Kusay bin Kilab

Mekke'deki El-Mualla mezarlığı

Kusay bin Kilab (400-480), İslam peygamberi Muhammed'in 4. kuşak dedesidir. Kureyş kabilesini Kabe çevresine yerleştirerek, Arap Yarımadası'ndaki ilk meclisi kurmuştur. Babası Kilâb bin Mürre'dir.

"Kureyşliler, Kusay bin Kilâb'ı kendilerine başkan yaptılar. Kusay, Kâbe'yi yeni baştan bina etti, damını çöl ağaçlarından dûm ağacı ve hurma dallarıyla örttü. A'şâ, Kâbe'nin binasını anarak söylediği beytinde şöyle diyor:

'Manastırlarda yaşayan rahibin giydiği elbise ile Kusay ve Muzaz bin Cürhüm'ün bina ettiği Kâbe'ye and içerim.'

Sonra dehşetli bir sel Kâbe'yi yıktı. Diğer bir rivayete göre bir yangında yanmış ve yıkılmıştır."

Erken yaşamı

Babası, Kusay bebekken ölen Kilab bin Mürre'dir. İslami neseb geleneğine göre, oğlu İsmail aracılığıyla İbrahim'in soyundan geliyordu. Ağabeyi Zühre bin Kilab, Zühre boyunun atasıydı. Babasının ölümünden sonra annesi Fatıma bint Sa'd bin Sayl, Azra kabilesinden Rebia bin Haram ile evlendi. Annesi, Kusay'ı beraberinde Suriye'ye götürdü ve orada Darrac adında bir erkek çocuğu doğurdu. Amcası Teym ibn Mürre Kureyş el-Bitah'tandı (Mekke'de Kabe yakınında yaşayan Kureyşliler).

Suriye'deki yaşamı

Kusay, üvey babası Rebia'ya öz babası gibi davranarak büyüdü. Kusay ile Rebia kabilesinin bazı üyeleri arasında tartışma çıktığında, onu kınadılar ve onu hiçbir zaman kendilerinden biri olarak görmediklerini söylediler. Kusay annesine şikayette bulundu o da "Ey oğlum! Senin soyun onlarınkinden daha asildir, sen Kilab bin Mürre'nin oğlusun ve halkın Mekke'deki Kutsal Ev'in yakınında yaşıyor." Bu nedenle Kusay Suriye'den ayrılarak Mekke'ye döndü.

Mekke'deki yaşamı

Kusay reşit olduğunda, Huzaa kabilesinin reisi Huleyl bin Hubşiye, Kabe'nin vekili ve koruyucusuydu. Kısa süre sonra Kusay, Huleyl'in kızı Hubbah'ı istedi ve onunla evlendi. Bir savaşta kayınpederi ölünce Kabe'nin anahtarlarını kızı Hubbah'a emanet etti. Huleyl, halefi olarak damadı Kusay'ı tercih etmiş ve Huleyl'in vasiyeti üzerine Kabe'nin vekilliğini kendisinden sonra Kusay almıştır.

Böylece Kusay Mekke şehrinin hakimi oldu. Kabe'yi harap bir halden yeniden inşa ettirdi ve halkına onun etrafına evler yaptırdı. Arap Yarımadası'ndaki ilk "belediye binasını", Meclis Evi olarak bilinen geniş bir konutu inşa ettiği biliniyor. Farklı boyların liderleri bu salonda buluşarak sosyal, ticari, kültürel ve siyasi sorunlarını tartışıyorlardı. Kusay, Mekke'ye gelen hacılara yiyecek ve su sağlanmasını sağlayan kanunlar çıkardı ve bu da halkın ödediği bir vergiyle karşılandı. Hac sırasında ziyaretçilerin ağırlanması, Kabe'nin bakımı, savaş ve barışın sağlanması gibi sorumlulukları Mekke'de yaşayan pek çok kabile arasında paylaştırdı.