Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler
  |
|
Yahudi felsefesi
Dinî metinler
Kutsal Şehirler
Önemli şahsiyetler
Yahudi hayatı
Okullar
Dinî roller
Dinî yapılar
Etnik bölünmeler
Yahudi mezhepleri
Dinî objeler
Diğer dinler ve Yahudilik
|
Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler, İslam'dan önce Arap Yarımadası'nda yaşamını sürdürmüş Mizrahi Yahudi gruplarıydı. Bu kabilelerin atalarının İbrani olup olmadığı yüzde yüz belli değildir. Yahudi geleneğinde Rehabitler gibi göçebe kavimlerin antik zamanlarda Yahudiliğe geçtiğinden bahsedilir.
Kabileler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kesin olarak Yahudi olduğu bilinen Arap kabilelerinin bazıları şunlardır:
- Beni Evs[1][2] Hasanit hakimiyeti altındaki Suriye'den kaçtılar; Muhammed'in onları Medine'den kovması sonucu tekrar Suriye'ye döndüler.
- Beni Haris[1][2]
- Beni Cuşem[1][2]
- Beni Neccar[1][2]
- Beni Kaynuka[1][2]
- Beni Saide[1][2]
- Beni Şuteybe[1][2]
- Beni Kinene[1][2]
- Beni Hasan'dan sürülen Beni Salebe'nin Cefne Klanı - Her ne kadar iki kabile Yahudi kabilesi değildiyse de aralarında Yahudi üyeler bulunmaktaydı. Cefne Klanı is sırf Yahudiydi.[1][2][3]
- Beni Zaure[4]
- Beni Züreyk[1][2] - İslami folklore göre Labid ben Asam Yahudi bir cindi, yaptığı büyü sonucunda Muhammed'in eşleriyle ilişkiye girmesini ve dolayısıyla erkek çocuk sahibi olmasını engelledi.[5] Gerçekte ise Muhammed'in oğulları olmuştur fakat genç yaşta öldüler.
- Beni Kudaye - Saduki Yahudiliği seçen bir Himyar kabilesi.[6]
- Beni Kurayza — Medine Yasrib'de yaşayan al-Kāhinān'ın alt koludur. "Ana aile" Hasanit hakimiyeti altındaki Suriye'den Medine'ye kaçtı, Muhammed tarafından Suriye'ye geri gönderildiler.
- Beni Nadir — Medine Yasrib'de al-Kāhinān'ın bir alt kolu.
- Beni Avf
Göç tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Modern dönem araştırmacılar Yahudileşmiş Arap Kabileleri ile ilgili birçok mozaik bilgiyi bir araya getirdi fakat bu Yahudilerin Saduki mi, Beytusi mi, Naziri mi yoksa başka bir sekt mi olduğu hakkında çok az delil vardır. Yahudiler, Arap Yarımadasını göçler sonunda ev edinmiştir. Göçler beş farklı dönemde gerçekleşmiştir:
- İsrail'in M.Ö. 587'de Babil işgalinden sonra,
- Romalıların 70'te Yehuda'yı işgal etmesi ve Titus'un Kudüs'ü yıkmasından sonra kovulanlar (Sadukiler, Esseniler, Zadokiler, Beytusiler) kendilerine çöllerde ev kurdular,
- 135'te Bar Kohba İsyanı'ndan sonra sağ kalanlar Roma boyunduruğu altında yaşamaktansa dini özgürlük olan Arap çöllerine taşındılar,
- İslami edebiyatta kendilerinden Beni Aus ve Beni Hazrac olarak bahsedilen kabileler 300'de Hasanid Suriyesinden kaçtıktan sonra,
- 380'de Himyar Krallığı'nın yükselişini fırsat bilip Yehuda'dan çıkıp Arap Yarımadası'nın güneyine yerleştikten sonra.
Araplaşmış Yahudiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Sana Yahudilerinin efsanesine göre ataları Yemen'e Birinci Tapınak yıkılmadan 42 yıl önce yerleşmiştir. Peygamber Yeremya'ya göre aralarında Kohen ve Levilerin bulunduğu 75,000 Yahudi Yemene gitmiştir.[7] Güney Yemen'deki Beni Habbani efsanesine göre ataları bölgeye İkinci Tapınak yıkılmadan önce gelmiştir. İddialara göre bu Yehudalılar, bölgeye Roma'ya yardım etmek için Kral Hirodes tarafından gönderilen tugayın parçasıydı.[8] Dönemin uzmanlarınca Sadukiler, Beytusiler, Naziriler ve Esseniler, Yavne'de kalmayan dindaşları Ferisiler gibi Arap Yarımadası'na ve Batı İran'a yayılmışlardır.
Sürgündeki Saduki Himyar kraliyet ailesi, özellikle asırlar boyunca Kuzey-Doğu Afrika ticaret ve piyasasını elinde bulunduran Nebat bedevilerinden yüklüce gelir ve kaynak emrettiler.
5.yy'ın bitiminde Beni Aus ve Beni Hazrac Yasrib'in ağaları konumuna geldiler. Bu olaylar gerçekleşirken Yasrib'i soylular ziyaret etti. 470'te Pers Kralı Firuz psikoposluğu ortadan kaldırmaya çalıştı. III.Mar-Zutra'nın oğlu Rahip V. Huna, kızını ve etrafındakileri Yasrib'e güvenliğe gönderdi.
Yahudileşmiş Araplar
[değiştir | kaynağı değiştir]400'lerde, Saduki Yahudiliğine geçen Himyar Kralı tubba Abu Karib Asad Kamil (385-420)[9] topraklarını genişletmek için Orta Arabistan'a askeri seferler düzenledi.[10] Orduları kuzeye gidip bir asırdır Yemen'i ellerine geçirmeye çalışan Aksumlarla savaşa girdi. Yeni Yahudiliğe geçen kral Arabistan'daki Yahudileri toplayıp pagan müttefikleriyle birlikte Aksumları bölgeden sürdü. Saduki Himyar Krallarıyla politeist Arap kabileleri arasındaki ilişkiler, Kral Kusay bin Kilab, çürümeye yüz tutmuş Kabe'nin onarılmasına ve etrafına Arab al-Kahinan (Kohenler)'ın ev yapmasına izin verince gelişti.[11] Kusay bin Kilab, Yahudi karısı olan Şeybe bin Haşim'in büyük-büyük-büyükbabasıydı. Bin Haşim, Muhammed'in soyundan gelen beşinci kişiydi ve Mekke onun kontrolündeydi. Kusay bin Kilab ayrıca Sahabelerin ve Beni Kureyş'in atasıdır. Kusay, Beni Huzaa kabilesinden Kabe'nin yeddiemini Hillel'den takvimi hesaplaması için yetki verdi. Kusay, Hillel'in kızıyla evlenip Hillel'e Kabe'nin hakkını verdi. Arap geleneğine göre Hillel Beni Curhum'un bir üyesiydi. Beni Curhum, Himyarların da atası olan Beni Kahtani'nin bir alt koluydu.
455 civarında Hasmoneanlardan olan son Himyar Kralı doğdu. Ona Zülüflü Saduki Kral deniyordu. Zurah Yusuf Bin Tuban Asad Abu Kaleb Du Nuvas 510'da öldü. Yahudiliğe olan aşkı ona kendi sonunu getirtti. Bizans imparatorlarının Yahudilere zulüm yaptığını duyunca buna tepki olarak Himyar üzerinden geçen Bizanslı tüccarları kuyulara atıp yaktı; bu sebeple Yanan kuyuların Kralı olarak da bilinir.
Bu ölümler Yemen ile Avrupa arasındaki ticari bağların kopmasına ve Du Nuvas ile ticareti etkilenen Aidug Kralı arasında savaşa sebebiyet verdi. Du Nuvas yenildi. Du Nuvas ardından Krallığa bağlı bir Hristiyan şehri olan Necran'a savaş açtı. Şehir halkını Yahudiliğe geçmemeleri halinde ölümle tehdit etti. Din değiştirmeyi reddettikleri için liderleri Haris bin Kaleb de dahil 340 erkek öldürüldü.[12] Çoğu bilim insanı Himyar Krallığı'nın yaptıkları sonucu Yahudiliğin "dini yayma politikası olmayan" bir din olma ihtimalini varsayar.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j Norman A. Stillman, The Jews of Arab lands: a history and source book, p. 117
- ^ a b c d e f g h i j Dr. Muhammad Tahir-ul-Qadri, Constitutional Analysis of the Constitution of Madina 27 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (excerpt)
- ^ Gil, Moshe (1997) [1983]. A History of Palestine, 634–1099 (İngilizce). Ethel Broido tarafından çevrildi. Cambridge: Cambridge University Press. s. 19. ISBN 0-521-59984-9.
- ^ Muhammad Farooq-i-Azam Malik (translator), Al-Qur'an, the Guidance for Mankind - English with Arabic Text (Hardcover) ISBN 0911119809
- ^ Ibn Kathir, Trevor Le Gassick, The Life of the Prophet Muhammad: Al-Sira Al-Nabawiyya, p. 227
- ^ Joseph Adler (May/June 2000), The Jewish Kingdom of Himyar (Yemen): Its Rise and Fall, Midstream, Volume XXXXVI No. 4
- ^ Shalom Seri and Naftali Ben-David (1991), A Journey to Yemen and Its Jews. Eeleh BeTamar publishing; p.43
- ^ Ken Blady (2000), Jewish Communities in Exotic Places, Jason Aronson Inc., p.32
- ^ Ibn Hisham, I, pp. 26-27
- ^ A Traditional Mu'tazilite Qur'an Commentary: The Kashshaf of Jar Allah Al-zamakhshari (D538/1144) (Texts and Studies on the Qur'an)
- ^ The History of al-Tabari Vol. 5, The Sasanids, the Byzantines, the Lakhmids, and Yemen, C. E. Bosworth - Translator, SUNY series in Near Eastern Studies
- ^ Richard Gottheil ve Isaac Broydé, Dhu Nuwas, Zur'ah Yusuf ibn Tuban As'ad abi Karib 16 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Jewish Encyclopedia
