Derinpınar, Tortum
| Derinpınar | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Derinpınar Derinpınar'ın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 29,62 km² |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 161 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Derinpınar, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Derinpınar'ın eski adı Ahbirik veya Ahpirik'tir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Ahbirik şeklinde yazılmıştır.[5]
Eski bir yerleşim olan Ahpirik, tarihsel Gürcistan'ın bir bölgesi olan Tao'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki kale de bu dönemden kalmış olmalıdır.[6]
Ahpirik köyü, 17. yüzyılda Tortum sancağının Ahçirik nahiyesinin 15 köyünden biriydi. Nüfusu 75 Hristiyan haneden oluşuyordu. Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında ise, 15 hanede 60 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 120 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Ahpirik köyü, 1935 genel nüfus aşımında Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı Kisha nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 34 kişiden oluşuyordu.[8] Ahpirik Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Pınarlı, 1959 yılında 7267 sayılı kanunla da Derinpınar olarak değiştirilmiştir.[9] Derinpınar köyünün nüfusu 1965 genel nüfus sayımında 484 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 129 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 88 km, Tortum ilçe merkezine 38 km uzaklıktadır.[12] Mahalle, Tortum'un kuzeybatısında olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Uzundere-Tortum) devlet yoluna Şenyurt üzerinden, Derekapı'da 13 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[13]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 161[1] |
| 2021 | 227[1] |
| 2020 | 298[1] |
| 2019 | 286[1] |
| 2018 | 188[1] |
| 2017 | 194[1] |
| 2016 | 201[1] |
| 2015 | 225[1] |
| 2014 | 248[1] |
| 2013 | 286[1] |
| 2012 | 343[2] |
| 2011 | 374[2] |
| 2010 | 400[2] |
| 2009 | 407[2] |
| 2008 | 425[2] |
| 2007 | 445[2] |
| 2000 | 454[2] |
| 1990 | 528[14] |
| 1985 | 537[15] |
| 1965 | 484[16] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Derinpınar Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Erzurum Tortum'un Mahalleleri". AtlasBig. 1 Ocak 1970. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "Derinpinar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar - Katalog (ტაო-კლარჯეთი - ისტორიისა და კულტურის ძეგლები - კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 242, ISBN 978-9941-478-17-8
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93, 95. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 8.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 598". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 264.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Derinpınar Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Derinpınar to Derekapı". Derinpınar to Derekapı. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.