Arılı, Tortum
| Arılı | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Arılı Arılı'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 13,48 km² |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 185 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Arılı, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Arılı'nın eski adı Mihrekom veya Mihregomi (მიხრეგომი) olarak bilinir. Nitekim bu yer adı 1574 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Mihre Kom / Mihre Gom (مهرە كوم) şeklinde geçer.[5][6] Bu yer adının ikinci kelimesi olan "kom / gom" (كوم) Gürcü dilinde ahır anlamındaki "gomi"den (გომი) geliyor olabilir.[7]
Miğrekomi olarak da bilinen Mihrekom köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Mihrekom köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Tortum sancağına bağlı Tortum nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu, tamamı Hristiyan olan 83 haneden oluşuyordu.[8] Bu yerleşimin adı 1835 Osmanlı nüfus sayımında geçmemektedir.[9]
Mihrekom, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Tortum kazasının merkez nahiyesine bağlı köylerden biriydi.[6] Bu yerleşim 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 178 kişiden oluşuyordu.[10] Mihrekom veya Miğrekom Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Arılı olarak değiştirilmiştir. Nitekim 1955 genel nüfus sayımında köy Arılı adıyla geçer. 1965 genel nüfus sayımına göre Arılı köyünde 273 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 7 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 66 km, Tortum ilçe merkezine 16 km uzaklıktadır.[13] Mahalle, Tortum'un kuzeybatısında olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Uzundere-Tortum) devlet yoluna, Aksukapı mevkiinde 3,8 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[14]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 185[1] |
| 2021 | 221[1] |
| 2020 | 308[1] |
| 2019 | 235[1] |
| 2018 | 260[1] |
| 2017 | 140[1] |
| 2016 | 141[1] |
| 2015 | 142[1] |
| 2014 | 155[1] |
| 2013 | 175[1] |
| 2012 | 162[2] |
| 2011 | 155[2] |
| 2010 | 149[2] |
| 2009 | 152[2] |
| 2008 | 195[2] |
| 2007 | 203[2] |
| 2000 | 232[2] |
| 1990 | 282[15] |
| 1985 | 289[16] |
| 1965 | 273[17] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Arılı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Erzurum Tortum'un Mahalleleri". AtlasBig. 1 Oca 1970. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Arili, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 92, 471. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
- ^ "გომი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 4 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 92. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Yunus Özger, XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu"". 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 251.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Arılı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Arılı to Aksukapı". Arılı to Aksukapı. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.