Yazyurdu, Tortum
| Yazyurdu | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Yazyurdu Yazyurdu'nun Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 53,24 km² |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 48 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Yazyurdu, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazyurdu'nun eski adı Ahçirik'tir. 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Ahçirik, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde ise Ahcirik olarak geçer.[5][6]
Ahçirik köyü, tarihsel Gürcistan'ın bir bölgesi olan Tao'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün yaylasında, üzerinde haç, insan yüzü ve insan eli kabartmalarının bulunduğu mezar taşları burada Hristiyan bir nüfusun yaşadığını göstermektedir.[7]
Ahçirik köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defterine göre, Tortum sancağına bağlı Ahçirik nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 76 Hristiyan haneden oluşuyordu. Tortum sancağının üç nahiyesinden biri olan Ahçirik nahiyesi ise, 15 köyü kapsıyordu. Nahiyenin nüfusu, 1.248'i Hristiyan ve 22'si Müslüman olmak üzere, 1.270 haneden oluşuyordu.[5]
Ahçirik köyü, Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Erzurum eyaletinin Tortum kazasına bağlıydı. Köyde 9 hanede 22 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Ahçirik köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 44 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[5][6]
Ahçirik köyü, 1935 genel nüfus aşımında Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı Kisha nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 94 kişiden oluşuyordu.[8] Ahçirik Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Yaylacık, 1959 yılında 7267 sayılı kanunla da Yazyurdu olarak değiştirilmiştir.[9] Yazyurdu köyünün nüfusu 1965 genel nüfus sayımında 145 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 13 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[11]
Yazyurdu köyünün 1,5 km batısında, bir kaya üzerinde megalit bir yapı kalıntısı bulunmaktadır. Kaba yontulmuş iri ve orta büyüklükte taşlarla inşa edilmiş olan bu yapının olduğu yer köylülerce “Kilakom” olarak adlandırılmaktadır. Köyün yaylasında ise eski mezar taşları tespit edilmiştir. Bu taşlarda kabartma şeklinde haç, insan yüzü ve insan eli yer alır.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 91 km, Tortum ilçe merkezine 40 km uzaklıktadır.[13] Mahalle, Tortum'un kuzeybatısında olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Uzundere-Tortum) devlet yoluna Kaleboynu, Cihanlı ve Şenyurt mahalleleri üzerinden, Derekapı'da 18,2 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[14]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 48[1] |
| 2021 | 53[1] |
| 2020 | 56[1] |
| 2019 | 82[1] |
| 2018 | 94[1] |
| 2017 | 47[1] |
| 2016 | 47[1] |
| 2015 | 53[1] |
| 2014 | 63[1] |
| 2013 | 74[1] |
| 2011 | 60[2] |
| 2010 | 60[2] |
| 2009 | 63[2] |
| 2008 | 67[2] |
| 2007 | 64[2] |
| 2000 | 64[2] |
| 1990 | 123[15] |
| 1985 | 122[16] |
| 1965 | 145[17] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Yazyurdu Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yazyurdu alan". Yazyurdu alan. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Yazyurdu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b "Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 174. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 7.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 598". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 264.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 174, 194. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ "YazyurduMahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Yazyurdu to Derekapı". Yazyurdu to Derekapı. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.