışken olması gereken Türkiye'de yaptığımız gibi "Krasnodar (rayon)" şeklidir ("Nevşehir (il)" şeklinde adlandırıyoruz). Neyse, uzun konu.--NanahuatlEfendim? 04.23, 22 Ocak 2020 (UTC)
  • Vikiproje:Konulu Ay bittiği için oradaki listede bulunanları Vikiproje:Coğrafya'ya kopyaladım. O listede emeği geçenlere teşekkürler :) Vikiproje:Coğrafya üzerinden tüm ülkeleri tamamlamaya çalışacağım.Ceas08 (mesaj) 09.41, 22 Ocak 2020 (UTC)

Yönerge önerisi: Ticari markalar

Merhabalar, Ticari markalar adıyla bir yönerge teklifini İngilizce Vikipedi'den çevirmiştim ancak ilgisizlik sebebiyle yönerge olamamıştı. Ticari markaların yazımının (büyük küçük yazılma vs.) standardizasyonuyla ilgili önemli bir yönerge olduğunu düşündüğüm için tekrar tartışmaya/değişikliğe açıyor ve takdirinize bırakıyorum. Lütfen eksik gördüğünüz yerleri belirtin veya düzeltin. - MHIRM. 22.23, 27 Ocak 2020 (UTC)

Giriş

Giriş

Ticari markalar, hukuki varlıkların kendilerini veya ürünlerini tanıtmak amacıyla kullanıldığı sözcükler ve kısa cümlelerden oluşur. Bu markalar zaman zaman, büyük harflerin veya noktalama işaretlerinin standart imla kurallarının dışında olacak biçimlerde oluşturulabilmektedir. Bu yönergedeki kurallar, kişiler, hareketler, gruplar, forumlar, projeler, etkinlikler ve diğer ticari olmayan varlıklar ile bunların ürünleri için de geçerlidir.

Ticari markaları ele alan sayfaların nasıl adlandırılacağına karar vermek isteyen Vikipedi kullanıcıları, öncelikle güvenilir ve bağımsız kaynakları incelemelidirler. Bu inceleme sonucunda elde edilen yazım şekillerinden, Türkçe imla kurallarına en uygun olanı seçilir ve ticari marka sahibinin kendi markasını yazım şekli yok sayılır. Güvenilir ve bağımsız kaynaklar tarafından kullanılmayan yeni yazım şekilleri icat edilmemelidir. Böylece dilde tutarlılığın sağlanmasına yardımcı olunur ve bazı maddelerin diğerlerinden ya da gereğinden daha fazla dikkat çekmesinin önüne geçilir. Alt başlıklarda standart dışı kullanımlar için daha ayrıntılı kurallar ve örnekler bulunmaktadır.

Bu yönerge (bütünüyle), tüm ticari markalar, tüm hizmet markaları, tüm işletme adları ve diğer tüm ticari işletme adları için geçerlidir.

Genel kurallar

Genel kurallar
Kısayol
  • Ticari marka adlarının ilk harfini büyük harfle yazın, zira özel adlar büyük harfle başlar.
    • tercih edin: Nintendo
    • kaçının: nintendo
  • Okuyucuların ticari markalara veya marka isimlerine bakarak neyin anlatıldığını bilmelerini beklemeyin. Örneğin:
    • tercih edin: Samsun polisi çalınmış 25 Rolex kol saatine el koydu.
    • kaçının: Samsun polisi çalınmış 25 Rolex'e el koydu.
    • ancak: Kuzenim bana Ülker Çikolatalı Gofret aldı. (bir markayı ne olduğunu belirtmeksizin bu şekilde kullanabilirsiniz çünkü markanın adının kendisi ürünün ne olduğunu zaten içermektedir)
  • Standart Türkçe yazım ve büyük harf kurallarını dikkate alın. Ticari markaların kendi benimsedikleri yazım şeklini "resmî" olarak sunması, Vikipedi'nin bu yazıma sadık kalması gerektiği anlamına gelmez. Halihazırda bağımsız ve güvenilir kaynaklar tarafından benimsenen yaygın bir kullanım varsa, yeni bir yazım şekli icat etmek yerine onu kullanın (istisnalar için küçük harfle başlayan ticari markalar alt başlığına bakın):
  • Eğer bir markanın tüm harfleri bir bütün olarak değil de tek tek okunuyorsa büyük harfle yazılması önerilir. Bu durumda bu harflerin eskiden ifade ettikleri şeyi ifade etmeye devam edip etmediğini dikkate almayın. Örneğin eski adı Kentucky Fried Chicken olan fast food markası, günümüzde KFC şeklindedir ve madde adı KFC olmalıdır. Bir madde adının tamamen küçük harflerden oluşması ise böyle bir kullanımın oldukça yaygın bir şekilde bağımsız kaynaklar tarafından kullanıyor olmasına bağlıdır, örneğin karikatür sitesi xkcd.
  • ™ ve ® gibi sembolleri ne maddelerde ne de kaynakçada kullanın.
  • Telaffuz edilmeyen özel karakterleri, sadece görsellik amacıyla bir sözcük yerine kullanılan simgeleri (örneğin aşk için "♥" simgesi kullanılması) ve alfabedeki harflerin çeşitli işaretlerle değiştirilmiş hâllerini (örneğin "i" harfi yerine "!" işareti konulması) kullanmayın. Bağımsız ve güvenilir kaynaklar tarafından benimsenen istisnai kullanımlar dışında özel karakterlerden kaçınarak her zaman standart Türkçe yazım ve noktalama kurallarını madde başlıklarında uygulamaya çalışın. Buna ek olarak başlığı ticari markaya benzetmek için kalın punto ve üst simge de kullanmayın.
  • Ortasında büyük harf yer alan ticari markaların yazımı, bu yazım markayı daha okunur kılıyor ya da görece daha yaygın bir şekilde kullanılıyorsa mümkündür.
    • OxyContin veya Oxycontin-Vikipedi kullanıcılarının tercihi
    • ancak: PlayStation (sadece PlayStation şeklinde kullanın çünkü Playstation yaygın bir kullanım değildir)
  • Güvenilir kaynaklarda mevcut bir kullanım olmadığı sürece ticari markaların imla hatalarını, noktalama işaretlerini, aksan işaretlerini veya dil bilgisini düzeltmeyin, çünkü madde adı aynı zamanda tanınabilir olmalıdır.
  • Ticari markalarda yer alan İngilizce the belirteçini, bir başlığın ya da cümlenin başında yer almadığı sürece küçük harfle yazın. Örneğin bir kitabın, filmin veya müzik grubunun adı the ile başlıyorsa bu belirteçin ilk harfini büyük harfle yazabilirsiniz.

Birleşmeler, ortaklıklar ve diğer birleşik adlar

Birleşmeler, ortaklıklar ve diğer birleşik adlar

Birleşmiş şirketlerin, ortaklıkların, bölünmelerin ve birleşik ürün gruplarının isimleri kuruluşa göre değişebilir ve bunlar birçok farklı şekilde yazılıyor olabilir. Bu isimlerin nasıl oluşturulduğuna ve ne anlama geldiğine dikkat edin. Örnek olarak Morgan Stanley Dean Witter Discover & Co. adlı birleşmeyi ele alalım. Bu şirket iki kuruluşun birleşmesiyle kurulmuştur ve adı, önceki şirketlerin yöneticilerinin adlarının ya da soyadlarının birleşmesiyle oluşmuştur. İlk iki sözcük ayrı birer soyad, diğer iki sözcük bir ad ve soyad, beşinci sözcük bir şirketin adı ve sonuncusu bir kısaltmadır.

"Ve" anlamına gelen ampersant işareti (&) ticari adlandırmalarda zaman zaman karşımıza çıkmaktadır (örneğin AT&T). Buna kıyasla daha az olsa da artı işareti (+) de zaman zaman kullanılmaktadır (örneğin Springer Science+Business Media). Ticari markalar genelde bir ortaklık kurarken kullanmayı tercih ettikleri noktalama işaretlerini (virgül dahil) daha sonradan adlarından çıkararak yalnızca sözcükleri kullanmaya başlayabilir ya da markaya bir ortağını adını ekleyebilir (örneğin Harcourt, Brace & Company daha sonradan bir ortağın adı eklenerek ve noktalama işaretleri çıkarılarak Harcourt Brace Jovanovich hâline gelmiştir).

Bazı birleşen markalar ise sözcükler arasındaki boşluğu kaldırarak adlarını bir araya getirebilir (örneğin DaimlerChrysler) ya da birleşme kaynaklı büyük harfleri daha farklı bir şekilde kullanabilir (örneğin JPMorgan Chase).

  • Birleştirilmiş adlar nasılsa öyle bırakın. Birleşik şirket adlarını bölerek araya "ve", virgül, herhangi bir sembol ya da boşluk eklemeyin; eğer bunlardan biri mevcutsa bunları kaldırmayın. Yaygın kullanımı bu sayfada önceden belirtilen kuralları da dikkate alarak uygulayın (örneğin Houghton Mifflin Harcourt adlı ticari markayı "Houghton, Mifflin & Harcourt" veya "HoughtonMifflinHarcourt" şeklinde değiştirmeyin çünkü hem şirket hem de bağımsız kaynakların kullanımı ilk yazımda olduğu gibidir).
  • Birleştirilmiş ad her zaman kullanılan ad olmayabilir. Yukarıdaki diğer hususlara ek olarak güvenilir kaynaklar ezici çoğunlukla belirli bir yazım ve noktalama işaretini benimsemişse Vikipedi maddelerini yazarken onu kullanın. Ancak yalnızca görsel pazarlama için geliştirilen unsurları taklit etmeyin (örneğin Gulf and Western Industries şirketi logosunda Gulf+Western şeklindeki bir kullanımı benimsemiş diye yaygın bir şekilde kullanılan orijinal şirket adını kullanmaktan vazgeçmeyin).

Modern bir şirketin adı hakkında şüpheniz varsa o şirketin web sitesindeki küçük puntoyla yazılmış ince detaylar, iletişim sayfası veya yasal uyarılar (gizlilik politikası vs.) sizi şirketin resmî adına götürebilir. Şirket kayıtlarını ve ticari markaları çevrim içi aratarak da resmî adı bulabilirsiniz. (Unutmayın ki Vikipedi, maddeleri adlandırırken mümkün olduğunca en bilinen adları kullanmaya çalışır. Bu yüzden madde adları, ilgili oluşumun resmî adını yansıtmayabilir.)

Küçük harfle başlayan ticari markalar

Küçük harfle başlayan ticari markalar

Türkçe yazım kuralları gereğince cümlelerin ve özel adların ilk harfi büyük yazılır. Bu yüzden küçük harfle başlayan ticari markalar Türkçe büyük harf kurallarına uymadığı için çeşitli sorunlara sebep olabilir.

  • Alt kısımda yer alan bazı istisnalar hariç küçük harfle başlayan ticari markaların ilk harfini büyük yazın:
    • tercih edin: Dün Craigslist'te gezinirken bir çift Adidas ayakkabı buldum.
    • kaçının: Dün craigslist'te gezinirken bir çift adidas ayakkabı buldum.
  • Küçük harfle başlayan ticari markaların ilk harfi tek başına okunuyorsa küçük yazılabilir. İlk harfi küçük, ikinci harfi büyük yazılan markaların yazımını genelde değiştirmeyin:
    • tercih edin: Üç gün sonra eBay'den bir iPod alacağını söyledi.
    • kaçının: Üç gün sonra EBay'den bir IPod alacağını söyledi.
  • Bu gibi istisnai yazımlarda cümleleri yeniden yazarak marka adının cümlenin başında yer almamasına özen gösterin:
    • tercih edin: Dün eBay'de ucuz bir iPod gördüm.
    • kaçının: eBay'de dün ucuz bir iPod gördüm.

İlk harfi diğer harflerinden bağımsız okunan ancak gerek marka sahibi gerek bağımsız kaynaklar tarafından stilize edilerek yazılmayan ticari markaların yazımını değiştirmeyin (örneğin marka, adını stilize etmeden kullandığı için "xBox" değil Xbox).

Stilizasyonları belirleme

Stilizasyonları belirleme
Kısayol

Bir ticari markayı anlatan maddenin girişinde Türkçe yazım kurallarına göre markanın adını yazın ve peşine markanın stilize edilmiş adını "(... şeklinde yazılır)" veya "(... şeklinde stilize edilir)" notlarıyla ekleyin. Parantez içindeki bu stilize yazım şekli büyük harfler, süsleyici şekiller ve üst indis içerebilir; ancak renklendirme, ticari markanın yazı tipini taklit eden eklemeler ve buna benzer ayrıntılı efektler içeremez. Girişte marka adının stilize edilmiş hâline yer verdikten sonra makalenin geri kalanında normal yazım ve noktalama kurallarını kullanmaya devam edin. Markadan bahseden diğer maddelerde stilizasyonu kullanmayın, Türkçe yazım kurallarına uyun.

Bununla birlikte maddenin adı zaten marka adının stilize edilmiş hâliyse (örneğin iPod), girişte madde adını koyu renkle yazdıktan sonra "(... şeklinde yazılır)" veya "(... şeklinde stilize edilir)" şeklinde not yazmayın. Madde adı stilize edilmiş adı benimsemişse maddenin tamamında ve markadan bahseden diğer sayfalarda stilize yazım şeklini kullanın. Ticari marka adının stilize edilmiş şeklinin yanı sıra, güvenilir kaynaklarda kendine yer bulan farklı kullanımlar mevcutsa giriş kısmı bu yazım şeklini belirten bir not da içerebilir (örneğin "bazen ... şeklinde yazılır" şeklinde).

Grafik logoların kullanımı

Grafik logoların kullanımı
Ayrıca bakınız: Vikipedi:Adil kullanım, Vikipedi:Logolar ve Vikipedi:Biçem el kitabı (ikon)

Telif hakkıyla korunmuş olsun veya olmasın ürün ve şirket logoları (örneğin Dell tarafından kullanılan Dell kelimesinin stilize edilmiş şekli gibi) ilgili ürün, hizmet veya şirketi konu alan maddenin bilgi kutusunda veya köşesinde yalnızca bir kez kullanılabilir.

Birçok şirket kendi logoları üzerinde telif hakkı iddia etse de, logonun bir ansiklopedi maddesinde kullanılması adil kullanım olarak kabul edilebilir. Logo görsellerini {{logo adil kullanım}} şablonuyla etiketleyin. Bazı logolar kamuya açık olmaları ya da özgür lisans altında olmaları sebebiyle özgür içeriktir. Örneğin, kısa bir metinden oluşan logolar telif hakkı koruması için uygun olmayabilir ya da telif hakkı bildirimi yapılmadan yayımlanan eski logolar kamu malı olabilir. Böyle durumlarda {{tescilli}} şablonuyla görseli etiketleyin. Şüphe hâlinde logonun telif koruması altında olduğunu varsayarak özgür lisanslı olmayan içeriklerle ilgili politikaları dikkate alın.

Özgür lisanslı olmayan logolar yalnızca ilgili maddenin bilgi kutusunda ve yalnızca bir kez kullanılabilir. Yani bir şirketin özgür lisanslı olmayan logosu yalnızca o şirketin kendi maddesinde kullanılabilir, o şirkete ait ürünlerin maddesinde kullanılamaz.

Ticari marka ile şirket adı arasında (Dell örneğinde olduğu gibi) gerektiği takdirde net bir ayrım yapın. Şirket isimleri kullanımda olan en yaygın biçimleriyle verilmelidir; örneğin International Business Machines Corporation şeklindeki yasal adı yalnızca gerektiği takdirde belirtin, aksi takdirde yaygın bir şekilde kullanılan IBM şeklindeki marka kısaltmasını kullanın.

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:Köy_çeşmesi_(politika)&oldid=21387465" adresinden alındı.