Tortumkale, Tortum
| Tortumkale | |
|---|---|
Mahalle | |
 Erzurum'un konumu | |
  Tortumkale Tortumkale'nin Erzurum'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum ili |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1500 m |
| Nüfus (2012) | |
| • Toplam | 820 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
| Posta kodu | 25430 |
| Alan kodu | 0442 |
| Plaka kodu | 25 |
Resmî site [1] | |
Tortumkale, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Yerleşimin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Yerleşime bakan tepelik alanda inşa tarihi kesin olarak bilinmeyen kale kalıntıları bulunmaktadır. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde bu kalenin Memaroz/Mamrel olarak adladırılan Gürcü hükümdarı tarafından inşa edildiği söylenmektedir.[2] Malazgirt Meydan Muharebesi sonrasında Saltuklular tarafından ele geçirilen kale, 1202 yılına kadar bu beyliğin hakimiyetinde kaldı. 13. yüzyılda Gürcistan Krallığı'na bağlı Samtshe-Saatabago'nun egemenliğinde görülen kale 1282 yılında Anadolu Selçuklu Devleti nin topraklarına katıldı. İleriki yıllarda Karakoyunlular ile Akkoyunlular'ın çekişmesine sahne oldu.[3] 1402 yılında kale Timur tarafından ele geçirildi.[4] 1538 yılında Osmanlılar tarafından ele geçirilen kale daha sonra yeniden Samtshe-Saatabago'nun denetimine girdi. 1541 yılında İmereti Krallığı'nın Samtshe-Saatabago topraklarını ele geçirmesiyle kale de bu krallığın hakimiyetine girdi. Vezir Ahmed Paşa komutasındaki Gürcistan seferi sırasında 9 Eylül 1549'da kuşatılan kale, savunucularının 13 Eylül'de teslim olmasıyla kesin olarak Osmanlı topraklarına katıldı[5]. Osmanlı hakimiyetine girmesiyle Çıldır Eyaleti'ine bağlı Tortum sancağı oluşturuldu ve Tortumkale yerleşimi de bir süre bu sancağın merkezi konumunda bulundu. Daha sonra bazen kaza bazen de nahiye olarak görülen Tortum'un bir köyü olarak kayıtlarda yer aldı.[6]
Coğrafya
Erzurum iline 68 km, Tortum ilçesine 16 km uzaklıktadır. Yerleşik iki dağ arasındaki dar bir vadide, Tortumkale çayının iki yakasında kuruludur.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 332 |
| 1990 | 465 |
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ "Tortumkale Köyü". YerelNet.org.tr. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. Bilinmeyen parametre
|=görmezden gelindi (yardım) - ^ "Gürcistan Dostluk Derneği". 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2017.
- ^ Solmaz, G., Orta Çağda Erzurum Kalesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 12, Erzurum 1999. URL:http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/1247141702_20.pdf[ölü/kırık bağlantı]. Erişim: 2017-01-18
- ^ Solmaz, G., Penek/Bana Kalesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu Özel Sayısı, Sayı: 28, Erzurum 2005. URL:http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/53746707_16.%20PENEK-BANA%20KALES%C4%B0.pdf 18 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-18
- ^ Geçmişten Geleceğe Yusufeli Sempozyumu Bildirileri. İstanbul: Yusufeli Belediyesi Yayınları. 2010. s. 49. ISBN 978-605-88588-0-0.
- ^ Özger, Y., 19. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Ciltː8, Sayı: 2, Erzurum 2010. URL:http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunisosbil/article/viewFile/1020000357/1020000351 27 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-18